ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Εγγραφείτε για να ξεκλειδώσετε αυτό το περιεχόμενο.
ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ
Κόστος (credits) : 5
Διαθέσιμες μονάδες (credits): N/A
Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «μεταφόρτωση» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του kefaloniapress.gr
Όταν αποφασίσεις να ακολουθήσεις ιστορικές διαδρομές σε τούτον τον τόπο δεν ξέρεις σε κάθε αναζήτηση που θα σε οδηγήσουν τα βήματά σου.
Κι έτσι, ετούτη τη φορά πάλι έξω από τον Κήπο του Νάπιερ, θα τραβήξουμε αντίθετα, με κατεύθυνση την Βιβλιοθήκη αφού πρώτα πάρουμε την σημερινή οδό Ηλία Ζερβού.
Γράφει η Μαρία Μαρκάτου-Αλυσανδράτου
Σε σχέση με την Χαροκόπου απέναντί της, η οδός Ηλία Ζερβού είναι μικρότερη και αρκετά πιο στενή, η οποία μάλιστα τα χρόνια που αναπολούμε στένευε περισσότερο όσο ανέβαινες ψηλότερα, με προορισμό την συμβολή με την σημερινή οδό Βύρωνος.
Πήρε το όνομά της από τον έναν εκ των κορυφαίων Ριζοσπαστών, Ηλία Ζερβό Ιακωβάτο (1814-1894), εκδότη της εφημερίδας ”Φιλελεύθερος”,του οποίου η αγωνιστική στάση θα τον οδηγήσει τέσσερις φορές στο δρόμο της εξορίας. Κι όταν θα έρθει η απελευθέρωση, ο ριζοσπάστης ηγέτης θα βρεθεί μπροστά στο σοβαρότατο οικονομικό πρόβλημα της οικογένειάς του, με αποτέλεσμα οικονομικά κατεστραμένος, να φύγει από το νησί, για να αναζητήσει εργασία στην Αθήνα και στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη. Μετά την Ένωση δε θα αργήσει να απογοητευτεί από τη διαμορφωμένη πολιτική κατάσταση στο ελληνικό κράτος και θα αποσυρθεί στο Αργοστόλι, για να αφοσιωθεί στην οικογένειά του και να ασχοληθεί με τη μελέτη και τη συγγραφή.
Ηλίας Ζερβός Ιακωβάτος
Όπως στους περισσότερους δρόμους του Αργοστολίου εκείνα τα χρόνια, δεν έλειπαν τα όμορφα και κομψά σπίτια αλλά το κυριότερο χαρακτηριστικό της ήταν ότι κατά μήκος της υπήρχαν αρκετά και σπουδαία πνευματικά ιδρύματα, όπως θα δούμε παρακάτω.
Η οδός Ηλία Ζερβού,στη γωνία με την οδό Λάσσης
Στην αρχή της οδού βρισκόταν η Σχολή Απόρων Παίδων, ύστερα από πρωτοβουλία του Εργατικού Συνδέσμου Αργοστολίου, με σκοπό την παροχή στοιχειώδους εκπαίδευσης στα άπορα παιδιά που δεν είχαν στον ήλιο μοίρα. Σε δικό της κτίριο από το 1905, χάρη στο Κληροδότημα Παναγή Βαλλιάνου με 1.000 λίρες αρχικά κι άλλες 1.500 το 1907.
Αρχικά η Σχολή Απόρων είχε πρωτοσυσταθεί το 1896 υπό την διεύθυνση Γ.Χοϊδά και επιθεωρητού δημόσιας εκπαίδευσης Γ.Μπουκουβάλα αλλά λίγο μετά σταματά την λειτουργία της.Στην συνέχεια, με την βοήθεια του Εργατικού Συνδέσμου ”Η Αλληλοβοήθεια”, η σχολή επαναλειτουργεί και ξεκινά το 1905 η ανέγερσή της σε αγορασμένο οικόπεδο επί της οδού Ηλία Ζερβού, χάρη την συνδρομή του κληροδοτήματος Παναγή Βαλλιάνου με 1.000 λίρες την πρώτη χρονιά κι άλλες 1.500 δυο χρόνια αργότερα.
Η Σχολή συγκέντρωσε στις αίθουσές της το σύνολο σχεδόν των εργαζόμενων παιδιών του Αργοστολίου: το 1902, πρώτη χρονιά της λειτουργίας της είχε 60 μαθητές, το 1910 ο αριθμός ανέβηκε στους 170 και το 1912 έφθασε στους 280. Τα μαθήματα ήταν νυχτερινά, 7-9 το βράδυ, μετά από εξαντλητικό ωράριο εργασίας και δίδασκαν εκπαιδευτικοί που αργότερα διακρίθηκαν στην δημόσια εκπαίδευση.
Βαλλιάνειος Σχολή Απόρων Παίδων
Από τους πρώτους διδάσκοντες της Σχολής αναφέρονται ο Τζώρτζης Τσερνατάς που συνέδεσε το όνομα του με τη Σχολή Απόρων, αφού σε όλη την διάρκεια της υπήρξε ένα από τα στελέχη του. Έμεινε γνωστός για την μέθοδο διδασκαλίας του, κατά την οποία όταν ένας μαθητής ερχόταν αδιάβαστος, του χτύπαγε το κεφάλι με το χέρι και του έλεγε:”Κάσα Μπαμπάνου, χώμα Δραπάνου” κι αναφερόταν στον Μπαμπάνο τον φερετροποιό και το νεκροταφείο φυσικά του Δραπάνου.
Από τους μαθητές του Μουσικού της Τμήματος ξεπήδησε το φυτώριο για την Μουσική Σχολή Απόρων Παίδων, που μέσα στο 1910 έχει ως μουσικοδιδάσκαλο τον Ιταλό Francesco Νicolini, o οποίος το 1896 συμμετείχε με την μπάντα της Φιλαρμονικής Σχολής Κεφαλονιάς στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας.
Ο Νicolini, θα αναδείξει την Σχολή σε συγκρότημα περιοπής που για χρόνια θα δημιουργεί αξιόλογα μουσικά στελέχη. Την ανέλαβε ύστερα από υπόδειξη του φιλόμουσου φίλου του Κόντε Τζώρτζη Άννινου Χωραφά και κατά τραγική ειρωνεία, παθαίνει εγκεφαλικό διευθύνοντας την μπάντα της Σχολής στην κηδεία του φίλου του Άννινου και ξεψυχάει δέκα ημέρες μετά από εκείνον, στις 7 Μαϊου του 1911.
