Ιστορικός περίπατος στον Κήπο του Νάπιερ

Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «μεταφόρτωση» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του kefaloniapress.gr

Ο ιστορικός μας περίπατος θα συνεχιστεί πάνω από την πλατεία Παναγή Βαλλιάνου και θα φέρει τα βήματά μας μέσα στον περίφημο Κήπο του Νάπιερ.

Γράφει η Μαρία Μαρκάτου-Αλυσανδράτου

Αφήνοντας το Δημοτικό Καφενείο επί της κεντρικής πλατείας βρισκόσουν στην γωνία της οδού Νάπιερ σήμερα Καλυψώς Βεργωτή, που ανηφόριζε όπως και σήμερα μέχρι την είσοδο του Κήπου. Ήταν από εκείνα τα χρόνια αρκετά φαρδύς αλλά ταυτόχρονα μικρός σε μήκος.

Η οδός Νάπιερ σε  φωτογραφία  του 1915 

Η γύρω περιοχή  ήταν τότε εκτός του κέντρου του Αργοστολίου και εθεωρείτο   εξοχική, η οποία τα χρόνια εκείνα ήταν ουσιαστικά ένας καλλιεργήσιμος χώρος για δημητριακά, ελαιόδεντρα και οπωροφόρα. Ανήκε τότε στους κόμητες Μεταξά Αντζουλακάτους,τους Τυπάλδους Χαριτάτους, τους Τσιμάρα και Φωκά, για την οποία οι Άγγλοι έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, δημιουργώντας  εκεί τη νέα πόλη.

Η οδός Νάπιερ είχε όμορφα παραδοσιακά σπίτια, πεζοδρόμια με δέντρα δεξιά κι αριστερά και κατέληγε στο επάνω τμήμα του σε δύο πολύ όμορφους κήπους.

H οδός Νάπιερ, σήμερα Καλυψώς Βεργωτή,μετά την διαμόρφωση του Κήπου, το 1923

Ο πρώτος ήταν κάτι σαν παιδική χαρά, στο σημείο ακριβώς που είναι και σήμερα με πολλά κι όμορφα λουλούδια, μια λιμνούλα με πάπιες, ένα κιόσκι και φυσικά  παιχνίδια για τα μικρά παιδιά. Παλιότερα, στο ίδιο σημείο βρισκόταν  το αρχοντικό του Ληξουριώτη Νικολάου Χαριτάτου, με τον κήπο και το περίτεχνο  φούγαρο που έμοιαζε με καμπαναριό.

Έξω από την οικία Χαριτάτου το 1900, στη φωτογραφία αριστερά διακρίνεται το σε σχήμα καμπαναριού,  φουγάρο του σπιτιού

Σε αυτήν την περίπου 10 στρεμμάτων περιουσία  ο δήμαρχος Παναγής Αντίπας(1946-1950) διαμόρφωσε  το 1947 τον περίφημο παιδικό κήπο.Νωρίτερα, ο Χαριτάτος είχε κληροδοτήσει αυτήν την περιουσία στα Φιλανθρωπικά Καταστήματα, τα οποία μετά από αίτηση του δημάρχου Παναγή Αντίπα του παραχωρήθηκε δωρεάν το τμήμα για τον παιδικό κήπο.

Απόσπασμα από το βιβλίο  του Αντίπα Παναγή ”Αναμνήσεις και προοπτικές του Αργοστολιού”εκδ. Κεφαλληνιακής Αδελφότητος Αθήνα 1982)

Όπως λέει ο ίδιος ο δήμαρχος στο βιβλίο του ”Αναμνήσεις και προοπτικές του Αργοστολιού”εκδ. Κεφαλληνιακής Αδελφότητος Αθήνα 1982, τότε απευθύνθηκε στον ευεργέτη Γεράσιμο Κοντομίχαλο για οικονομική βοήθεια προκειμένου να διαμορφώσει τον χώρο κι έτσι έγινε ο περίφημος παιδικός κήπος στην επάνω πλευρά της πλατείας.

