Στην καρδιά του καλοκαιριού, η Ελλάδα μετατρέπεται σε ένα απέραντο πανηγύρι. Στις 15 Αυγούστου, μετά τη Λειτουργία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου αρχίζει η γιορτή σε κάθε τόπο. Οι οικογένειες συναντώνται γύρω από το τραπέζι στο παραδοσιακό πανηγύρι, που γίνεται συνήθως στο προαύλιο των εκκλησιών που γιορτάζουν.
Μετά το φαγοπότι ξεκινάει ο χορός χέρι χέρι. Παραδοσιακές μουσικές κομπανίες ξεσηκώνουν με τους σκοπούς τους ντόπιους και επισκέπτες, που εύχονται αυτή την παραδοσιακή ιεροτελεστία του πανηγυριού να τη ζήσουν και του χρόνου. Ο «Ε.Τ.» της Κυριακής συγκέντρωσε μέρη όπου τιμάται παραδοσιακά η Κοίμηση της Θεοτόκου, η μεγαλύτερη γιορτή του καλοκαιριού που δίνει το δικό της χρώμα σε κάθε τόπο της ελληνικής επικράτειας.
ΤΗΝΟΣ, ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Στο όμορφο νησί των Κυκλάδων βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους ναούς προσκυνήματος στη χώρα μας. Ο Ιερός Ναός της Παναγίας της Τήνου, γνωστός και ως Παναγία Ευαγγελίστρια, χτίστηκε σε σημείο όπου βρέθηκε, το 1823, η εικόνα της Παναγίας -κατά τη θρησκευτική παράδοση- έπειτα από οράματα της μοναχής Αγίας Πελαγίας. Την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου, το νησί σφύζει από ζωή. Πλήθος πιστών συρρέι στο προαύλιο του εκκλησιαστικού συγκροτήματος. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών και μετά τη Θεία Λειτουργία, ακολουθεί μεγαλοπρεπής λιτάνευση στους δρόμους της πόλης. Ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο πραγματοποιείται και η επέτειος της βύθισης του αντιτορπιλικού «Ελλη» από τους Ιταλούς, που έγινε λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος τον Δεκαπενταύγουστο του 1940.
ΠΑΡΟΣ, ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στην Πάρο γιορτάζεται σε ατμόσφαιρα βαθιάς θρησκευτικής κατάνυξης. Στην Παροικιά, ένα από τα σπουδαιότερα καλοδιατηρημένα παλαιοχριστιανικά μνημεία που βρίσκονται στην ελληνική επικράτεια, η Παναγία Εκατονταπυλιανή, εορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Η ιερή εικόνα της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, έργο του 17ου αιώνα, αποτελεί τη δεύτερη προσκυνηματική εικόνα των Κυκλάδων μετά την ιερή εικόνα της Παναγίας της Τήνου. Το βράδυ της 15ης Αυγούστου στους δρόμους της Παροικιάς πραγματοποιείται η περιφορά της ιερής εικόνας και του Επιταφίου, ενώ οι εκδηλώσεις κορυφώνονται με παριανό παραδοσιακό γλέντι μέχρι το πρωί.
NΙΣΥΡΟΣ, ΚΥΚΛΑΔΕΣ
Ενας από τους κρυμμένους θησαυρούς του Αιγαίου, η Νίσυρος, εορτάζει με μεγαλοπρέπεια τη γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Στην Ιερά Μονή της Παναγίας Σπηλιανής στήνεται μια γιορτή που διαρκεί εννέα ημέρες. Από τις 6 έως τις 15 Αυγούστου οι γυναίκες προσκυνήτριες κάνουν καθημερινά 300 μετάνοιες, ψέλνουν το μοιρολόι της Μεγαλόχαρης και ανήμερα τον Δεκαπενταύγουστο γίνεται πομπή, καθώς και μια μεγάλη γιορτή στο γραφικό οικισμό Μανδράκι. Το γλέντι ξεκινά όταν η εικόνα φτάνει στο χωριό, με τον τοπικό χορό της «κούπας», τραγούδια και άφθονο κρασί.