Σπάνια φωτογραφία από τα εγκαίνια της σχολής Απόρων Παίδων
Η λειτουργία της Σχολής δυστυχώς σταματάει το 1922, σαν αποτέλεσμα της διακοπής της χρηματοδότησης της από το Βαλλιάνειο Κληροδότημα και τον Μάρτιο του 1923 κινδύνευσε να εξαφανιστεί κι ως κτίριο λόγω πυρκαγιάς, που εκδηλώθηκε στο διπλανό οίκημα ιδιοκτησίας Σβορώνου κι αποδόθηκε αρχικά σε εμπρησμό.
Ωστόσο, στις αίθουσες διδασκαλίας της θα φιλοξενήσει το Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Αρρένων μέχρι να πάει στο δικό του κτίριο το 1927,τον καθηγητή βιολιού Ρανταμές Μανιόνι με την κόρη του, όταν ο πρώτος αποχώρησε από το Ωδείο της Φιλαρμανικής Σχολής Κεφαλληνίας, διαλέξεις και πάσης φύσεως χοροεσπερίδες. Σε εκείνες τις αίθουσες τον Φεβρουάριο του 1924 έγινε το πρωτοπόρο για την εποχή του συνέδριο δασκάλων και καθηγητών της Κεφαλονιάς με θέμα:”Η σωστή χρήση και διδασκαλία της δημοτικής γλώσσας” υπό την εποπτεία των Μανώλη Τριανταφυλλίδη και Δημήτρη Γληνού που έρχονται απεσταλμένοι του Υποργείου Παιδείας από την Αθήνα.
Το συνέδριο των εκπαιδευτικών το 1924 και με το βέλος ο Μ.Τριανταφυλλίδης
Το τελειωτικό χτύπημα έρχεται το 1941, όταν οι Ιταλοί κυριολεκτικά διέλυσαν το διώροφο της Σχολής, παρότι δεν είχε σοβαρές ζημιές από προγενέστερους βομβαρδισμούς. Πήραν όλα τα υλικά της από την ξυλεία μέχρι τους πορόλιθους και τα πελεκητά αγκωνάρια της και τότε είναι που ταυτόχρονα χάνονται τα αρχεία και τα βιβλία της. Έσβησε επίσημα και από τα χαρτιά το 1953 με απόφαση του Πρωτοδικείου Κεφαλονιάς.
Στην συνέχεια και αριστερά της οδού βρισκόταν το αρχοντικό Δελλαπόρτα που στα χρόνια της ακμής του έσφυζε από ζωή, φωνές, τραγούδια και γέλια, όπως άλλωστε συνέβαινε τότε με τα περισσότερα αν όχι όλα τα αρχοντόσπιτα της πόλης.
Οικία Δελλαπόρτα to 1900
Ακριβώς απέναντί του ήταν η οικία Κατσαϊτη κι η οικία Ιωάννη Σβορώνου με την τεράστια καρυδιά στο κήπο της, που πριν την ανέγερση του Κοργιαλένειου Γυμνασίου Αρρένων το 1926, το Ελληνικό Δημόσιο την είχε νοικιάσει και στέγαζε μέχρι τότε το παλιό γυμνάσιο.
Η οικία Κατσαϊτη ήταν επίσης ένα μεγάλο σπίτι που είχε εσοχές με μαρμάρινα αγάλματα στους τοίχους, καθώς ήταν η επιθυμία του ιδιοκτήτη του Λεωνίδα Κατσαϊτη, όταν το έχτισε γύρω στο 1840.
Είχε επίσης μεγάλη σκάλα στο εσωτερικό του που οδηγούσε στα σαλόνια του πρώτου ορόφου, γαλλικές ταπετσαρίες και εικονογραφημένες σκηνές από την Ελληνική Επανάσταση.
Κι άλλη άποψη της οδού Ηλία Ζερβού προσειεμικά
Η ιδιαιτερότητα της οικίας Κατσαϊτη ήταν ότι είχε δυο προσόψεις, μια επί της Ηλία Ζερβού και μια στην επάνω πλευρά απέναντι από την είσοδο του Κοργιαλένειου Γυμνάσιου Αρρένων.
Στο μεγάλο πηγάδι της πίσω αυλής του σπιτιού, τα χρόνια του ’40 ξεδιψούσαν περίπου 1.200 παιδιά που σίτιζε ο Ερυθρός Σταυρός, ο οποίος στεγαζόταν τότε στο μισό κτίριο του Κοργιαλένειου Γυμνασίου Αρρένων, με το άλλο μισό να το έχουν επιτάξει οι Γερμανοί.
Το Γυμνάσιο Αρρένων,χτίστηκε την δεκαετία του 1920 από τηνσε οικόπεδο που αγοράσθηκε το 1915 από το Κοργιαλένειο Διοικητικό Συμβούλιο.
Η κατασκευή του επετεύχθη αφού αξιοποιήθηκε μέρος του ποσού των 10.000 λιρών, που ο Μαρίνος Κοργιαλένιος άφησε με την διαθήκη του για την ανέγερση διδακτηρίων στο Αργοστόλι.
Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Αρρένων επίσης κατά την κατασκευή του
Ήταν ένα πολύ όμορφο κτίριο, από τα ωραιότερα προσεισμικά σχολεία, με πελεκητές πέτρες και αψιδωτά παράθυρα, ένα ακόμα κομψοτέχνημα αρχιτεκτονικής που κοσμούσε το προσεισμικό Αργοστόλι και δυστυχώς ισοπεδώθηκε με τους σεισμούς του 1953.
Άποψη του Κοργιαλένειου Γυμνασίου Αρρένων
Τα εγκαίνια του σχολείου έγιναν την Κυριακή 15 Μαϊου 1927 και πρωτολειτούργησε ως μικτό γυμνάσιο, αρρένων και θηλέων μέχρι το 1931 με πρώτο γυμνασιάρχη τον Γεώργιο Ευθυμιάτο.
Κι άλλη άποψη του Κοργιαλένειου Γυμνάσιου Αρρένων
Το προσεισμικό Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Αρρένων είχε ευρύχωρες, ευάερες και ευήλιες αίθουσες, μεγάλο προαύλειο χώρο και πλούσιο εξοπλισμό σε όργανα Γυμναστικής. Είχε επίσης εργαστήριο Φυσικής και Χημείας με άρτιο εξοπλισμό και ευρύχωρο αμφιθέατρο.
