Το ότι η ιστορία της πανέμορφης Άσσου ξεκινά από τα βάθη των αιώνων δεν ανήκει σε καμία σφαίρα φαντασίας αλλά είναι πραγματικότητα! Η μόνη σκοτεινή πλευρά που μένει να διευκρινιστεί είναι πόσο μεγάλο είναι το βάθος χρόνου της ύπαρξής της, μόνο που οι συνήθεις για τα Ελληνικά δεδομένα λόγοι την διατηρούν στην αφάνεια.
Αποδείξεις φυσικά πάμπολλες, να φάνε ακόμα και τα γνωστά πτερωτά δίποδα!
Ας αρχίσουμε από μαρτυρία εν έτει 1.512 μχ.
Francesco Grassetto Da Lonigo:
σελ.29
΄… «A hore XI da castel Tornese levamo con il terzaruol, a hore 23 in porto deViscardo. Qui antiqua era una tera nominata Asso. Questo porto è in la isola delaZefalonia, dela quale parleremo a dì do agosto 1513, et anche dele altre terre cheerano in questa.»…
(μετάφραση):
… «Από την 11η ώρα (που φύγαμε) από το Χλεμούτσι φτάσαμε με τα πανιά μισομαζεμένα την 23η ώρα στο κόλπο του Φισκάρδου. Εδώ υπήρχε μια αρχαία πόλη που τη λέγανε Άσσο. Αυτό το λιμάνι είναι στο νησί της Κεφαλονιάς, για το οποίο θα μιλήσουμε τον Αύγουστο του 1.513, όπως και για άλλες πόλεις που ήταν σε αυτό.»…
σελ. 41
… «Et già da ogni parte il cielo stellato apparea, quando unite di porto uscimo, et a hore circha seide giorno gionti se ritrovamo in porto di Viscardo, posto a capo dela isola deCephaleunia. Quivi le mure dela antiqua terra dicta Asso appareno,»…
(μετάφ.)
… «Και ταξιδέψαμε όλη νύχτα κάτω από τον έναστρο ουρανό, από όταν φύγαμε από το τελευταίο λιμάνι, και γύρω στις 6 το πρωί φτάσαμε πάλι στο λιμάνι του Φισκάρδου, τοποθετημένο στην κεφαλή (κορυφή;) του νησιού της Κεφαλονιάς. Υπάρχουν ορατά τα τείχη της αρχαίας πόλης που λέγεται Άσσος,»…
Συνεχίζουμε με μια περιγραφή των πριν Ενετών, αρχαιοτήτων επί του κάστρου της Άσσου Κεφαλληνίας από τον ονομασθέντα «κοσμογράφο της Δημοκρατίας της Βενετίας» τον Vincenzo Maria Coronelli (1650-1718 μχ.) και ανάλυση των εντός αυτού κτισμάτων πριν τη σταδιακή συρρίκνωση τους (σε αριθμό) μετά την κατάκτηση της Λευκάδας το 1718 από την «Γαληνοτάτη».
290 ! κτίσματα μέσα στο κάστρο περιγράφει ο Coronelli, μια πλήρης καστροπολιτεία δηλαδή, που καθόλου τυχαία δεν κατείχε τον τίτλο της Πρωτεύουσας. ( παρακάτω φωτό Coronelli isolario)
Ας δούμε όμως την κάπως παλιά μετάφραση αυτής της περιγραφής από τον Ζακυνθινό γνωστό ιστορικό Παναγιώτη Χιώτη (1814-1896), «Ιστορικά Απομνημονεύματα Επτανήσου», τόμος 3ος, σελ. 145 – 147
(Όπου θα διαβάσετε «Νάξος» σημαίνει « Άσσος», έτσι αναφέρεται στην κτητορική επιγραφή στα δεξιά της κύριας εισόδου του, θέμα που αναλύω σε προηγούμενο άρθρο μου).
