Πάει καιρός που το Kefaloniapress ήθελε να κάνει ένα αφιέρωμα στις 18 Θεές της Θάλασσας, το έργο της σπουδαίας Κεφαλονίτισσας κεραμίστριας Εφης Σπηλιώτη , ένα σπουδαίο έργο που για 18 χρόνια μετά την αγορά του από τον τότε Δήμο Αργοστολίου , βρίσκεται ακόμα και σήμερα στην αποθήκη της ίδιας της δημιουργού τους, στο σκοτάδι της απαξίωσης.
Πολλοί θα έχετε ακούσει για τις 18 Θεές της Θάλασσας της Εφης Σπηλιώτη αλλά πολύ λίγοι είναι αυτοί που μπορεί να ξέρουν την σημασία αυτού του έργου, την πηγή έμπνευσής του, την πολιτιστική, πολιτισμική και καλλιτεχνική του αξία αλλά και τα πραγματικά γεγονότα που τις κρατάνε για 18 χρόνια στο σκοτάδι.
Ποιος άλλος παρά η ίδια η δημιουργός τους , η «μάνα τους», θα μπορούσε να μας μιλήσει καλύτερα για τις 18 Θεές – θυγατέρες της;
Πάντα πρόθυμη η Εφη Σπηλιώτη παρά το φορτωμένο πρόγραμμά της , δέχτηκε την παράκλησή μας να παρουσιάσει η ίδια στους Αναγνώστες του Kefaloniapress αυτό το σπουδαίο έργο της αλλά και τα γεγονότα όπως η ίδια τα έχει βιώσει και συνεχίζει να τα βιώνει..
Ιδιαίτερα τώρα που το Δημοτικό Συμβούλιο Αργοστολίου άρχισε άλλη μια τη συζήτηση για την -επιτέλους- παρουσίασή τους στους δημότες της Κεφαλονιάς και στους επισκέπτες του νησιού μας η παρέμβαση της Εφης Σπηλιώτη είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Παραθέτουμε αυτούσιο το κείμενο της Έφης Σπηλιώτη :
18 Θεές της Θάλασσας
Ωκεανίδες και Νηρηίδες
Ένα αφιέρωμα στην Θάλασσα
Είχα πάντα την επιθυμία να κάμω από ευγνωμοσύνη ένα διαφορετικό αφιέρωμα στην Θάλασσα που μας κυκλώνει και αγαπάμε. Η Ελλάδα, η ζωή και η ύπαρξή της, είναι άρρηκτα κι αιώνια συνδεδεμένες μαζί της, από αυτήν την σχέση εξαρτήθηκε η ανάπτυξη, η εξέλιξη και ο πολιτισμός της.
Ως οφειλή στην Θάλασσα, στην Ελλάδα, στην Κεφαλονιά, άντλησα από τις βαθύτατες ρίζες μας πληροφορίες και υλικό, ανακάλυψα έναν θησαυρό σε μια ενασχόληση χρόνων, μέσα από τα αρχαιότερα και γι αυτό πιο έγκυρα γραπτά, τους Ορφικούς Ύμνους, την Ωγυγία, τον Όμηρο, κυρίως τον Ησίοδο. Μέσα στην Μυθολογία και τις καλυμμένες αλήθειες της, εμφανίζεται η τεράστιας σημασίας σχέση των Ελλήνων με την Θάλασσα, τα πελάγη, τους Ωκεανούς. Όχι μία και δύο, αλλά 3.000 Ωκεανίδες και 51 Νηρηίδες γεννήθηκαν στην Ελλάδα, στις θάλασσες, στην παγκόσμια μήτρα, ευεργέτιδες, αγέραστες, συναισθηματικές – Θεές των υδάτων γαρ, προστάτιδες της γονιμότητας και του θαλάσσιου πλούτου, με μεγάλους προορισμούς, προστάτιδες, σώτηρες αλλά και μεγάλες δωρήτριες.