Το Περίπτερο του παιδικού κήπου, έργο του δενδροκόμου του δήμου Βαλλιάνου Γερασίμου το 1947 (φωτογραφία από το βιβλίο  του Αντίπα Παναγή ”Αναμνήσεις και προοπτικές του Αργοστολιού”εκδ. Κεφαλληνιακής Αδελφότητος Αθήνα 1982)

Απέναντί από την μικρή παιδική χαρά βρισκόταν ο κατάφυτος Κήπος του Νάπιερ, ο μεγάλος και πανέμορφος κήπος του Αργοστολίου.

Μέχρι το 1826, από μπροστά του δεν υπήρχε παρά ένα πολύ στενό δρομάκι που σε κάποια σημεία του με το ζόρι μπορούσε να περάσει ένα φορτωμένο ζώο. Τότε ήταν που ο Νάπιερ στην προσπάθεια που κατέβαλλε  για την χάραξη νέων δρόμων από άκρη σε άκρη της Κεφαλονιάς, διάνοιξε έναν καινούριο. Ήταν φάρδους περίπου 13 μέτρων, ονομαζόταν τότε Strada Hρακλεία, οδηγούσε στις φυλακές και μεταγενέστερα αποτέλεσε έναν από τους βασικούς περιφερειακούς άξονες της πόλης, γνωστός σε όλους μας σήμερα ως Χαροκόπου.

Ο παραδεισένιος Κήπος του Νάπιερ, ίσως δύσκολο να το φανταστεί κανείς αλλά μέχρι και το 1905 δεν ήταν παρά ένα αμπελοχώραφο με το ταπεινό όνομα ‘Κουτούπι’, που σήμαινε λόφος. Ωστόσο, λόγω της θέσης του ήταν ένα προνομιούχο κομμάτι γης διότι η πίσω πλευρά του έβλεπε στον παλιό δρόμο που οδηγούσε στον Τηλέγραφο, στον υπερκείμενο λόφο, από όπου μπορούσες να δεις ολόκληρο το Αργοστόλι.

Το ‘Κουτούπι’ πριν την διαμόρφωσή του

Ο Charles James Napier(Τσαρλς Τζέημς Νάπιερ), δεύτερος τοποτηρητής της Αγγλικής προστασίας από το 1822 έως το 1830, λίγο πριν την αναχώρησή του από το νησί μας, αποφάσισε να αφήσει πίσω του κάτι για το οποίο θα τον θυμούνταν οι επόμενες γενιές. O Napier, Ιρλανδός στην καταγωγή και αντισυνταγματάρχης στο Bρετα­νικό στρατό, ήταν ο δεύτερος μετά τον De Bosset, που ασχολήθηκε συστηματικά με το εμπόριο και τη ναυτιλία, μερίμνησε για την ανοικοδόμηση κτιρίων, για τη δημιουργία φιλανθρωπικών ιδρυμάτων, βελτίωσε το οδικό δίκτυο με την κατασκευή σημαντικών δημόσιων κτιρίων, έργων οδοποιίας και γεφυροποιίας και πραγματοποίησε πολλά κοινωφελή έργα στο νησί μας.

Ήταν τόση η αγάπη κι η εκτίμηση του για το νησί μας, που δήλωνε κατηγορηματικά ότι η Κεφαλονιά είναι η σπουδαιότερα των Ιονίων Νήσων και θα έπρεπε να αποτελεί την φυσική έδρα της Αγγλικής διοίκησης αντί της Κέρκυρας, για την οποία καυτηρίαζε το γεγονός ότι σπαταλώνται τεράστια ποσά για την οχύρωση και τον εξωραϊσμό της.

Ο Νάπιερ ήταν εκείνος που  έπεισε τον φίλο του λόρδο  Μπάιρον(Βύρωνα) πηγαίνοντας για το Μεσολόγγι να σταματήσει στην Κεφαλονιά κι έτσι στις 3 Αυγούστου του 1823 προσορμίσθηκε στο Αργοστόλι για να παραμείνει στο νησί μας μέχρι τις 28 Δεκεμβρίου του ίδιου χρόνου.

Οικία Βύρωνος στα Μεταξάτα

Διανυκτέρευσε στο καράβι για έξη εβδομάδες πριν αποφασίσει να διαμείνει στα Μεταξάτα, που με την διαμεσολάβηση του Κόντε Δελαδέτσιμα, φίλου του Μαυροκορδάτου εγκαταστάθηκε τελικά στο σπίτι του  γιατρού  Μεταξά Ιωάννη Στραβόλαιμου, παρότι προσφέρθηκε κι ο Νάπιερ να τον φιλοξενήσει.

