Eίμαστε στο 1953 και πλέον, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, τίποτα δεν είναι ίδιο στους ευρωπαϊκούς βασιλικούς οίκους, που αποτελούν μια ακόμη «παράπλευρη απώλεια» των συνεπειών του πολέμου. Κάποιες δυναστείες χάνουν τους θρόνους τους, άλλες καταργούνται, μέσα σε μια νύχτα, μετά την άνοδο στην εξουσία κομμουνιστικών καθεστώτων στην Ανατολική Ευρώπη, αλλά κυρίως γίνεται ξεκάθαρο ότι συνολικά ο βασιλικός θεσμός φθίνει και στις χώρες όπου υπάρχει ακόμα.
Μέσα σε αυτό το αρνητικό κλίμα για τους πρώην και νυν εστεμμένους, η Ελληνίδα βασίλισσα Φρειδερίκη έχει μία ενδιαφέρουσα ιδέα. Οταν ο εφοπλιστής και εθνικός ευεργέτης της εποχής, Ευγένιος Ευγενίδης, ζητά την άδεια της ώστε να δώσει το όνομά της στο υπερωκεάνιο «Ατλάντικ», που θα εκτελούσε το υπερατλαντικό ταξίδι Πειραιάς-Νέα Υόρκη, εκείνη το αποδέχεται, αλλά του ζητά να χρηματοδοτήσει την προώθηση του ελληνικού τουρισμού με μία κρουαζιέρα ανά τη χώρα, με προσκεκλημένους δεκάδες πρώην και νυν βασιλιάδες και πρίγκιπες.
Αποτέλεσμα της πρωτότυπης αυτής κρουαζιέρας θα ήταν η επανένωση των διασκορπισμένων μετά τον πόλεμο βασιλικών οίκων και μέσω αυτής η τουριστική προβολή της χώρας, αφού τα παγκόσμια μέσα ενημέρωσης θα έστρεφαν για αρκετό διάστημα σε αυτή τους προβολείς της δημοσιότητας. Ομως, εκτός των παραπάνω «ευγενών» σκοπών της βασίλισσας, ο ανταποκριτής της «Φιγκαρό» αποκαλύπτει και κάποιον άλλο στόχο, πιο προσωπικό και πιο ιδιοτελή: Η Φρειδερίκη αναζητούσε ανάμεσα στις προσκεκλημένες νεαρές πριγκίπισσες τη μελλοντική σύζυγο του 14χρονου τότε διαδόχου Κωνσταντίνου, κάτι που τελικά δεν κατάφερε, αφού η μετέπειτα σύζυγός του Αννα-Μαρία δεν θα μπορούσε να βρισκόταν σε αυτή, αφού τότε ήταν μόλις 8 ετών…
Το πλοίο της κρουαζιέρας, που «παραχωρείται» στη Φρειδερίκη από τον εφοπλιστή Μάρκο Νομικό, είναι το επιβατικό ατμόπλοιο «Αγαμέμνων», το οποίο έχει καθελκυστεί μόλις πριν από ένα χρόνο, έχει εκτόπισμα 5.500 τόνων και ταχύτητα 20 μιλίων. Διαθέτει έξι σουίτες και 150 πολυτελείς καμπίνες, πισίνες και κινηματογραφική οθόνη, ορχήστρα, ενώ τους -πάνω από 100- υψηλούς καλεσμένους εξυπηρετούν 62 σερβιτόροι και 15 θαλαμηπόλοι. Η Φρειδερίκη αναλαμβάνει την κατάρτιση της λίστας των καλεσμένων καθώς και το καθημερινό μενού, που περιλαμβάνει πολλά ελληνικά φαγητά, ενώ ο Παύλος το δρομολόγιο της κρουαζιέρας, δημιουργώντας ένα πολύ γεμάτο πρόγραμμα, αφού το πλοίο ταξιδεύει μόνο κατά τη διάρκεια της νύχτας ώστε να βρίσκεται τα ξημερώματα στους πάμπολλους προορισμούς του.
Το «Αγαμέμνων» αναχωρεί το Σάββατο 21 Αυγούστου 1954 από τη Μασσαλία για το λιμάνι της Νεάπολης στην Ιταλία, όπου επιβιβάζονται οι περισσότεροι υψηλοί καλεσμένοι, ενώ στην προκυμαία τούς υποδέχεται το ελληνικό βασιλικό ζεύγος. Η ανταπόκριση των Ευρωπαίων εστεμμένων είναι μεγάλη, αφού στην κρουαζιέρα βρίσκονται βασιλιάδες, βασίλισσες, πρίγκιπες, πριγκίπισσες και εκπρόσωποι από τους περισσότερους βασιλικούς οίκους της ηπείρου. Απουσιάζουν μόνο οι εστεμμένοι του Βελγίου και της Αγγλίας, λόγω ενός άρθρου του αγγλικού Συντάγματος, που δεν επέτρεπε στα μέλη της βασιλικής οικογένειας να παίρνουν μέρος σε διαφημιστικού χαρακτήρα εκδηλώσεις.