Οι Θεές αυτές, αντιπροσωπεύουν καταστάσεις, ενέργειες, ιδιότητες, πνευματικές έννοιες, με μεγάλους προορισμούς. Οι Έλληνες εμπνευσμένοι και δημιουργοί των μεγάλων νοημάτων και ιδεών, τις ονομάτισαν και τις προσωποποίησαν για να γίνουν κατανοητές. Επινόησαν τις ιδέες της αρετής, του κάλλους, της δικαιοσύνης, του έρωτα, της ελευθερίας, της δημοκρατίας, της ειρήνης, και τα έκαναν «δώρο» στην ανθρωπότητα.
Κατά τον Ησίοδο, ο Τιτάνας Ωκεανός –έδωσε το όνομά του στους Ωκεανούς της Γης– και η Τιτανίδα Τηθύς –η μητρική θηλή– γέννησαν 3.000 κόρες Ωκεανίδες και τις σκόρπισαν, προστάτιδες, σε όλη την Γη. Από αυτές αναφέρονται μόνο 41 ονόματα, μέσα στα οποία κρύβεται η ουσία της ύπαρξής τους και ο προορισμός τους. Όλες έχουν καθήκοντα και λόγο ύπαρξης.
Κάποιες από αυτές τις Ωκεανίδες είναι παγκόσμια γνωστές με συγκλονιστικές ιστορίες και ρόλους. Η Ωκεανίδα Ευρώπη με το εύρος στους οφθαλμούς, έδωσε το όνομά της σε μια ολόκληρη Ήπειρο, στην σημαντικότερη πνευματικά, την δική μας Ευρώπη. Η αδελφή της Ευρυνόμη, πάνσοφη, γνωρίζει τους συμπαντικούς Νόμους και από το Χάος δημιουργεί το κάλλος των μορφών. Η Καλυψώ, που κρύβει μυστικά της ψυχής, ερωτεύτηκε για 7 χρόνια τον ξακουστό Οδυσσέα. Η Λευκοθέα σώζει τον Οδυσσέα ρίχνοντάς του το κρήδεμνό της. Η θεά Τύχη, η πιο ποθητή από όλους, είναι Ωκεανίδα. Η Ωκεανίδα Γαλήνη ρυθμίζει και γαληνεύει τις εντάσεις και τις φουρτούνες. Η Διώνη είναι η μητέρα της πάνδημης Αφροδίτης… Η Δωρίς είναι η υπέροχη μητέρα των 51 Νηρηίδων που χορεύουν στα κύματα και τα ομορφαίνουν. Η Πλουτώ, φορτωμένη με τα δώρα των θαλασσών, τα προστατεύει, όπως όλα τα πολύτιμα πράγματα.
Πασίγνωστη η πάνσοφη Νηρηίδα Θέτις, που γνωρίζει και θέτει το βάθος των πραγμάτων, είναι η απαρηγόρητη μητέρα του Αχιλλέα και η προ-προγιαγιά του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αφού η μητέρα του Ολυμπιάδα κρατάει από την γενιά της. Η Νηρηίδα Αμφιτρίτη, η αδιαμφισβήτητη βασίλισσα των θαλασσών, σύζυγος του Ποσειδώνα, αγαπημένη προστάτιδα των δελφινιών, η Νηρηίδα Αλία, η θαλασσινή, η Κυμώ, που ρυθμίζει τα κύματα και χορεύει πάνω τους…
Οι Ωκεανίδες και οι Νηρηίδες που τους έδωσα μορφή, όπως στην παράδοσή μας, προσωποποιούν όχι μονάχα τον πλούτο της θάλασσας και την απόλυτη ανάγκη προστασία της, αλλά φέρουν στην επιφάνεια όλη την γνώση και την σοφία του προγονικού μας παρελθόντος, που μας κάνει υπερήφανους και που οι ξένοι γνωρίζουν καλά και εκτιμούν. Οι μορφές των Θεαινών αυτών, το σώμα, τα μαλλιά, τα ρούχα, δεν είναι αρχαία απολύτως, δεν είναι νέα, είναι θαλασσινά. Το έργο είναι επιτοίχειο, είναι μια σύνθεση κεραμική, από 18 φιγούρες – αδελφές και κόρες της μιας Ωκεανίδας. Η σύνθεση αποτελείται από τις Ωκεανίδες και Νηρηίδες: Ευρώπη, Θέτιδα, Καλυψώ, Διώνη, Γαλάτεια, Ευρυνόμη, Κλυτία, Ευάρνη, Αμφιτρίτη, Τύχη, Ιάνθη, Δωρίδα, Αλία, Πλουτώ, Ευδώρη, Κυμώ, Γαλήνη και τέλος την Λευκοθέα.