Κι άλλη άποψη του σπιτιού που φιλοξένησε τον Λόρδο Βύρωνα,που  σωζόταν μέχρι τους σεισμούς και έφερε αναμνηστική εντοιχισμένη πλάκα

Κατά την παραμονή του στα Μεταξάτα,  έγραφε ποιήματα εμπνεόμενος από την απέραντη θέα στο Ιόνιο και την ομορφιά της Φύσης. Η αγαπημένη του θέση, ο βράχος στην Λακήθρα, πάνω στον οποίον υπάρχει αναμνηστική πλάκα με χαραγμένα τα λόγια του: ” Αν είμαι ποιητής το οφείλω στον αέρα τής Έλλάδος ”.

Πιθανόν αυτή η επίσκεψη του στο νησί μας να είναι κι η αιτία για την μετέπειτα ονομασία της ομώνυμης οδού στο Αργοστόλι αφού όπως γνωρίζουν πολύ καλά οι ιστορικοί, η στάση του στον Αγώνα του 1821 ήταν μάλλον αμφιλεγόμενη και περισσότερο φιλοτουρκική παρά φιλελληνική, όπως τελικά καθιερώθηκε από την ”επίσημη” ιστορία.

Η μαρμάρινη πλάκα στο Βράχο του Βύρωνος

Σύμφωνα με πληροφορίες ο Νάπιερ ονόμασε Αιμιλία-Κεφαλληνία την μια από τις δυο κόρες  που απέκτησε εκτός γάμου με την Αναστασία, προσφυγοπούλα Ηπειρώτισσα, η οποία αναχωρεί για το Μεσολόγγι και πεθαίνει εκεί όταν χωρίζει μαζί του, δεδομένου ότι δεν την είχε νυμφευθεί επίσημα. Σε αυτήν την κόρη  άφησε με την διαθήκη του ένα σπίτι εντός του Αργοστολίου, το οποίο  είχε στην κατοχή της μέχρι το 1887.

Απέκτησε όμως άλλες δυο κόρες με την γυναίκα που παντρεύτηκε στο Λονδίνο το 1830, οι οποίες ήταν οι επίσημοι κληρονόμοι του.

Ο Νάπιερ σε μεγαλύτερη ηλικία

Κατά την εδώ παραμονή του αγόρασε το ΄Κουτούπι’ από τον ιδιοκτήτη του Πέτρο Βαλσαμάκη στις 13 Μαρτίου 1828 με το υπ’αριθμόν 21440 συμβόλαιο, το οποίο σώζεται στο Λαογραφικό Μουσείο. Μετά τον θάνατό του Νάπιερ το 1853, περιήλθε στην κατοχή της μεγάλης του κόρης Σούζαν-Σάρας και πενήντα περίπου χρόνια αργότερα, το 1905, η Σούζαν-Σάρα μεταβιβάζει το περίπου 6 στρεμμάτων προνομιούχο αμπέλι στον από το 1866 συστημένο Δήμο Κρανίων, που τον Μάρτιο του 1908 μετενομάστηκε σε Δήμο Αργοστολίου.

 

Είχαν προηγηθεί ατελείωτες δικαστικές διαμάχες και διεκδικήσεις εκ μέρους επιφανών οικογενειών του Αργοστολίου, που θεωρούσαν ότι μπορούσαν να σφετεριστούν το προνομιούχο κτήμα και του εδώ υποπρόξενου της Μ. Βρετανίας Τζων Σώντερς, που εκπροσωπούσε τους κληρονόμους, οι οποίοι  ζούσαν πολύ μακριά.

Ανάμεσα στους διεκδικητές του προνομιούχου κομματιού γης συγκαταλέγονται οι οικογένειες του νομικού Άγγελου Μομφεράτου, οι Λούζη, Πανά, οι απόγονοι του τελευταίου πριν την Ένωση προέδρου της Ιονίας Γερουσίας Καρούσου ακόμα και του Αρχιεπισκόπου Γερμανού Καλλιγά, προκειμένου να οικοδομήσει στο χώρο του το προγραμματισμένο Αστικό Νοσοκομείο.

