“Μια διαφορετική 9η Μαϊου – Ημέρα της Ευρώπης”. Γράφει ο Πάνος Καρβούνης (*)

(*) Ο κ. Πάνος Καρβούνης είναι επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα.

H 9η Μαΐου 2017, Ημέρα της Ευρώπης, είναι ορόσημο για την Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα και εμένα προσωπικά. Συμπληρώθηκαν ήδη 40 χρόνια παρουσίας του Γραφείου της Κομισιόν στη χώρα μας. Φέτος είναι και η χρονιά κατά την οποία ολοκληρώνω τη θητεία μου στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Με την ευκαιρία των 40 χρόνων ετοιμάσαμε ένα επετειακό λεύκωμα  – θα παρουσιαστεί στις 9 Μαΐου – που καλύπτει ακριβώς τις τέσσερις αυτές δεκαετίες κατά τις οποίες η Ελλάδα συνέδεσε την πορεία της με την πορεία της Ευρώπης: προετοιμασία της ένταξης (1976-1981), πρώτη δεκαετία προσαρμογής (1981-1991), προσπάθεια αφομοίωσης των ευρωπαϊκών ρόλων και πορεία προς το ευρώ (1991-2001), ευρωπαϊκή κανονικότητα – που κυοφορούσε ωστόσο νέα προβλήματα (2001-2011), ως τα χρόνια της κρίσης και των κοινών προσπαθειών εξόδου από αυτήν (2011-2016).

Στην πορεία αυτή, η σχέση Ελλάδας – Ευρωπαϊκής Ενωσης πέρασε μέσα από έναν βασικό δίαυλο, αυτόν της Αντιπροσωπείας στην Ελλάδα, η οποία αποτέλεσε συνδετικό κρίκο και κανάλι αδιάλειπτης, αμφίδρομης επικοινωνίας ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στη χώρα μας.

Τα σκαμπανεβάσματα στην πορεία τα έζησα σχεδόν από την πρώτη στιγμή – πολύ περισσότερο δε ως επικεφαλής της Αντιπροσωπείας από το 2010 και μετά. Τα τελευταία χρόνια υπήρξαν δύσκολα, αβάσταχτα σχεδόν, για πολλούς. Η σχέση Ενωσης – Ελλάδας βρέθηκε σε οριακό σημείο και η Ευρώπη παραμένει στο στόχαστρο ως η αιτία όλων των δεινών.

Σε αυτή τη συγκυρία, αξίζει να θυμηθεί κανείς τους λόγους για τους οποίους μπήκε η Ελλάδα στην Ενωση. Η κίνηση αυτή κατ’ αρχήν εκπορεύθηκε από την ανάγκη σταθεροποίησης του δημοκρατικού πολιτεύματος και εξασφάλισης της ειρήνης και της ασφάλειας σε μια χώρα που η μοίρα την έριξε σε μια «καυτή γεωγραφική γειτονιά». Και ασφάλεια είχαμε – το αντιληφθήκαμε από πρώτο χέρι στις αρχές του 1990, που ενώ η γειτονιά μας φλεγόταν, εμείς παραμείναμε προστατευμένοι στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας.

Κατά δεύτερον η ένωση της Ελλάδας με την Ευρώπη πήγασε από τον πόθο η χώρα να αναπτυχθεί, να ευημερήσει, να σταθεί στα πόδια της. Και ανάπτυξη είχαμε επίσης – όμως, όπως αποδείχθηκε, ενώ αποκομίσαμε τεράστια οφέλη από τη συμμετοχή μας στην ΕΕ, αμελήσαμε να οικοδομήσουμε ένα αληθινά σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος και μια ανταγωνιστική οικονομία που να αξιοποιεί τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα.

Οπως όμως μπορεί να συμπεράνει και όποιος διαβάσει αυτό το λεύκωμα, η Ευρώπη δεν μας εγκατέλειψε ποτέ και στήριξε αδιάλειπτα την Ελλάδα για τέσσερις και πλέον δεκαετίες. Οχι ότι η Ενωση υπήρξε πάντα επιτυχής στη διαχείριση καταστάσεων. Μέσα από τις κρίσεις όμως μάθαμε, εξελιχθήκαμε, θωρακιστήκαμε.

Καθ’ όλη αυτή τη σαραντάχρονη πορεία, η Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπήρξε λίγο-πολύ το «βαρόμετρο» της σχέσης ΕΕ – Ελλάδας. Τις καλές εποχές, οι άνθρωποί της ήταν οι πρώτοι παραλήπτες των συγχαρητηρίων και του ενθουσιασμού· τις δύσκολες μέρες, αυτοί οι ίδιοι άκουσαν τις επικρίσεις, και πάλεψαν για να διατηρήσουν τους δεσμούς άρρηκτους και το σκάφος σταθερό στην πορεία του. Το λεύκωμα λοιπόν είναι επιπλέον η ζωή ανθρώπων που πίστεψαν στις ευρωπαϊκές αξίες και πάλεψαν να τις κρατήσουν ζωντανές.

Η τρέχουσα συγκυρία είναι πάλι δύσκολη. Το Brexit θα είναι επώδυνο. Η Γαλλία φαίνεται να αποφεύγει τη μέγκενη του στείρου εθνικισμού, όμως τίποτα δεν θα δικαιολογούσε τον εφησυχασμό. Και εδώ, σε αυτόν τον τόπο τον μικρό τον μέγα, πασχίζουμε να συμβαδίσουμε με τα άλλα κράτη της Ενωσης, να μπούμε επιτέλους σε μια ευρωπαϊκή κανονικότητα. Ομως, όσες και αν είναι οι δυσκολίες, όπως είπε και ο Jean Monnet, πρέπει να συνεχίσουμε, γιατί πιστεύω ακράδαντα ότι «δεν υπάρχει άλλο μέλλον για τους λαούς της Ευρώπης εκτός από την ένωση».