Ιστορικός περίπατος από τις Βινάριες μέχρι το Φανάρι

Απαγορεύεται ρητά η αναπαραγωγή, αναδημοσίευση, αντιγραφή, αποθήκευση, μετάδοση, διανομή, έκδοση, εκτέλεση, «μεταφόρτωση» (download), μετάφραση, τροποποίηση με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά χωρίς τη ρητή προηγούμενη έγγραφη συναίνεση του kefaloniapress.gr

Προχωρώντας λίγο πιο πέρα από το Ορφανοτροφείο, εκεί που σήμερα υπάρχει το  εστιατόριο ‘Βινάριες’ συναντούσες τις παλιές εγκαταστάσεις της Οινουργικής Εταιρείας, που ίδρυσε ο  Νικόλαος Γεωργίου Πινιατώρος το 1857, με κυρίαρχο κρασί παραγωγής την Μαυροδάφνη από τα φημισμένα αμπέλια της Θηνιάς και της Παλικής.

Γράφει η Μαρία Μαρκάτου-Αλυσανδράτου

Ο Νικόλαος Γ. Πινιατώρος(1821-1884)σπούδασε φυσική και µαθηµατικά στο Παρίσι και  µε τη σύµπραξη κορυφαίων τοπικών επιχειρηµατικών παραγόντων και του διάσηµου Γάλλου οινολόγου Galot, υπήρξε ιδρυτής της «Οινουργικής Εταιρείας Κεφαλληνίας» και ο πρώτος διευθυντής της από το 1858 έως το 1861 και αργότερα µαζί µε τον Νικόλαο Μ. ∆ελλαπόρτα, διαχειριστής και εκκαθαριστής της από το 1870-1871, ενώ διακρίθηκε ως ο πρώτος ανταποκριτής της Εθνικής Τράπεζας στο νησί από το 1864 έως το 1880.

Η υπογραφή του Νικολάου Πινιατώρου ως ανταποκριτής της Εθνικής Τράπεζας

Όταν η εταιρεία πτώχευσε, τις εγκαταστάσεις αγόρασε ο διακεκριµένος  οινοπαραγωγός και µεγαλοεξαγωγέας σταφίδας και οινοπνευµατωδών, υποπρόξενος του Γερμανικού κράτους Ερνέστος Τουλ, οποίος είχε ιδρύσει το 1854 τη σπουδαία οινοποιία ”Βινάρια” σήµα κατατεθέν του νησιού  και την κάνει τότε γνωστή σε όλο τον κόσμο αφού  στρέφεται προς τις ξένες αγορές.

Λανθασμένα πολλοί θεωρούν τον Ερνέστο Τουλ Άγγλο αφού στην πραγματικότητα ήταν γιος του Ιρλανδικής καταγωγής Ιωάννη Αυγούστου Τουλ και της κοντέσσας Βαρβάρας Κερίνο από τη Ζάκυνθο.

Διαφημιστικό του 1875  για την οινοποιϊα Τουλ που δείχνει τις παλιές εγκαταστάσεις και τα κτίρια στην περιοχή που βρίσκεται σήμερα η κοσμική ταβέρνα ‘ Βινάριες’ ενώ επάνω αριστερά διακρίνεται αμυδρά το Ορφανοτροφείο ”Ο Σωτήρ”

Ο Ερνέστος Τουλ αρχικά ασχολήθηκε με την εξαγωγή ελαιολάδου στην Ιταλία,αποκτώντας προοδευτικά και δικά του πλοία. Αργότερα εκμεταλλευόμενος τον αφανισμό των γαλλικών αμπελώνων λόγω ασθένειας των κλημάτων και ευρύτερα την πλεονεκτική θέση της Επτανήσου, που δεν λαβώθηκε από την τουρκική κατοχή συγκριτικά με την υπόλοιπη χώρα,στρέφεται στο εμπόριο της σταφίδας και μεταβάλλεται στον πλουσιότερο και πλέον δραστήριο έμπορο της Κεφαλονιάς.

Άποψη των εγκαταστάσεων Τουλ από τη θάλασσα

Ο Τουλ ανακαινίζει τις παλιές εγκαταστάσεις της Οινουργικής Εταιρείας και προσθέτει κτίρια κατά μήκος  του δρόμου τόσο από την πλευρά της θάλασσας όσο και από την πλευρά του λόφου για να διευκολύνεται η μετακίνηση των προϊόντων.

H διάταξη των κτιρίων από το δρόμο και κάποια μέλη της οικογένειας Τουλ, γύρω στα 1900

Στην ιδιωτική τους αποβάθρα κάτω από τις εγκαταστάσεις, έπιαναν καράβια από όλο τον κόσμο, όπως το Γερμανικό ατμόπλοιο ”Όλγα”, το Ολλανδικό ”POLLOX” και το Αγγλικό ”ARGUS” στα οποία η οικογένεια φόρτωνε   τα  φημισμένα κρασιά και κονιάκ της εταιρείας, τυποποιημένα και συσκευασμένα σε κιβώτια των 12 ή 13 μπουκαλιών αφού ο Τουλ ήταν εκείνος που εισήγαγε την εμφιάλωση για πρώτη φορά καθώς και τη συσκευασία των μπουκαλιών σε μικρά κιβώτια.

Ενημερωτικά να προσθέσουμε ότι τον Απρίλιο του 1916 σε αυτήν την αποβάθρα των Τουλ,  κατέφθασε το Ελληνικό τορπιλοβόλο ”Θέτις” κι αποβιβάστηκε ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου, εκπρόσωπος της κυβέρνησης  Θεσσαλονίκης του Βενιζέλου, στο κίνημα του οποίου είχε προσχωρήσει η Κεφαλονιά κι η Ιθάκη.

Σε δυο φωτογραφίες η αποβάθρα των Τουλ το 1918 από ευχετήρια κάρτα της Οινοποιείας και το 2003, εκεί που βρίσκεται ακόμα και σήμερα, λίγο πριν την κοσμική ταβέρνα ‘Βινάριες’

Τα κρασιά και το κονιάκ του οίκου Τουλ είχαν αποσπάσει πλήθος βραβείων όπως το χάλκινο Παρισίων το 1875, το χρυσό Αθηνών την ίδια χρονιά,το χρυσό Αρλ το 1882, το χρυσό Αμβέρσας το 1885 και το χρυσό Αθηνών το 1903.

Τα πολυβραβευμένα προϊόντα της οινοποιίας Τουλ (ρομπόλα,κονιάκ, λικέρ κ.λπ.) αποκτούν καλή φήμη τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ολλανδία, τις Σκανδιναβικές χώρες και τη Γερμανία, τη μεγαλύτερη τότε αγορά εξαγωγών.

