Σκοπός της Συμβουλευτικής Επιτροπής υπό τον Πρωθυπουργό είναι να συμβάλει στην συνολική προετοιμασία της χώρας για την αξιοποίηση των σημαντικών δυνατοτήτων που δημιουργεί η Τεχνητή Νοημοσύνη αλλά και την αντιμετώπιση των προκλήσεων και κινδύνων που συνδέονται με τη νέα αυτή πραγματικότητα.
Η Επιτροπή θα θέσει κατευθυντήριες γραμμές για την διαμόρφωση μιας μακρόπνοης εθνικής στρατηγικής με εστίαση στους τομείς ιδιαίτερου ενδιαφέροντος για την Ελλάδα. Θα εστιάσει ιδιαίτερα στη βελτίωση της παραγωγικότητας, στην ενίσχυση υποδομών και τη διαχείριση των επιπτώσεων της κλιματικής κρίσης, στην υποστήριξη του ανθρώπινου δυναμικού και της κοινωνικής συνοχής, στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας, την προάσπιση της εθνικής ψηφιακής κυριαρχίας και τη βελτίωση της λειτουργίας του Δημοσίου.
«Περαιτέρω φιλοδοξία μας όμως είναι να εντοπίσουμε τους τομείς εκείνους όπου η χώρα μας διαθέτει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα και όπου μπορεί να τεθεί στην πρωτοπορία του διεθνούς διαλόγου για την καλύτερη χρήση της ΤΝ», υπογραμμίζει ο κ. Παγουλάτος.
Αναλυτικά η συνέντευξη στον Σπύρο Πολυχρονόπουλο:
Η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε την αξιοποίηση της Τεχνητής Νοημοσύνης για την αναβάθμιση των υπηρεσιών του gov.gr. Σε ποιες άλλες περιπτώσεις μπορεί να αξιοποιηθεί στο μέλλον η ΑΙ τεχνολογία στη χώρα μας;
«H ΤΝ είναι ήδη πραγματικότητα στη χώρα μας. Καταρχάς, αξιοποιείται ήδη από εργαλεία του διαδικτύου που χρησιμοποιούμε καθημερινά, από τις μηχανές αναζήτησης μέχρι τους αυτόματους μεταφραστές. Επίσης εισάγεται ή χρησιμοποιείται ήδη από φορείς του κράτους και από πρωτοποριακές ελληνικές επιχειρήσεις, για την βελτιστοποίηση της βιομηχανικής παραγωγής ή του αγροτοδιατροφικού τομέα.
Είναι τεράστιο το εύρος των δυνητικών εφαρμογών της ΤΝ, για δημόσιο και ιδιωτικό τομέα, που στηρίζονται στην ανάλυση και μετα-ανάλυση μεγάλου όγκου δεδομένων. Από τον καλύτερο εντοπισμό της φοροδιαφυγής μέχρι την αποτελεσματικότερη εξωτερική και εσωτερική ασφάλεια, από την ακριβέστερη χαρτογράφηση της χώρας μέχρι την έγκαιρη προειδοποίηση, προετοιμασία και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών και επικίνδυνων κλιματικών φαινομένων, από τις ευρύτατες εφαρμογές στον τομέα της υγείας και ποιότητας ζωής μέχρι την υποβοήθηση της έρευνας και τη βελτίωση των μεθόδων διδασκαλίας στην εκπαίδευση. Ζητήματα όπως τα παραπάνω συζητώνται στην Επιτροπή και τις επιμέρους ομάδες εργασίας».
Ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ γνωρίζετε καλά τα οικονομικά θέματα. Είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη ένα «εργαλείο» ανάπτυξης και πώς πρέπει να αξιοποιηθεί;
«Πρόκειται για ένα εξελιγμένο τεχνολογικό εργαλείο που βρίσκεται σε διαρκή βελτίωση και εξέλιξη. Είναι βέβαιο ότι οι παγκόσμιες ραγδαίες μεταβολές στην ΤΝ δεν αφήνουν περιθώρια για βραδείες αντιδράσεις. Επιβάλλονται έξυπνες, καινοτόμες και ανταγωνιστικές λύσεις με ευρύτερα κοινωνικοοικονομικά οφέλη, προκειμένου να ανταγωνιστούμε ισότιμα ξένες οικονομίες. Το νόμισμα έχει δύο όψεις: Από τη μία, η ΤΝ, προβλέπεται ότι θα συμβάλει στο μεγάλο άλμα της παραγωγικότητας με την αυτοματοποίηση εργασιών που προηγουμένως απαιτούσαν πολύ χρόνο και πόρους, με τη δημιουργία πλούτου, τη βελτίωση του ανθρώπινου βιοτικού επιπέδου και την αύξηση ευκαιριών για το διεθνές εμπόριο. Μεγάλα γλωσσικά μοντέλα, όπως το ChatGPT, αυξάνουν τον ρυθμό καινοτομίας, θέτοντας τα θεμέλια για σημαντική επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Η γενετική ΤΝ (generative AI) ενισχύει την απόδοση σε λειτουργίες όπως οι πωλήσεις, το μάρκετινγκ, τα logistics, η ανάπτυξη λογισμικού, βελτιώνοντας την παραγωγικότητα σε εύρος τομέων από τον χρηματοπιστωτικό τομέα έως τις βιοεπιστήμες.