Ας προχωρήσουμε όμως:
…«Ανοικοδομήθη φρούριον επί των χαλασμένων οχυρωμάτων της Νάξου (Άσσου)»… , αναφέρει αρχή – αρχή!
Και ποιά ήταν η εικόνα της πιο πριν οχυρώσεως? Μα η πάρα κάτω σύμφωνα με τα αρχεία της Βενετίας όπου μπορείτε να διακρίνετε την πριν των Ενετών οχύρωση με 4 προμαχώνες, όπως και κάποιες κατασκευές επί του λαιμού της μικρής χερσονήσου μαυροσκιασμένες και αξιοπερίεργες!
Ας παρατηρήσουμε τώρα τη λιθοδομή κατασκευής των κτισμάτων εσωτερικά του φρουρίου:
Ακόμα και ένα όχι και τόσο έμπειρο μάτι μπορεί να διακρίνει τη διαφορά μεταξύ της Βενετσιάνικης τεχνοτροπίας και της παλαιότερης.
Πολλές απλές κατοικίες έχουν για ημιυπόγειο θα έλεγα, χρησιμοποιήσει τμήματα παλαιότερων κτισμάτων που βρέθηκαν, πράγμα που φαίνεται από τους ευμεγέθεις συμπαγείς λίθους των λιθοδομών ιδίως σα παραστάδες σε εισόδους και παράθυρα, και στη συνέχεια έκτισαν πάνω τους δεύτερο όροφο με επιχρίσματα και (μοντέρνα) παραθυρόφυλλα.
Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τη λιθοδομή στα βενετσιάνικα κτίρια όπως στη παρακάτω φωτό των στρατώνων που παραθέτω.
Και μέσα σε όλα αυτά ένα θαύμα της φύσης!!! (αποκάτω φωτό)
Κοιτάξτε μία κατασκευή που συνετελέσθη χωρίς επέμβαση ανθρώπινης χείρας!
Δύο παραστάδες (30 μέτρα πιο πέρα βρίσκεται και το ανώφλι) της πόρτας μαντρότοιχου οικίας πολυγωνικής λιθοδομής, τμήμα της οποίας (οικίας) ευρίσκεται στο σημείο του κόκκινου βέλους και παρουσιάζεται λεπτομερέστερα στην επόμενη φωτό ενώ η υπόλοιπη πρέπει να έχει επιχωματωθεί.
Και αποκάτω το ανώφλι των παραστάδων της «μοντέρνας» πόρτας.
Τι κάνει η θεά φύσης αλήθεια! Ίδια ακριβώς κατασκευή θύρας με το αποκάτω κτίσμα εκ Μυκηνών του 13ου αιώνα π.χ.!
Η μόνη εξήγηση που μπορώ να δώσω είναι η ύπαρξη εξωγήινων που έμειναν κάποιο χρονικό διάστημα και αφού τέλειωσαν την αποστολή τους εξαφανίστηκαν ή κυκλώπων που για ανεξήγητους λόγους χάθηκε το είδος αυτό.
Θα υποστήριζα την άποψη των κυκλώπων περισσότερο, ένεκα της εμπειρίας που φαίνεται να είχε ο Οδυσσέας με αυτά τα όντα και τη γλύτωσε από τον Πολύφημο.
Αλήθεια μεταξύ των μνηστήρων της Πηνελόπης αναφέρεται κανένας Κεφαλλήνας κύκλωπας? Γιατί όπως θα καταλαβαίνετε μας δίνει λύσεις στο παραπάνω πρόβλημα, μα και σε άλλα που απορρέουν από τα παραπάνω αναφερόμενα.
Βλέποντας όλα αυτά και επειδή δεν τυγχάνω και πολύ ευφυής με μπερδεύει μια απλή λογική σειρά:
Πριν τους Ενετούς υπήρχε μία οχυρωματική κατασκευή όπως φαίνεται στο προαναφερθέν σχεδιάγραμμα μήκους περίπου 2 χιλιομέτρων (οι Ενετοί με τις προσθέσεις την έφτασαν στα 3 χιλιόμετρα), σε τί άραγε χρησίμευε ?
