Η ιστορία ενός τόπου δεν είναι μόνο τα γεγονότα και τα πρόσωπα, αλλά και οι δρόμοι που διαμορφώνουν την καθημερινότητα και τις μνήμες των ανθρώπων. Ο “Ιστορικός Περίπατος στο Προσεισμικό Λιθόστρωτο: Μια ιστορία σαν παραμύθι”, μέσα από την πένα της Μαρίας Μαρκάτου-Αλυσανδράτου, μας καλεί να περιηγηθούμε στον πιο διάσημο δρόμο της Κεφαλονιάς, να ζήσουμε ξανά τις στιγμές που τον καθόρισαν και να συνδεθούμε με την πλούσια πολιτιστική του κληρονομιά.
Σε αυτή τη συζήτηση, η συγγραφέας μας ανοίγει τις σελίδες του βιβλίου της και μας αποκαλύπτει την αγάπη, την έρευνα και το όραμα που κρύβονται πίσω από κάθε λέξη.
Μαρία, τι σε ενέπνευσε να καταγράψεις την ιστορία του Λιθόστρωτου και να τη μετατρέψεις σε “ιστορικό περίπατο”;
Η μεγάλη μου αγάπη για το Αργοστόλι με ώθησε να το γνωρίσω καλύτερα μέσα από το ιστορικό του παρελθόν. Στο τέλος όμως αυτής έρευνας ένοιωσα μια αδιόρατη θλίψη για το γεγονός ότι όλος αυτός ο καταγεγραμμένος πλούτος των ιστορικών είναι άγνωστος στην πλειοψηφία του κόσμου δεδομένου ότι οι περισσότεροι δεν διαβάζουν μεγάλα ιστορικά κείμενα. Άρχισα τότε να σκέφτομαι τρόπους με τους οποίους η ιστορία της πόλης μας θα γινόταν κτήμα του καθενός και η ιδέα των ιστορικών περιπάτων γεννήθηκε από το βιβλίο του κυρίου Σπύρου Αντωνάτου “Αργοστόλι η χαμένη πόλη”. Λαμβάνοντας υπόψη ότι το Αργοστόλι είναι αρκετά μεγάλο για να το παρουσιάσεις συνολικά σε ένα έργο, ξεκίνησα με το Λιθόστρωτο λόγω του ότι πρόκειται για τον πρώτο και κυριότερο δρόμο της πόλης από τότε που αυτή ορίστηκε πρωτεύουσα του νησιού.
Αν μπορούσες να επιστρέψεις στο παρελθόν και να περπατήσεις στο προσεισμικό Λιθόστρωτο, ποια στιγμή ή ποιο σημείο θα ήθελες να ζήσεις;
Υπάρχουν πολλά ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στο Λιθόστρωτο κι εννοείται ότι το να βρεθείς εν τη γενέσει τους και να νοιώσεις την έξαψη και τον ενθουσιασμό που η πραγμάτωσή τους συνεπάγεται, είναι μοναδική εμπειρία αλλά θα προτιμούσα να βρεθώ ένα ηλιόλουστο πρωϊνό Κυριακής, προς το τέλος του 19 αιώνα κι αρχές του περασμένου, ανάμεσα στους ανθρώπους που κάνουν την βόλτα τους στο Λιθόστρωτο και να γίνω ένα με τους Αργοστολιώτες και την ατμόσφαιρα της εποχής.