Διαφήμισης της εταιρείας, το 1901 (φωτογραφία του Παναγιώτη Κανελλοπούλου)

Στη Γερμανία μάλιστα ο Ερνέστος κερδίζει έναν πιστό, οικογενειακό φίλο και θαυμαστή των μεθόδων του, που τον έλεγαν Κλάους. Ο τελευταίος θα οικοδομήσει μια παρόμοια επιχείρηση κοντά στην Πάτρα, έχοντας ως πρότυπο τη «Βινάρια», την εξίσου ονομαστή «Αχάϊα Κλάους».

Χάρη στον Τουλ, τα Κεφαλονίτικα κρασιά ακολουθούν για χρόνια τους θαλάσσιους δρόμους και μέσω της Ερυθράς Θάλασσας φτάνουν ως και τη Τζακάρτα της Ινδονησίας, καταρρίπτοντας τον μύθο πως τα Ελληνικά κρασιά είναι μικράς διαρκείας.

Είναι ο άνθρωπος στον οποίον οφείλεται το γεγονός, ότι τα Κεφαλονίτικα κρασιά  αποκτούν την θέση που τους αρμόζει στο Ευρωπαϊκό εμπόριο,  με το μέγιστο μέρος αυτών να στέλνεται στη Γερμανία.

Το όνομά του Τουλ μνημονεύεται ακόμα και σήμερα μαζί με τον Γερμανό Γουσταύο Κλάους στην Αχαϊα και τον  κοσμοπολίτη Θεόδωρο Μερκούρη στην Ηλεία,ως ένας εκ των τριών που έβαλαν τα πρώτα θεμέλια στην παραγωγή ευγενών οίνων στον  Ελλαδικό χώρο και  ίδρυσαν για τον σκοπό αυτό σύγχρονα οινοποιεία. Ακολούθησε αργότερα και ο Ιωάννης Μπουτάρης με την εταιρεία Μπουτάρη Οινοποιητική που ιδρύθηκε το 1879.

Έγγραφο  του Συνεταιρισμού προς τους παραγωγούς το 1909, που τους ενημερώνει για την συνεργασία τους με την Οινοποιία Τουλ

Ο Ερνέστος Τουλ όταν πεθαίνει ενταφιάζεται στο Βρετανικό Κοιμητήριο του Δραπάνου και το ταφικό του μνημείο παραγγέλνεται να κατασκευάσει ο διακεκριμένος  γλύπτης Γεώργιος Μπονάνος από το Βουνί του Ληξουρίου, ο οποίος υπέγραφε τα έργα του τονίζοντας πάντα την καταγωγή του: ΓΕΩΡ. ΜΠΟΝΑΝΟΣ / ΚΕΦΑΛΛΗΝ / ΕΠΟΙΕΙ και του οποίου αυτήν την επιγραφή φέρουν πολλά μνημεία εντός και εκτός Κεφαλονιάς.

Το μνημείο παριστάνει ένα  άγγελο που πατεί ανάλαφρα πάνω σε μια σαρκοφάγο, τοποθετημένη μπροστά από έναν οβελίσκο και παρά τις  αρκετές φθορές, σώζεται ακόμα και σήμερα σε καλή κατάσταση.

Το ταφικό μνημείο του Ερνέστου Τουλ στο Βρετανικό Κοιμητήριο του Δραπάνου

Το 1903 οι απόγονοι του Ερνέστο Τουλ,σε μια περίοδο που το πρόβλημα της ύδρευσης ήταν πολύ μεγάλο στο Αργοστόλι, δωρίζουν 4 κρήνες, έργα επίσης του γλύπτη Μπονάνου με σαφείς επιρροές από την Ελληνική μυθολογία. Δυο κυλινδρικές σε κορφή κολώνας και δυο εντοιχισμένες πλάκες. Η μία από τις κυλινδρικές τοποθετήθηκε στη λαχαναγορά και η άλλη στην πλατεία Τελωνείου(Ντουγάνα).

Η κρήνη  Τουλ στην είσοδο της αγοράς στην παραλιακή,το 1936

Είναι εκείνες οι οποίες ευτυχώς διασώθηκαν   και κοσμούν μέχρι σήμερα η μία την πλατεία της πρώην Αγροτικής Τράπεζας κι η άλλη, τη μικρή πλατεία ανάμεσα στον Ναυτικό Όμιλο και το μνημείο των Ριζοσπαστών, επί της οδού Γερασίμου Φωκά.

Η κρήνη Τουλ σήμερα στην πλατειούλα επί της οδού Γερασίμου Φωκά και τμήμα από κιονόκρανο του προσεισμικού Κοργιαλένειου Αρχαιολογικού Μουσείου

Οι  δυο εντοιχισμένες κρήνες τοποθετήθηκαν τότε,  η  μία  στην κεντρική πλατεία και η δεύτερη στην περιοχή της προσεισμικής Πλάκας, κοντά στο αρτεσιανό πηγάδι της εκκλησίας του Αγίου Ιωάννη. To 1906 ο δήμαρχος Σπύρος Φωκάς-Κοσμετάτος γκρεμίζει το παλιό δικαστικό μέγαρο του Νάπιερ στην κεντρική πλατεία και τότε η κρήνη του Τουλ εντοιχίζεται σε οικία απέναντι από τον κήπο του Νάπιερ και στη γωνία με την οδό Λάσσης.

Όσον αφορά τις δυο εντοιχισμένες, ο αείμνηστος ιστορικός ερευνητής Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος μας εκμυστηρεύτηκε ότι μαζί με τον  μηχανικό του δήμου  κ. Λάμπρο Μήλα, βρήκαν και διέσωσαν τις πλάκες αμέσως μετά τον σεισμό του 1953, τις οποίες φύλαξαν πρόχειρα σε ιδιόκτητο οικόπεδο προκειμένου στην συνέχεια να φυλαχτούν από το δήμο  αλλά δυστυχώς κάποια χρονική στιγμή αυτές εξαφανίστηκαν. Περίπου 70 χρόνια αργότερα η μια από τις εντοιχισμένες βρέθηκε σε θραύσματα σε αποθήκη του δήμου στην ΒΙΠΕ και σήμερα, Δεκέμβριος  του 2022 γίνονται εργασίες για την αποκατάσταση της.

Αριστερά μία από τις εντοιχισμένες κρήνες τότε τοποθετημένη δίπλα στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη και δεξιά μία από τις  κολώνες, τοποθετημένη τότε δίπλα από το Τελωνείο

Οι ιστορικές συγκυρίες, που οδήγησαν στην άνθιση της επιχείρησης των Τουλ, μεταβλήθηκαν δραματικά στην αυγή του εικοστού αιώνα. Η ευρωπαϊκή αγορά κατακλύζεται πλέον από ελληνικά, φτηνά κρασιά ωστόσο υποδεέστερης ποιότητας από τα αντίστοιχα της «Βινάριας» σε τέτοιο βαθμό ώστε να επιβληθεί εμπάργκο εισαγωγών στην Γερμανία. Το ξέσπασμα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου θα σημάνει το τέλος της μακρόχρονης, επικερδούς συνεργασίας με την παραπάνω χώρα και τα αδέλφια Τουλ δεν θα  κατορθώσουν τελικά να σώσουν τη «Βινάρια».

