Σήμερα, Κυριακή 9 Φεβρουαρίου 2025, ανοίγει το Τριώδιο, σηματοδοτώντας την έναρξη της περιόδου προετοιμασίας για το Πάσχα. Η πρώτη Κυριακή του Τριωδίου είναι αφιερωμένη στην παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου, ένα ευαγγελικό δίδαγμα για την ταπεινοφροσύνη και τη μετάνοια, που αποτελεί θεμέλιο της πνευματικής προετοιμασίας των πιστών.
Το νόημα του Τριωδίου
Το Τριώδιο είναι μια κινητή εκκλησιαστική περίοδος που διαρκεί δέκα εβδομάδες και περιλαμβάνει τρεις προπαρασκευαστικές εβδομάδες πριν τη Μεγάλη Σαρακοστή και τις έξι εβδομάδες της ίδιας της Σαρακοστής, καταλήγοντας στη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση. Η ονομασία του προέρχεται από το ομώνυμο λειτουργικό βιβλίο της Εκκλησίας, το οποίο περιέχει ύμνους που ψάλλονται κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
Η παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου
Η σημερινή Κυριακή αντλεί το πνευματικό της μήνυμα από την παραβολή του Τελώνη και του Φαρισαίου (Κατά Λουκάν 18:9-14). Στην ιστορία αυτή, ο Ιησούς Χριστός αφηγείται την προσευχή δύο ανδρών στον Ναό:
- Ο Φαρισαίος, που εκπροσωπεί τη θρησκευτική ελίτ της εποχής, προσεύχεται με αλαζονεία, αυτοδοξαζόμενος για τις νηστείες και τις δωρεές του.
- Ο Τελώνης, αντίθετα, ένας αμαρτωλός φοροεισπράκτορας, προσεύχεται με συντριβή και ταπεινότητα, ζητώντας το έλεος του Θεού.
Το μήνυμα της παραβολής είναι ξεκάθαρο: η υπερηφάνεια απομακρύνει τον άνθρωπο από τη Θεία Χάρη, ενώ η ταπεινοφροσύνη και η μετάνοια τον οδηγούν στη σωτηρία.
Έθιμα και προετοιμασία για την Αποκριά
Η περίοδος του Τριωδίου είναι επίσης άρρηκτα συνδεδεμένη με τις Απόκριες, έναν κύκλο εορτασμών που κορυφώνεται την Κυριακή της Τυρινής, πριν την Καθαρά Δευτέρα. Στην ελληνική παράδοση, το Τριώδιο σηματοδοτεί την έναρξη των καρναβαλικών εκδηλώσεων, που κορυφώνονται με λαϊκά γλέντια, μεταμφιέσεις και παραδοσιακά έθιμα σε όλη τη χώρα.
Πνευματική Προετοιμασία
Η πρώτη εβδομάδα του Τριωδίου θεωρείται εβδομάδα ελεύθερη από νηστεία, ακόμα και την Τετάρτη και την Παρασκευή, ώστε να υπενθυμίσει στους πιστούς ότι η νηστεία δεν έχει αξία αν δεν συνοδεύεται από ταπεινότητα και μετάνοια. Από την επόμενη εβδομάδα, η Εκκλησία εισάγει σταδιακά τους πιστούς στο πνεύμα της εγκράτειας, προετοιμάζοντάς τους για τη Σαρακοστή.
Με το άνοιγμα του Τριωδίου, ξεκινά μια περίοδος πνευματικής ενδοσκόπησης, που καλεί τους πιστούς σε αυτοκριτική, συγχώρεση και ανανέωση της σχέσης τους με τον Θεό, με τελικό προορισμό τη Λαμπρή Ανάσταση του Κυρίου.
