Τη Νια Τρίτη (η Τρίτη μετά την Κυριακή του Πάσχα), γιορτάζει η Μονή Θεμάτων . Το πρωί τελειται θεία Λιτουργία και ακολουθεί πανηγύρι στο αιωνόβιο δάσος των κέδρων.
Με αυτή την ευκαιρία γράφουμε ένα μικρό αφιέρωμα για την ιστορία της.
Η Μονή Θεμάτων (ή Θεμάτωνος) είναι ένα από τα σημαντικότερα και πιο ιστορικά μοναστήρια της Κεφαλονιάς, χτισμένη στην περιοχή της Πυλάρου, πάνω από την Αγία Ευφημία, με εκπληκτική θέα στον κόλπο. Οφείλει το όνομά της στον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο, στον οποίο και είναι αφιερωμένη. Εικάζεται όμως πως η λέξη “Θεμάτων” μπορεί να συνδέεται και με τα βυζαντινά «θέματα», δηλαδή τις διοικητικές ενότητες της εποχής, κάτι που της προσδίδει ιστορική χροιά και προέκταση.
Σύντομη ιστορική επισκόπηση:
-
Ιδρυση: Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης δεν είναι απολύτως βεβαιωμένη, αλλά το μοναστήρι χρονολογείται τουλάχιστον από τον 16ο αιώνα. Κατά άλλες πηγές μπορεί να έχει και παλαιότερη βυζαντινή καταγωγή.
-
Ρόλος στην τοπική ιστορία: Η Μονή Θεμάτων υπήρξε θρησκευτικό, πνευματικό και διοικητικό κέντρο της περιοχής. Είχε μεγάλη ακίνητη περιουσία και σημαντική επιρροή στους κατοίκους της Πυλάρου. Ήταν επίσης κέντρο αντιγραφής και διατήρησης χειρογράφων.
-
Καταστροφές: Το μοναστήρι υπέστη σημαντικές ζημιές από τους σεισμούς που έχουν πλήξει κατά καιρούς την Κεφαλονιά, με πιο καταστροφικούς εκείνους του 1953. Από τότε ερειπώθηκε, αλλά σώζονται ακόμα κομμάτια από την εκκλησία, τον περίβολο και κελιά των μοναχών.
-
Τοποθεσία: Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 200-300 μέτρων, σε στρατηγική θέση με πανοραμική θέα. Ήταν ιδανικό σημείο για παρακολούθηση της θάλασσας – κάτι που ενδεχομένως σχετίζεται και με την προστασία από πειρατικές επιδρομές.
-
Αναστηλωτικές προσπάθειες: Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει κάποιες κινήσεις για τη διάσωση και ανάδειξή της. Η τοπική κοινωνία, όπως και φιλολογικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για την αποκατάστασή της.
-
Σύγχρονη χρήση: Παρότι δεν λειτουργεί ως κανονικό μοναστήρι πλέον, τελείται λειτουργία μία φορά τον χρόνο στη γιορτή του Αγίου Ιωάννου, και αποτελεί σημείο προσκυνήματος και ιστορικής περιήγησης.
Εικόνες από τους Εκκλησιαστικούς θησαυρούς της Μονής
Εικόνες από το πανηγύρι μετά τη θεία Λειτουργία
