Ρεπορτάζ Λάμπρος Καραγεώργος
Η αγορά δείχνει τα δόντια της στον ελληνικό τουρισμό καθώς ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης βρίσκεται σε ανισορροπία σε ορισμένους τουλάχιστον προορισμούς. Από την πλευρά της ζήτησης καταγράφεται μία υστέρηση σε σχέση με τις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί στην αρχή της σεζόν, ενώ από την πλευρά της προσφοράς η τιμολόγηση των υπηρεσιών δεν ανταποκρίνεται στο «value for money», θολώνοντας κάπως την εικόνα.
Συνολικά πάντως τα μεγέθη παραμένουν με θετικό πρόσημο τόσο σε σύγκριση με το 2022 όσο και με το 2019 ενώ εκπρόσωποι του τουρισμού και η Τράπεζα της Ελλάδος εξακολουθούν να εκτιμούν ότι και το επίπεδο των εισπράξεων στη χώρα μας θα ξεπεράσει τα 18,3 δισ. ευρώ του 2019.
Έκρηξη ζήτησης
Οι εκτιμήσεις για μια σούπερ χρονιά, ενισχύθηκαν πολύ το πρώτο τρίμηνο του έτους όταν οι διεθνείς tour operators έκλειναν χιλιάδες θέσεις περιμένοντας έκρηξη ζήτησης. Όμως η συνέχεια δεν ήταν η ίδια καθώς είτε νέες τουριστικές αγορές «βγήκαν» μπροστά με προσφορές όπως της Τουρκίας, με αποτέλεσμα οι ταξιδιωτικοί πράκτορες να αλλάξουν προτιμήσεις είτε το γενικό κλίμα οικονομικής αβεβαιότητας στη Δυτική Ευρώπη συγκράτησε τις διαθέσεις του κόσμου για ταξίδια.
Έτσι αφενός μεν επηρεάστηκε αρνητικά ο αριθμός των ταξιδιωτών αφετέρου η γενική εντύπωση είναι ότι μειώθηκαν οι μέρες διανυκτερεύσεων, ενώ η τάση value for money έγινε ακόμη πιο αισθητή. Την ίδια στιγμή, καταγράφηκε μείωση της κατανάλωσης εκτός ξενοδοχείου, επηρεάζοντας την πορεία των εσόδων.
Είναι χαρακτηριστική η άποψη ιδιοκτήτη μεσαία δυναμικότητας 5στερου ξενοδοχείου στην Κρήτη, όπως την διατύπωσε στον ot.gr. «Όσο μειώνομε την τιμή φτάνουμε στο 100% πληρότητα, μόλις την αυξάνουμε πέφτουμε χαμηλότερα».
Το δύσκολο σταυρόλεξο
Η αναζήτηση της σωστής ισορροπία (τιμής), σε μια περίοδο αυξημένου λειτουργικού κόστους και από την πλευρά των ξενοδοχείων, αποτελεί δύσκολο σταυρόλεξο, λόγω του διεθνούς ανταγωνισμού αλλά και της οικονομικής στενότητας διεθνώς που επηρεάζει την αγοραστική δύναμη.
Είναι χαρακτηριστική η επισήμανση της Τράπεζας της Ελλάδος στην πρόσφατη έκθεση του διοικητή της Γιάννη Στουρνάρα για την πορεία της ελληνικής οικονομίας που αναφέρει ότι «οι προσδοκίες για την ταξιδιωτική κίνηση και τις σχετικές εισπράξεις είναι ευνοϊκές και τα συναφή μεγέθη αναμένεται να υπερβούν τα επίπεδα του 2019….
Ωστόσο, η συνεχιζόμενη παρουσία του πληθωρισμού, που διαβρώνει το διαθέσιμο εισόδημα σε κύριες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών, καθώς και η αβεβαιότητα που συνδέεται με γεωπολιτικές εξελίξεις, το υψηλό κόστος των αεροπορικών μεταφορών και ο ανταγωνισμός με άλλες περιοχές που επαναδραστηριοποιούνται τουριστικά θα μπορούσαν να περιορίσουν τις αναμενόμενες εισπράξεις».
