Περί «εργαλειοποίησης»
του Νικόλαου Δεσιμόνα
Ιατρός-χειρουργός Θώρακα
Διαβάζω παντού στον τύπο ότι η κυβέρνηση κατηγορεί τον κύριο Ανδρουλάκη και το ΠΑΣΟΚ για «εργαλειοποίηση» των θυμάτων των Τεμπών. Και σκέφτομαι: τι να σημαίνει ακριβώς η λέξη «εργαλειοποίηση» και ποια η ετυμολογική της προέλευση; Λαμβάνω υπόψη μου, αλλά δεν ικανοποιούμαι από τις διαδικτυακές αρνητικές και κακόσημες ερμηνείες των όρων «εργαλειοποίηση» και «εργαλειοποιώ».
Ξεφυλλίζω τα λεξικά μου -γιατί δεν είμαι φιλόλογος- για να βρω τη βαθύτερη απάντηση, τη ρίζα των λέξεων. Η «εργαλειοποίηση» είναι προφανώς πράξη και δημιουργείται από την ένωση της λέξης «εργαλείο» με το ρήμα «ποιώ». Η λέξη «εργαλείο» προέρχεται όμως ετυμολογικά από τη λέξη «έργον» (λεξικό Μπαμπινιώτη, 2006, σελ. 667). Το «έργον» αναφέρεται ως συνώνυμο της λέξης «εργασία» (Λεξικό ελληνικής γλώσσης Liddell-Scott, 2001, σελ. 315). Ενώ, κατά τον Μπαμπινιώτη, συνώνυμα του «έργου» είναι το «χρέος», το «καθήκον», η «αποστολή» και η «υποχρέωση» (λεξικό Μπαμπινιώτη, 2006, σελ. 668)!
Παρατηρώ λοιπόν ότι συχνότερα η λέξη «έργον», η οποία είναι και αυτή από την οποία προέρχονται η λέξη «εργαλείο» και «εργαλειοποιώ», έχει, στην ελληνική γλώσσα, θετική σημασία και λιγότερες φορές αρνητική. Πιο συχνά χαρακτηρίζει χρήσιμες, για το κοινό καλό, πράξεις και τα πρόσωπα που τις πραγματοποιούν (πχ, ευχής έργο, πλαστουργός, χειρουργός, ξυλουργός, σιδηρουργός, δημιουργός κ.ά.) και λιγότερο συχνά το «έργον» έχει αρνητική έννοια (πχ, πανουργία, κακούργος, ραδιούργος κ.ά.).
Παρατηρώ επίσης ότι, μαζί με στερητικά προθέματα, η αποδιδόμενη έλλειψη έργου έχει κακόσημη έννοια και για την απραξία και για τους ανθρώπους που την υφίστανται, όπως άεργος, ανεργία κ.ά. (Λεξικό ελληνικής γλώσσης Liddell-Scott, 2001, σελ. 315). Και οι επαΐοντες ας με διορθώσουν, αν κάνω λάθος…
Και μοιραία μού έρχεται ο συνειρμός:
Μήπως δεν έπρεπε να «εργαλειοποιηθούν» οι νεκροί και οι τραυματίες του Πολυτεχνείου, το 1973, από τον ελληνικό λαό και τη διεθνή κοινότητα και να παραμείνει η χούντα στην εξουσία; Μήπως δεν έπρεπε να «εργαλειοποιηθούν» οι νεκροί και οι τραυματίες του Κιλελέρ που εξεγέρθηκαν στη Θεσσαλία το 1910, ακολουθώντας το όραμα του συμπατριώτη μου μεγάλου Κεφαλλονίτη Μαρίνου Αντύπα και να έχουμε ακόμη ως χώρα τσιφλικάδες και κολίγους; Ή ακόμη, μήπως δεν έπρεπε να «εργαλειοποιηθεί» από τους καταδυναστευόμενους αγρότες η δολοφονία του ίδιου του Μαρίνου Αντύπα το 1907 και να αποδεχτούν τη μοίρα τους, ενώ επιπλέον να μην υπάρξει καμία αναδιανομή της γης, έστω όπως αυτή του 1917;
Μήπως δεν έπρεπε να «εργαλειοποιηθούν» οι νεκροί Κύπριοι αγωνιστές των ετών 1955-1959 και η Κύπρος να μη γίνει ανεξάρτητο κράτος; Μήπως δεν έπρεπε να «εργαλειοποιηθούν» ειρηνικά από τον μαύρο Χριστιανό ιερέα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ οι νεκροί και οι τραυματίες έγχρωμοι Αμερικανοί, από το 1954 μέχρι τη δολοφονία του ίδιου του Κινγκ το 1968 και στις ΗΠΑ να υπάρχουν ακόμη φυλετικές διακρίσεις;
Με το φτωχό μου λοιπόν μυαλό, δεν βρίσκω τόσο κακή και επικίνδυνη τη -με την ελληνική ετυμολογική ερμηνεία του όρου- «εργαλειοποίηση» των θυμάτων των Τεμπών. Και δεν θεωρώ ότι είναι κακό οι συνεχιζόμενες αυθόρμητες αντιδράσεις και διαδηλώσεις του κόσμου να αποδώσουν ως «έργο» τη διόρθωση των κακώς κειμένων του ελληνικού κράτους, την πρόληψη των σιδηροδρομικών ατυχημάτων, την καταπολέμηση της διαφθοράς, την απονομή δικαιοσύνης, το χαμόγελο, εντέλει, των ψυχών των νεκρών.
Και θα πρότεινα στους κυβερνώντες να συμμετάσχουν και οι ίδιοι στις προσεχείς διαδηλώσεις για να «εργαλειοποιήσουν» και αυτοί, για να «ποιήσουν» επιτέλους «έργο»…
Δημοσιεύτηκε στην POLITICAL
ΠΕΜΠΤΗ 6 MAΡΤΙΟΥ 2025
• Η εικόνα είναι δημιουργία τεχνητής νοημοσύνης χωρίς την παρέμβαση ανθρώπου στις λεπτομέρειες.
