Η εορτή της Πεντηκοστής είναι εορτή της Αγίας Τριάδος, αφού με την κάθοδο του Αγίου Πνεύματος μαθαίνουμε ότι ο Θεός είναι Τριαδικός. Η κάθοδος του Αγίου Πνεύματος έγινε κατά την ημέρα της Κυριακής. Γιατί, όμως, γιορτάζουμε ξεχωριστά και την Δευτέρα του Αγίου Πνεύματος;
Την Κυριακή λοιπόν εορτάζουμε την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή, εκείνη την ημέρα ήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Μαθητές του Χριστού.
Όπως αναφέρεται και στο Συναξάρι της ημέρας:
Τῇ αὐτῇ ἡμέρᾳ, Κυριακῇ ὀγδόῃ ἀπὸ τοῦ Πάσχα, τὴν ἁγίαν Πεντηκοστὴν ἑορτάζομεν.
Στίχοι
Πνοῇ βιαίᾳ γλωσσοπυρσεύτως νέμει,
Χριστὸς τὸ θεῖον Πνεῦμα τοῖς Ἀποστόλοις.
Ἐκκέχυται μεγάλῳ ἑνὶ ἤματι Πνεῦμ’ ἁλιεῦσι.
Ταῖς τῶν ἁγίων Ἀποστόλων πρεσβείαις, Χριστὲ ὁ Θεὸς ἡμῶν, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Την Δευτέρα εορτάζουμε πάλι την Αγία Τριάδα αφού γνωρίζουμε και πιστεύουμε ότι κοινή είναι η ενέργεια του Τριαδικού Θεού και ποτέ δεν μπορεί να χωρισθή και να απομονωθή ένα Πρόσωπο από τα άλλα Πρόσωπα της Αγίας Τριάδος. Όμως οι άγιοι Πατέρες μας πού έβαλαν σε άριστη σειρά και τάξη όλα τα θέματα της πίστεως μας, για να δώσουν τιμή στο Άγιο Πνεύμα, όρισαν να το εορτάζουμε και κατά την Πεντηκοστή, αλλά και ξεχωριστά την Δευτέρα.
Ξεκάθαρο είναι το υπόμνημα του Συναξαρίου:
Τη αύτη ήμερα, Δευτέρα της Πεντηκοστής, αυτό το Πανάγιον και ζωοποιόν και παντοδύναμον εορτάζομεν Πνεύμα, τον ένα της Τριάδος Θεόν, το ομότιμον και ομοούσιον και ομόδοξον τω Πατρί και τω Υίω.
Στίχοι
Πᾶσα πνοή, δόξαζε Πνεῦμα Κυρίου,
Δι’ οὗ πονηρῶν πνευμάτων φροῦδα θράση.
Τῇ ἐπιφοιτήσει τοῦ ἁγίου Πνεύματος, πρεσβείαις τῶν Ἀποστόλων σου, Χριστὲ ὁ Θεός, ἐλέησον ἡμᾶς. Ἀμήν.
Εμείς σήμερα πού γιορτάζουμε τη δική μας Πεντηκοστή, πρέπει να γνωρίζουμε ότι την ήμερα αυτή, όταν εορταζόταν η Πεντηκοστή των Εβραίων, ήλθε το Άγιο Πνεύμα στους Μαθητές του Χριστού.
Επειδή, λοιπόν, οι Άγιοι Πατέρες θεώρησαν καλό να ξεχωρίσουν τις γιορτές για να τιμήσουν με τον τρόπο αυτό το μεγαλείο του Παναγίου και Ζωοποιού Πνεύματος, γι’ αυτό την επομένη της Πεντηκοστής, την Δευτέρα, εορτάζουμε το Πανάγιο Πνεύμα, πού είναι μία υπόσταση της Αγίας Τριάδος.
Πηγή: Ορθόδοξες Απαντήσεις.
Την Δευτερα της Πεντηκοστης ημερα που εορταζεται η εορτη του Αγιου Πνευματος προσφερουμε ξεχωριστη τιμη δοξα και λατρεια σε Αυτο το Παναγιο και Παντοδυναμο και Ζωοποιο και Ομοουσιον Πνευμα τον Εναν της Τριαδος Θεον, ο Οποιος απο την ημερα της καθοδου Του στους Αποστολους την ημερα της εβραικης Πεντηκοστης ειναι παρων στην Εκκλησια του Χριστου η οποια εχουσα ως κεφαλη της τον ιδιον τον Χριστο εχει και ως ψυχη της το Αγιον Πνευμα το Οποιον”ολον συγκροτει τον θεσμον της Εκκλησιας”σηματοδοτωντας ταυτοχρονα μια νεα διασταση και ενα νεο νοημα στην εορτη, την χριστιανικη πλεον Πεντηκοστη η οποια ειναι η πληρωση και η εκπληρωση της εβραικης η οποια αποτελουσε τυπο και σκια της χριστιανικης Πεντηκοστης.