Σπάνια φωτογραφία από την εσωτερικη αυλή του Κοργιαλένειου Γυμνασίου Αρρένων, από το αρχείο Αγγελοδιονύση Δεμπόνου με την ξακουστή ομάδα Βόλεϋμπολ σε πρώτο πλάνο
Να διευκρινίσουμε εδώ ότι πολλοί Αργοστολιώτες διατηρούν μνήμες από το Γυμνάσιο Αρρένων πίσω από το κινηματοθέατρο ”Απόλλων-Τιτάνια”, στην πλατεία Βαλλιάνου κι αυτό γιατί σε οίκημα επί της οδού Γερασίμου Λειβαδά, πίσω από το θέατρο, στεγάστηκε το γυμνάσιο την τριετία 1943-1945, όταν οι σχολικές του εγκατατάσεις επιτάχθηκαν από τους Γερμανούς.
Το Γυμνάσιο Αρρένων στην οδό Γερασίμου Λειβαδά πίσω από το θέατρο Απόλλων, το 1944
Στις αρχικές του εγκαταστάσεις απέναντι από τον Κήπο του Νάπιερ, το σχολείο επαναλειτούργησε τον Οκτώβριο του 1947 αφού πρώτα αποκαταστάθηκαν κάποιες ζημιές που είχε υποστεί.
Πίσω από το κινηματοθέατρον ”Απόλλων” διακρίνεται τμήμα του πάνω ορόφου του οικήματος που στέγασε το Γυμνάσιο Αρρένων την τριετία 1943-1945
Το σχολείο έγραψε σπουδαία ιστορία στους δύσκολους καιρούς της ιταλικής κατοχής καθώς οι μαθητές του πρωτοστατούν σε παράτολμες αντιστασιακές πράξεις μαζί με το Γυμνάσιο Θηλέων και την Εμπορική Σχολή. Το επιβλητικό κτίριο γκρεμίσθηκε με τους σεισμούς του 1953 και ανοικοδομήθηκε κατά το διάστημα 1955-57 στην ίδια θέση, όπου επαναλειτούργησε από το 1957 έως το 1977 ως Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Αρρένων.
Με την μεταρρύθμιση του 1976 θεσπίζονται τριετές Γυμνάσιο και τριετές Λύκειο. Έτσι, στο μετασεισμικό διδακτήριο συστεγάζονταν πλέον το Κοργιαλένειο 1ο Γυμνάσιο Αργοστολίου και το 1ο Γενικό Λύκειο Αργοστολίου ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΟΡΓΙΑΛΕΝΙΟΣ, μέχρι το 2016 που το Λύκειο μεταφέρθηκε σε καινούργιο κτίριο κτισμένο με κρατικές δαπάνες σε οικόπεδο αγορασμένο από τον Δήμο Αργοστολίου, εξακολουθώντας όμως να φέρει το όνομα και την
μνήμη του ευεργέτη του.
Το Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Αρρένων αμέσως μετά τους σεισμούς του 1953
Ξαναπερπατώντας την Ηλία Ζερβού, συναντούσες ένα ακόμα σχολείο, το Κοργιαλένειον Ανώτερον Παρθεναγωγείον όπως το έλεγαν και από το 1931 Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Θηλέων, το οποίο πριν καταστραφεί από τους βομβαρδισμούς του πολέμου, στέγαζε στις εγκαταστάσεις του Διδακτήριο και Οικοτροφείο.
Κοργιαλένειο Παρθεναγωγείον
Κατασκευάστηκε επίσης από το Κοργιαλένειο Κληροδότημα, σύμφωνα με τα όσα είχε ορίσει στην διαθήκη του ο Μαρίνος Κοργιαλένιος αφού οικόπεδο και κτίριο είχαν αγοραστεί με τα χρήματα της διαθήκης. Το Διδακτήριο λειτούργησε για πρώτη φορά το σχολικό έτος 1931-1932 και το Οικοτροφείο ένα χρόνο αργότερα.
Το Παρθεναγωγείο είχε ένα ευρύτατο πρόγραμμα σπουδών, οργανωμένο σύμφωνα με τα πρότυπα του Αρσακείου Σχολείου Αθηνών, του οποίου το καταστατικό και τους κανονισμούς ο Μαρίνος Κοργιαλένιος, επιθυμούσε να εγκριθούν από το Κοργιαλένειο Διοικητικό Συμβούλιο της σχολής.
Ωστόσο δεν είχε κατασκευασθεί στην θέση της παλιάς οικίας του μεγάλου ευεργέτη, που βρισκόταν στην συνοικία της Αγίας Παρασκευής, όπως όριζε με την θέληση του,γεγονός που αποδεικνύεται με το παρακάτω έγγραφο.
Το σχετικό απόσπασμα από την διαθήκη του Μαρίνου Κοργιαλένιου, που συντάχθηκε στο Λονδίνο το 1910 και εκδόθηκε πρώτη φορά το 1912
Κατασκευάστηκε σε οικόπεδο μετά οικίας, ιδιοκτησίας του πρώην δημάρχου και βουλευτή, Σπύρου Φωκά-Κοσμετάτου, που αγοράστηκε με τα χρήματα του Μαρίνου Κοργιαλένειου το Σεπτέμβριο του 1927 αντί του ποσού του 1.300.000 δραχμών.
Για αρκετό διάστημα λειτούργησε με αποκλίνον από του Υπουργείου αναλυτικό πρόγραμμα, το οποίο στόχευε στην εξασφάλιση για τις αποφοίτους των προϋποθέσεων επαγγελματικής απασχόλησης στο δημόσιο τομέα και δυνατότητα φοίτησης σε Μέσες Εμπορικές και άλλες Επαγγελματικές σχολές.
Άποψη του Παρθεναγωγείου με το Οικοτροφείο του στα αριστερά
Στην θέση που σήμερα βρίσκονται το 2ο και 3ο Γυμνάσιο πίσω από το Θέατρο Κέφαλος, υπήρξε για την εποχή του ένα πολύ πρωτοποριακό σχολείο, καθώς πέρα από αρχαία, γαλλικά και πιάνο, τα νεαρά κορίτσια διδάσκονταν ακόμα και ψυχολογία.