Ο δήμαρχος Αργοστολίου Σπύρος Φωκάς-Κοσμετάτος(1903-1914) πήρε κάποια στιγμή την απόφαση να το μετατρέψει σε ένα Δημοτικό Άλσος και να προσφέρει έναν πνεύμονα πρασίνου και αναψυχής στους κατοίκους του Αργοστολίου.

Ο δήμαρχος Σπύρος Φωκάς-Κοσμετάτος

Ήταν τόση μεγάλη η επιθυμία του που στις 15 Οκτωβρίου 1904,  στέλνει προσωπικό γράμμα στον συγκληρονόμο του Νάπιερ, William Napier Bruce,παρακαλώντας τον να δωρήσει το κτήμα στο δήμο για να διαμορφωθεί σε δημοτικό κήπο.

Η πρωτότυπη επιστολή του δημάρχου προς τον William Napier Bruce

Ο δήμαρχος προκειμένου το εγχείρημα του να έχει αίσια έκβαση, υπόσχεται την τοποθέτηση προτομής του Καρόλου Νάπιερ εντός του Κήπου και την μετονομασία της κάθετης οδού μπροστά από αυτόν σε οδό Νάπιερ και προς μεγάλη του έκπληξη, λαμβάνει εντός δώδεκα ημερών θετική απάντηση.

Mεταφρασμένη η επιστολή του δημάρχου με δυο ημερομηνίες, μία με το Ιουλιανό ημερολόγιο, που χρησιμοποιούσε επισήμως η χώρα τότε και μία με το Γρηγοριανό, που χρησιμοποιούσαν στην Δυτική Ευρώπη

Είχε προηγηθεί   το 1887 ο Αρχιεπίσκοπος Γερμανός Καλλιγάς, ο οποίος απευθύνθηκε στην Αιμιλία-Κεφαλληνία ζητώντας της το ‘Κουτούπι’ αλλά έλαβε αρνητική απάντηση αφού το κτήμα δεν της ανήκε.

Έτσι στις 12 Φεβρουαρίου 1905 και όχι το 1904 όπως αναφέρει ο Τσιτσέλης στα Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, ενώπιον του συμβολαιογράφου Γεράσιμου Αγγελάτου συντάσσεται το με αριθμό 5107 συμβόλαιο παραχώρησης, με το οποίο ο  Δήμος Κρανίων γίνεται ο απόλυτος κύριος του προνομιούχου κτήματος.

Στο συμβόλαιο αναγράφεται έναντι 11.910 δραχμών που αντιστοιχούν κυρίως σε έξοδα δικαστικά και άλλα που απαιτήθηκαν από τους δωρητές για την αναγνώριση της ιδιοκτησίας.

Μόλις το ‘Κουτούπι πέρασε στα χέρια του δήμου, ο δήμαρχος Σπύρος Φωκάς Κοσμετάτος, τηρεί τις υποσχέσεις που έδωσε στους κληρονόμους του και δαπανεί ποσό 45.542,84 δραχμών για την διαμόρφωση του, όπως αναγράφεται στην λογοδοσία του κατά την πρώτη του θητεία.

Από την λογοδοσία του δημάρχου Σπύρου Φωκά Κοσμετάτου κατά την πρώτη του δημαρχία, στην οποία βλέπουμε στο νούμερο 9 την αναφορά για το ‘Κουτούπι’ και την διαμόρφωσή του

Η οδός Νάπιερ με κατεύθυνση την Πλατεία

Στην συνέχεια, το αμπέλι διαμορφώθηκε σε έναν καταπράσινο και κομψότατο κήπο γεμάτο λουλούδια και δέντρα, δίνοντας την ευκαιρία στους Αργοστολιώτες εκτός από το Λιθόστρωτο και την πλατεία, να κάνουν την βόλτα τους μέσα στο πράσινο του κήπου, στον οποίο ο δήμαρχος  έδωσε όπως είχε υποσχεθεί το όνομα του Νάπιερ. Για την διαμόρφωση του δαπανήθηκαν όπως προαναφέραμε συνολικά 45.542,84 δραχμές και το άψογο για την εποχή έργο είναι αποτέλεσμα του γεωπόνου και ανθοκόμου Βούρου, που τότε μόλις είχε προσληφθεί στο δήμο.