Συγχρόνως οι τεχνολογικές ευκαιρίες συνοδεύονται από προκλήσεις και κινδύνους, ελλείψει ακόμα επαρκούς διεθνούς ρυθμιστικού πλαισίου για τη χρήση της ΤΝ. Η ΤΝ έχει πολλές δυνατότητες αλλά αυτές πρέπει να ωφελήσουν το κοινωνικό σύνολο, αποτρέποντας για παράδειγμα την υπέρμετρη συγκέντρωση πλούτου και ισχύος σε τεχνολογικούς κολοσσούς. Συνιστάται η εμβάθυνση της παγκόσμιας συνεργασίας για τη θέσπιση προτύπωνπου ενθαρρύνουν την υπεύθυνη και ανθρωποκεντρική εξέλιξη των τεχνολογιών ΤΝ, σύμφωνα με τις Αρχές του ΟΟΣΑ για την ΤΝ που η χώρα μας έχει υιοθετήσει».
Πολλοί πιστεύουν επίσης πως η Τεχνητή Νοημοσύνη θα απορρυθμίσει την αγορά εργασίας, θα φέρει ανεργία και κοινωνικές αναταράξεις. Ποια είναι η δική σας άποψη;
«Σε πρώτη φάση, η ΤΝ υποκαθιστά χειρωνακτικές εργασίες χαμηλής ή μεσαίας εξειδίκευσης και επαναληπτικού τύπου (π.χ. οδηγούς στις χερσαίες συγκοινωνίες, βιομηχανικούς εργάτες, ταμίες, κλπ), καταργώντας αντίστοιχες θέσεις εργασίας. Αυτό είναι τυπικό χαρακτηριστικό κάθε τεχνολογικής επανάστασης, κατά τον ίδιο τρόπο που η εμφάνιση του αυτοκινήτου κατάργησε τους αμαξάδες και τους πεταλωτήδες και η εξέλιξη της τηλεφωνίας τους παραδοσιακούς υπαλλήλους τηλεφωνητές.
Σε δεύτερο επίπεδο, η ΤΝ θα τείνει να υποκαθιστά επαγγέλματα υψηλότερης ειδίκευσης και πολυπλοκότητας, στον χρηματοπιστωτικό τομέα, τις νομικές και ιατρικές επιστήμες, κ.ά. Όμως παράλληλα θα εκτυλίσσονται δυο δημιουργικές διαδικασίες.
Πρώτον, νέα επαγγέλματα θα προκύπτουν, σε ορισμένα από τα οποία υπάρχει ήδη αυξημένη ζήτηση και ανεπαρκής προσφορά (επιστήμονες δεδομένων, ειδικοί στην κυβερνοασφάλεια και στη ρομποτική, κλπ).
Δεύτερον, η ΤΝ δεν θα οδηγεί σε απώλεια αλλά σε αναπροσανατολισμό του αντικειμένου εργασίας και επανακατάρτιση έτσι ώστε να μπορεί (ο γιατρός, ο συμβολαιογράφος, ο οικονομικός αναλυτής, ο μηχανικός, κλπ) να χρησιμοποιεί τις δυνατότητες της ΤΝ. Η ΤΝ θα μας δώσει ίσως τη δυνατότητα να εστιαστούμε στο πιο δημιουργικό μέρος της επαγγελματικής μας δράσης, αξιοποιώντας περισσότερο τις δυνατότητες της ανθρώπινης επαφής και ενσυναίσθησης, όπου η ΤΝ ακόμα υπολείπεται. Όμως αυτό είναι το αισιόδοξο σενάριο.
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρουμε ακόμα το εύρος και το βάθος των επικείμενων αλλαγών. Στη δημιουργική καταστροφή που συνιστά η τεχνολογική επανάσταση της ΤΝ δεν γνωρίζουμε ακόμα την ακριβή αναλογία μεταξύ των δημιουργικών και των καταστροφικών της συνεπειών.