Ωστόσο, όπως τα περισσότερα φιλόδοξα εγχειρήματα, δεν διαρκούν πολύ αν δεν υπάρχει συνεχής χρηματοδότηση.Η εξέλιξή του ακολούθησε την πορεία της ελληνικής εκπαίδευσης, όπως αυτή επηρεάστηκε από τις πολιτικές εξελίξεις και παλιννωδίες.
Οι πόλεμοι, οι βομβαρδισμοί κι η αδυναμία να αντεπεξέλθει στο κόστος της λειτουργίας και της συντήρησης του μαζί με την απώλεια κεφαλαίων από το Κοργιαλένειο Κληροδότημα, έσβησαν το Παρθεναγωγείο, το οποίο μετατράπηκε σε Γυμνάσιο Θηλέων υπό την αιγίδα του Δημοσίου.
Το Οικοτροφείο του Κοργιαλένειου Παρθεναγωγείου
Οι σεισμοί του 1953 κατέστρεψαν το συγκρότημα του Κοργιαλενείου Παρθεναγωγείου, διδακτήριο και οικοτροφείο.Το μετασεισμικό κτίριο κτισμένο με κρατικές δαπάνες στέγασε το Κοργιαλένειο Γυμνάσιο Θηλέων Αργοστολίου, ενώ το οικοτροφείο στεγάσθηκε στον πρώτο και δεύτερο όροφο του κτιρίου. Με την μεταρρύθμιση του 1976, οπότε τα σχολεία έγιναν μεικτά το σχολείο μετονομάσθηκε σε 2ο Γυμνάσιο Αργοστολίου – 2ο Λύκειο Αργοστολίου, χωρίς να φέρει πλέον το όνομα του Μαρίνου Κοργιαλένιου.
Η πίσω πλευρά του Παρθεναγωγείου πριν και μετά τους σεισμούς 1953(από το βιβλίο των Μοσχόπουλου Γεωργίου και Μαραβέγια-Κώστα Κατερίνας, Αργοστόλι Σεισμοί 1953 Το τέλος και η αρχή μιας πόλης)
Πλανόδιοι παγωτατζήδες την δεκαετία του 1960, στην θέση που προσεισμιά υπήρχε το Κοργιαλένειο Παρθεναγωγείο
Στην οδό Ηλία Ζερβού λίγο πιο πάνω και δίπλα ακριβώς από την Βιβλιοθήκη, υπήρχε κι η τριώροφη οικία Βρεττού, από την οποία μετασεισμικά σώθηκε μόνο το ισόγειο κι ο πρώτος όροφος.Το κτίριο παραμένει στην ίδια περίπου κατάσταση ακόμα και σήμερα,70 περίπου χρόνια μετά τους καταστροφικούς σεισμούς του 1953.
Η οικία Βρεττού σε φωτογραφία του Μαρίνου Κοσμετάτου το 1972
Λίγο πιο πέρα κι η οικία του γιατρού Λουκά Νιφοράτου, που εξασκούσε το επάγγελμα από το 1907 και ήταν ιδιαίτερα αγαπητός στις λαϊκές τάξεις για τον οποίον, ασθενής του έκανε ολόκληρη μνεία σε εφημερίδα της εποχής για να τον ευχαριστήσει δημόσια:
Διετέλεσε διορισμένος από το Βενιζελικό καθεστώς δήμαρχος Αργοστολίου από τον Απρίλιο του 1917 έως τον Νοέμβριο του 1920 και για αυτό οι αντιβενιζελικοί τον αποκαλούσαν με εμπάθεια, Ποστίτσιο.
Για να επιστρέψουμε όμως στον κύριο προορισμό μας, λίγο πριν τις προαναφερόμενες οικίες βρισκόσουν μπροστά στο πανέμορφο και μεγαλοπρεπές κτίριο της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης, του φάρου των γνώσεων που στέγαζε έναν πραγματικά αμύθητο θησαυρό.
Ένα κατασκευαστικό κομψοτέχνημα με επιβλητική πρόσοψη, καγκελόφραχτη περίφραξη και μαρμάρινη σκάλα, έργο του αρχιτέκτονα Δελλαδέτσιμα.
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη προσεισμικά
Η Βιβλιοθήκη κατασκευάστηκε σε δυο συνεχόμενα οικόπεδα που αγοράστηκαν το 1915 και το 1918 και ξεκίνησε την λειτουργία της το 1925. Ιδρύθηκε από τη διαθήκη του Μαρίνου Κοργιαλένιου, ο οποίος είχε αφήσει 4.000 λίρες για την ανέγερση της Βιβλιοθήκης, 1.000 λίρες για την αγορά βιβλίων και 5.000 για τη συντήρηση της.
Με εκείνα τα χρήματα το σύνολο του εξοπλισμού της ήταν αξιοζήλευτο, με προεξάρχοντα τα πανάκριβα μεταλλικά ράφια κατασκευασμένα στο Στρασβούργο, που δεν συναντούσες ούτε στα μεγάλα ιδρύματα των Αθηνών εκείνη την εποχή.
Το σχετικό απόσπασμα από την διαθήκη του Μαρίνου Κοργιαλένιου, που συντάχθηκε στο Λονδίνο το 1910 και εκδόθηκε πρώτη φορά το 1912
Το πρώτο υλικό της Κοργιαλενείου Βιβλιοθήκης αποτέλεσαν η ιδιωτική συλλογή του Μαρίνου Κοργιαλένιου και τα βιβλία της παλιάς Δημόσιας Βιβλιοθήκης, με την οποία συγχωνεύεται το 1926.
Η Δημόσια Βιβλιοθήκη ιδρύθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Γερμανό Καλλιγά, το Νοέμβριο του 1887. Στεγαζόταν τότε στην Αρχιεπισκοπή και ήταν μία από τις πέντε πρώτες δημόσιες βιβλιοθήκες της Ελλάδας που στην ακμή της έφτασε να διαθέτει 4.705 τόμους! Στα Κεφαλληνιακά Σύμμικτα του Ηλία Τσιτσέλη διαβάζουμε επίσης ότι τον Ιούλιο 1911, ο γιατρός Π. Δεβάρης από το Παρίσι, δώρησε 1.000 τόμους σε αυτήν την Βιβλιοθήκη που είχε στην κατοχή του από τον σοφό Έλληνα Αναστάσιο Γεννάδιο.