Σε μια ανάλογη διατύπωση προχωρά και ο πρώην πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος εξηγώντας όμως και τις διαφορές που παρατηρούνται από προορισμό σε προορισμό αλλά εκφράζοντας και την αισιοδοξία του για μια νέα χρονιά ρεκόρ εσόδων. «Στην πορεία της φετινής τουριστικής χρονιάς, θα ακουστούν θετικά και αρνητικά σχόλια για την πορεία των προορισμών.
Γιατί; Γιατί το 2023 είναι η πρώτη κανονική χρονιά από το 2019. Και σε μια κανονική χρονιά, υπάρχει έντονος ανταγωνισμός από τους μεγάλους διεθνείς προορισμούς, υπάρχουν οι TO’s που αναπροσαρμόζουν τα πλάνα τους ανάλογα με το συμφέρον τους, υπάρχουν οι πολύ φθηνοί, αλλά ποιοτικοί, προορισμοί της Τουρκίας και της Αιγύπτου, με άλλα λόγια υπάρχουν επιλογές! Δική μας υποχρέωση είναι η παροχή σωστά τιμολογημένης υπηρεσίας που να ανταποκρίνεται στο value for money.
Και βεβαίως η συνεχής βελτίωση υποδομών και άρα προορισμών, για να είναι βιώσιμη η συμβίωση κατοίκων-τουριστών. Με τα πάνω και τα κάτω και τις όποιες γκρίνιες, η φετινή πρόβλεψη για νέα χρονιά ρεκόρ εσόδων του τουρισμού μας, παραμένει ρεαλιστική» είναι το μακροσκελές tweet του Γιάννη Ρέτσου.
Θετική η εικόνα των αφίξεων
Σύμφωνα πάντως με τα τελευταία στοιχεία του ΙΝΣΕΤΕ η εικόνα των αφίξεων είναι ιδιαίτερα θετική. Την περίοδο Ιανουαρίου-Μαΐου 2023, καταγράφηκαν 5,3 εκατ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις, στα σημαντικότερα αεροδρόμια της χώρας, ξεπερνώντας τα επίπεδα του Ιανουαρίου- Μαΐου 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +29,3%/+1,2 εκατ. αφίξεις, ενώ σε σύγκριση με το 2019 η αύξηση είναι 9,6%.
Στις διεθνείς οδικές αφίξεις παρατηρείται μια υστέρηση καθώς στο πεντάμηνο του 2023 ανήλθαν στις 2,3 εκατ. διεθνείς οδικές αφίξεις, έναντι 1,5 εκατ. της περιόδου Ιανουαρίου-Μαΐου 2022, παρουσιάζοντας αύξηση κατά +52,9%/+779 χιλ. οδικές αφίξεις, σε σύγκριση όμως με το 2019 είναι μειωμένες κατά 14,8% όταν είχαν φτάσει τα 2,7 εκατ. Ωστόσο να υπογραμμισθεί ότι το 2019 οι οδικές αφίξεις ήταν μειωμένες το ίδιο διάστημα σε σχέση με το 2018. Συνολικά οι αεροπορικές και οδικές αφίξεις είναι στα 7,6 εκατ. σχεδόν 1,5% περισσότερες από ότι το 2019.
Όσον αφορά τις αεροπορικές αφίξεις ανοδικά κινήθηκαν στο 5μηνο το Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών (+57,5% σε σχέση με το 2022) και το 2019 (+10,5%), το αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης (+33,2% αποτο 2022 και 3,5% από το 2019), το αεροδρόμιο του Ηρακλείου (+8,5% και +2,97%), των Χανίων (+11,0%, +8,33%) της Ρόδου (+17,2%, +25,06%) της Κω (+7,8%, +2,68%). Επίσης στο αεροδρόμιο της Κέρκυρας οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις διαμορφώθηκαν σε 259 χιλ. παρουσιάζοντας αύξηση +9,1% σε σύγκριση με το 2022 και 8,14% σε σύγκριση με το 2019.
