De Bosset και περί αρχαιοτήτων της Κεφαλονιάς
Παρακολουθώ με μεγάλη χαρά τις διαδικτυακές δημοσιεύσεις των εκθεμάτων του Κοργιαλένειου Μουσείου που επιμελείται η κα Δώρα Μαρκάτου. Καθένα από αυτά ξυπνά διάφορες μνήμες στους Κεφαλλονίτες.
Το έκθεμα του Απρίλη 2022, το οποίο περιέχει παλαιές φωτογραφίες της στήλης De Bosset, μου έφερε στη μνήμη εικόνες των παιδικών μου χρόνων από τη γέφυρα και κάποιες σκέψεις που θα ήθελα να μοιραστώ δημοσίως.
O De Bosset υπήρξε πρωτοπόρος για την εποχή του και πραγματοποίησε αναμφισβήτητα πολλά χρήσιμα έργα οδοποιίας στο νησί της Κεφαλονιάς. Ο ίδιος ο De Bosset ήταν όμως και αυτός ο οποίος απομάκρυνε (ή κοινώς έκλεψε) τα διάφορα κτερίσματα των μυκηναϊκών τάφων των Μαζαρακάτων που πρώτος αυτός φαίνεται να είχε ανακαλύψει το 1813 όταν διάνοιγε δρόμους στην ευρύτερη περιοχή της Λειβαθούς.
Σήμερα αυτά τα κεφαλλονίτικα μυκηναϊκά εκθέματα στολίζουν μερικές από τις προθήκες του μεγαλύτερου αρχαιολογικού μουσείου της Ελβετίας, Laténium. Το Μουσείο Laténium βρίσκεται στις όχθες της λίμνης Neuchâtel, της ομώνυμης ελβετικής πόλης και γενέτειρας του De Bosset όπου και χάρισε την προσωπική του συλλογή.
Η πρώτη σκέψη που έρχεται στο μυαλό ενός Κεφαλλονίτη είναι γιατί αυτά τα εκθέματα δεν βρίσκονται στο νησί μας; Δυστυχώς άλλο ένα καλοκαίρι το Αργοστόλι θα στερηθεί του Αρχαιολογικού του Μουσείου. Πρέπει να δοθεί περισσότερη έμφαση από τις τοπικές αρχές για την ανακατασκευή και ανακαίνιση του Αρχαιολογικού Μουσείου Αργοστολίου. Όταν αυτό λειτουργήσει ξανά, κάποιος μελλοντικός άρχων του τόπου οφείλει να διεκδικήσει κάποιες από αυτές τις αρχαιότητες ώστε να επιστρέψουν στον τόπο τους.
Εκτός από τις αρχαιότητες De Bosset στην Ελβετία, πολλοί λίγοι θα γνωρίζουν την ύπαρξη ενός ξυλόγλυπτου κεφαλλονίτικου τέμπλου, όπως αναφέρει η πινακίδα του εκθέματος στο Μουσείο του Βατικανού, το οποίο είχα την τύχη να δω από κοντά πριν μερικά χρόνια.
Δεν γνωρίζω για την ιστορία αυτού του αριστουργήματος ξυλογλυπτικής και για τις συνθήκες απομάκρυνσής του από την Κεφαλονιά, αλλά σίγουρα οι ειδικοί θα μπορούσαν να μας διαφωτίσουν. Πιθανότατα προέρχεται από τα Φάρσα. Σημειωτέον ότι σε μία εικόνα του αποκεφαλισμού του Αγίου Χριστοφόρου (προστάτης των Φάρσων της Κεφαλονιάς) εμφανίζεται ως δωρητής κατά το έτος 1808 κάποιος Κωνσταντίνος από τα Φάρσα (Constantino da Farsa).
Μία σύντομη περιγραφή του τέμπλου στην αγγλική είναι διαθέσιμη εδώ: https://www.museivaticani.va/content/dam/museivaticani/pdf/collezioni/musei/pinacoteca/sala_icone_en.pdf
Είναι κρίμα αυτό το εξαίρετο δείγμα κεφαλλονίτικης ξυλογλυπτικής να βρίσκεται σε μία σκοτεινή αίθουσα στο Βατικανό και να μην στολίζει, για παράδειγμα, το Εκκλησιαστικό Μουσείο Αγίου Ανδρέα.
Η παγκόσμια πρακτική έχει δείξει τα τελευταία χρόνια ότι η διεκδίκηση αρχαιοτήτων με εμπεριστατωμένες μελέτες από ειδικούς μπορεί να αποφέρει καρπούς. Ως Κεφαλλονίτες όλοι θυμόμαστε, για παράδειγμα, τον επαναπατρισμό των λειψάνων των Αγίων Φανέντων χάρη στην συστηματική έρευνα του π. Γεωργίου Αντζουλάτου. Οψόμεθα!
Πέτρος Μπούρας
Επίκουρος Καθηγητής Ιστορίας Ιατρικής, Πανεπιστήμιο Εδιμβούργου
The University of Edinburgh is a charitable body, registered in Scotland, with registration number SC005336. Is e buidheann carthannais a th’ ann an Oilthigh Dhùn Èideann, clàraichte an Alba, àireamh clàraidh SC005336.
Συμφωνω με αυτα που λετε και θα προσθεσω, οτι αν οι τοτε κεφαλονιτες ηταν ΥΠΟΤΕΛΕΙΣ στους εγγλεζους και αναγκαστηκαν να στησουν μνημειο και να ονομαζουν την γεφυρα με το ονομα του “μικρου ελγιν”-ντε νποσε, οι επομενοι και ειδικα οι σημερινες γενεες ειναι ραγιαδες συνεχιζοντας να αποκαλουν το μνημειο και την γεφυρα με το ονομα του “μικρου ελγιν”-ντε μποσε. Θεωρω ΝΤΡΟΠΗ ΜΑΣ να μην εχουν μετονομασει γεφυρα και μνημειο… Αν δεν ειμαστε ραγιαδες δεν εξηγειται… Δεν ειναι βροχη, μας φτυνει η ιστορια…