Στο βιβλίο σου, υπάρχουν συγκεκριμένες ιστορίες ή πρόσωπα που αισθάνθηκες ότι είχαν ιδιαίτερο βάρος ή συναισθηματική σημασία;
Είναι πολλά τα μηνύματα που λαμβάνεις διαβάζοντας για το προσεισμικό Λιθόστρωτο με κυριότερο αυτό της συνύπαρξης ανθρώπων από διαφορετικό οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και θρησκευτικό υπόβαθρο. Θυμάμαι πόσο εντυπωσιάστηκα από την πληροφορία της ύπαρξης δυο Αγίων Τραπεζών μέσα στις Ορθόδοξες εκκλησίες έτσι ώστε να εκκλησιάζονται και οι Καθολικοί χωρίς να αλλάζουν ενορία. Σκεφτείτε λίγο την σημασία αυτής της υπέρβασης για όποιο λόγο ή σκοπό εξυπηρετούσε, αντιπαραβάλλοντας την με το παρόν όπου στο όνομα ενός Θεού Ορθόδοξου, Καθολικού ή Μουσουλμάνου έχουν υποφέρει κι αιματοκυλιστεί λαοί ολόκληροι.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισες κατά τη συλλογή και την τεκμηρίωση των ιστοριών και των πληροφοριών για το βιβλίο;
Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να αποφασίσω ποιες από όλες τις ιστορικές πληροφορίες και τις λαογραφικές καταγραφές θα εντάξω τελικά στην έκδοση. Ειδικά η έρευνα κι οι αφηγήσεις του αείμνηστου Αγγελο-Διονύση Δεμπόνου μου προσέφεραν πολύτιμο υλικό και δεν ήθελα να αφήσω τίποτα έξω. Αναγκάστηκα όμως να το κάνω ώστε το βιβλίο να μην κουράσει τον αναγνώστη και να μην τον φορτώσει με πάρα πολλές πληροφορίες. Ταλαιπώρησα έτσι και τους εκδότες μου μέχρι να τους παραδώσω το τελικό κείμενο γιατί κάθε φορά που ετοιμαζόμασταν να το δώσουμε για εκτύπωση, πρόσθετα κάτι ακόμα κι αυτό άλλαζε τελείως τον αρχικό μας σχεδιασμό.
Πιστεύεις ότι το Λιθόστρωτο του χθες μπορεί να επηρεάσει την τοπική κοινωνία του σήμερα;
Το ιστορικό παρελθόν επηρεάζει πάντα τις τοπικές κοινωνίες διότι αποτελεί τον προάγγελο αυτού που ζούμε σήμερα και σε παρόντα χρόνο αυτές οι κοινωνίες είναι η συνέχεια όσων προηγήθηκαν. Έτσι και το Λιθόστρωτο είναι στις μέρες μας το αποτέλεσμα γεγονότων, δράσεων κι αποφάσεων που πάρθηκαν στο παρελθόν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Όλα αυτά αποτελούν υλικό για μελέτη κι εξαγωγή συμπερασμάτων ώστε σήμερα, πρώτον να κατανοήσουμε την εξέλιξη αυτού του πρώτου ιστορικά δρόμου της πόλης και δεύτερον να σκεφτούμε πως κάποιες αποφάσεις λειτούργησαν θετικά ή αρνητικά στην διαμόρφωση του ώστε να μην επαναληφθούν στο μέλλον ή κυρίως να διορθωθούν αν αυτό είναι εφικτό στο παρόν.
Σε μια εποχή όπου η τεχνολογία και τα ψηφιακά μέσα κυριαρχούν, ποια είναι η αξία του να έχουμε ένα βιβλίο που αποτυπώνει μια φυσική, “χειροπιαστή” διαδρομή;
Είμαι λάτρης του παραδοσιακού βιβλίου για πολλούς λόγους. Μου αρέσει η επαφή μαζί του, αυτή η αίσθηση να το ψηλαφίζεις και να γυρίζεις τις σελίδες του. Να σημειώνω επίσης επάνω του αποσπάσματα που θέλω να ξεχωρίσω. Λατρεύω ακόμα και την μυρωδιά του χαρτιού σε κάποιες εκδόσεις καθώς και το γεγονός ότι το βλέπω στην βιβλιοθήκη ως περιουσιακό μου στοιχείο. Βλέπετε δένομαι συναισθηματικά με τα βιβλία που διαβάζω. Εννοείται πως αυτό δεν ισχύει για τις νεότερες γενιές αλλά πιστεύω πως ένα βιβλίο αποτελεί διαχρονική πηγή γνώσης, που δεν σε κουράζει απαιτώντας να μένεις προσηλωμένος μπροστά από μια οθόνη. Το συγκεκριμένο μάλιστα βιβλίο, λόγω του συνδυασμού πληροφορίας και εικόνας θεωρώ ότι μπορεί να κεντρίσει το ενδιαφέρον των νέων ανθρώπων ώστε να ενδιαφερθούν και να περιηγηθούν στο Λιθόστρωτο, τον δρόμο που περπατούν σε καθημερινή βάση κι αποτελεί σημείο αναφοράς και συνάντησης μεταξύ τους.