ΛΕΣΒΟΣ, ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Μια ξεχωριστή εμπειρία θα ζήσουν όσοι επισκεφθούν το κέντρο της γραφικής κωμόπολης της Αγιάσου και το Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου. Στην Παναγία την Αγιασώτισσα πραγματοποιείται ένα από τα ωραιότερα πανηγύρια του Ανατολικού Αιγαίου. Οι πιστοί, με αφετηρία την πόλη της Μυτιλήνης, περπατούν 25 χιλιόμετρα για να φθάσουν στην εκκλησία, όπου και διανυκτερεύουν. Την ημέρα της γιορτής της Παναγίας, γίνεται η περιφορά της εικόνας γύρω από το ναό και το πανηγύρι που ακολουθεί δεν έχει προηγούμενο…
ΚΑΣΟΣ, ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ
Κάθε Δεκαπενταύγουστο πραγματοποιείται το πιο όμορφο πανηγύρι του νησιού, εκείνο της Πέρα Παναγιάς στον ομώνυμο οικισμό. Το πρωί οι προσκυνητές ασπάζονται την εικόνα, ενώ στη συνέχεια η παράδοση θέλει τους ντόπιους μάγειρες να στήνουν τα καζάνια και να μαγειρεύουν τις μερίδες των σφαχτών και τα ντολμαδάκια. Πρωταγωνιστής στο τραπέζι είναι το περίφημο κασιώτικο πιλάφι. Το γλέντι ξεκινάει και κρατά μέχρι την άλλη ημέρα το πρωί.
ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ, ΙΟΝΙΟ
Στα νότια του νησιού, κοντά στο χωριό Μαρκόπουλο, η Παναγία η Φιδιώτισσα προσελκύει χιλιάδες προσκυνητές. Στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο, μικρά φιδάκια της Παναγίας εμφανίζονται στον τρούλο της εκκλησίας. Σύμφωνα με το μύθο, πρόκειται για τις καλόγριες ενός παλιού μοναστηριού που βρισκόταν στην περιοχή, οι οποίες, προκειμένου να μην πέσουν στα χέρια των πειρατών, παρακάλεσαν την Παναγία να τις μεταμορφώσει σε φίδια. Την ώρα του Εσπερινού, τα φιδάκια κυκλοφορούν ελεύθερα ανάμεσα στους πιστούς.
ΧΑΝΙΑ, ΚΡΗΤΗ
Στις 15 Αυγούστου ο οικισμός της Χρυσοσκαλίτισσας πανηγυρίζει στο ομώνυμο κατάλευκο μοναστήρι, που είναι χτισμένο πάνω σε ένα μεγάλο βράχο. Η παράδοση, σύμφωνα με αυτή πήρε και το όνομά της η μονή, λέει ότι το ένα από τα ενενήντα σκαλιά, που είναι σμιλεμένα στο βράχο και οδηγούν στη μονή, είναι φτιαγμένο από χρυσό, αλλά αυτό το σκαλοπάτι μπορούν να το δουν μόνο οι αναμάρτητοι. Το μεγάλο πανηγύρι της Χρυσοσκαλίτισσας περιλαμβάνει κρητικές μουσικές και εδέσματα.
ΤΕΓΕΑ, ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Από τις 13 έως τις 20 Αυγούστου γίνεται στην Τεγέα το πιο σημαντικό πανηγύρι της Πελοποννήσου. Για 15 ημέρες, μία εβδομάδα πριν από τη γιορτή και μία εβδομάδα μετά, η Τεγέα γίνεται το κέντρο της Πελοποννήσου. Το βράδυ της παραμονής, στις 14 Αυγούστου γίνεται η λιτανεία της θαυματουργής εικόνας και η πομπή καταλήγει στο πανέμορφο πάρκο της Επισκοπής γύρω από την Παναγία της Παλαιάς Επισκοπής.
ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΗ ΠΩΓΩΝΙΟΥ, ΗΠΕΙΡΟΣ
Σε αυτό το ακριτικό χωριό της Ηπείρου η Κοίμηση της Θεοτόκου γιορτάζεται δύο ημέρες με ιδιαίτερη κατάνυξη. Η 15η και η 16η Αυγούστου είναι οι ημέρες συνάντησης των Καστανιανιτών στην πετρόχτιστη πλατεία του χωριού, όπου δεσπόζει ο Ναός της Αγίας Τριάδας. Μετά την πρωινή Θεία Λειτουργία στην κεντρική εκκλησία του χωριού, οι εμπειρότεροι κάτοικοι του χωριού μαγειρεύουν σε μεγάλα καζάνια «κοφτό» (πλιγούρι με κρέας) για να το προσφέρουν το βράδυ σε εκατοντάδες κόσμο, που θα γευτεί την καστανιανίτικη φιλοξενία. Το μενού, φυσικά, δεν περιέχει μόνο «κοφτό», αλλά συνοδεύεται και από άλλες σπεσιαλιτέ της περιοχής. Το πανηγύρι ξεκινάει το βράδυ με την παραδοσιακή ηπειρώτικη μουσική να καλωσορίζει ντόπιους και επισκέπτες. Ο αισθαντικός ήχος του κλαρίνου δίνει το σύνθημα για την έναρξη του πανηγυριού. Πρώτα ακούγεται το μοιρολόι που αφιερώνεται σε εκείνους που έφυγαν. Στην Ηπειρο ο πόνος και η ξενιτιά τραγουδιούνται, όπως η χαρά και η αγάπη. Μια απέραντη ευτυχία απλώνεται σε όλη την πλατεία και όλοι εύχονται αυτή την ιεροτελεστία να τη ζήσουν και του χρόνου.
ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΟΥΜΕΛΑ, ΗΜΑΘΙΑ
Στις πλαγιές του Βερμίου ορθώνεται μεγαλόπρεπα η Μονή της Παναγίας Σουμελά. Χτίστηκε το 1951 από τους πρόσφυγες του Πόντου, ως μια προσπάθεια αναβίωσης της ιστορικής ομώνυμης μονής, τα ερείπια της οποίας βρίσκονται στο όρος Μελά, κοντά στην Τραπεζούντα του Πόντου. Εδώ φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας, που, σύμφωνα με την παράδοση, φιλοτέχνησε ο ευαγγελιστής Λουκάς, όπως και άλλα κειμήλια του εκεί μοναστηριού. Τον Δεκαπενταύγουστο συρρέουν εδώ πολλοί πιστοί για να προσκυνήσουν την εικόνα και να συμμετάσχουν στις εκδηλώσεις που διαρκούν δύο ημέρες. Το βράδυ σερβίρονται παραδοσιακές σπεσιαλιτέ υπό τους ήχους ποντιακών συγκροτημάτων.
ΣΑΜΑΡΙΝΑ, ΓΡΕΒΕΝΑ
Ενα ατελείωτο γλέντι στήνεται στην περιοχή των Γρεβενών και ιδιαίτερα στα ορεινά χωριά του νομού, όπως στον πολυτραγουδισμένο οικισμό Σαμαρίνα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πιο φημισμένο βλαχοχώρι της Ελλάδας, όπου το πανηγύρι του διαρκεί τρεις ημέρες. Οι Σαμαρινιώτες έχουν το δικό τους μοναδικό χορό, που ονομάζεται τσιάτσιο και κλέβει την παράσταση στο προαύλιο της εκκλησίας της Μεγάλης Παναγιάς.
ΞΕΝΙΑ ΣΤΟΥΚΑ
xstouka@e-typos.com
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής
