Ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ανέβηκε στην εξουσία τις τελευταίες δύο δεκαετίες του 20ού αιώνα, όταν η τηλεόραση ήταν το κυρίαρχο μέσο ενημέρωσης και διασκέδασης, καθιστώντας τον μπερλουσκονισμό μια πολιτική κουλτούρα που υιοθετήθηκε από πολλούς επιγόνους του κάποια χρόνια αργότερα: από τον Ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Ορμπαν και τον πρώην πρωθυπουργό της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον μέχρι τον τέως πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και τον στενό του φίλο Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος ήταν από τους πρώτους που απέτισαν φόρο τιμής στη μνήμη του. O πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο οποίος ήταν επικεφαλής τριών κυβερνήσεων μεταξύ 1994 και 2011, πέθανε χθες στο Μιλάνο σε ηλικία 86 ετών. Είχε διαγνωσθεί με χρόνια μυελομονοκυτταρική λευχαιμία. Παρά τον ταραγμένο πολιτικό του βίο, τα αλλεπάλληλα σκάνδαλα και τις αέναες περιπέτειες με τη Δικαιοσύνη, είχε πραγματοποιήσει το 2017 πολιτική επάνοδο και το κόμμα του, Φόρτσα Ιτάλια, είναι και σήμερα εταίρος στην κυβέρνηση της Τζόρτζια Μελόνι. Ο Μπερλουσκόνι έγραψε το εγχειρίδιο του σύγχρονου αυταρχικού πολιτικού κι ήταν εμπνευστής του λαϊκισμού που αμφισβητεί σήμερα διεθνώς τις φιλελεύθερες δημοκρατίες, είναι το σχόλιο του πρακτορείου Bloomberg: «Το εγχειρίδιο του Μπερλουσκόνι συμπεριέλαβε τον ευτελισμό των θεσμών, από την κεντρική τράπεζα έως τη Δικαιοσύνη. Οι κατηγορίες ότι δωροδόκησε δικαστές, ήταν φοροφυγάς και πλήρωσε ανήλικες γυναίκες για σεξ (τα διαβόητα πάρτι “μπούνγκα μπούνγκα” που έγιναν πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο) βοήθησαν τη δημοτικότητά του στις τάξεις όσων Ιταλών δυσπιστούσαν απέναντι στις ελίτ. Η ξεδιαντροπιά του αποτέλεσε παράδειγμα προς μίμηση για πολιτικούς τύπου Τραμπ και Τζόνσον».
«Για τους Ιταλούς ο Μπερλουσκόνι ήταν μια διαρκής πηγή ψυχαγωγίας, τόσο κωμικής όσο και τραγικής με μια πινελιά κακογουστιάς, μέχρι που τον γιουχάισαν για να απομακρυνθεί από τη σκηνή. Συνέχισε όμως να επιστρέφει. Για τους οικονομολόγους ήταν ο άνθρωπος που συνέβαλε στην καταβύθιση της ιταλικής οικονομίας. Για τους πολιτικούς επιστήμονες, ένα τολμηρό νέο πείραμα για την επιρροή της τηλεόρασης στους ψηφοφόρους. Και για τους δημοσιογράφους των ταμπλόιντ ήταν μια νόστιμη πηγή σκανδάλων, γκαφών, βέβηλων προσβολών και σεξουαλικών περιπετειών», ανέφεραν στη νεκρολογία τους οι New York Times.
Αξέχαστες δηλώσεις
Παροιμιώδεις πράγματι ήταν οι εξοργιστικές δηλώσεις του αλλά και τα ολισθήματά του, που έκαναν τον γύρο του κόσμου. «Είναι καλύτερο να σου αρέσουν τα όμορφα κορίτσια από το να είσαι ομοφυλόφιλος», είχε πει στη διάρκεια επίδειξης του μηχανοκίνητου αθλητισμού στο Μιλάνο. Το 2008 χαιρέτισε την εκλογή του Μπαράκ Ομπάμα, ενός «γοητευτικού, νεαρού και μαυρισμένου από τον ήλιο άνδρα», του πρώτου Αφροαμερικανού προέδρου των ΗΠΑ. Αποκάλεσε τον Μπενίτο Μουσολίνι «άκακο» ηγέτη «που δεν σκότωσε ποτέ κανέναν», επέμενε να παρομοιάζει Γερμανούς πολιτικούς με «κάπο» και διοικητές ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης και του άρεσαν τα αντισημιτικά ανέκδοτα.
«Ο μεγάλος αγωνιστής έφυγε», διεκήρυξε ο Ορμπαν, ποστάροντας μια μαυρόασπρη φωτογραφία από παλιότερη χειραψία τους. «Αναπαύσου εν ειρήνη, φίλε μου». «Για μένα ο Σίλβιο ήταν ένα αγαπητό πρόσωπο, ένας αληθινός φίλος. Πάντα θαύμαζα τη σοφία του, την ικανότητά του να λαμβάνει ισορροπημένες μακροπρόθεσμες αποφάσεις στις πλέον δύσκολες καταστάσεις», ανέφερε ο Πούτιν. Υπενθυμίζεται ότι ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας είχε αφήσει να εννοηθεί πως το Κίεβο είναι υπεύθυνο για τον πόλεμο και είχε κατηγορήσει τη Μελόνι για τη συνάντησή της με τον Ουκρανό πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Τον Οκτώβριο, αρκετούς μήνες μετά την εισβολή, διέρρευσε ηχογράφηση στην οποία ο Μπερλουσκόνι λέει ότι επανασυνδέθηκε με τον Πούτιν, ανταλλάσσοντας δώρα, όπως κρασί, βότκα και γλυκές επιστολές για τα γενέθλιά του.
Ακόμη και η σημερινή κυβέρνηση στην Ιταλία είναι έργο του Καβαλιέρε: άνοιξε τον δρόμο στην Ακροδεξιά νομιμοποιώντας την αντιμεταναστευτική Λέγκα του Βορρά και στη συνέχεια διευκολύνοντας την άνοδο της Μελόνι, την οποία είχε υπουργό Νεολαίας στην τελευταία κυβέρνησή του. Η υστεροφημία του και η ευρεία επιρροή του σε όλη την Ευρώπη αναμένεται να δοκιμαστούν στις επικείμενες ευρωεκλογές, καθώς πληθαίνουν στη Γηραιά Ηπειρο οι «ανελεύθερες δημοκρατίες», με επικεφαλής την Πολωνία και την Ουγγαρία, ενώ είναι ιδιαίτερα πιθανή η επικράτηση μιας συμμαχίας Δεξιάς και Ακροδεξιάς στην Ισπανία.