Εάν το Λιθόστρωτο μπορούσε να “μιλήσει”, ποιο πιστεύεις ότι θα ήταν το σημαντικότερο μήνυμα ή η ιστορία που θα ήθελε να μοιραστεί μαζί μας;
Όπως όλη η ιστορία στο σύνολο της έτσι κι αυτή για το Λιθόστρωτο πέρα από την αμιγώς ιστορική πληροφορία διδάσκει και στέλνει μηνύματα από το παρελθόν που δυστυχώς δεν λαμβάνουμε υπόψη για αυτό κι η μόνιμη επωδός του ότι “η ιστορία επαναλαμβάνεται” αφού εμείς δεν θέλουμε να μάθουμε από αυτήν. Το Λιθόστρωτο αν μπορούσε να μιλήσει θα μας έλεγε να μην ασχημονούμε επάνω του και να μην το βλέπουμε μόνο ως καλοκαιρινό τουριστικό προορισμό. Δεν θα ήθελε τον χειμώνα να έχει τα περισσότερα καταστήματα του κλειστά και σκοτεινά με τις βιτρίνες τους καλυμμένες με χαρτί για να περιορίζουν την θέαση στο εσωτερικό. Θα ήθελε πάνω από όλα να σφύζει από ζωή, όλες τις εποχές του χρόνου και κατά μήκος του να μπορούν οι διαβάτες να μάθουν για την ιστορία του.
Πιστεύεις ότι οι τοπικές αρχές και η κοινωνία έχουν συνειδητοποιήσει πλήρως τη σημασία του Λιθόστρωτου ως στοιχείου πολιτιστικής κληρονομιάς;
Λυπάμαι που θα στεναχωρήσω κάποιους αλλά όχι. Το Λιθόστρωτο στην συνείδηση της τοπικής κοινωνίας δεν έχει σήμερα την θέση που του αρμόζει κι αυτό γιατί όπως ανέφερα παραπάνω λειτουργεί και παρουσιάζεται μόνο ως καλοκαιρινός τουριστικός προορισμός κυρίως για ψώνια. Δεν υπάρχει πουθενά σε όλο το Λιθόστρωτο μια αναφορά στο προσεισμικό του παρελθόν μέσα από δράσεις, οι οποίες με τα τεχνολογικά μέσα που διαθέτουμε σήμερα είναι πολύ εύκολο να υλοποιηθούν. Το έχω ξαναπεί σε άλλες συνεντεύξεις και πιθανόν να χαρακτηριστώ γραφική αλλά θα το επαναλάβω. Πόσο να κοστίσει η τοποθέτηση οθόνης ή μιας φωτογραφικής απεικόνισης που θα συμπεριλαμβάνει βασικές ιστορικές πληροφορίες σε συγκεκριμένα σημεία του Λιθόστρωτου που έχουν βαρύνουσα σημασία για την εξέλιξη της πόλης; Πόσο δύσκολο είναι κατά μήκος του να υπάρχουν δυο έστω δημοτικές επιχειρήσεις που θα στοχεύουν παράλληλα με την όποια ψυχαγωγία προσφέρουν, να αναδεικνύουν και την πολιτιστική μας κληρονομιά; Θυμόμαστε όλοι το παραδοσιακό καφενείο της Καμπάνας, που ιδρύθηκε επί δημάρχου Γεράσιμου Φόρτε το οποίο εξυπηρετούσε τετραπλό σκοπό κατά την λειτουργία του. Πρώτον, προσέφερε εργασία και αίσθημα αξιοπρέπειας σε συμπολίτες μας με ειδικές ανάγκες. Δεύτερον, έδινε στον κόσμο του Αργοστολιού την ευκαιρία να απολαύσει τον καφέ και το γλυκό του σε ένα από τα πιο ιστορικά σημεία της πόλης. Τρίτον, κάλυπτε τα όποια έξοδα προέκυπταν από την λειτουργία του και τέταρτον λειτουργούσε ως μουσείο για την ανάδειξη της ιστορίας του Πύργου της Καμπάνας μέσα από την περιήγηση στα εκθέματα του εσωτερικού του.