Ιδιαίτερη εξέχουσα διάσταση είναι αυτή που αφορά την προστασία της ιδιωτικής σφαίρας αλλά και της ίδιας της δημοκρατίας από τους κινδύνους παραποίησης γεγονότων και σκόπιμης αποπληροφόρησης που η γενετική ΤΝ δημιουργεί. Αυτό θα μπορούσε να πυροδοτήσει κοινωνικές αναταράξεις. Εκεί εξελίσσονται ρυθμιστικές πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο, με κεντρικό το ρόλο του ΟΟΣΑ και της ΕΕ».
Είναι τελικά το ChatGPT «επανάσταση» ή ακόμα είναι νωρίς να μιλάμε για κάτι τέτοιο; Σε πόσα χρόνια μπορεί να φανούν οι… επιπτώσεις αυτής της τεχνολογικής εξέλιξης;
«Η επανάσταση είναι ήδη εδώ. Τα ερωτήματα που γεννιούνται διατρέχουν όλο το κοινωνικο-οικονομικό φάσμα με άμεσο αντίκτυπο και στις δημοκρατίες μας. Το ChatGPT, ως ταχύτατα αναπτυσσόμενη εφαρμογή Διαδικτύου, βρίσκεται στο επίκεντρο της αλληλεπίδρασης του ανθρώπου με τα συστήματα ΤΝ. Ανησυχίες υπάρχουν σχετικά με το μέλλον της δημιουργικής γραφής και της καλλιτεχνικής δημιουργίας γενικότερα. Στους τομείς της εκπαίδευσης και της έρευνας προβληματισμός δημιουργείται από την κατάχρηση εργαλείων αυτού του είδους ή τη λογοκλοπή, την απομάκρυνση από τη παραδοσιακή παραγωγή λόγου, που είναι βασικό συστατικό της ανθρωπιστικής εκπαίδευσης, και τον πιθανό περιορισμό της ανάπτυξης της κριτικής σκέψης των μαθητών. Η συνεχής ανάπτυξη και βελτίωση της ΤΝ δεν πρέπει να υποκαθιστά τον ενθουσιασμό μας για τις μέχρι τώρα άγνωστες δυνατότητες του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η χρήση εργαλείων ΤΝ πρέπει να είναι ισορροπημένη και να στρέφεται στην αύξηση της παραγωγικότητας των εργαζομένων, χωρίς να υποκαθιστά τη δημιουργικότητα, την κρίση ή την ευαισθησία στις ανθρώπινες ανάγκες και συναισθήματα. Έτσι το σημερινό στοίχημα έγκειται στην ανθρωποκεντρική και πολιτοκεντρική κατεύθυνση των ψηφιακών τεχνολογιών και της ΤΝ».
Είστε Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στον ΟΟΣΑ από τον Μάιο 2023. Πείτε μας για την Ελληνική Προεδρία στην Ομάδα Παγκόσμιας Στρατηγικής του ΟΟΣΑ;
«Τον Μάιο που ανέλαβα πλήρως τα καθήκοντά μου στο Παρίσι έπρεπε να οργανωθούν πολλά σε ασφυκτικά σύντομο χρονικό διάστημα. Αναλάβαμε την πρωτοβουλία και οργανώσαμε με δική μας θεματολογία την Ελληνική Προεδρία της Ομάδας Παγκόσμιας Στρατηγικής (Global Strategy Group) του ΟΟΣΑ. Πρόκειται για τακτική διοργάνωση στην οποία οι 38 χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, εκπροσωπούμενες σε υψηλό κυβερνητικό επίπεδο, μαζί με την ηγεσία του Οργανισμού, συζητούν επί διήμερο, σε κλειστές ανεπίσημες συνεδρίες, για την διεθνή κατάσταση και την ακολουθητέα πολιτική του ΟΟΣΑ απέναντι στις παγκόσμιες προκλήσεις. Η διήμερη συνεδρία 7-8 Δεκεμβρίου 2023 είχε ως αντικείμενο τον ανασχεδιασμό κρατικών και δημοσιονομικών πολιτικών ενόψει της νέας γεωπολιτικής πραγματικότητας. Οργανώσαμε, στη βάση τεσσάρων διαφορετικών σεναρίων και δύο θεματικών ενοτήτων, το πυκνότερο ίσως πρόγραμμα συζητήσεων στην ιστορία του θεσμού, με μεγάλη ανταπόκριση από τους συμμετέχοντες και σημαντική προβολή της Ελλάδας».