Ο πηλός είναι ένα εκπληκτικό, ένα μαγικό, δύσκολο υλικό, ιδιαίτερο, που για να μετατραπεί σε κεραμικό έργο, απαιτεί την συνεργασία των 4 στοιχείων της ζωής, δηλαδή της ύλης, του νερού, του αέρα, της φωτιάς, όπως ο άνθρωπος. Ένα υλικό που ο άνθρωπος χρησιμοποιεί 8.000 χρόνια και που το επεξεργάστηκα με έναν σύγχρονο αλλά εντελώς δικό μου προσωπικό τρόπο. Η κάθε φιγούρα αποτελείται από συναρμολογημένα προηγουμένως κομμάτια πάνω σε πλάτη από κόντρα-πλακέ θαλάσσης. Τα κεραμικά αυτά έργα –δεν είναι γλυπτά– αλλά συχνά ανάγλυφα και υπόγλυφα, ένθετα και εγχάρακτα, έχουν δύο ιδιότητες αντίθετες και δυνατές. Το έργο μπορεί να ζει χιλιετίες χωρίς αλλοιώσεις. Μπορεί όμως πολύ εύκολα να σπάσει, εάν δεν έχει την δέουσα προσοχή.
(με κλικ σε μια Θεά μπορειτε να τις δείτε μία – μια)
Το έργο αυτό το φυλάσσω εγώ, καθώς δεν υπάρχουν κατάλληλοι χώροι φύλαξης στον Δήμο, και δεν εμπιστεύομαι να παραπεταχτεί για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, χρόνια ολόκληρα, σε ακατάλληλους χώρους με ανθρώπους που δεν είναι γνώστες –και είναι φυσικό– δεδομένου ότι απαιτεί ειδική προστασία, που εγώ ως δημιουργός του, παρέχω. Μόλις ετοιμαστούν και οριστικοποιηθούν τα σχέδια και ο τρόπος ανάρτησής τους θα παραδοθούν με την παρουσία μου και με την δέουσα προσοχή και εύχομαι αυτό να πραγματωθεί γρήγορα, ώστε να προσθέσουν ένα λιθαράκι στον πολιτισμό και την πνευματική ζωή του Αργοστολιού, που είναι η πόλις μου και που αγαπάω.
Λίγα λόγια για τις προσπάθειες και η απορία μου: γιατί τόσα χρόνια δεν πραγματοποιήθηκε ο προορισμός τους και δεν υλοποιήθηκε η πρόταση του αρχιτέκτονα κ. Βεντουράκη;
«Είναι ένα αφιέρωμα στα ταξίδια, στα καράβια, στους ναυτικούς, στα λιμάνια, στους αποχωρισμούς, στην μοναξιά μεσοπέλαγα, στους ναυαγούς και στον νόστο. 3.000 Ωκεανίδες και 50 Νηρηίδες, σκορπισμένες σε όλης της Γης τα πέρατα, συμπαραστέκονται στα ταξίδια και προστατεύον τον θαλάσσιο πλούτο…» έγραφα, μεταξύ άλλων, για την Έκθεση και παρουσίαση στο κοινό του έργου «18 Θεές της Θάλασσας, Ωκεανίδες και Νηρηίδες» στο Θέατρο «Κέφαλος» το 2008, επί Δημαρχίας του κ. Γιώργου Τσιλιμιδού.(Διαβάστε εδω όλους τους χιαρετισμούς της εκδήλωσης KEIMENA ΘΕΕΣ)
Το έργο αυτό είχε εκτεθεί πρώτη φορά το 2004 στις Μηνιές της Κεφαλονιάς και, μετά από πρόταση του Δημάρχου κ. Γεράσιμου Φόρτε και έγκριση του τότε Δημοτικού Συμβουλίου, είχε αγοραστεί από τον Δήμο Αργοστολίου, προκειμένου αυτό το συμβολικό αφιέρωμα στην Θάλασσα να τοποθετηθεί στην Πλατεία Βαλλιάνου, με σχέδια και μελέτη του αρχιτέκτονα κ. Γιάννη Βεντουράκη (συνεργάτη το 2004 του Καλατράβα) σε αγαστή συνεργασία με τον κ. Φόρτε και μαζί μου.