Άποψη της εισόδου του Κήπου με θέα προς την οδό Νάπιερ, το 1905 όπου στο βάθος φαίνεται η πίσω πλευρά των Δικαστηρίων του Νάπιερ

Ο ίδιος ο δήμαρχος επιβλέπει και καταθέτει ιδέες για την διαμόρφωση του κήπου και για να το επιτύχει αυτό, μεταφέρει κάποια στιγμή τους τέσσερις φοίνικες που είχε φυτέψει ο Νάπιερ στην πλατεία Καμπάνας, λόγω του ότι τα δέντρα ήταν ήδη μεγάλα και ψηλά και στην θέση τους βάζει νέους.

Ο Κήπος τα πρώτα χρόνια της διαμόρφωσής του και συγκεκριμένα το 1908

Δημιουργούνται υπέροχα παρτέρια, αλέες, χλωροτάπητες και δεντροστοιχίες ενώ κατασκευάζεται κι ένα περίτεχνα διακοσμημένο κιόσκι σε μορφή παγόδας.

To κιόσκι του Κήπου

Είχε πολύ έξυπνα τοποθετηθεί στην κορυφή του λόφου για να μπορεί κάποιος από εκεί, να βλέπει όλο τον κήπο και κάθε Κυριακή πλημμύριζε από ορχήστρες και εκλεκτή τζαζ μουσική.

Το κιόσκι εντός του κήπου από την οδό Νάπιερ

Κάνοντας την βόλτα σου ανάμεσα στα παρτέρια και τα δέντρα, έβλεπες  παιδιά, οικογένειες  μέχρι και τον εκάστοτε Δήμαρχο με σύσσωμο το δημοτικό συμβούλιο να βολτάρουν ή να κάθονται στα παγκάκια του Κήπου.

Η είσοδος του Κήπου Νάπιερ το 1930 και σε φωτογραφία του Ερωτόκριτου Καλογηράτου

Αν κοίταζες παράμερα, σίγουρα θα έπαιρνε το μάτι σου και τον επιστάτη  Γεράσιμο Παντελειό, που πότιζε με πολύ φροντίδα τα φυτά και ήταν για χρόνια ο πιστός φύλακας του Κήπου.

Ο ‘Λεμβούχος’ κηπουρός  Γεράσιμος Παντελειός στην είσοδο του Κήπου

Στην δεξιά πλευρά μετά την μεγαλόπρεπη κιγκλιδωτή πόρτα εισόδου από σφυρήλατο σίδερο,  τοποθετήθηκε  η μαρμάρινη προτομή  του Νάπιερ πάνω σε βάση από γρανίτη, που φιλοτεχνήθηκε το 1906 με το ξεκίνημα του όμορφου άλσους, από τον  γλύπτη Ν. Κόκκινο. Στην στήλη αναγράφηκε η ακόλουθη επιγραφή από τον λόγιο Γεώργιο Χοϊδά:

‘‘Τω στρατηγώ Νάπιερ ανρί ρηξικελεύθω και φιλολάω

πατρικώς την Κεφαλληνίαν διοικήσαντι 1822-1830

και πολλαχώς ευεργετήσαντι

ο δήμος Κρανίων ευγνωμονών ανέθετον”

Έπεσε όμως κι εκείνη θύμα βανδαλισμού μάλλον λόγω  ζηλοφθονίας  κατά την ιταλική κατοχή. Οι Ιταλοί προκειμένου να εξαλείψουν την ιστορική μνήμη σχετικά με του Άγγλους και ευελπιστώντας ότι τα Ιόνια Νησιά θα προσαρτηθούν στην Ιταλία, προβαίνουν σε τρεις βάνδαλες πράξεις.

Παίρνουν  μαζί τους το ορειχάλκινο άγαλμα  του Τόμας Μαίτλαντ από την ομώνυμη πλατεία για το μέταλλο του, το οποίο όμως δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του καθώς χάθηκε στα νερά του Ιονίου Πελάγους, μετά την βύθιση του πλοίου που το μετέφερε.

Ξύνουν με καλέμι και σβήνουν από τη κολώνα στη γέφυρα την επιγραφή που ήταν αφιερωμένη στον Ντε Μποσσέ που παρά τις προσπάθειες αναστήλωσης δεν αποκαταστάθηκε ποτέ στη θέση της.