Το παρών φυσικά δίνει σύσσωμη η ελληνική βασιλική οικογένεια. Εκτός των Παύλου – Φρειδερίκης, συμμετέχουν ο διάδοχος Κωνσταντίνος, οι πρίγκιπες Μιχαήλ και Γεώργιος, οι πριγκίπισσες Σοφία και Ειρήνη και ο 85χρονος πρίγκιπας Γεώργιος, ο οποίος, λόγω ηλικίας, είναι ο μοναδικός που διαθέτει προσωπικό υπηρέτη…
Στο κρουαζιερόπλοιο κυριαρχούν η χαλαρή διάθεση και η έλλειψη πρωτοκόλλου. Με την εξαίρεση των θαλαμηπόλων, που υποχρεώνονται να κυκλοφορούν καλοκαιριάτικα με επίσημο ένδυμα, οι επίσημοι καλεσμένοι κυκλοφορούν με κοντομάνικα, σορτς και ψαράδικα παντελόνια, ενώ κάποιος τολμηρότερος δεν διστάζει να φορέσει και (ανατρεπτικό για την εποχή) τζιν. Το βραδινό ένδυμα για τους άνδρες είναι λευκό ανοιχτό πουκάμισο, μαύρο παντελόνι και φαρδύ ναυτικό μαντίλι στη μέση, ενώ για τις γυναίκες πολύχρωμα φορέματα. Ο μόνος περιορισμός που υπάρχει για τις νεώτερες είναι η απαγόρευση του μπικίνι!
Το πλοίο με τους «γαλαζοαίματους» έχει ως πρώτο προορισμό την Κέρκυρα. Μετά τη βόλτα στο Μον Ρεπό και τη θέα του ηλιοβασιλέματος στο Ποντικονήσι, επιστρέφουν όλοι στο «Αγαμέμνων», όπου τους περιμένουν… 15 γουρουνόπουλα ψημένα σε κληματόβεργες! Την επόμενη μέρα βρίσκονται στο Κατάκολο. Επισκέπτονται τον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας, όπου απαγορεύεται η προσέγγιση του κοινού.
Ακολούθως, το «Αγαμέμνων» βρίσκεται κάθε μέρα και σε άλλη περιοχή. Στις 25 Αυγούστου είναι στο Ηράκλειο. Οι καλεσμένοι εξερευνούν την Κνωσό και πίνουν τσικουδιά που τη χαρακτηρίζουν ως «λάβα ηφαιστείου» και «κρητική φλόγα». Εν συνεχεία στη Ρόδο, όπου επισκέπτονται την Παλιά Πόλη και άλλα αξιοθέατα του νησιού. Την επόμενη μέρα οι πορφυρογέννητοι βρίσκονται στη Σαντορίνη, όπου γίνονται οι ίδιοι τουριστική ατραξιόν, όπως περιγράφει δημοσιογράφος της εποχής: «Ενενήντα τέσσερα μουλάρια της Σαντορίνης επιστρατεύθηκαν διά να μεταφέρουν τους επίσημους εκδρομείς από του λιμένος εις την Χώραν. Το θέαμα ήταν μοναδικής γραφικότητος. Μία πολύχρωμη πομπή αδέξιων αναβατών και ενοικιασμένων υποζυγίων (τα οποία δεν ήξεραν πάντα να σταθούν εις το ύψος της τιμής που τους εγένετο), φωνές, γέλια και ξεφωνητά σε κάθε ολίσθημα ή στραβοτιμονιά του ζώου στον ανηφορικό ελικοειδή δρόμο.
Ενα χαριτωμένο ανακάτεμα από βασιλιάδες, χωρικούς που χειροκροτούν, σκύλους που γαβγίζουν ή που κοιτάζουν κατάπληκτοι το θέαμα, πουκάμισα όλων των χρωμάτων και καπέλα σε κάθε είδους σχέδιο, φωτογραφικές μηχανές και ομπρελίνα κυριών, συνέθεταν όλα αυτά, μία εικόνα ανάλογη της οποίας ο λαός της Σαντορίνης δεν είχε ξαναδεί». Από τη Σαντορίνη το «Αγαμέμνων» αναχωρεί για τη Δήλο, έχοντας ανεφοδιαστεί με εκατό κιβώτια χυμού ντομάτας, 200 οκάδες κολοκυθάκια, 150 οκάδες καρότα και 200 οκάδες μοσχαράκι γάλακτος… Τις επόμενες μέρες οι υψηλοί καλεσμένοι επισκέπτονται τη Μύκονο -που διαθέτει φυσική ομορφιά, όχι όμως τη σημερινή αίγλη-, όπου παίρνουν ψωμί από ανεμόμυλους, τη Σίφνο, όπου κάνουν μπάνιο στην παραλία των Κουκουναριών και αγοράζουν 40 κεσεδάκια γιαούρτι, για να συνεχίσουν στην Αττική, όπου επισκέπτονται το Σούνιο, το Τατόι και τον Παρθενώνα.