Λεπτομέρειες της πρόσοψης του κτιρίου από κοντινότερη λήψη
Το σπουδαίο υλικό της νέας Βιβλιοθήκης είχε φροντίσει να περισώσει ο Κοργιαλένιος με ειδική πρόνοια στην διαθήκη του. Στο άρθρο 27 που είδαμε παραπάνω, είχε δηλώσει την επιθυμία του να απαγορεύεται αυστηρά ο δανεισμός των βιβλίων, με αυστηρότατες κυρώσεις για τους παραβάτες για αυτό κι όσοι ήθελαν, ανέβαιναν τα μαρμάρινα σκαλοπάτια για να μελετήσουν θησαυρούς γνώσεων, εγκυκλοπαίδειες, αρχαίους συγγραφείς, μυθιστορήματα, επιστημονικά και ξένα συγγράμματα.
Ο Μαρίνος Κοργιαλένιος(1839-1911)
Το Κοργιαλένειο Διοικητικό Συμβούλιο που προκύπτει από την διαθήκη του ευεργέτη είχε σοβαρή πρόθεση να οργανώσει σωστά τη λειτουργία της Βιβλιοθήκης που είχε ιδρύσει, αλλά και να αναλάβει και τη συνέχιση της λειτουργίας της, δεδομένου ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε καμία άλλη επιλογή, με την προσδοκία ότι, όταν εξαντληθούν μοιραία τα κεφάλαια συντηρήσεως θα βρεθούν άλλοι δωρητές για να συνεχιστεί η λειτουργία του ιδρύματος.
Απόσπασμα από την διαθήκη για τον διορισμό των μελών του Συμβουλίου
Ανεξάρτητα από τα οικονομικά, η επιθυμία του Συμβουλίου για ανάπτυξη της Βιβλιοθήκης φαίνεται ότι βρήκε στο πρόσωπο του διευθυντή της, την προσωποποίησή της.
Ο πρώτος και μοναδικός διευθυντής της Βιβλιοθήκης για όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα ήταν ο Γεράσιμος Χ. Μοσχόπουλος, ένας άνθρωπος με πολύπλευρη μόρφωση και εξαιρετικό ζήλο για το ίδρυμα. Παρείχε τις υπηρεσίες του στη Βιβλιοθήκη για περίπου τέσσερις δεκαετίες, μέσα σε αντίξοους καιρούς και συνθήκες.
Ήταν ο άνθρωπος στον οποίον παραδόθηκαν τα βιβλία της Δημόσιας Βιβλιοθήκης στις 26 Ιουλίου 1926 και εκείνος με την απαράμιλλη καλλιγραφία του συντάσσει τον κατάλογο των βιβλίων που παραδόθηκαν, ταξινομημένων σε θεματικές κατηγορίες. Στα αρχεία του Κοργιαλενείου ιδρύματος διασώζεται ο πρώτος τόμος αυτού του καταλόγου, όπου καταγράφονται συνολικά 2.738 τίτλοι βιβλίων ταξινομημένοι στις κατηγορίες: Φιλολογικά, Δραματολογία, Νεοελληνική Φιλολογία, Ελληνικαί Σπουδαί, Ιατρικά, Θρησκευτικά, Νομικά, Ιστορικά, Λατινική Φιλολογία, Γαλλική Φιλολογία, Αγγλική Φιλολογία, Γερμανική Φιλολογία και Ιταλική Φιλολογία.
Ο Διευθυντής Γεράσιμος Μοσχόπουλος
Με το Μοσχόπουλο στο πηδάλιο, υπό την διαχείριση του Κοργιαλενείου Κληροδοτήματος, και στεγαζόμενη στο πολυτελές κτίριό της, η Βιβλιοθήκη είχε αναδειχθεί ήδη από τη δεκαετία του 1930 σε πνευματικό φάρο του Αργοστολίου.
Ο Γερασιμάκης Μοσχόπουλος, ήταν ένα φωτισμένο μυαλό, που ταξινομούσε με την άψογη καλλιγραφία του τα βιβλία και τηρούσε ως κέρβερος την απόλυτη ησυχία και τάξη στο αναγνωστήριο ενώ δεν έλειπαν οι φορές που ακουγόταν να βάζει τις φωνές στον θυρωρό Μιλτιάδη Τετενέ.
Σε ότι αφορά τη Βιβλιοθήκη, η ευχή του Κοργιαλένιου να βρεθούν και άλλοι μιμητές συμπολίτες για να στηρίξουν οικονομικά τη Βιβλιοθήκη δεν πραγματοποιήθηκε ενώ η πολιτεία παραμένει για χρόνια απούσα. Τα έσοδα της Βιβλιοθήκης είναι μόνον όσα προέρχονται από τα εναπομείναντα κεφάλαια που βρίσκονται στην Εθνική Τράπεζα και που όπως είναι φυσικό σταδιακά μειώνονται αφού καλύπτουν τις ανάγκες και των άλλων Κληροδοτημάτων. Σαν αποτέλεσμα, ήταν μαθηματικά βέβαιο ότι δεν θα μπορούσαν να την συντηρήσουν για πολλά χρόνια ακόμη.
Ο πόλεμος του 1940, η κατοχή και η εξανέμιση των κεφαλαίων του Κληροδοτήματος, οδήγησαν τη Βιβλιοθήκη σε σοβαρή κρίση.Ο διευθυντής της Γεράσιμος Μοσχόπουλος, νους και ψυχή του ιδρύματος μέχρι τα βαθειά του γεράματα, εργαζόταν εθελοντικά και μαχόταν για να κρατηθεί ανοιχτή.
Οι σεισμοί του 1953 ήταν το τελειωτικό χτύπημα αφού κατέστρεψαν το κτίριο, πριν καλά καλά συμπληρωθούν τριάντα χρόνια από την αποπεράτωσή του.
Οι ζημιές που υπέστη το κτίριο της Βιβλιοθήκης με τον σεισμό του 1953
Η σεισμική καταστροφή δημιουργεί ένα νέο τετελεσμένο. Η ακίνητη περιουσία του Κληροδοτήματος, καταστρέφεται. Ουσιαστικά, το μόνο που διασώζεται είναι τα βιβλία χάρη σε κάποιους αφανείς ήρωες του Κληροδοτήματος. Στην συνέχεια, το κράτος καθιέρωσε με το Νόμο 2823/1954 την τακτική επιχορήγηση της Βιβλιοθήκης, για να εξασφαλιστεί η συνέχιση της λειτουργίας της.