Γκρεμίζουν από το βάθρο της και σπάνε με βαριοπούλα τη μαρμάρινη προτομή του Καρόλου Νάπιερ, που  μετά την απελευθέρωση βρέθηκε σε άθλια κατάσταση.

Η προτομή του Νάπιερ μετά την αποκατάστασή της

Στην συνέχεια ακολουθούν οι σεισμοί του 1953 και τέσσερα χρόνια μετά, το 1957 η προτομή βανδαλίζεται πάλι.Είναι η εποχή που  λόγω των επεισοδίων στην Αγγλοκρατούμενη Κύπρο, σε όλη την Ελλάδα έχει δημιουργηθεί ένα κλίμα εναντίον των Άγγλων και κάποιοι  ξεσπούν το μένος τους στο άψυχο πρόσωπο του Νάπιερ.  Η προτομή περισυνελέγη τελικά από το Λαογραφικό Μουσείο και  ο καλλιτέχνης Γιάννης Πεταλούδης απεκατέστησε με γύψο το πρόσωπο από τους βανδαλισμούς που είχε υποστεί.

Έκτοτε η προτομή βρισκόταν εκτεθειμένη στην είσοδο του Κοργιαλένειου Λαογραφικού Μουσείου μέχρι την επανατοποθέτηση της στον Κήπο, το 2004 κατά τις εργασίες ανάπλασης του.

Η προτομή του Νάπιερ δεξιά της εισόδου του Κήπου, μετά την επανατοποθέτηση της

Μέσα στον κήπο τοποθετήθηκε και  Μνημείο για τους πεσόντες των Βαλκανικών Πολέμων, έργο του γλύπτη Γεωργίου Μπονάνου, που εγκαινιάστηκε το 1926, επί δημαρχίας Βασιλείου Βανδώρου(1925-1929).

To Μνημείο των Πεσόντων

Στο βάθρο της στήλης είχε προγραμματιστεί η χάραξη επιγράμματος από τον Εμμανουήλ Πεζόπουλο, που είχε υπερισχύσει του Γεράσιμου Μοσχόπουλου αλλά για άγνωστο λόγο αυτό το επίγραμμα δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

Ο Γεράσιμος Παντελειός, ο φροντιστής του Κήπου δίπλα στο Μνημείο

Έκτοτε, σε κάθε εθνική επέτειο οι επιζώντες αποτίουν φόρο τιμής σε όσους θυσιάστηκαν με καταθέσεις στεφανιών, παιανίσματα μπάντας, λόγους και τρισάγια, σε ποικίλες εκδηλώσεις όπως γίνεται ακόμα και στις ημέρες μας.

Εκδήλωση για τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Λόρδου Βύρωνα, το 1924 στον Κήπο του Νάπιερ

Κατάθεση σταφάνων στο Μνημείο Πεσόντων το 1944

Ο Τσαρλς Τζέημς Νάπιερ αν και εκπρόσωπος της Αγγλικής κατοχής στην Κεφαλονιά, υπήρξε ο άνθρωπος  που δημιούργησε βασικές υποδομές στο νησί.

Ιδιαίτερα για το Αργοστόλι είναι εκείνος που το μεταμορφώνει σε μια υπέροχη πόλη  με την κατάλληλη ρυμοτομία κτιρίων και δενδροστοιχιών,κατασκευάζοντας την προκυμαία, το λιμάνι και τα παραλιακά κρηπιδώματα μήκους 2,5 χιλιομέτρων, το Δικαστικό Μέγαρο, το Τελωνείο, τους Φάρους των Αγίων Θεοδώρων και των Βαρδιάνων, τον Στρατώνα, το Σωφρονιστήριο,το Λοιμοκαθαρτήριο και το οδικό δίκτυο  που  συνέδεσε  το Αργοστόλι με όλες τις άλλες περιοχές και αγκυροβόλια του νησιού.

Ο Κήπος του Νάπιερ από την οδό Χαροκόπου,το 1913

Δικαίως ο Κήπος πήρε το όνομά του και το διατηρεί ως τις ημέρες μας σε αντίθεση με την οδό Νάπιερ που κάποια στιγμή άλλαξε ονομασία και στις μέρες μας είναι γνωστή ως Καλυψώς Βεργωτή.