Αλλα η σημερινη εορτη ειναι ευκαιρια να τονιστουν καποια ιδιαιτερα σημεια σχετικα με το θειον προσωπο και το εργον του Παρακλητου ο Οποιος ορθα πρεπει να πουμε οτι ειναι ιδιαιτερο και ξεχωριστο προσωπο εν τη Θεοτητι
Το πρωτο σημειο που πρεπει να τονιστει ειναι η φωτιστικη και η αγιαστικη ιδιοτητα και δυναμη του Αγιου Πνευματος ως η ψυχη της Εκκλησιας. Ο αγιος και Μεγας Βασιλειος και ο αγιος Γρηγοριος ο Θεολογος κατοπιν θειου φωτισμου και ανταποκρινομενοι στις προκλησεις που δεχονταν η Εκκλησια μεσω των κατα καιρους αναφυομενων κακοδοξιων θεολογησαν για το θειον προσωπο του Αγιου Πνευματος ο μεν Μ.Βασιλειος στο ”Περι Αγιου Πνευματος”εργο του και ο αγ Γρηγοριος σε εναν απο τους πεντε θεολογικους λογους του λεγοντας χαρακτηριστικα οτι το Αγιον Πνευμα ειναι διανομη χαρισματων και διακονιων και Θεος και φωτια.
Τις κυριως πληροφοριες για το εργο και το θειον προσωπον του Αγιου Πνευματος τις αντλουμε απο το βιβλιο ”Πραξεις των Αποστολων”το κατεξοχην βιβλιο η Ευαγγελιον του Αγιου Πνευματος οπως εχει χαρακτηριστει.Και πρωτα πρωτα απο την εν ειδει πυρινων γλωσσων επιφοιτηση Του στις κεφαλες των Αποστολων το εν ειδει πυρινων γλωσσων δηλωνει το ειδος του Κυριου ως πυρ φλεγον και το ειδος της γλωσσης δηλωνει το θαυμα της γλωσσολαλιας και της προφητειας ενω το μερος της κεφαλης εκαστου Αποστολου δηλωνει το ηγεμονικον του νου.Αρα λοιπον το Αγιον Πνευμα ωσει πυρινες γλωσσες στα κεφαλια των Αποστολων συντελει το μεγα εργο Του, αναγεννα φωτιζει εμπνεει και καθοδηγει εις πασαν την αληθειαν.Και οι Αποστολοι με την επιφοιτηση του Αγιου Πνευματος καθιστανται πλεον δυνατοι, πανοπλοι ,σοφοι ,αποφασιστικοι ,ρητορες , αναμορφωτες-καθηγητες και αλιεις της οικουμενης.
Εκτος απο το γεγονος της εν ειδη πυρος καθοδου Του εχουμε και αλλα σημεια-αναφορες της αισθητης παρουσιας Του οταν οι Αποστολοι και η πρωτη αρτιγεννητη Εκκλησια των Ιεροσολυμων αντιμετωπιζοντας τις διωξεις των Ιουδαιων και των αρχιερεων υστερα απο την συλληψη και απολογια ενωπιον του Μεγαλου Συνεδριου των Αποστολων Πετρου και Ιωαννου ,μετα απο εκτενη προσευχη προς τον Κυριον και τον ”αγιον παιδα Του τον Ιησουν”, εσεισθη ο τοπος ου ησαν καταμενοντες και επεπεσεν σε αυτους το Πνευμα το Αγιον και λαλουσαν ετεραις γλωσσας και προεφητευον οπως αναφερεται στα πρωτα κεφαλαια του βιβλιου”Πραξεις των Αποστολων”.
Αλλα και στη ζωη της Εκκλησιας πλεον εχουμε την διηνεκη αγιαστικη δυναμη και παρουσια του Αγιου Πνευματος μεσα απο τη θεια λατρεια και ζωη της Εκκλησιας οπως την ιερα εξομολογηση το μυστηριο του γαμου το αγιον βαπτισμα τα οποια τελεσιουργει αποκλειστικα το Αγιον Πνευμα μεσω της γλωσσης και των χειρων των ιερεων και ιδιαιτερα με το μυστηριο της θειας ευχαριστιας οπου ο αρτος και οινος με την επιφοιτηση του Αγιου Πνευματος μεταποιουνται σε Σωμα και Αιμα Χριστου και επισης το υδωρ του αγιασμου και το ελαιον του ευχελαιου γινονται φορεις της Χαριτος Του ακομα και πολλα λειψανα αγιων της Εκκλησιας γνωριζουν τον αφθαρτισμο απο τωρα και μεχρι προσφατα οπως το σκηνωμα του οσιου Βησσαριωνος στη Φθιωτιδα κ.α.Επισης η αγια βιοτη των μελων της Εκκλησιας και ο αγιασμος τους και η προκοπη του βιου και της πιστεως ειναι καρπος και δωρο του Αγιου Πνευματος σε συνεργασια βεβαια και με την προσπαθεια και τον πνευματικο αγωνα εκαστου πιστου.