Από άλλη γωνία λήψης οι ζημιές που υπέστη το κτίριο της Βιβλιοθήκης με τον σεισμό του 1953
Το βιβλιακό της υλικό, που τότε έφθανε τους 30.000 τόμους, όπως προαναφέραμε σώθηκε χάρη στην αυταπάρνηση των υπαλλήλων του Κληροδοτήματος και του καθηγητή Μανούσου Μανούσακα, διευθυντή τότε του Μεσαιωνικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών, απεσταλμένου του υπουργείου Εθνικής Παιδείας για να λάβει μέτρα διασφάλισης του πολύτιμου θησαυρού του τόπου μας.
Ο καθηγητής φθάνει στο νησί μας στις 7 Σεπτεμβρίου και θα φροντίσει να διασφαλίσει το περιεχόμενο της Βιβλιοθήκης, συμβάλλοντας προσωπικά στο άδειασμα του κτιρίου και την μεταφορά του υλικού του στα γιουγκοσλαβικά “τολ” που είχαν στηθεί πρόχειρα στην πόλη και κατόπιν στο κτίριο του Χαροκοπείου Ιδρύματος. Εκτός από τα βιβλία, καταφέρνει να διασώσει ακόμα και τις μεταλλικές θήκες που αποτελούν πολύτιμο στοιχείο στο μετασεισμικό κτίριο.
Αρχειακό υλικό της Βιβλιοθήκης προς φύλαξη και ταξινόμηση μετά τους σεισμούς
Οι ακούραστες προσπάθειες του Κοργιαλενείου Διοικητικού Συμβουλίου, η γενναιόδωρη χρηματοδότηση από τους μεγάλους ευεργέτες, Γεώργιο Βεργωτή και Ευάγγελο Μπασιά-Τυπάλδο, καθώς και η δωρεά των αρχιτεκτονικών σχεδίων από τον αρχιτέκτονα Τάκη Παυλάτο, επέτρεψε την ανοικοδόμηση του νέου μετασεισμικού κτιρίου στην ίδια θέση σε δυο στάδια.
Η πλάκα του υπογείου της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης κατά την ανοικοδόμησή της και στο βάθος δεξιά το νεόκτιστο Κοργιαλένειο Γυμνάσιο(από το βιβλίο των Μοσχόπουλου Γεωργίου και Μαραβέγια-Κώστα Κατερίνας, Αργοστόλι Σεισμοί 1953 Το τέλος και η αρχή μιας πόλης)
Το πρώτο μέρος ολοκληρώθηκε το 1963 και η Βιβλιοθήκη μετεγκαταστάθηκε στο σημερινό της κτίριο, που σχεδιάστηκε ώστε να θυμίζει την τεχνοτροπία του προσεισμικού κτιρίου. Στη συνέχεια κατασκευάστηκε η νέα πτέρυγα του κτιρίου (Πτέρυγα Μπασιά) που στα υπόγειά της στέγασε και στεγάζει μέχρι σήμερα το Τοπικό Ιστορικό Αρχείο Κεφαλληνίας (σήμερα ΓΑΚ- Αρχεία Νομού Κεφαλληνίας).
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη κατά την ανακατασκευή της μετά τους σεισμούς(πίσω πλευρά)
Τελικά, χάρη στο Ν.2823/1954, σύμφωνα με τον οποίο η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη διατηρεί
την αυτοτέλειά της διοικούμενη από το Κοργιαλένειο Διοικητικό Συμβούλιο και τα λειτουργικά της έξοδα αναλαμβάνει μόνιμα το κράτος με την μορφή επιχορήγησης, η Βιβλιοθήκη εξακολουθεί να υπάρχει και να είναι η τρίτη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη της Ελλάδας.
Εξωτερική άποψη της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης, το 1965
Το πρόσωπο που συνδέεται κυρίως με την ανάπτυξη και λειτουργία της Βιβλιοθήκης κατά τη μετασεισμική περίοδο είναι ο Αντιπρόεδρος του Κοργιαλενείου Διοικητικού Συμβουλίου και μετέπειτα Δήμαρχος Αργοστολίου, Μαρίνος Κοσμετάτος(1975-1982).
Ο Δήμαρχος Μαρίνος Κοσμετάτος
Σε συνεργασία με το υπόλοιπο Συμβούλιο, στις τάξεις του οποίου περιλαμβάνονταν μερικά από τα πιο εξέχοντα μέλη της τοπικής κοινωνίας, ο Κοσμετάτος δημιούργησε μια βιβλιοθήκη – υπόδειγμα μεταξύ των περιφερειακών ιδρυμάτων του είδους της, η οποία συνέστησε πρωτοποριακές πρωτοβουλίες για εκείνη την εποχή, συμπεριλαμβάνοντας παιδικό τμήμα, σημαντικές εκδηλώσεις, προβολές, διαλέξεις και συνέδρια εθνικής και διεθνούς εμβέλειας.
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν, επανδρώθηκε με εξειδικευμένο προσωπικό και εξοπλίστηκε με χρηματοδότηση από άλλους ευεργέτες και κρατικές επιχορηγήσεις. Συνέβαλε σημαντικά στην πολιτιστική ζωή και πνευματική ανάπτυξη της πόλης του Αργοστολίου και στην προώθηση και ενθάρρυνση της επιστημονικής έρευνας στην περιοχή των Ιονίων Νησιών.
Εσωτερική άποψη της Βιβλιοθήκης
Φέρεται πως είναι η τρίτη μεγαλύτερη Βιβλιοθήκη σε εθνικό επίπεδο και διαθέτει πολλά, σπάνια κείμενα και χειρόγραφα, με το παλαιότερο σύγγραμμα να είναι ένα Λεξικό του Σουίδα του έτους 1501. Το βιβλιακό υλικό της, που έχει αρχίσει να περνάει και στην ψηφιακή μορφή, αποτελείται από περίπου 76.000 τόμους, χωρίς σε αυτό το νούμερο να περιλαμβάνονται οι εφημερίδες και επιμερίζεται στις ακόλουθες συλλογές:
- Επτανησιακή Συλλογή, η οποία περιλαμβάνει βιβλία και έντυπα που εκδόθηκαν στα Επτάνησα ή έχουν περιεχόμενο σχετικό με τα Επτάνησα ή γράφτηκαν από Επτανησίους ή μονογραφίες που αφορούν επτανησίους.
- Δανειστική Συλλογή. Περιλαμβάνει τα βιβλία (παιδικά, λογοτεχνικά κ.ά.) που δανείζει η βιβλιοθήκη στα μέλη της.