Να υποθέσουμε ότι ήταν έργο του Ιουστινιανού όταν προσπάθησε με διάφορες οχυρώσεις να προστατέψει τα Δυτικά και όχι μόνο σύνορά του? Αν και ο Προκόπιος (βιβλίο περί κτισμάτων) δεν αναφέρει κάτι τέτοιο σε νησιά, όμως και αυτό αν συνέβη ο Ιουστινιανός στην Ευρώπη συνήθως ενίσχυε ή επισκεύαζε αρχαιότερες οχυρωματικές κατασκευές.
Άρα το φρούριο μάλλον προϋπήρχε.
Αν ανατρέξουμε όμως στα ιστορικά χρόνια δεν υπάρχει αναφορά σε αυτό, άρα οδηγούμαστε στα προϊστορικά χρόνια!
Εδώ χρειάζεται πλέον κάποια πρακτική σκέψεων μια και τα ιστορικά δεδομένα σχεδόν εκλείπουν.
Σε ποιους θα χρησίμευε ένα τόσο μεγάλο φρούριο σε μια τόσο άγονη και απομονωμένη περιοχή?
Πόσοι θα προλάβαιναν να εισέλθουν σε αυτό σε περίπτωση κινδύνου?
Πόσοι χρειάζονταν για να επανδρώσουν την άμυνα?
Προφανώς πολλοί λόγω της έκτασής του.
Άρα το φρούριο είχε ανάγκη ικανού αριθμού κατοίκων ή όχι?
Άρα έχουμε να κάμουμε με μια καστροπολιτεία πολιτών που είχαν το κάτι τις τους και το «χρήμα» και το ψωμί τους δεν έβγαινε από καλλιέργειες και κτηνοτροφίες, αλλά ερχόταν από τα «ξένα».
Και καλά πώς γινόταν όλα αυτά?
Προφανώς στην Άσσο (Νάξο) έχουμε μία οχυρωμένη βάση διαφύλαξης και διακίνησης εμπορικών προϊόντων είτε «νομίμων», είτε κατόπιν πειρατείας, δηλαδή ακόμα και σκλαβωμένου ανθρώπινου δυναμικού (του πιο προσοδοφόρου προϊόντος έκπαλαι), που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί και δια την ιδίαν άμυνα.
Ξενίζει λίγο για τα μέχρι τώρα αναμασημένα δεδομένα, αλλά οι πιθανότητες καταλήγουν σε εμπορική βάση – αποθήκη Φοινίκων ή συναφών προς αυτούς, (Κάρες – Ταφίους – Τηλεβόες και το κακό συναπάντημα, χα χα).
Μετά την παρακμή του Μυκηναϊκού πολιτισμού που επηρέασε αρνητικά και το εμπόριο των Φοινίκων, συνεχίστηκε η κατοίκιση από αυτόχθονες, αλλά με περιορισμένες πλέον δυνατότητες εσόδων και αλλαγή εισοδηματικής πολιτικής βασισμένη κυρίως στη πειρατεία και κάποια κτηνοτροφία στις αντίπερα όμως ευφορότερες περιοχές. Έτσι ξέπεσε σταδιακά με τον ερχομό του Κέφαλου, του Αρκείσιου, του Λαέρτη, του πολυμήχανου Οδυσσέα (όλα τα έκανε ο άνθρωπος για να τη βγάλει οικονομικά) και μετά πάπαλα κοινώς. Το μόνο νησί του βασιλείου στο οποίο παρέμεινε οικονομική ευμάρεια ήταν το Δουλίχιο (Ζάκυνθος), βλέπε εδώ, που η νάφθα άφηνε χρήμα και ήδη είχε αρχίσει να ανεξαρτητοποιείται. Τα άλλα περί πολυπύρου, με την έννοια της σιτοπαραγωγού νήσου είναι κουρουφάξαλα γιατί σιγά τους σιτοβολώνες της Ομηρικής Ζακύνθου ώστε να φτιάξει εμπορικό σταθμό μέχρι και στην Ισπανία! (Ζάκανθα – Sagunto).