Το δευτερο στοιχειο ειναι η καυστικη δυναμη και ιδιοτητα του Αγιου Πνευματος.Το κηρυγμα του τιμιου Προδρομου το αναφερει σαφεστατα τις ημερες της επι γης ελευσεως του Μεσσιου-Χριστου”Εγω μεν υμας βαπτιζω υδατι Εκεινος βαπτισει υμας εν Πνευματι Αγιω και πυρι”θα βαπτισει δηλ με Αγιο Πνευμα και με το καθαρτικο πυρ της Χαριτος Του με φωτια που καιει και εξαγνιζει απο τα αμαρτηματα.Το πυρ του Αγιου Πνευματος ειναι το φωτιζον διανοιας και φλογιζον αμαρτιας.Σε αυτη την περιπτωση ενεργει εξαγνιστικα στους ανθρωπους καινοποιωντας τους οπως η αισθητη φωτια κατακαιει τις σκουριες στα μεταλλα αναδεικνυοντας τα ταυτοχρονα καθαρα και αποστιλβοντα σαν καινουργια.Αλλα η καυστικη ενεργεια του Αγιου Πνευματος ενεργει ολοτελα διαφορετικα στους αμετανοητους αμαρτωλους ειναι ο ”βαπτιζων πυρι τους απειθουντας και καινοποιει τους επιγνωμονας της Αυτου Θεοτητος”.Ενας πιστος αξομολογητος μια φορα προσηλθε στη Θεια Κοινωνια απροετοιμαστος και αφου μετελαβε ενοιωσε να τον κατακαιει η θεια ευχαριστια ωστε εσπευσμενα ζητησε νερο!Αλλα την καυστικη αυτη δυναμη και ενεργεια-ιδιοτητα την βιωνουν πολλες φορες οι υπο πνευματων ακαθαρτων ενοχλουμενοι, οι δαιμονιζομενοι οι οποιοι βασταζομενοι προσερχονται σε τοπους ιερους οπου τα ιερα σκηνωματα των θαυματουργων αγιων για να θεραπευθουν και απαλλαχτουν απο αυτη την επηρεια του πονηρου ,οπως εμεις εδω λιγο πολυ εχουμε μια τετοια εμπειρια και αποδειξη απο τετοιους δυστυχεις ασθενεις οι οποιοι ακοντες (δηλ ο μισοκαλος δαιμονας που τους κρατει δεσμιους στην ασθενεια τους) ομολογουν την δυναμη εκ Θεου την οποια κεκτηται ο αγιος Γερασιμος ως το κατεξοχην ”οργανο και δοχειο του Αγιου Πνευματος και της Αγιας Τριαδος ο οικος ο παντερπνος” με τα εξης λογια ”Δεν αντεχω Γερασιμε, εισαι ολος φωτια απο την προσευχη, με καινε οι ακτινες που βγαζεις απο πανω σου”(Απο το βιβλιο του πατρος Κ.Γκελη. Ο Αγιος Γερασιμος Κεφαλληνιας. Βιος και θαυματα).
Επισης ο Αποστολος Παυλος σε μια απο τις επιστολες του σημειωνει χαρακτηριστικα οτι το Αγιον Πνευμα ερευνα και αυτα τα βαθη του Θεου αρα λοιπον το Αγιον Πνευμα ειναι ”παντοδυναμον, παντεφορον, παντεπισκοπον, υπερσοφον,η πηγη της σοφιας , ο πανταχου παρων και τα παντα πληρων”.