Σφραγίδα της οινοποιίας Τουλ(αρχείο Δημήτρη Αναγνώστου, εγγονού του Γεράσιμου Κουνάδη)

Η διάθεση των προϊόντων έγινε προβληματική, οι εγκαταστάσεις παύουν να λειτουργούν αλλά παραμένουν ως αποθήκες. Σε κάποια από αυτά τα  κτίρια  στεγάστηκε αρχικά ο οίκος ανοχής του Γεράσιμου Παυλάτου Προυσό το 1932 και στην συνέχεια  οι αποθήκες του Κουνάδη Γεράσιμου, το 1938. Ωστόσο, όπως προαναφέραμε ακόμα  και σήμερα σώζεται τμήμα της αποβάθρας των Τουλ λίγο πριν από το εστιατόριο ‘Βινάριες’.

Ότι έχει απομείνει σήμερα από την αποβάθρα των Τουλ, κάτω από την  κοσμική ταβέρνα ‘Βινάριες’, που παρότι την χρησιμοποιούν πολλοί  για τα μπάνια τους, λίγοι  ξέρουν την ιστορία της

Ήδη λοιπόν πριν τον καταστρεπτικό σεισμό του 1953 τα κτίρια της οινοποιίας, που καταλάμβαναν και τις δύο πλευρές του σημερινού δρόμου, οι αποβάθρες-βραχίονες, με ορατά τα απομεινάρια τους ακόμη και τώρα στην περιοχή και η οικία, αφέθηκαν στην εγκατάλειψη, τη λήθη και τη φθορά. Το όνομα χάθηκε από το νησί αλλά η ιστορία της «Βινάριας» πορεύτηκε παράλληλα με την οικονομική και όχι μόνο μοίρα του τόπου και έτσι δύσκολα θα λησμονηθεί.

Απομεινάρια κτιριακών εγκαταστάσεων στην περιοχή Βινάριες, λίγο πριν τον Θαλασσόμυλο, στις μέρες μας (φωτογραφία Ρεγγίνας Σακβινάτσου)

Προχωρώντας στην συνέχεια παράλληλα με την θάλασσα, ένας ακόμα ξένος υπήκοος ο  Άγγλος Stevens, το 1835  φαίνεται πως παρατήρησε πρώτος  και κατέγραψε το φαινόμενο με τις υπόγειες διαδρομές του νερού.

Ο υδρόμυλος του Stevens, γύρω στα 1907

Ανακαλύπτει λοιπόν  το πρώτο Μεγάλο Ρεύμα εκεί που σήμερα βρίσκεται  ο παραμελημένος «Θαλασσόμυλος» κι αφού εκμεταλλεύτηκε  τη δύναμη του,  είχε την ιδέα να εγκαταστήσει  εκεί αλευρόμυλο, ο οποίος παίρνει  την απαραίτητη ενέργεια  από έναν τεράστιο τροχό, που περιστρέφεται με την δύναμη του θαλάσσιου ρεύματος.

Ο Θαλασσόμυλος προσεισμικά

Ενισχύει δεν την ορμή του νερού με ένα τεχνητό αυλάκι μήκους 27 μέτρων, πλάτους 1 μέτρου και βάθους 0,35 μέτρου, στο τέλος του οποίου κατασκεύασε τάφρο με τον πυθμένα της να είναι 1,5 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, όπως μας πληροφορεί ο εκπαιδευτικός Λάμπρος Σιμάτος στην εργασία του ”Οι θαλασσόμυλοι της Κεφαλονιάς”.

Το αυλάκι και τα σπιτάκια του Θαλασσόμυλου

Παραμένει σε λειτουργία μέχρι το 1915 παρότι από το 1874-1876 κάνουν την εμφάνισή τους στο Αργοστόλι οι ατμόμυλοι Ανδρεάτου και Κατσίγερα με αποτέλεσμα οι θαλασσόμυλοι ως κινητήρια δύναμη των αλευρόμυλων να εξαφανιστούν.Πολλά χρόνια μάλιστα μετά, το όνομα του Stevens ξεχάστηκε κι  ο μύλος έγινε γνωστός ως ο Μύλος του Ταμπάκη.

Ο Θαλασσόμυλος προσειμικά

Το όνομα καθιερώθηκε τότε λόγω του  ότι ο τελευταίος μισθωτής του,  Δευτεραίος Κωνσταντίνος, δούλευε προηγούμενα ως ταμπάκης(βυρσοδέψης) στα Βυρσοδεψεία του Στίβα στη γέφυρα. Στην συνέχεια ο μύλος λειτούργησε ως   καφενεδάκι γνωστό ως ο Μύλος της Κυρά Βασιλικής.

Διασωθέν τμήμα του Θαλασσόμυλου

Ο Θαλασσόμυλος το  1912 σε φωτογραφία του  Fred Boissonas

Ο Θαλασσόμυλος αμέσως μετά τους σεισμούς του 1953

Περίπου 20 χρόνια μετά τον Stevens και συγκεκριμένα το 1857 οι αδελφοί Μηλιαρέση είναι κύριοι όλης της γύρω περιοχής κι ανακαλύπτουν βορειότερα το δεύτερο Μεγάλο Ρεύμα,  εκεί που σήμερα υπάρχουν οι Καταβόθρες και κατασκευάζουν τον δικό τους υδρόμυλο το 1860, του οποίου ενισχύουν την ορμητικότητα με αυλάκι ανισομερούς ανοίγματος.Ταυτόχρονα αγοράζουν και τον παλιότερο θαλασσόμυλο, αυτόν του Stevens.

 Οι εγκαταστάσεις του  Θαλασσόμυλου το 1905

Οι μεγάλοι σεισμοί του 1867 και του 1953 δεν είχαν καμία επίδραση σε αυτούς, εκτός από το ότι κατέστρεψαν την επιφανειακή κατασκευή, η οποία και αποκαταστάθηκε αν κι όχι όπως θα έπρεπε. Για παράδειγμα, τα εξωτερικά εξαρτήματα των προσεισμικών υδρόμυλων  ήταν κατασκευασμένα από ξύλα ανθεκτικά στην σήψη και την τριβή, το δρύινο και το ελίτικο. Κατά την αναπαλαίωση όμως των φτερωτών στις Καταβόθρες και τον Καραβόμυλο, αυτή  η γνώση αγνοήθηκε κι η σιδεροκατασκευή που χρησιμοποιήθηκε απέδειξε πολύ γρήγορα την ακαταλληλότητα της.

