Η ιστορία δεν γράφεται έτσι απλά, με μια δήλωση. Για να περάσει ένα γεγονός – ή ακόμα και ένας άνθρωπος – στη σφαίρα της ιστορίας χρειάζεται να καλυφθούν πολλές προϋποθέσεις.
“Ζούμε ιστορικές στιγμές”, “Αυτό θα γράψει ιστορία”, “Συμβαίνουν κοσμοϊστορικά γεγονότα”. Πόσες φορές δεν έχουμε πει ή ακούσει αυτές τις φράσεις και πόσο συχνά τις ακούμε τα τελευταία 5 χρόνια; Κι όμως, κουβαλάνε μια παραδοξότητα: ενώ μιλούν για ιστορία, αναφέρονται σε γεγονότα που συμβαίνουν στο παρόν.
Γράφει η Μαρία Μαντούκου
Πότε θεωρείται κάποιο γεγονός ιστορικό;
Για να θεωρηθεί ένα γεγονός ιστορικό υπάρχουν πολλοί παράγοντες, στους οποίους οφείλει να ανταποκρίνεται, καθορίζοντας την σημαντικότητά του:
- Επιρροή: Με ποιόν τρόπο και κατά πόσο επηρεάζονται οι άνθρωποι από αυτό;
- Καθολικότητα: Πόσους ανθρώπους επηρέασε;
- Διάρκεια: Πόσο διήρκεσαν οι αλλαγές-επιπτώσεις του;
- Αποσαφήνιση: Με ποιον τρόπο μας βοηθάει το συγκεκριμένο γεγονός να αντιληφθούμε καλύτερα το παρελθόν;
- Διαχρονικότητα: Πώς σχετίζεται με το παρόν και τα προβλήματα που μας απασχολούν;
Σύμφωνα με τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι ένα γεγονός δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ιστορικό άμεσα, χωρίς να έχουν φωτιστεί όλες οι πτυχές του και να έχουν διαφανεί οι επιδράσεις του. Όμως, επειδή κανένα ιστορικό γεγονός δεν έχει την ίδια διάρκεια, ούτε μπορεί να προβλεφθεί το χρονικό διάστημα, που θα χρειαστεί για να συντελεστούν οι επιπτώσεις του στους ανθρώπους, ακόμα και οι ιστορικοί διαφωνούν ως προς την χρονική απόσταση, που πρέπει να υπάρχει μεταξύ του γεγονότος και της ιστορικής του αναγνώρισης και καταγραφής.
Τι είδους γεγονότα γράφονται στην ιστορία;
Εξ’ ορισμού, τα γεγονότα, που γίνονται ιστορία, αφορούν κυρίως τη σκοτεινή πλευρά της ανθρωπότητας. Πόλεμοι, φυσικές καταστροφές, περίοδοι κρίσης είναι τα γεγονότα, που επηρεάζουν περισσότερο του ανθρώπους και αλλάζουν τις κοινωνίες.
Ιδιαίτερα οι πόλεμοι θα λέγαμε ότι μάλλον μονοπωλούν την ιστορία. Και αυτοί οι πόλεμοι έχουν θύματα, απώλειες και νικητές.
Ποιος από όλους γράφει την ιστορία;
Η κοινώς αποδεκτή απάντηση είναι η φράση του Ναπολέοντα Βοναπάρτη “Η Ιστορία γράφεται από τους νικητές”.