Διαβάζοντας αυτά οι πατριώτες της Τετραπόλεως θα αρχίσουν να παίρνουν τα επάνω τους, αλλά οι δύο τουλάχιστον πόλεις έχουν Φοινικικά ονόματα και για τις άλλες δύο έχει ο Παντοδύναμος, χα χα.
Και επ΄ ευκαιρία από πού έκαμε ορέ ο Κέφαλος τα 4 παιδιά τση Τετράπολης? Γιατί ένα έκαμε αν το έκαμε και αυτό, από νια Αρκούδα!! Τι βίτσιο και αυτό αλήθεια και δε μάθαμε και το κόλπο! Κά κα κα κα κα.
Ο τελευταίος βασιλιάς της καστροπολιτείας Αλ-αλκομενές κατ΄ εμένα, (εκ Φοινίκης και αυτή η ονομασία), βλέπε εδώ, ήταν λοιπόν ο πολυμήχανος και πανέξυπνος Οδυσσεύς που έκαμε όμως ένα φοβερό λάθος!
Κατάλαβε πόσο γκαγκάδες ή δεούτελοι κεφαλλονίτικα ήτανε οι τότε Θεοί και τους την αμολάρισε μόλις κατέλαβε με τα κόλπα του την Τροία.
Ανέκραξε λοιπόν το περίφημο «Θεοί σας νίκησα»!
Έ, τί το ΄θελε κι αυτός?
Πάρε μετά το σύμβολο του βασιλείου σου για να μάθεις…
Το σύμβολο αυτό κοσμεί την τρίτη κατά σειρά βοηθητική πύλη του φρουρίου και το σεβάστηκαν όπως φαίνεται ανά το πέρασμα των αιώνων όλοι οι κατακτητές μέχρι και οι Ενετοί. χα χα χα.
Και αποπάνω μια πελεκημένη πέτρα στο υψηλότερο σημείο του φρουρίου εσωτερικά της ακρόπολης. Σαν βάθρο τοποθέτησης αγάλματος δεν ομοιάζει?
Και στην αποκάτω φωτό θαυμάζει κανείς την τελειότητα προσαρμογής των πολυγωνικών βράχων λιθοδομής, προφανώς αρχαίας κατοικίας.
Υ.Γ.
Ευχαριστώ που με διαβάσατε και:
Γνωρίζω ότι με μυθολογία ασχολούμαστε, αλλά όταν παραμυθιάζουμε κατά το δοκούν τα παραμύθια, τα αναγάγουμε εις τη δύναμη του τετραγώνου οπότε ξεφεύγουμε από την αρχαία φιλοσοφία του γνωστού ρητού, «το μη χείρον βέλτιστον». Φυσικά κάποιοι θα πουν μα εσύ είσαι ο πρώτος που παραμυθιάζεις στη δύναμη του τετραγώνου! χα χα
Αποδεκτή κάθε άποψη αφού όμως πρώτα την τεκμηριώσετε φίλτατοι..
Και να γνωρίζετε ότι όσο η αρχαιολογική σκαπάνη «περιφρονεί» τη χερσόνησο της Άσσου υπάρχει μεγάλη δυσκολία τεκμηρίωσης και για εσάς και για μένα!
Γιατί αλήθεια ποτέ κανείς δεν ενδιαφέρθηκε για τούτον τον τουλάχιστον περίεργο αρχαιολογικά τόπο??
Ρόκκος Σπύρος
Το μη χείρον βέλτιον, όχι βέλτιστον.