Αντιθέτως στο αεροδρόμιο της Μυκόνου καταγράφηκαν 49 χιλ. διεθνείς αεροπορικές αφίξεις το 5μηνο παρουσιάζοντας μείωση 17,6% σε σχέση με το 2022 μείωση 20,96% σε σύγκριση με το 2019. Μείωση 4,9% σε σχέση με το 2022 κατέγραψε και το αεροδρόμιο της Σαντορίνης, όμως σε σύγκριση με το 2019 καταγράφει άνοδο 31,03%.
Επίσης μείωση κατά 12% (-3 χιλιάδες επιβάτες) καταγράφει σε σύγκριση με το 2022 και το αεροδρόμιο Καλαμάτας ενώ σε σύγκριση με το 2019 η μείωση είναι 8,3%. Επιπλέον ειδικά τον Μάιο, οι διεθνείς αεροπορικές αφίξεις ανήλθαν σε 2,6 εκατομμύρια παρουσιάζοντας αύξηση +14,6% σε σχέση με τον Μάιο του 2022 και + 8,7% σε σχέση με τον Μάιο του 2019.
Η ΤτΕ αισιοδοξεί
Η έκθεση του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος από την πλευρά της επισημαίνει ότι οι αρχικές ενδείξεις είναι ιδιαίτερα θετικές, καθώς το πρώτο τετράμηνο του έτους οι αφίξεις μη κατοίκων και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις έφτασαν στο 111% και 116% αντίστοιχα των μεγεθών του 2019, δημιουργώντας προσδοκίες για υπέρβαση των ιστορικά υψηλών επιπέδων του 2019. Τ
ην ίδια περίοδο οι αφίξεις επιβατών εξωτερικού σε όλα τα αεροδρόμια της χώρας υπερέβησαν τις αντίστοιχες του 2019 κατά 9,1%. Επιπλέον σε πρόσφατη έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 4η θέση μεταξύ των 10 κορυφαίων ευρωπαϊκών προορισμών που θέλουν να επισκεφθούν οι Ευρωπαίοι πολίτες το 2023, απέχοντας όμως αρκετά από τις τρεις πρώτες χώρες (Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία).
Παράλληλα, προηγείται αισθητά από τις χώρες που έπονται στην κατάταξη, δηλ. τη Γερμανία, την Κροατία, την Πορτογαλία, την Αυστρία, το Βέλγιο και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η έρευνα καταλήγει ότι οι ευχάριστες καιρικές συνθήκες και οι ελκυστικές προσφορές είναι για τους Ευρωπαίους τα κορυφαία κριτήρια επιλογής προορισμού, ενώ η προτίμηση για προορισμούς χωρίς πολυκοσμία καταλαμβάνει την τρίτη θέση.
Συνεπώς συμπληρώνει η Τράπεζα της Ελλάδος οι προοπτικές του ελληνικού τουρισμού για το τρέχον έτος παραμένουν ευοίωνες. Ωστόσο η μέση δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε κατά 9,6% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2022, αν και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι το διάστημα Ιανουαρίου-Απριλίου δεν αποτελεί περίοδο υψηλής ζήτησης τουριστικών υπηρεσιών.
Τι γίνεται σε Τουρκία και Ισπανία
Την ίδια περίοδο η γειτονική μας Τουρκία καταγράφει έκρηξη αφίξεων καθώς οι διεθνείς ταξιδιώτες στη χώρα στο 5μηνο του 2023 έφτασαν τα 14,3 εκατ. σημειώνοντας άνοδο 23,65% σε σύγκριση με το 2022 και 10% σε σύγκριση με το 2019. Στην Ισπανία τους τέσσερις πρώτους μήνες του 2023 οι αφίξεις ανήλθαν στα 21 εκατ. σημειώνοντας άνοδο 32,4% σε σύγκριση με το 2022 και μείωση 1,9% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019.