Καταβόθρες 1895 περίπου,από το αρχείο “Bildarchiv und Grafiksammlung” της Αυστριακής Εθνικής Βιβλιοθήκης

Ο Υδρόμυλος του Μηλιαρέση  λειτουργεί μέχρι το 1917 και εν συνεχεία ο ίδιος όπως και τα κτίρια πέρασαν στην κατοχή των αδελφών Τρομπέτα. Εκεί ο Άγγελος Τρομπέτας που δραστηριοποιείται από το 1894 στην παραγωγή   αναψυκτικών και ηδύποτων, έχοντας ήδη ένα εργοστάσιο  επί της παραλιακής,  συνεχίζει για λίγα χρόνια την λειτουργία του  αλευρόμυλου.

Οι Καταβόθρες το 1920

Λίγα χρόνια μετά, το 1925 συγκεκριμένα ο Άγγελος Τρομπέτας κι οι γιοί του Γεράσιμος και Νικόλαος εκμεταλλεύονται το θαλάσσιο ρεύμα για την λειτουργία   γεννήτριας ηλεκτρικού ρεύματος και  δημιουργούν το δεύτερο εργοστάσιο τους  παραγωγής πάγου και αναψυκτικών.

Το Μέγα Ρεύμα του Τρομπέτα, το 1923

Ταυτόχρονα,  ανοίγουν το οικογενειακό εξοχικό κέντρο ”Μέγα Ρεύμα” που γρήγορα γίνεται στέκι για τους Αργοστολιώτες, οι οποίοι αφού έκαναν την βόλτα τους και το γύρο της Λάσσης από το Φαραώ κατέληγαν εκεί, με αποτέλεσμα το κέντρο να  μένει ανοικτό μέχρι το 1932.

Από διαφήμιση σε εφημερίδα της εποχής, το 1927

Από τα σημαντικότερα γεωλογικά φαινόμενα που παρατηρούνται στην Κεφαλονιά, οι Καταβόθρες έχουν απασχολήσει τους επιστήμονες ανά τον κόσμο.Το 1963 οι γεωλόγοι Βίκτορ Μάουριν (Viktor Maurin) και Γιόζεφ Τσέτλ (Josef Zetl) από το Πολυτεχνείο του Γκρατς της Αυστρίας, με τη χρήση σημαντικής ποσότητας  χρωστικής ουσίας(160 κιλά περίπου), ανακάλυψαν ότι το αλμυρό νερό από τις ακτές του κόλπου του Αργοστολίου αναρροφάται και ακολουθώντας μια διαδρομή οριζόντιας απόστασης 15 χιλιομέτρων περίπου, μέσω υπόγειων οδών, καταλήγει στις Βορειοανατολικές ακτές του νησιού και  συγκεκριμένα στον κόλπο της Σάμης, στον Καραβόμυλο αλλά και στο λιμνοσπήλαιο της Μελισσάνης!

Προσεισμική φωτογραφία του μύλου στον Καραβόμυλο

Οι γεωλόγοι έχουν ασχοληθεί επισταμένως με τα υπόγεια ύδατα της Κεφαλονιάς και διάφορα φαινόμενα που συνδέονται με αυτά. Στην πλειονότητά τους εξηγούνται λόγω της θέσης της Κεφαλονιάς στην ένωση των τεκτονικών πλακών της Γης, δεν παύουν όμως να συνθέτουν ένα σκηνικό μυστηρίου και μοναδικότητας στο νησί μας.

Φωτογραφία των μύλων από τον Fred Boissonnas, το 1912 περίπου

Μετά τις Καταβόθρες ακολουθούσε η παραλία που επέλεγαν τότε οι Βόρειες συνοικίες του Αργοστολίου για το μπάνιο τους και στην συνέχεια βρισκόταν κανείς στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων, την μεγάλη σημασία της οποίας είχαν επισημάνει από το 1603 οι Ενετοί. Πρώτος ο προνοητής N.Bragadin προτείνει στην Γερουσία την ανέγερση νέου φρουρίου  στον μυχό του κόλπου για να προστατέψει το λιμάνι από τους λαθρέμπορους κι ακολουθεί το 1609 ο επόμενος προνοητής Barbaro Marco με την ίδια πρόταση.

Δυο αιώνες περίπου αργότερα, κοιτάζοντας στο σημείο αριστερά από  τις Καταβόθρες, εκείνο που έβλεπες να δεσπόζει αμέσως μετά στην περιοχή, ήταν  το Φανάρι των Αγίων Θεοδώρων.

Ονομάστηκε έτσι λόγω της μικρής εκκλησίας των Αγίων Θεοδώρων που υπήρχε εκείνα τα χρόνια κοντά σε αυτό, ιδιοκτησίας  της μιας εκ των δυο πρωτεργατών για την ίδρυση  του Ορφανοτροφείου ‘Ο Σωτήρ’ και για χρόνια προέδρου του,  Αγνής Μεταξά, μητέρας της Υπατίας Δεστούνη.

Σε φωτογραφία του 1926 από τις Καταβόθρες, διακρίνεται αμυδρά μέσα στο κόκκινο τετράγωνο το προσεισμικό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων

To μετασεισμικό εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων σήμερα, λίγο πριν τον Φάρο 

Ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων άρχισε να κατασκευάζεται το 1829 από τον μηχανικό J.P.Kennedy, όταν το νησί βρισκόταν υπό τη διοίκηση του δεύτερου Άγγλου τοποτηρητή Καρόλου Νάπιερ αλλά ολοκληρώθηκε το 1833.

Επρόκειτο για ένα κυκλικό κτίσμα δωρικού ρυθμού,  περιστοιχιζόμενο με 24 κίονες  από μονοκόμματη πέτρα. Επάνω τους ένα πέτρινο κιγκλίδωμα,  από το οποίο υψωνόταν το κύριο μέρος του κτίσματος σαν κύλινδρος, όπου αποτελούσε και την κατοικία του φαροφύλακα και στην συνέχεια  ο μικρός τρούλος και το φανάρι, το οποίο  έφτασε τελευταίο από την Κέρκυρα για αυτό κι ο Φάρος δεν λειτούργησε αμέσως μετά την ολοκλήρωση του.

Ο Συνταγματάρχης Κάρολος Νάπιερ διόρισε τον Κέννεντυ  Διευθυντή Δημοσίων Έργων στην Κεφαλονιά  το 1822 και  παραμένει στο νησί μέχρι το 1831, όσο σχεδόν κι ο Νάπιερ που φεύγει από την Κεφαλονιά το 1830.

Ανάμεσα στους δυο άντρες αναπτύχθηκε μια μεγάλη φιλία, που εξελίχθηκε σε μια εξίσου πολύ καλή συνεργασία και από κοινού αφήνουν την σφραγίδα τους στο οδικό δίκτυο και τα μεγαλύτερα σημαντικά έργα του νησιού, όπως ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων και ο φάρος των Βαρδιάνων για να εξασφαλιστεί η ασφαλής είσοδος των πλοίων στο λιμάνι του Αργοστολίου οποιανδήποτε ώρα και χωρίς κανένα πρόβλημα.