- Πληροφοριακή Συλλογή. Αποτελείται από εγκυκλοπαίδειες, λεξικά και άλλα χρηστικά βιβλία, τα οποία δε δανείζονται παρά μόνο για επιτόπια χρήση εντός του χώρου της.
- Συλλογή Περιοδικών. Περιλαμβάνει όλες τις μη επτανησιακές περιοδικές εκδόσεις (όχι σε πλήρεις σειρές) και είναι κυρίως λογοτεχνικά και επιστημονικά περιοδικά των 19ου και 20ού αιώνα.
- Συλλογή Παλαίτυπων. Αποτελείται από τις εκδόσεις πριν το 1800 που διαθέτει η Βιβλιοθήκη.
- Συλλογή Χειρογράφων. Αποτελείται από συλλογές χειρογράφων αλλά και μεμονωμένα χειρόγραφα.
- Γενική Συλλογή. Περιλαμβάνει βιβλία και έντυπα όλων των θεματικών κατηγοριών και πολλές εκδόσεις του 19ου αιώνα.
- Οπτικοακουστική Συλλογή. Περιλαμβάνει δίσκους βινυλίου και CD-ROMs.
Στο κυρίως κτίριο της Βιβλιοθήκης υπάρχει έκθεση Βυζαντινών εικόνων από τις συλλογές Βαλλιάνου και Χαροκόπου, αίθουσα συναυλιών κι αίθουσα Πινακοθήκης στην οποία εκθέτονται έργα μεγάλων ζωγράφων όπως Τσαρούχη, Βικάτου κλπ.
Συλλογή Βυζαντινών εικόνων
Στο ισόγειο της Βιβλιοθήκης στεγάζεται επίσης το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο και αποτελεί δωρεά του Βαγγέλη Τυπάλδου Μπάσια. Η νέα πτέρυγα του φιλοξενεί δύο εκθέσεις. Το μουσείο συγκεντρώνει, μελετά, ταξινομεί και απογράφει την ιστορία και τα λαογραφικά στοιχεία της Κεφαλονιάς από την Ενετοκρατία ως το 1953 με τους σεισμούς, από τη σκοπιά της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, στην οποία παρεμβάλλονται και ασκούν δυναμική επίδραση οι ιστορικές εξελίξεις (διαδοχικές ξένες κατακτήσεις, Ένωση με την Ελλάδα, πόλεμοι, σεισμοί κλπ.).
Η μόνιμη έκθεση είναι χωρισμένη στις ενότητες, αστικό και αγροτικό τμήμα, εκκλησιαστική τέχνη και σχέδιο πόλεως. Χωριστά, όπως προαναφέραμε εκθέτονται η Συλλογή Βυζαντινών Εικόνων Χαροκόπου και η Συλλογή Φραγκίσκου και Στέφανου Βαλλιάνου. Πρόκειται για ένα πολύ ζεστό και οικογενειακό εκθεσιακό χώρο.
Σκοπός του μουσείου είναι η προβολή της Ιστορίας και των Λαογραφικών στοιχείων του νησιού από το 16ο αιώνα ως το 1953, που εξαιτίας των σεισμών καταστράφηκαν και χάθηκαν δια παντός πολλά στοιχεία του κεφαλλονίτικου πολιτισμού.
Εκθεσιακός χώρος του Μουσείου
Στο μουσείο φιλοξενούνται :
• Φωτοτυπημένα Αγγλικά, Γαλλικά, Ιταλικά ιστορικά έγγραφα
• Οικιακά σκεύη, πορσελάνες, ασημικά
• Κεντήματα και αγροτικά καθημερινά σκεύη
• Αναπαράσταση υπνοδωματίου
• Υδατογραφίες, λιθογραφίες, χάρτες, αποτυπώσεις, εκκλησιαστικά σχέδια
• Φωτογραφικά αρχεία που αποτελούνται από 3.000 φωτογραφίες της Κεφαλονιάς πριν τους σεισμούς, ιστορικών προσώπων, αρχιτεκτονικού υλικού, εκκλησιαστικών εικόνων και ναών.
• Έργα τέχνης, ξυλόγλυπτα τέμπλα, εκκλησιαστικά σκεύη, εικόνες και νομίσματα.
Εξωτερική άποψη της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης και του Κοργιαλένειου Λαογραφικού Μουσείου
Η ολοκληρωτική σχεδόν καταστροφή που προξένησαν στην Κεφαλονιά οι σεισμοί του 1953 προκάλεσαν την αδήριτη αναγκαιότητα να διαφυλαχθεί για τις μελλοντικές γενιές η ιστορική μνήμη. Η Ελένη Κοσμετάτου, σύζυγος του Μαρίνου Κοσμετάτου και Πρόεδρος της Εφορείας του Μουσείου από την ίδρυσή του, μια κεφαλονίτισσα με πλούσια κοινωνική και πολιτιστική δράση, συνέλαβε τότε την ιδέα της δημιουργίας ενός Μουσείου που θα συγκέντρωνε αντικείμενα και φωτογραφικό υλικό από τον προσεισμικό πολιτισμό της Κεφαλονιάς (Ενετοκρατία μέχρι τους σεισμούς του 1953).
Το Κοργιαλένειο Διοικητικό Συμβούλιο αποφάσισε να φιλοξενήσει το Μουσείο στα υπόγεια του κτιρίου της Κοργιαλενείου Βιβλιοθήκης, που ανεγέρθηκε το 1963. Ο μεγάλος ευεργέτης της Κεφαλονιάς Ευάγγελος Τυπάλδος Μπασιάς παρείχε τα οικονομικά μέσα για την υλοποίηση του εγχειρήματος. Το υλικό του Μουσείου συγκεντρώθηκε αρχικά με προσωπικές προσπάθειες της κ. Ελένης Κοσμετάτου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του φωτογραφικού του αρχείου οφείλει την ύπαρξή του στον σύζυγό της Μαρίνο Κοσμετάτο.