Και ενα τελευταιο με βαση ολα τα παραπανω το Αγιον Πνευμα με την εμφανιση Του εν ειδει περιστερας κατα την ημερα της βαπτισεως του Χριστου και με την εμφανιση του εν ειδει πυρινων γλωσσων δηλωνει κατα την θεολογια του αγ Γρηγοριου του Παλαμα την σαφη διακριση μεταξυ ακτιστης θειας ουσιας και ακτιστων θειων ενεργειων.Οι ακτιστες θειες ενεργειες ειναι οι εμφανισεις του Αγιου Πνευματος εν ειδει περιστερας και εν ειδει πυρινων γλωσσων,οπου δηλωνουν και λαμβανουμε εμεις πληροφοριες οτι στην μεν πρωτη εμφανιση του Αγιου Πνευματος, οτι ο Θεος το Αγιον Πνευμα ειναι” ειρηνικον και ουρανιον, πηγη σοφιας, το φως και η ζωη ημων” και σημειο καταλλαγης του Θεου μετα των ανθρωπων ενω στην δε, το Αγιον Πνευμα ειναι ”Θεος και θεοποιουν, πυρ εκ πυρος προιον, αυταγαθον, ηγεμονευον ,καθαιρον τα πταισματα, λαλουν, ενεργουν ,διαιρουν τα χαρισματα” χωρις ωστοσο η ουσια του Αγιου Πνευματος να εμπερικλειεται σε αυτες τις ιδιοτητες, αλλα να παραμενει η ουσια του απροσιτος και ακαταληπτος και παρα πανω απο οσες ωρολογιες η χαρακτηριστικες ιδιοτητες με τις οποιες η Εκκλησια δια των αγιων και μεγαλων θεολογων -πατερων εχει αναφερθει κατα καιρους.
Και με βαση ολο αυτο το σωτηριο και ανακαινιστικο εργο που συντελεσε και συντελει ο Παρακλητος το Αγιον Πνευμα ως η ψυχη της Εκκλησιας απο την ημερα της Πεντηκοστης και ανα τους αιωνας εως και της συντελειας, ο αγιοι πατερες ωρισαν αυτη την ημερα Δευτερα της Πεντηκοστης να εορταζουμε Αυτο το Παρακλητον και Ομοουσιον και Παντοδυναμον Πνευμα τον Εναν της Τριαδος Θεον το Οποιο παραμενει και ”ολον συγκροτει τον θεσμον της Εκκλησιας ”εως και την Δευτερα Παρουσια του Κυριου, οπου θα παραχωρησει την θεση Του στον Χριστον-Κριτην, ο Οποιος εν ονοματι του Πατρος Του θα κρινει εν εκαστον κατα τα εργα αυτου.
Επεξηγηση. Οσον αφορα την θεολογια του Μεγαλου Βασιλειου στην αρχη του σχολιου ο Μ Βασιλειος στην πραγματεια του ”Το Αγιον Πνευμα και η Εκκλησια”αναφερει συγκεκριμενα οτι Ο Πατηρ δια του Υιου εν τω Αγιω Πνευματι δημιουργησε την Εκκλησια και οτι ”ενεργουντος του Θεου τας διαιρεσεις των ενεργηματων και του Κυριου ταςς διαιρεσεις των διακονιων συμπαρεστι το Αγιον Πνευμα την διανομην των χαρισματων προς την αξιαν εκαστου αυτεξουσιως οικονομουν”.Ο αγ Γρηγοριος ο Θεολογος σε εναν απο τους θεολογικους πεντε λογους του αναφερει οτι το Αγιον Πνευμα λεγεται δακτυλος Θεου και Θεος και φωτια.
Ο δε Αγιος Γρηγοριος ο Παλαμας θεολογησε για την σαφη διακριση μεταξυ ακτιστου θειας ουσιας και ακτιστων θειων ενεργειων. Η θεολογια του ανεφερετο στο ακτιστον φως το οποιο ειναι ακτιστος ενεργεια του Θεου και συνεπως μεθεκτη οπως ολες οι ενεργειες του Θεου ενω η θεια και ακτιστος ουσια παραμενει αμεθεκτος, και αυτα ως προς το ακτιστον θαβωρειον φως.Και αυτη η επεξηγηση προς το τελος του παροντος σχολιου.Υπο το πρισμα αυτης της θεολογιας κατανοειται και η ”εν ειδει περιστερας” κατα την Βαπτιση και ”εν τω ειδει πυρινων γλωσσων” στους Αποστολους κατα την Πεντηκοστη επιφοιτηση του Αγιου Πνευματος.
Το προηγουμενο σχολιο μου εχει σαν σκοπο μια διορθωση κυριως δογματικη οσον αφορα την υποσταση του Αγιου Πνευματος. Το Αγιον Πνευμα δεν ειναι διανομη χαρισματων και διακονιων αλλα ενεργει την διανομη των χαρισματων στους αξιους ενω αντιστοιχα ο Πατηρ ενεργει τις διαιρεσεις των ενεργηματων ο δε Κυριος -Υιος τις διαιρεσεις των διακονιων εν τη Εκκλησια.