Προσωπογραφία του J.P.Kennedy

Ο ίδιος ο Napier περιγράφει : «Ο θεµέλιος λίθος αυτού του µικρού κοµψοτεχνήµατος της αρχιτεκτονικής, τοποθετήθηκε από τον Λοχαγό Κέννεντυ στις 12 ή 13 Μαρτίου 1829 και στις αρχές Μαίου ήταν σχεδόν έτοιμο!Είναι καθαρά ∆ωρικού ρυθµού, κυκλικό και περιστοιχίζεται από 12(προφανώς λάθος της μετάφρασης γιατί στην πραγματικότητα ήταν 24) κίονες ύψους 12 ποδιών από µονοκόµµατη πέτρα. Στέφεται µε ένα πέτρινο κιγκλίδωµα, πάνω από το οποίο υψώνεται το κύριο µέρος του κτίσµατος, σαν κύλινδρος όπου στερεώνεται µικρός τρούλος και το φανάρι….

Είναι µικρός ο όγκος του, αλλά ούτε η τοποθεσία , ούτε ο σκοπός που υπηρετεί, ούτε η οικονοµία επέτρεπαν µεγαλύτερο κτίριο…. Το σύνολο στοίχισε 130 λίρες, αποτέλεσµα της Κεφαλλονίτικης διαχείρισης, επαγγελµατικής ικανότητας και αρχιτεκτονικής καλαισθησίας».(Απόσπασμα από το βιβλίο «Αναφορά στους Δρόμους της Κεφαλονιάς» της Ε. Κοσμετάτου)

Το Φανάρι to 1920

Η κατασκευή του φαρικού δικτύου της Κεφαλονιάς άρχισε την περίοδο που ήταν αρμοστής ο Μαίτλαντ κι όταν ο Νάπιερ έφτασε στο νησί βρήκε ένα σχέδιο για φάρο που έμοιαζε με ”άσχημο ανεμόμυλο” με σκοπό να ανεγερθεί κάπου μακριά, όπου υπήρχε τότε ένα γυναικείο μοναστήρι.Ο Νάπιερ έδωσε εντολή και σταμάτησε το έργο κι αφού συμβουλεύθηκε αρχιτέκτονες και ναυτικούς, επέλεξε τη θέση όπου βρίσκεται ο Φάρος μέχρι σήμερα.

Το αποτέλεσμα ήταν ένας Φάρος, μοναδικός στο είδος του, με φανό μεγάλης ακτίνας φωτός, ο οποίος ήταν ορατός μέχρι 4 μιλίων και κυλινδρικό σχήμα που εντάχθηκε στο σύστημα φάρων της Ελλάδας μετά την ένωση των Επτανήσων και συγκεκριμένα το 1866. Την ίδια χρονιά, που ύστερα από μεγάλη θαλασσοταραχή μεταξύ 5 και 7 Δεκεμβρίου, 36 μικρά και μεγάλα πλοία προσάραξαν στον Φάρο των Αγίων Θεοδώρων, όπως μας πληροφορεί ο Ηλίας Τσιτσέλης στα Κεφαλληνιακά Σύμμικτα.

Το Φανάρι προπολεμικά

Θα πρέπει να πούμε ότι όλη η περιοχή γύρω του Φάρου, ανήκε στην οικογένεια Μελλισηνού και όπως αναφέρεται στο βιβλίο «Αναφορά στους Δρόμους της Κεφαλονίας» της Ε. Κοσμετάτου, ο De Bosset  αλλά και ο Νapier φρόντισαν να αποζημιώσουν την χήρα Μελλισηνού  για τις εκτάσεις γης, που «έχασε» λόγω των δρόμων και των έργων, που έπρεπε να γίνουν εντός της περιουσίας της.

Στους Αγίους Θεοδώρους υπήρχαν επίσης αρκετοί ανεμόμυλοι, που ήταν σε λειτουργία μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα κι απεικονίζονται σε παλιές γκραβούρες της εποχής.

Χαλκογραφία των αρχών του 19ου αιώνα, που εικονίζει έναν από τους ανεμόμυλους στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων 

Στα Κεφαλληνιακά Σύμμικτα του Ηλία Τσιστσέλη διαβάζουμε επίσης ότι υπήρξαν τουλάχιστον τρεις  εισηγήσεις για την κατασκευή φρουρίου στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων, με σκοπό την προστασία του λιμανιού από τους λαθρέμπορους.Η πρώτη έγινε το 1603 από τον Ενετό προνοητή N.Bragadin, η δεύτερη το 1609 από τον προνοητή Barbaro Marco κι η τρίτη το 1627 από τον προνοητή Andrea da Mosto.

Γάλλοι στρατιώτες το 1916 στην περιοχή του Φάρου, ενώ στον γκρι κύκλο  διακρίνεται  αμυδρά και το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων

Ο Φάρος λόγω της καλλιτεχνικής του αξίας καθιερώθηκε από την αρχή ως αξιοθέατο κι οι φωτογραφίες του τυπώθηκαν αρκετές φορές σε κάρτες, λόγω του ότι ο συνδυασμός της τέχνης και του ειδυλλιακού τοπίου γύρω του, τον κατέστησαν αγαπητό θέμα των φωτογράφων της εποχής. Γενικά οι κάρτες και τα ταχυδρομικά δελτάρια συνέβαλλαν στην καθιέρωση του Φάρου ως τοπόσημου του Αργοστολίου, που έχει   χαρακτηριστεί Ιστορικό Νεώτερο Μνημείο.

Ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων από κάρτα του 1919, την εποχή του Εθνικού Διχασμού, που είχαν έρθει οι Γάλλοι στο νησί

Κι άλλη κάρτα με τον Φάρο ως αξιοθέατο, προσεισμικά

Ο Φάρος καταστράφηκε από τους σεισμούς το 1953 και αμέσως μετά, στο σημείο εκείνο ισιώσανε τα  πλατώματα για να μπορούν να προσγειώνονται τα ελικόπτερα αρχικά του Αμερικάνικου στόλου, ο οποίος  ήταν από τους πρώτους που έφθασαν για βοήθεια και μετέφεραν προμήθειες για τους σεισμόπληκτους κατοίκους και στην συνέχεια για τους κρατικούς λειτουργούς, που έφθαναν από την Αθήνα.