Με την ανάληψη της δημαρχίας από τον κ. Τσιλιμιδό και μετά από άπειρες συναντήσεις μαζί του, άλλαξαν κάποια σχέδια και μου πρότεινε το έργο να τοποθετηθεί στον αύλειο χώρο του πρώην κτιρίου της Τράπεζας της Ελλάδος. Για τον λόγο αυτό και με δικές μου προσπάθειες, όπως και της αείμνηστης Ντιάνας Αντωνακάτου και άλλων και μετά από συλλογή υπογραφών προσωπικοτήτων της Τέχνης και του Πολιτισμού με πανελλήνιο κύρος, το κτίριο αυτό απέκτησε ο Δήμος για τη δημιουργία Πινακοθήκης με έργα σημαντικών Κεφαλλήνων καλλιτεχνών.
Ωστόσο πέρασε ο καιρός και στον Δήμο Αργοστολίου ήρθε ο κ. Αλέξανδρος Παρίσης. Ξεκινούν και άλλες ατέρμονες συναντήσεις και συζητήσεις και μάλιστα μία «επίσημη» στον Κέφαλο με δημοσιογράφους και τους κυρίους Διονύσιο Λυκούδη, Ευάγγελο Κεκάτο, Δημήτρη Μεσσάρη, Αλέξανδρο Μοσχονά αλλά και κατά μόνας με τον κ. Διονύσιο Λυκούδη. Ο προτεινόμενος χώρος τότε ήταν στο Μπαστούνι, στην Κυανή Ακτή. Το σχέδιο για τη τοποθέτησή τους είχε εκπονήσει ο καθηγητής του Πολυτεχνείου, κ. Γ. Παρμενίδης. Το εν λόγω σχέδιο απορρίφθηκε.
Η υπόθεση αυτή, μέσα στα τόσα χρόνια, δεν είναι μόνο μια τεράστια εκκρεμότητα στην ζωή μου, για την άοκνη φύλαξη και προστασία τους, διότι απαιτούν ειδική προστασία –πρόκειται για έργα μοναδικά, πρωτότυπα, πολύτιμα και ανεπανάληπτα– αλλά συνιστά και μια απαξιωτική συμπεριφορά απέναντι στην Τέχνη και στον Πολιτισμό, καθώς και στον ρόλο που προορίζεται να παίξει ένα έργο τέχνης στον Δημόσιο χώρο και στα πλεονεκτήματα που αυτός αποκτά μέσα από την ανάδειξη και την αξιοποίησή του.
Αυτά γράφει η Εφη Σπηλιώτη. 18 χρόνια αγωνίας για την προστασία του έργου σε δικό της χώρο με δικό της κόστος και κυρίως με μια μεγάλη απορία για την μη αξιοποίησής τους σύμφωνα με τον σκοπό της αγοράς τους..
Ας μην επιτρέψουμε να συνεχιστεί αυτό το σκότος. Ήρθε η ώρα ΤΩΡΑ οι 18 Θεές της Θάλασσας , θα βγουν στο Φως και να προσφέρουν την ομορφιά, την αρμονία, τις αξίες και τις ενέργειές τους στο νησί μας. Το οφείλουμε στην ναυτοσύνη της Κεφαλονιάς από την αρχαιότητα έως σήμερα, το οφείλουμε στην ιστορία μας και το δημιουργικό μέλλον μας.
Με τις θερμές ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνή μας στην Εφη Σπηλιώτη για το κείμενό της, τασσόμαστε στο πλευρό της να λήξη ΤΩΡΑ αυτή η περιπέτεια και οι 18 Θεές της Θάλασσας να βρουν τη θέση τους στην κεντρική Πλατεία Αργοστολίου όπως ήταν και ο αρχικός σχεδιασμός .
Η Συντακτική Ομάδα του Kefaloniapress