Αργοστολιώτες φωτογραφίζονται μπροστά από την είσοδο του Κήπου.

Τα χρόνια πέρασαν και το μεσημέρι της 12ης Αυγούστου 1953 βρίσκει τον Κήπο του Νάπιερ, αναπλασμένο κι αναγεννημένο από τους κατοχικούς βανδαλισμούς χάρη στην φροντίδα των μεταπολεμικών δημοτικών αρχών αλλά ο καταστροφικός σεισμός που ακολούθησε τον μετάβαλε σε άναρχο στρατόπεδο αταξίας και ακαταστασίας.

Έξω από τον Κήπο του Νάπιερ στην συμβολή μετην οδό Λάσσης μετά τους σεισμούς 1953(φωτογραφία από το βιβλίο Γεωργίου Μοσχόπουλου και Κατερίνας Μαραβέγια- Κώστα”Αργοστόλι σεισμοί 1953, Το τέλος και η αρχή μιας πόλης” εκδ. Κοργιαλένειου Ιδρύματος Αργοστόλι 2007)

Φωτογραφία από το βιβλίο Γεωργίου Μοσχόπουλου και Κατερίνας Μαραβέγια- Κώστα”Αργοστόλι σεισμοί 1953, Το τέλος και η αρχή μιας πόλης” εκδ. Κοργιαλένειου Ιδρύματος Αργοστόλι 2007

Η καταστροφή του άρχισε λεπτά αμέσως μετά τον σεισμό προκειμένου  να δημιουργηθούν χώροι υποδοχής και ομαδικής διαβίωσης για τους πληγέντες, τόσο εντός του Κήπου όσο και γύρω του.

Σε σκηνή  πρόχειρα στεγασμένο το Δημαρχείο δίπλα από τον Κήπο του  Νάπιερ, αμέσως μετά τους σεισμούς του 1953(αρχείο Δημήτρη Σπυρόπουλου)

Το τελειωτικό χτύπημα ήρθε με την εγκατάλειψη και  τον αφανισμό κάθε καλλιτεχνικού και πολιτιστικού στοιχείου στα χρόνια που ακολούθησαν με αποτέλεσμα να φτάσουμε στο 1983 κι ο χώρος να είναι κυριολεκτικά ένα αχούρι.Τότε επιχειρείται από τον δήμαρχο Αλέκο Καλαφάτη(1983-1986 και 1991-1994) ο καθαρισμός κι ευπρεπισμός του χώρου σε συνδυασμό με την απομάκρυνση επιχειρηματία στον οποίο είχε δοθεί άδεια για  λειτουργία πιτσαρίας εντός του Κήπου για να  φτάσουμε στο 2004, όπου  ο Δήμαρχος Γεράσιμος Φόρτες(1995-2006) προχωράει στην ανάπλαση του ιστορικού Κήπου με χρηματοδότηση από το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης.

Ο Κήπος καλλωπίστηκε εκ νέου με διάφορα φυτά, φτιάχτηκε πόρτα εισόδου όμοια ακριβώς σε σχέδιο και υλικό με την προσεισμική,τοποθετήθηκαν καινούργια παγκάκια και σε δέκα σημεία του στήθηκαν πινακίδες με δίγλωσσα ιστορικά κείμενα και πλούσιο φωτογραφικό υλικό για να ξεναγούν και να πληροφορούν τον επισκέπτη.

Άποψη του Κήπου,τα πρώτα χρόνια της διαμόρφωσής του

Διαμορφώθηκαν  γουλόστρωτα μονοπάτια, χώροι εκδηλώσεων και ένα κιόσκι, φτιαγμένο στα ίδια σχέδια με  το αρχικό.

Το κιόσκι πριν 100 χρόνια

To κιόσκι σήμερα, Απρίλιος 2019

Άποψη του Κήπου, Απρίλιος 2019

Κι άλλη άποψη του Κήπου

O Κήπος του Νάπιερ  συνδέθηκε με την διασκέδαση, την ψυχαγωγία και την κοινωνική ζωή του Αργοστολίου ακολουθώντας τις μεταβολές και τους ρυθμούς της πόλης. Λειτούργησε ως πολιτική πυξίδα αφού οι δημοτικοί άρχοντες συνέδεσαν το όνομά τους μαζί του άλλοτε για την φροντίδα και τον εξωραϊσμό του κι άλλοτε για την εγκατάλειψη του.