Ότι απέμεινε από το Φανάρι μετά τους σεισμούς του 1953

Ξαναχτίστηκε το 1964, χάρη στη δωρεάν μελέτη του αρχιτέκτονα Τάκη Παυλάτου που είχε και τη γενική επίβλεψη του έργου κι ο οποίος προσπάθησε να μείνει όσο πιο κοντά γινόταν στα αρχικά σχέδια. Η τελετή των εγκαινίων έγινε στις 26 Απριλίου 1964 και στον πύργο του Φάρου υπάρχει εντοιχισμένη μαρμάρινη πλάκα, που αναγράφει τα ονόματα των δωρητών της ανοικοδόμησης του.

Κατά την ανοικοδόμηση του το 1964

Ο πύργος του έχει σχήμα κυλίνδρου και περιβάλλεται από 24 κολώνες, που φέρουν κιονόκρανα δωρικού ρυθμού στις κορυφές ενός εικοσιτετραγώνου. Οι κολώνες δείχνουν κυλινδρικές αλλά η ακτίνα  στην κορυφή τους είναι ένα εκατοστό μικρότερη από αυτήν της βάσης, που είναι 22 εκατοστά. Η διάμετρος της βάσης του είναι 8 μέτρα κι είναι ίση με το ύψος του πύργου. Ο Φάρος είναι αναλάμπων λευκός, κάθε 24 δευτερόλεπτα  και τροφοδοτείται με ηλιακή ενέργεια από φωτοβολταϊκό πάνελ.

Το 1999, επί δημαρχίας Γεράσιμου Φόρτε, έγιναν επισκευές συντήρησης και στήριξης, λόγω της διάβρωσης που δημιουργούσε το θαλασσινό νερό, χωρίς όμως να αλλάξουν ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά του.

Ο Φάρος του Αργοστολίου αποτελεί σήμερα ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα και μνημεία της Κεφαλονιάς, που χαρακτηρίζεται από αρμονία και μοναδική αρχιτεκτονική κι αποτελεί πραγματικό κόσμημα για το νησί μας.

Ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων σήμερα

Για τον λόφο απέναντι από τον Φάρο, μας παραθέτει κάποιο ιδιαίτερα εντυπωσιακό στοιχείο ένας καταξιωμένος ιστορικός ερευνητής. Σύμφωνα με τον αείμνηστο  Αγγελο-Διονύση Δεμπόνο, το 1538 ο Τουρκικός στόλος με ναύαρχο τον περιβόητο Χαϊρεδίν Μπαρμπαρόσαα έφτασε στο νησί μας κι εδώ που μελλοντικά θα κτιζόταν το Αργοστόλι.

Για την εξασφάλιση νερού κατά την εδώ παραμονή τους οι Τούρκοι απέφυγαν τις πηγές του Κουτάβου, που λόγω θέσης και απόστασης ελέγχονταν εύκολα από την Βενετσιάνικη φρουρά του Κάστρου του Αγίου Γεωργίου κι έσκαψαν δυο πηγάδια.

Ένα  στη μέση του μετέπειτα Λιθόστρωτου  το ”Πλατύ Πηγάδι” κι ένα στο λόφο απέναντι από το Φανάρι των Αγίων Θεοδώρων, στην περιοχή που και σήμερα είναι γνωστή ως   ”Κοντό Πηγάδι”.

Πανοραμική άποψη της περιοχής 

Φεύγοντας από το Φανάρι με κατεύθυνση προς τη Λάσση, συναντούσες την οικία της οικογένειας Αμπατιέλου,  γνωστή και ως Casa Rossa λόγω του χρώματος της, που ακόμα και σήμερα μετά την ανακατασκευή της αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοχής

Η οικία του Σπύρου Αμπατιέλου, το 1941

Εκεί που βρίσκεται και σήμερα  το γνωστό σε όλους μας κόκκινο σπίτι(casa rossa), το δίπατο αρχοντικό έμελλε να πρωταγωνιστήσει στη νεότερη ιστορία του τόπου για το γεγονός ότι αποτέλεσε τον τόπο εκτέλεσης των αξιωματικών της Ιταλικής Μεραρχίας ACQUI, από τους Γερμανούς, το 1943. Ενώ ένα περιπου χρόνο πριν,κατά  τον αεροπορικό βομβαρδισμό της 13ης Δεκεμβρίου 1942 από συμμαχικά αεροπλάνα, στην ίδια περιοχή  συνετρίβη αγγλικό αεροσκάφος με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις αεροπόροι, οι οποίοι ετάφησαν αρχικά στο Αγγλικό Κοιμητήριο στο Δράπανο.

Ο διοικητής της Μεραρχίας, στρατηγός Antonio Gardin εκτελέστηκε κι αυτός μαζί με τους 136 Ιταλούς αξιωματικούς στο “Κόκκινο Σπίτι” των Αγίων Θεοδώρων. Η σωρός του αναγνωρίστηκε από το γιο του, από την οδοντοστοιχία του και τη στολή του.

Οι δήμιοι του Χίτλερ εκτέλεσαν τους αιχμάλωτους Ιταλούς αξιωματικούς   στις 24 Σεπτεμβρίου 1943,   για αντίποινα της εκεί ήττας τους στις 15 Σεπτεμβρίου.Ενώ κατά τον αεροπορικό βομβαρδισμό της 13ης Δεκεμβρίου 1942 από συμμαχικά αεροπλάνα, στην ίδια περιοχή  συνετρίβη αγγλικό αεροσκάφος με αποτέλεσμα να σκοτωθούν τρεις αεροπόροι, οι οποίοι ετάφησαν αρχικά στο Αγγλικό Κοιμητήριο.

Κοντινή λήψη της Casa Rossa

Χρόνια αργότερα κι αφού έχει τελειώσει ο πόλεμος, ο εμφύλιος γεμίζει τις φυλακές με πολιτικούς κρατούμενους κι οι φυλακές Αργοστολίου πάνω από την πλατεία Μέτελα δεν αποτελούν εξαίρεση.Το 1948 και 1949 οι εκτελέσεις κρατουμένων ήταν αθρόες κι η περιοχή απέναντι από το σημερινό κτιριακό συγκρότημα του Θαλασσόμυλου,επιλέγεται ως τόπος εκτελέσεων   λόγω του ότι ήταν απομακρυσμένος από την πόλη. Μέχρι τότε οι εκτελέσεις γίνονταν στο Δράπανο αλλά από τις 24 Φεβρουαρίου 1948 η τοποθεσία αλλάζει για να μην περνούν οι μελλοθάνατοι κι ιδιαίτερα οι πολιτικοί κρατούμενοι μέσα από την πόλη και την ξεσηκώνουν με φωνές και συνθήματα.

Φωτογραφία της περιοχής με το Φανάρι, την οικία Αμπατιέλου και τον  δρόμο που οδηγούσε στο γύρο της Λάσσης, από τον Ιταλό αξιωματικό Fellini

Προσεισμική φωτογραφία της περιοχής με τον Φάρο αριστερά, στην μέση να διακρίνεται αχνά το εκκλησάκι των Αγίων Θεοδώρων και δεξιά το κόκκινο σπίτι του Σπύρου Αμπατιέλου

Μετά τους σεισμούς 1953 η ευρύτερη περιοχή από το Ορφανοτροφείο προς Καταβόθρες άλλαξε κατά πολύ  καθώς επιχωματώθηκε από τα μπάζα των κτιρίων που γκρεμίστηκαν το 1953 με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί εντελώς η αρχική μορφή της ακτογραμμής.

Όποιος κοιτάξει με προσοχή κατά μήκος της παραλίας, ιδιαίτερα μετά τις Βινάριες, θα δει ακόμη και σήμερα απομεινάρια των παλιών σπιτιών του Αργοστολίου ανάμεσα στις πέτρες της ακτής.

O ΕΟΤ τέλη της δεκαετίας του 1950 έκανε διάφορα έργα στην Κεφαλονιά και μέσω κάποιων από  αυτών αναδείχτηκε η Μελισσάνη, ο Πλατύς Γιαλός κι οι Καταβόθρες, με πρόεδρο τότε της τοπικής επιτροπής τον Μαρίνο Φωκά-Κοσμετάτο μετέπειτα Δήμαρχο.

Οι Καταβόθρες την δεκαετία  του 1960

Ο χώρος των Καταβοθρών απαλλοτριώθηκε από την οικογένεια Μηλιαρέση αλλά γύρω στο 1969, έγινε άρση της απαλλοτρίωσης  και έτσι το οικόπεδο μαζί  με το κτίσμα γύρισε πίσω στην οικογένεια Μηλιαρέση ενώ  το φυσικό γεωλογικό φαινόμενο παραμένει ιδιοκτησία του Ελληνικού δημοσίου ακόμα και σήμερα.

Οι Καταβόθρες το 1965

Την δεκαετία του 1980, ο δήμαρχος πλέον Μαρίνος Φωκάς Κοσμετάτος(1975-1982) προχωράει σε μια σειρά έργων για την ανάδειξη του φαινομένου των Καταβοθρών και την διαμόρφωση της ακτογραμμής.

Το 1979,κατασκευάζει πεζόδρομο από το Μαϊστράτο μέχρι τις Καταβόθρες και  καθαρίζει τα αυλάκια των θαλασσόμυλων σε μήκος 250 μέτρων, ώστε το φαινόμενο να γίνει και πάλι εμφανές.

Έργα κατασκευής πεζόδρομου με κατεύθυνση τον Θαλασσόμυλο, το 1979

Το 1980 απολλοτριώνει με δαπάνη του ΕΟΤ τον παραθαλάσσιο χώρο  με το παλιό κτίριο του Θαλασσόμυλου και περνά στην ιδιοκτησία του Ε.Ο.Τ. ενώ  την χρησικτησία, πληρώνει για 30 χρόνια ο Δήμος Αργοστολίου.

Την ίδια εποχή  κατασκευάζονται και τα λαϊκά αποδυτήρια του Μαϊστράτου για τους λουόμενους στην περιοχή, στο σημείο που από το 1705  υπήρχε το Λοιμοκαθαρτήριο Λαζαρέτο.Εκεί παρέμεναν για κάποιο διάστημα  οι ταξιδιώτες που έφταναν με πλοίο στο νησί, προκειμένου να απολυμανθούν κι έτσι να αποφευχθεί η μετάδοση θανατηφόρων λοιμωδών νοσημάτων αρκετά διαδεδομένων την εποχή εεκείνη.

Σήμερα, στο ίδιο σημείο υπάρχει εγκαταλελειμμένο κτίριο του Δήμου που λειτουργούσε για χρόνια ως ψαροταβέρνα.

Στην συνέχεια, ο Θαλασσόμυλος αναστηλώθηκε στην πρώτη θητεία του δημάρχου Αλέκου Καλαφάτη(1983-1986) και παραχωρείτε στην συνέχεια από τον ΕΟΤ για τριάντα χρόνια στον δήμο με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου, που έκανε αποδεκτή τη δωρεά, στις 18 Ιουλίου 1984. Αρχικά  και μέχρι το 1986 λειτούργησε σαν δημοτική επιχείρηση με εστιατόριο και καφενείο κι έγινε ένα από τα ωραιότερα και δημοφιλέστερα μέρη του Αργοστολίου. Επί δημαρχίας Μιχάλη Βαγγελάτου(1987-1990) νοικιάστηκε κι έτσι συνέχισε και μετέπειτα στη 2η θητεία του Αλέκου Καλαφάτη(1991-1994).

Κάποια στιγμή το αριστερό δυτικό τμήμα του, λειτούργησε σαν Οινοθήκη από τον Κοινωνικό συνεταιρισμό, όταν επί δημαρχίας Γεράσιμου Φόρτε(1995-2006) ξεκίνησε τη λειτουργία του  και το δημοτικό καφενείο της Καμπάνας.

Μόλις το 2012, με το νόμο 4049/2012 το ακίνητο περιήλθε πλέον οριστικά  στην ιδιοκτησία του τότε Δήμου Κεφαλονιάς αλλά εγκαταλείπεται κυριολεκτικά στη τύχη του να ρημάζει και να μεταβάλλεται σε χωματερή.

Τα αυλάκια εισροής υδάτων στον Θαλασσόμυλο,σήμερα

Το 2015, το Δημοτικό Συμβούλιο παραχώρησε το παραδοσιακό ακίνητο,  στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κεφαλονιάς, αλλά από τότε τίποτα δεν έχει αλλάξει σχετικά με το πανέμορφο παραδοσιακό κτίσμα που παραμένει ακόμα κλειστό.

Ο Θαλασσόμυλος στις μέρες μας

Ένα ακόμα σημαντικό γεγονός που  έπαιξε καθοριστικό ρόλο και  μετέτρεψε την περιοχή σε δασύλλιο και  πνεύμονα πράσινου, υπήρξε η πρωτοβουλία της Φιλοδασικής Συνεργατικής Ένωσης, στην οποία ανήκουν τα εύσημα  για τα πανέμορφα πεύκα που κοσμούν  τους λόφους γύρω, πίσω και απέναντι από το Αργοστόλι.

Ο πεζόδρομος και τα πεύκα με κατεύθυνση τον Θαλασσόμυλο στις μέρες μας

Η Φιλοδασική Συνεργατική Ένωση ιδρύεται αμέσως μετά τον πόλεμο με πρόεδρο τον Γεράσιμο Στίβα ιδοκτήτη των ομώνυμων βυρσοδεψείων, τον γιατρό Γεώργιο Πινιατώρο, τον δικηγόρο Παναγή Αγγελάτο, τον Αλέξανδρο Βελισσαράτο και τον Αγγελοδιονύση Δεμπόνο.  Ξεκινάει τότε ένα τιτάνιο έργο αναδάσωσης του Αργοστολίου, που στερείτο πρασίνου όπως βλέπουμε σε πολλές παλιές φωτογραφίες, όπου οι λόφοι γύρω του και απέναντί του είναι τελείως γυμνοί από δέντρα.