Αναλογιζόμενη τα παραπάνω δεν σας κρύβω ότι είμαι απαισιόδοξη για το μέλλον του Λιθόστρωτου που μαραζώνει τον χειμώνα όσο αυτό εξυπηρετεί αποκλειστικά την προσέλκυση τουριστών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Τουρίστες, οι οποίοι συνωστίζονται χαζεύοντας ουσιαστικά τα καταστήματα αφού δεν έχουμε να τους δείξουμε κάτι πιο ουσιαστικό που αφορά την ιστορία της πόλης. Αυτό που θα χαιρόμασταν να απολαμβάνουμε κι οι ντόπιοι όλο το χρόνο, περπατώντας στον ίδιο δρόμο που διαμορφώθηκε στο Αργοστόλι πριν από 330 περίπου χρόνια, μαθαίνοντας έτσι για την ιστορία του και τους ανθρώπους του, που καθόρισαν με τις πράξεις τους την σταδιακή του εξέλιξη.
Πώς ελπίζεις να συνδεθούν οι νεότερες γενιές με το Λιθόστρωτο μέσω του βιβλίου σου
Μέσα από την ανάγνωσή του. Φαντάζομαι μια παρέα παιδιών ή μια τάξη σχολείου να ξεκινά από την Πλατεία Καμπάνας, κρατώντας το βιβλίο στο χέρι και βήμα-βήμα να διαβάζει την ιστορία του Λιθόστρωτου. Να κοιτάζουν τις φωτογραφίες από το παρελθόν, να προσπαθούν να τις ταυτοποιήσουν στο παρόν και να νιώθουν ότι ταξιδεύουν πίσω στον χρόνο.
Ειδικά τώρα, που βρισκόμαστε κοντά στα Χριστούγεννα, το βιβλίο πιστεύω ότι αποτελεί μια ιδανική επιλογή για δώρο. Για τα παιδιά και τους εφήβους, διαβάζεται σαν παραμύθι—μια γοητευτική αφήγηση που τους μυεί στην ιστορία του τόπου τους. Για τους παλιότερους, όμως, είναι κάτι παραπάνω. Είναι ένα δώρο γεμάτο συναισθηματική αξία, καθώς το Λιθόστρωτο, οι βόλτες του, τα μαγαζιά του και οι άνθρωποί του έχουν διαμορφώσει τις προσωπικές ιστορίες πολλών από εμάς. Είναι ένας τρόπος να αναβιώσουμε τις μνήμες μας και να επανασυνδεθούμε με την κληρονομιά μας.
Μαρία, σε ευχαριστούμε θερμά για αυτή τη συζήτηση. Αυτό που όμορφα εξέφρασε και ένας αναγνώστης σου:
«Από τότε που διάβασα το βιβλίο σας, αντιλαμβάνομαι διαφορετικά το Λιθόστρωτο όταν το περπατάω», συνοψίζει με τον καλύτερο τρόπο την επίδραση του έργου σου στην καθημερινότητά μας. Σου ευχόμαστε καλή επιτυχία και το βιβλίο σου να συνεχίσει να συγκινεί και να εμπνέει.
Σας ευχαριστώ θερμά και εγώ κι εύχομαι καλές γιορτές σε όλους.
√ Χριστουγεννιάτικη προσφορά !
Για τις εορτές των Χριστουγέννων και του νέους έτους, το βιβλίο “Ιστορικός Περίπατος στο Προσεισμικό Λιθόστρωτο” της Μαρίας Μαρκάτου-Αλυσανδράτου προσφέρεται με έκπτωση 10ευρώ στην αρχική του τιμή!
Θα το βρείτε στα παρακάτω βιβλιοπωλεία:
ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ
Αλυσανδράτος Κέντρο Τύπου Plus: Λ. Μεταξά Ιωάννη 54, τηλ. 26710 22675
Βιβλιοπωλείο BOOKMARK 174: Λ. Βεργωτή Γεωργίου 172, τηλ. 2671 100 951
Βιβλιοπωλείο ΦΑΡΟΣ: Ρόκκου Βεργωτή 3, τηλ. 26710 22918
ΛΗΞΟΥΡΙ
Βιβλιοπωλείο Happy House: Βαλαωρίτου 3, τηλ. 26710 92411
και Online στην παρακάτω διεύθυνση:
https://www.kefaloniapress.gr/kefalonia-press-publications/