Εκθέματα του Λαογραφικού Μουσείου
Στη συνέχεια, το υλικό εμπλουτίστηκε με (ως επί το πλείστον αυθόρμητες) δωρεές κατοίκων της Κεφαλονιάς ή Κεφαλονιτών της διασποράς, που αγκάλιασαν το Μουσείο και το αποδέχτηκαν σαν μια κιβωτό της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Ενδυμασίες, αντικείμενα οικιακής χρήσης, έπιπλα, φωτογραφικό υλικό, εικόνες και εκκλησιαστικά αντικείμενα, αλλά και πλούσιο αρχειακό υλικό συγκεντρώθηκαν μεθοδικά και εκτέθηκαν σε θεματικές ενότητες (αστικό, αγροτικό, εκκλησιαστικό, φωτογραφικό τμήμα), παράλληλα με την ανάπτυξη του τμήματος τεκμηρίωσης, που παρέχει το θεωρητικό υπόβαθρο για περαιτέρω έρευνα.
Στην αίθουσα συναυλιών της Βιβλιοθήκης φιλοξενούνται επίσης το τέμπλο του Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα της Οικογένειας Σδριν (18ος αι.), η κόγχη του Ιερού Ναού Αγίου Ανδρέου Καρυάς (13ος αι.), καθώς και μινιατούρες εμπορικών πλοίων, δωρεά της οικογένειας Λυκιαρδοπούλου.
Το τέμπλο του Ι.Ν. Αγ. Ανδρέα της Οικογένειας Σδριν
Σήμερα, το Λαογραφικό Μουσείο είναι μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων (ICOM) και έχει αποκτήσει διεθνή ακτινοβολία. Δέχεται περίπου 15.000 επισκέπτες ετησίως κατά τους θερινούς μήνες, ενώ κατά τους χειμερινούς μήνες στους χώρους του πραγματoποιούνται εκπαιδευτικές ξεναγήσεις και εκδρομές από σχολικούς και άλλους φορείς. Σε συνεργασία με την Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη αποτελούν επίσης έναν δημοφιλή προορισμό ερευνητών της Ιστορίας των Επτανήσων απ’ όλες τις γωνιές της γης.
Εκθέματα Λαογραφικού Μουσείου
Στόχος του Μουσείου δεν είναι απλά η διαφύλαξη της ιστορικής μνήμης για έναν οριστικά χαμένο υλικό κόσμο, αλλά η ανάδειξη της ζώσας και εξελισσόμενης πολιτιστικής ιδιαιτερότητας του τόπου, που έχει σαν αφετηρία την πλούσια πολιτιστική του κληρονομιά, σε συνδυασμό με την προαγωγή της επιστημονικής ιστορικής έρευνας. Επίσης, αναφέρεται στην προσεισμική αρχιτεκτονική και πολεοδομία, τις καταστροφές του σεισμού του 1953 και την ανοικοδόμηση, ενώ αποδίδει φόρο τιμής σε επιφανείς προσωπικότητες, Κεφαλονίτες και μη, που σφράγισαν με τη δράση τους την τοπική ιστορία.
Εκθέματα Κοργιαλένειου Λαογραφικού Μουσείου
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη και το Κοργιαλένειο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο αποτελούν ένα σημαντικό πόλο επιστημονικής και πνευματικής δραστηριότητας με διεθνή εμβέλεια και ταυτόχρονα διαφυλάσουν την ιστορική μνήμη και την πλούσια πολιτιστική μας κληρονομιά.
Μέσα στο κέντρο του Αργοστολιού, λειτουργούν σαν φωτεινοί φάροι γνώσεων κι αναμνήσεων που μας κρατούν δεμένους με την μακραίωνη ιστορία του τόπου μας.
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη το 1925
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη μετά τους σεισμούς του 1953
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη το 1965
Η Κοργιαλένειος Βιβλιοθήκη σήμερα,2019
Επισήμανση: Οι αναφορές σε πρόσωπα, κτίρια και καταστήματα γίνεται με μοναδικό κριτήριο την ύπαρξη πληροφοριακού και φωτογραφικού υλικού.
Πηγές:
1. Αντίγραφο της Διαθήκης Μαρίνου Κοργιαλένιου, εκδοθείσας στο Λονδίνο το 1910
2. Αρχείο Κοργιαλενείου Διοικητικού Συμβουλίου Κεφαλληνίας
3. Καταστατικόν της Κοργιαλενείου Βιβλιοθήκης Κεφαλληνίας
4. Τουμασάτος, Ηλίας: «Δημοσία Βιβλιοθήκη Κεφαλληνίας. Τα πρώτα βήματα ενός οράματος»
5. Τζουγανάτος Νικόλαος, Μελετήματα Ιστορίας και Λαογραφίας της Κεφαλονιάς,,ΈΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΕΙΒΑΘΩ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ 1996
6. Δεμπόνος Αγγελο-Διονύσης: -Μαρίνος Κοργιαλένιος Βιογραφία, εκδ.Ν.Ε.Λ.Ε Κεφαλονιάς Αργοστόλι 1989
-Το Αργοστόλι διασκεδάζει
-Η Γένεση και τα Πάθη μιας Πολιτείας,Αργοστόλι 1981
-Το χρονικό του σεισμού,Αργοστόλι 1976
-Σταθμοί ,Αργοστόλι 1994
7. Κοκκίνης Σπύρος, Βιβλιοθήκες και Αρχεία στην Ελλάδα
8. Αντωνάτος Σπύρος, Αργοστόλι η Χαμένη Πόλη,εκδ. ΚΟΡΥΦΗ 2005
9. Πουλάκη-Κατεβάτη Διονυσία, Προσεισμική Κεφαλονιά,εκδ. ΕΙΚΩΝ, 2003
10. Λουκάτος Γεράσιμος, Εικόνες και θύμησες από την παλιά Κεφαλονιά – Βιώματα μαρτυρίες, Αργοστόλι 1991
11.Μοσχόπουλου Γεωργίου και Μαραβέγια-Κώστα Κατερίνας,”Αργοστόλι Σεισμοί 1953 Το τέλος και η αρχή μιας πόλης”, εκδ.Κοργιαλένειου Ιδρύματος Αργοστόλι 2007
11. Τσιστσέλης Ηλίας, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα,τ. Α’ και Β’ Αθήνα 1904 και 1960
12. Φωκάς Κοσμετάτος Μαρίνος , Δυο Δημαρχίες στο Αργοστόλι,Αργοστόλι 1983
13. Γαλιατσάτου Αλίκη, Κεφαλονίτες ευεργέτες και εκπαίδευση
16. Φωτογραφίες από το Κοργιαλένειο Λαογραφικό Μουσείο
17. Συλλεκτική έκδοση της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης Η ΠΑΛΙΑ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΕΝΑΣ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ. Tόμος πρώτος