Οι τελευταίες βόλτες τους γίνονται σε Πόρο, Μυκήνες και Επίδαυρο, όπου παρακολουθούν την τραγωδία του Ευριπίδη «Ιππόλυτος» σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη και μουσική Δημήτρη Μητρόπουλου, που παίζεται παρουσία του τότε πρωθυπουργού Αλέξανδρου Παπάγου και 8.000 θεατών, για να συνεχίσουν στους Δελφούς και να καταλήξουν πάλι στην Κέρκυρα, απ’ όπου παίρνουν το δρόμο της επιστροφής για τις πατρίδες και τα… στέμματά τους.
Και αν για τους καλεσμένους η κρουαζιέρα ολοκληρώθηκε με επιτυχία, αφού ταξίδεψαν, διασκέδασαν, έφαγαν και ήπιαν δωρεάν, δεν ίσχυσε το ίδιο για την ελληνική βασιλική οικογένεια και την κυβέρνηση Παπάγου, όταν αποκαλύφθηκε ότι το κόστος της δεκαήμερης βόλτας των βασιλέων όχι μόνο είχε ξεπεράσει τις 10.000 λίρες που είχε προσφέρει ο Ευγενίδης, αλλά είχε κοστίσει επιπλέον 140.000 δολάρια που είχαν βγει από τα κρατικά ταμεία! Βέβαια, ανεξαρτήτως της βασιλικής κρουαζιέρας, ήδη η Ελλάδα είχε αρχίσει να σημειώνει άλματα ως τουριστικός προορισμός.
Το ενδιαφέρον από ξένους μεγιστάνες και η… τουριστική έκρηξη
Η βασιλική κρουαζιέρα μπορεί να ξεκίνησε ως ένα «νυφοπάζαρο» βασιλικών οίκων, αλλά στην πορεία αποδείχτηκε ότι ήταν μια κίνηση προς τη σωστή κατεύθυνση για την τουριστική προβολή της χώρας. Ηδη, ελάχιστες ημέρες μετά την ολοκλήρωση της επίμαχης κρουαζιέρας, ο Τύπος μιλούσε για πολλούς ξένους εκατομμυριούχους που ζητούσαν από το εφοπλιστικό γραφείο του Μάρκου Νομικού να διαθέσει εκ νέου το «Αγαμέμνων», αυτή φορά για κρουαζιέρες μεγιστάνων: «Σύμφωνα με αλληλοδιασταυρουμένας πληροφορίας, ομάδες Γάλλων, Ισπανών, Ιταλών, Γερμανών και Αμερικανών μεγιστάνων του πλούτου εξεδήλωσαν την επιθυμίαν όπως κατά το προσεχές Πάσχα πραγματοποιήσουν ένα ταξίδι εις την χώραν μας, επισκεπτόμενοι επί δύο ή τρεις εβδομάδας τα ωραιότερα και τουριστικότερα νησιά της Ελλάδος.
Ηδη πλείστα ξένα και ελληνικά πρακτορεία ταξιδίων συζητούν μετά της ακτοπλοϊκής εταιρίας Νομικού επί των όρων της διαθέσεως του “Αγαμέμνονος” διά μιαν ανοιξιάτικη κρουαζιέραν εις τα θαυμάσια ελληνικά παράλια με μόνους επιβάτας τους πλουσιοτέρους ανθρώπους της Ευρώπης και της Αμερικής». Εκτός αυτού, η χώρα αρχίζει να γίνεται προορισμός Ελλήνων και ξένων εφοπλιστών που θέλουν να επαναλάβουν τη βασιλική κρουαζιέρα, αυτή τη φορά με τα δικά τους κότερα: «Εν τω μεταξύ και ευθύς μετά την επιτυχή λήξη της κρουαζιέρας των εστεμμένων, ήρχισαν να καταφθάνουν εις ελληνικούς λιμένας και να περιπλέουν τα νησιά μας θαλαμηγοί και κότερα εφοπλιστών, Ελλήνων και ξένων, προκειμένου οι επιβάται των να θαυμάσουν την ελληνική ομορφιά». Στο πλαίσιο αυτού του ρεύματος φτάνει στο Μικρολίμανο το «Χριστίνα» του Αριστοτέλη Ωνάση, που «διαθέτει και αεροπλάνον διά την προσωπικήν εξυπηρέτησή του», καθώς και το «Κρεολή» του Σταύρου Νιάρχου, που αγκυροβολεί στο Φάληρο.
Βέβαια, ανεξαρτήτως της βασιλικής κρουαζιέρας, ήδη η Ελλάδα είχε αρχίσει να σημειώνει άλματα ως τουριστικός προορισμός. Χαρακτηριστικό των παραπάνω είναι ότι, ενώ το 1953 είχαν φτάσει στη χώρα 94.000 τουρίστες, ο αντίστοιχος αριθμός για το 1954 υπολογιζόταν ότι θα έφτανε τα 150.000 άτομα.
Κωνσταντίνος Μπορδόκας
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου της Κυριακής