Παρατηρήστε τους λόφους πίσω από το Αργοστόλι, πόσο γυμνοί ήταν από δένδρα το 1906

Εκείνη την εποχή ο δασάρχης  Αριστείδης Οικονόμου διατηρεί ένα φυτώριο λίγο μετά το δημοτικό Πτωχοκομείο, όπου φέρνει και αναπαράγει πεύκα, τα οποία με την συμβολή του Βαλλιάνειου Κληροδοτήματος φυτεύονται στο Αργοστόλι, τα οποία λανθασμένα πιστεύουν κάποιοι ότι προϋπήρχαν κι ήταν γηγενή στην πόλη μας.Την αρχή είχε κάνει αρχές του 1900 ο δήμαρχος Σπύρος Φωκάς Κοσμετάτος με τα πεύκα που φύτεψε στην πλατεία του Μέτελα.

Όσον αφορά το λόφο απέναντι από τον Θαλασσόμυλο και τις Καταβόθρες, που ήταν ιδιοκτησίας των αδελφών Μηλιαρέση, ενοικιάστηκε για 30 χρόνια από την Φιλοδασική Ένωση, η οποία προκειμένου να αποτρέψει την ανοικοδόμηση κτιρίων στο συγκεκριμένο σημείο, πληρώνει προκαταβολικά τα ενοίκια και των 30 χρόνων και πευκοφυτεύει όλο το λόφο, με αποτέλεσμα το υπέροχο δάσος που έφτασε μέχρι με τις ημέρες μας.

Παρατηρήστε τους ίδιους λόφους σήμερα και μετά την πλούσια πευκοφύτευση από την Φιλοδασική Συνεργατική Ένωση.

Ο αείμνηστος ιστορικός ερευνητής Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος μας ενημέρωσε σε τηλεφωνική μας επικοινωνία ότι για να τιμηθεί ο δασάρχης Αριστείδης Οικονόμου για την συνεισφορά του στην αναδάσωση της πόλης μας, ο δήμος τότε έδωσε το όνομά στο λόφο πάνω από το Αργοστόλι, γεγονός που δεν γνωρίζει και δεν αναφέρει πλέον κανένας, όπως μας είπε τότε με μεγάλη του λύπη.

Πανορομική άποψη των λόφων του Αργοστολίου,στις μέρες μας

Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Θαλασσόμυλος, οι Καταβόθρες και ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων παραμένουν μαζί με την γέφυρα,  τα σημαντικότερα πολιτιστικά μνημεία και τοπόσημα του Αργοστολίου κι αποτελούν ζωντανή απόδειξη της ανθρώπινης δημιουργίας, ευρηματικότητας και φαντασίας.

Πηγές:

1. Αντωνάτος Σπύρος, Αργοστόλι η Χαμένη Πόλη,εκδ. ΚΟΡΥΦΗ 2005

2. Δεμπόνος Αγγελοδιονύσης: Το Αργοστόλι διασκεδάζει, Αργοστόλι 1979

                                            Η Γένεση και τα Πάθη μιας Πολιτείας, Αργοστόλι 1981

                                           Το χρονικό του σεισμού, Αργοστόλι 1976

                                           Η Κεφαλονιά του θρύλου και της παράδοσης,Αργοστόλι 1993

                                           Σταθμοί,Αργοστόλι 1994

                                          Οι Ξένες Παροικίες στην Κεφαλονιά,Αργοστόλι 1996

3. Η Περιβαλλοντική εκπαίδευση συναντά τα STE(A)M  στο Φάρο των Αγίων Θεοδώρων, εργασία του 1ου ΓΕΛ Αργοστολίου, που παρουσιάστηκε στους 11ους Πανελλήνιους αγώνες κατασκευών και πειραμάτων Φυσικών Επιστημών στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου 2021, για την οποία τους απονεμήθη έπαινος

4. Καλαφάτης Αλέκος, Η πόλις (μου),Αργοστόλι 2022

5. Κατεβάτη Διονυσία, Προσεισμική Κεφαλονιά εκδ.ΕΙΚΩΝ 2003

6. Κοσμετάτου Ελένη, Αναφορά στους Δρόμους της Κεφαλονιάς,εκδ.Κοργιαλένειο Μουσείο 1991

7. Λειβαδά Ευριδίκη,Το Αγγλικό Στρατιωτικό Κοιμητήριο στο Δράπανο,Οδύσσεια 2008                                                                              

8. Λουκάτος Γεράσιμος, Εικόνες και θύμησες από την παλιά Κεφαλονιά – Βιώματα μαρτυρίες, εκδ.Φιλλιπότης Αθήνα 1991

9. Μσχόπουλος Γεώργιος:     Ιστορία της Κεφαλονιάς Τόμοι Α’ και Β’, εκδ. Κέφαλος Αθήνα                                             1988 και 1990

                                         Το Εκκλησιαστικό Αρχείο Κεφαλονιάς, εκδ. Τοπικό Ιστορικό                                               Αρχείο Κεφαλονιάς, Αθήνα 1984

10. Ο Φάρος των Αγίων Θεοδώρων, έκθεμα Φεβρουαρίου 2022 από το Φωτογραφικό Αρχείο του Κοργιαλένειου Μουσείου

11. Τζουγανάτος Νικόλαος, Μελετήματα Ιστορίας και Λαογραφίας της Κεφαλονιάς,,ΈΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΛΕΙΒΑΘΩ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑΣ 1996

12. Τσιτσέλης Ηλίας, Κεφαλληνιακά Σύμμικτα τ. Α’ και Β’ Αθήνα 1904 και 1960

13. Φωκάς Κοσμετάτος Μαρίνος , Δυο Δημαρχίες στο Αργοστόλι, Αργοστόλι 1983

14.Partsh Joseph (Ιωσήφ Πάρτς): Κεφαλληνία και Ιθάκη-Γεωγραφική Μονογραφία, 1892

15. Πετράτος Πέτρος, Σελίδες Κεφαλονίτικης Ιστορίας Κατοχή-Αντίσταση-Εμφύλιος, εκδ.Ιακωβάτειου Βιβλιοθήκης Ληξούρι 2022

16. Φωτογραφίες από το Κοργιαλένειο Λαογραφικό Μουσείο

17. Πρακτικά του ΙΑ΄ Πανιονίου Συνεδρίου

18. Συλλεκτική έκδοση της Κοργιαλένειου Βιβλιοθήκης Η ΠΑΛΙΑ ΚΕΦΑΛΟΝΙΑ ΕΝΑΣ ΑΤΕΛΕΙΩΤΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ. Tόμος   πρώτος.