Ο Κήπος του Νάπιερ τα πρώτα χρόνια της δημιουργίας του(αρχείο Δημήτρη Σπυρόπουλου)

Σήμερα,είναι μια όαση πράσινου μέσα στη πόλη του Αργοστολίου κι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που οφείλουμε όμως να το συντηρήσουμε, να το φροντίσουμε και να το διαφυλάξουμε έτσι όπως του αξίζει. Δυστυχώς, η κατάσταση στην οποία βρίσκεται για παράδειγμα η προτομή Νάπιερ σήμερα,που μόλις διακρίνεται κρυμμένη από τα κλαριά των δέντρων, δεν δείχνει την ευαισθησία μας για την ιστορική συνέχεια του Κήπου.

Η προτομή Νάπιερ σήμερα, Απρίλιος 2024

Επισήμανση: Οι αναφορές σε πρόσωπα, κτίρια και καταστήματα γίνεται με μοναδικό κριτήριο την ύπαρξη πληροφοριακού και φωτογραφικού υλικού.

Πηγές:

1.Αντίπας Παναγής,Αναμνήσεις και προοπτικές τ’Αργοστολιού, έκδοση της Κεφαλληνιακής Αδελφότητος Αθηνών, Αθήνα 1982

2. Αντωνάτος Σπύρος, Αργοστόλι η Χαμένη Πόλη, εκδόσεις ΚΟΡΥΦΗ 2005

3. Βεργωτής Παναγής ιστοριοδίφης, μετάφραση Βιογραφίας Νάπιερ υπό του William Buller

4.Βερύκιος Σπύρος, Ιστορία των Ηνωμένων Κρατών των Ιονίων Νήσων

5. Δεμπόνος Αγγελοδιονύσης: Το Κουτούπι του Νάπιερ, Αργοστόλι 2004

                                           Το Αργοστόλι διασκεδάζει, Αργοστόλι 1979

                                         Η Γένεση και τα Πάθη μιας Πολιτείας, Αργοστόλι 1981

                                         Το Χρονικό του Σεισμού, Αργοστόλι 1976

6. Καλαφάτης Αλέκος, Η πόλις μου,Αργοστόλι 2022

7. Λουκάτος Γεράσιμος, Εικόνες και θύμησες από την παλιά Κεφαλονιά – Βιώματα μαρτυρίες, Αργοστόλι 1991 

8. Λουκάτος Σπύρος, Τα χρόνια της Ιταλικής και Γερμανικής Κατοχής και της Εθνικής     Αντίστα­σης στην Κεφαλονιά και την Ιθάκη, εκδόσεις ΝΟΒΟΛΙ 2010

9.Μοσχόπουλος Γεώργιος  και Μαραβέγια-Κώστα Κατερίνα, ‘Αργοστόλι Σεισμοί 1953 Το τέλος και η αρχή μιας πόλης’, εκδ.Κοργιαλένειου Ιδρύματος Αργοστόλι 2007

10. Πουλάκη-Κατεβάτη Διονυσία,  Προσεισμική Κεφαλονιά, εκδόσεις ΕΙΚΩΝ 2003

11.Τζουγανάτος Νικόλαος, Μελετήματα Ιστορίας και Λαογραφίας της Κεφαλονιάς,ΈΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΕΙΒΑΘΩ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ 1996

12. Τσιτσέλης Ηλίας, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα, τ. Α’ και Β’ Αθήνα 1904 και 1960

13. Φωκάς Κοσμετάτος Μαρίνος , Δυο Δημαρχίες στο Αργοστόλι, Αργοστόλι 1983

14.Partsh Joseph (Ιωσήφ Πάρτς), Κεφαλληνία και Ιθάκη-Γεωγραφική Μονογραφία, Αθήνα 1892

15. Φωτογραφίες από το Κοργιαλένειο Λαογραφικό Μουσείο

16. Συλλεκτική έκδοση Η ΠΑΛΙΑ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΕΝΑΣ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ. Tόμος     πρώτος. Έκδοση της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης.