Προσυνέδριο Π.Ι.Ν. Ανάπτυξης Κεφαλληνίας & Ιθάκης
29.11.2017
Περιοχές παρέμβασης που θα πρέπει να ενισχυθούν κατά προτεραιότητα και με ένταση ώστε να αναδειχθούν στις ατμομηχανές της περιφερειακής οικονομίας για την Κεφαλονιά & Ιθάκη από απόψεως ανάπτυξης, εξαγωγών, και δημιουργίας θέσεων εργασίας
———————————————–
Αναμφισβήτητα ο Πρωτογενής τομέας παίζει σημαντικό ρόλο ως – το ισχυρό χαρτί της Περιφέρειας Iονίων Νήσων – ο τροφοδότης του δευτερογενούς με πρώτες ύλες και ως εκ τούτου απαιτεί εκσυγχρονισμό και εισαγωγή καινοτομίας. Ο τριτογενής τομέας απαιτεί ισχυρή αναδιοργάνωση.
Μεταξύ των σημαντικών αιτίων υστέρησης στην ανάπτυξη της ντόπιας Γεωργίας περιλαμβάνονται:
- Η αδυναμία προσανατολισμού της αγροτικής παραγωγής στις απαιτήσεις της αγοράς
- Το μικρό μέγεθος της γεωργικής γης ανά εκμετάλλευση,
- Η γήρανση και η αρνητική ηλικιακή διάρθρωση του τοπικού αγροτικού
πληθυσμού.
- Η μη οργανωμένη και περιορισμένη είσοδος νέων στον αγροτικό τομέα.
- Το σχετικά χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης και κατάρτισης
- Η κατακερματισμένη και ανομοιογενής προσφορά γεωργικών προϊόντων
- Η χαμηλή χρήση μηχανικών μέσων
- Ο περιορισμένος εκσυγχρονισμός της αγροτικής παραγωγής
- Η απουσία επίβλεψης εφαρμογής των μαζικά επιδοτούμενων αγροτών
- Οι περιορισμένες σχέσεις και συνδετικοί κρίκοι ανάμεσα στους εμπλεκόμενους φορείς
- Η απουσία στοχευμένης γεωργικής έρευνας
Οι στρατηγικές προτεραιότητες για την ενίσχυση του ΑΓΡΟΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ πρέπει να είναι συναφείς με τις προτεραιότητες της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, (Κ.Α.Π.) όπως αυτές εξειδικεύονται και προσαρμόζονται στα δεδομένα και τις ανάγκες της Ελλάδος από το Εθνικό Σχέδιο Στρατηγικής Αγροτικής Ανάπτυξης.
Το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης αποτελεί το βασικό χρηματοδοτικό μηχανισμό για την υποστήριξη της υλοποίησης της Κ.Α.Π. και των Σχεδίων Αγροτικής Ανάπτυξης κάθε Χώρας.
Σε αυτό το πλαίσιο διαμόρφωσης πολιτικής για τον ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΤΟΜΕΑ στα Νησιά μας και με βάση τις ανάγκες εκσυγχρονισμού και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της τοπικής αγροτικής παραγωγής προτείνονται από τον Ε.Α.Σ. Κεφαλληνίας & Ιθάκης οι παρακάτω άξονες προτεραιοτήτων :
- Δημιουργία – εκσυγχρονισμός υποδομών που χρησιμοποιούνται γενικά στον Αγροτικό τομέα στα Νησιά μας (όπως αγροτική οδοποιία, ασφαλτόστρωση κεντρικών αγροτικών αρτηριών, εξηλεκτρισμός (από το 2020 υποχρεωτικό το αρμεκτικό !!), ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (φωτοβολταϊκά), οβροδεξαμενές, κλπ).
- Βιώσιμη διαχείριση των φυσικών πόρων – αξιοποίηση απορριμμάτων και υποπροϊόντων των γεωργικών και κτηνοτροφικών δραστηριοτήτων.
- Ανάδειξη φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, ανάπτυξη του τουρισμού της υπαίθρου.
- Αύξηση της προστιθέμενης αξίας των ντόπιων αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, με έμφαση στη μεταποίηση, την τυποποίηση και την πιστοποίηση του προϊόντος και της μεθόδους παραγωγής του, καθώς και στη διαφοροποίηση προς καινοτόμα προϊόντα και διαδικασίες.
- Εστίαση στη παραγωγή και επεξεργασία – μεταποίηση προϊόντων ποιότητας , επίσης στο πλαίσιο της νέας Κ.Α.Π., μέσα από την ανάδειξη και την αξιοποίηση των παραγωγικών προτερημάτων κάθε περιοχής των Νησιών μας (προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης, προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης, Εγγυημένα Παραδοσιακά Προϊόντα).
- Ενίσχυση επενδύσεων στη παραγωγή προϊόντων με υψηλή διεθνής ζήτηση από τους σημαντικότερους εμπορικούς εταίρους της Ελλάδας ως προς τα αγροτικά προϊόντα, αλλά και από αγορές με ταχύτητα ανερχόμενη ζήτηση για γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα (πχ Βόρειος Αμερική, χώρες Νοτιοανατολικής Ασίας, κλπ).
- Υποστήριξη δημιουργίας τοπικών δικτύων παραγωγής και διανομής γεωργικών – κτηνοτροφικών προϊόντων, προκειμένου να ενισχυθεί η διατροφική αυτάρκεια σε τοπικό επίπεδο, η απασχόληση, αλλά και να περιοριστούν οι μεταφορές μεγάλων αποστάσεων, με σκοπό τη διατήρηση της φρεσκάδας των τοπικών προϊόντων, τη μείωση της εκπομπής ρύπων, οδηγία η οποία αναφέρεται και στις κατευθύνσεις της νέας Κ.Α.Π. Συνεπώς στήριξη των βραχέων αλυσίδων εφοδιασμού, των εναλλακτικών μορφών τους και της τοπικής αγοράς.
- Αξιοποίηση της δυνατότητας της συμβολαιακής γεωργίας σε εκτάσεις του ευρύτερου δημοσίου τομέα κατάλληλες για γεωργική και κτηνοτροφική χρήση.
- Εστίαση στη κατάρτιση και την επανακατάρτιση ντόπιων νέων αγροτών με σχετική αναβάθμιση, έγκυρων, διαρκώς επικαιροποιημένων γνώσεων, δεξιοτήτων και σχετικών προγραμμάτων, που θα λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ντόπιων αγροτών, της τοπικής αγοράς, του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου και που θα δημιουργούν μία κουλτούρα αγροτικής καινοτομικής επιχειρηματικότητας.. Επίσης πραγματοποίηση δράσεων κατάρτισης και επανακατάρτισης σε όσους δραστηριοποιούνται ήδη στον αγροτικό τομέα.
- Ενίσχυση και στήριξη της υγιούς ανταγωνιστικής και με επιχειρηματική λογική ντόπιας Συνεταιριστικής γεωργίας και κτηνοτροφίας – αγροτική επιχειρηματικότητα – για την καλύτερη προώθηση των ντόπιων αγροτικών προϊόντων, την ευκολότερη πρόσβαση σε νέα τεχνολογίες και εφαρμογές, τη συνεργασία με επιχειρήσεις και ερευνητικούς φορείς κλπ., αξιοποιώντας και το νέο νομικό πλαίσιο για τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς και τις Συλλογικές Οργανώσεις.
- Αλλαγή Δασικού νόμου με μείωση της γραφειοκρατίας στις περιπτώσεις αποχαρακτηρισμού αγροτικών εκτάσεων και με δυνατότητα αδειοδότησης για δημιουργία αγροτουριστικών εγκαταστάσεων, ποιμνιοστασίων κλπ.
- Σημαντικές καινοτομίες ως προϊόν έρευνας και τεχνολογίας είναι οι τεχνικές ελέγχου ποιότητας και ασφάλειας και οι εφαρμογές γονιδιωματικής τεχνολογίας στην ιχνηλασιμότητα της παραγωγικής διαδικασίας (DNA bar coding) που περιλαμβάνει τη καταχώρηση, ανάγνωση και διαχείριση των βάσεων δεδομένων του γενετικού αποτυπώματος των τροφίμων και της χρήσης τους για την ταυτότητα του προϊόντος.
- Η μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας από το χώρο της πληροφορικής στην παραγωγική αλυσίδα των τροφίμων, όπως π.χ. οι τεχνολογίες βιοαισθητήρων και της ενεργής συσκευασίας και η ήπια – μη θερμική επεξεργασία τροφίμων, καθώς και οι τεχνικές ανίχνευσης και διαχείρισης πηγών κινδύνου αλλά ακόμη και στην τεκμηρίωση των ευεργετημάτων των συστατικών σε σχέση με την ντόπια παραγωγή ή με τη μεσογειακή δίαιτα ειδικότερα.
Ως παραδείγματα εφαρμογών ανάπτυξης στην Κεφαλλονίτικη και Θιακή παραγωγική αλυσίδα των Τροφίμων και της Αγροδιατροφής μπορούν να συμπεριληφθούν :
Ο τρόπος ψεκασμού και άρδευσης των ντόπιων καλλιεργειών (χρήση drones)
Η διαχείριση των αγροτικών υποπροϊόντων και των αποβλήτων
Η διαδικασία παλαίωσης ντόπιων προϊόντων
Τα κατεψυγμένα προϊόντα
Οι καινοτομίες στο κομμάτι της τεχνητής αναπαραγωγής και ορθής διαχείρισης ιχθυοπληθυσμού
Τα καινοτόμα ανοίγματα μάρκετινγκ για την προώθηση της μεσογειακής διατροφής.
- Απαραίτητη η δημιουργία δημόσιων ή ιδιωτικών κέντρων ενημέρωσης εκτός εκπαιδευτικής συστήματος κατάρτισης και δια βίου μάθησης των ντόπιων Επαγγελματιών Αγροτών.
- Οργανωτικά μέτρα, τεχνικές και τεχνολογίες Γενετικής βελτίωσης παραδοσιακών ντόπιων φυλών (κυρίως αιγοπροβάτων ντόπιας φυλής Κάτσενα).
- Ενίσχυση για τη δημιουργία Κτηνοτροφικών Πάρκων
- Διατήρηση και εκσυγχρονισμός υφιστάμενης ικανότητας παραγωγής ζωοτροφών
- Κάλυψη αναγκών εισαγωγής καινοτομίας σε διάφορα πεδία της εφοδιαστικής αλυσίδας προϊόντων ντόπιου κρέατος (κρεατοκατασκευάσματα – αλλαντικά) όπως,
Εισαγωγή οργανωτικής καινοτομίας για τη δημιουργία συνεργασιών και υποστήριξης μεταξύ των παραγωγών ζωοτροφών, ντόπιων Κτηνοτρόφων και μεταποιητών κρέατος.
Τεχνολογίες μέτρησης ενεργειακής κατανάλωσης κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων καθώς και τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας.
Εισαγωγή τεχνολογιών παραγωγής ενέργειας από υπολείμματα κτηνοτροφίας καθώς και παραγωγής λιπασμάτων, εδαφοβελτιωτικών και κομπόστ.
Τεχνολογίες βελτιστοποίησης σιτηρεσίων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες των παραγωγικών φάσεων των ντόπιων ζώων με στόχο τη συμπίεση του κόστους και τη βελτίωση της ποιότητας του παραγομένου ντόπιου γάλακτος.
Τεχνολογίες αξιοποίησης πρώτων υλών, ενδιάμεσων και τελικών προϊόντων που δεν πληρούν τις ποιοτικές προδιαγραφές και χαρακτηρίζονται ως απορριπτόμενα, με στόχο την προστασία του περιβάλλοντος και την παραγωγή ζωοτροφών.
Οργάνωση μηχανισμού υποστήριξης κυρίως των Κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και των μικρών επιχειρήσεων ώστε να εισάγουν τεχνογνωσία για την παραγωγή προϊόντων και τη μείωση του κόστους.
- Περαιτέρω ενίσχυση αξιοποίηση των προϊόντων Αμπέλου (ανάδειξη τοπικών ποικιλιών αμπέλου και της ντόπιας σταφίδας, τράπεζα γενετικού υλικού υποκειμένων αμπέλου, ανάδειξη ντόπιων αποσταγμάτων) με παράλληλη αξιοποίηση των οινοποιητικών αποβλήτων μέσω του διαχωρισμού και της παραλαβής αντιοξειδωτικών.
- Στήριξη της ντόπιας Οικοτεχνίας (ενίσχυση αξιοποίησης ντόπιων προϊόντων οπωροκηπευτικών, εσπεριδοειδών για την παρασκευή παραδοσιακών γλυκών κουταλιού, μαρμελάδων, κομπόστες, χυμών, κλπ)
- Για τα προϊόντα ντόπιας Ελιάς – Ελαιόλαδου :
Στήριξη εκσυγχρονισμού ντόπιων Ελαιοτριβείων και λειτουργίας μονάδων Τυποποίησης ντόπιου Ελαιολάδου.
Ενίσχυση στην ανάπτυξη ντόπιων προϊόντων Μεσογειακής Διατροφής που ανήκουν στην κατηγορία των ορεκτικών με συμμετοχή της Ελιάς και του Ελαιολάδου ως συστατικά τους. Τα προϊόντα αυτά θα είναι ιδιαίτερα υψηλής προστιθέμενης αξίας και με μεγάλο μερίδιο αγοράς.
Εστίαση στην ολική διαχείριση των αποβλήτων ντόπιων Ελαιοτριβείων (υγρά απόβλητα και φύλλα) με αξιοποίησή τους για παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως καλλυντικά, συμπληρώματα διατροφής, ζωοτροφές και αντιοξειδωτικά για χρήση στα τρόφιμα, κλπ .
- Στην Αλιεία και στα προϊόντα Υδατοκαλλιέργειας
Ενίσχυση για την ανάπτυξη παράπλευρων δραστηριοτήτων όπως αλιευτικός & εκπαιδευτικός τουρισμός.
Ενίσχυση στο να δημιουργηθούν αλιευτικές φάρμες όπως οι κυνηγητικές φάρμες με ψυχαγωγικό και τουριστικό χαρακτήρα.
- Για τα ντόπια Προϊόντα Μέλισσας
Ενίσχυση για παραγωγή πιστοποιημένων ειδικών κατηγοριών ντόπιου μελιού που αποτελούν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αγορές και η παραγωγή τους διευκολύνεται στα Νησιά μας λόγω ειδικών καλλιεργειών και πανίδας.
- Για το κλάδο των ντόπιων Αρωματικών & Φαρμακευτικών Φυτών & Δενδρωδών καλλιεργειών
Ενίσχυση στην ανάπτυξη παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού από ντόπια αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά για την ισχυροποίηση του αναδυόμενου κλάδου στα Νησιά μας.
- Σχετικά με τις Χρήσεις Γης
Αρχικά το 2009, η Ευρωπαϊκή Ένωση με οδηγία χρηματοδοτεί την Χώρα μας για την υλοποίηση του έργου σύνταξη ορθοφωτοχαρτών χορτολιβαδικών εκτάσεων.
Τέσσερα χρόνια μετά, την περίοδο 2012-2013, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων (Υ.Α.Α.Τ.) με τον Οργανισμό Πληρωμών Ενισχύσεων ξεκινούν το εν λόγω έργο παροτρύνοντας τους ΑγροΚτηνοτρόφους να δηλώσουν όσα περισσότερα στρέμματα για την μέγιστη δυνατή Επιδότηση. Ως αποτέλεσμα του εν λόγω έργου το 50% των ψηφιοποιημένων εκτάσεων στα Νησιά μας να βρεθούν μη επιλέξιμες για Επιδότηση.
Στη συνέχεια, το Υ.Α.Α.Τ εφαρμόζει «τεχνική λύση» μόνο για τις Δημόσιες Εκτάσεις και λησμονεί το ιδιόκτητο καθεστώς βοσκήσιμων γαιών που υπάρχει μέχρι σήμερα στα Επτάνησα από την περίοδο της Ιονίου Πολιτείας.
Σήμερα, με την νέα «τεχνική λύση» ζητείται από τον ντόπιο ΑγροΚτηνοτρόφο να απαρνηθεί τις ιδιωτικές εκτάσεις τις οποίες έχει νόμιμα αγοράσει ή κληρονομήσει και δηλώνει στο Ε9 ενώ ταυτόχρονα πληρώνει ΕΝΦΙΑ, και ΕΛΓΑ, και να υπογράψει ότι είναι ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ εκτάσεις καταβάλλοντας υποχρεωτικά το παράλογο μίσθωμα. Με την κίνηση αυτή ο ντόπιος Αγροκτηνοτρόφος βάζει στις δικές του εκτάσεις ξένα αφεντικά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει τεράστια στρεμματική διαφορά μεταξύ των δηλωμένων βοσκήσιμων γαιών στο Κτηματολόγιο και στο Ε9.
Περαιτέρω έχουν δοθεί μισθωτήρια βοσκοτόπων από το Δήμο Κεφαλονιάς περισσοτέρων στρεμμάτων και σε διαφορετικές τοποθεσίες από ότι αναφέρεται στο Κτηματολόγιο ως δημοτικές εκτάσεις.
Διευκρινίζεται δε, ότι τα δημοτικά βοσκοτόπια που νοίκιαζαν μέχρι πρότινος οι πρώην Δήμοι στη Κεφαλονιά ήταν μέσα σε ιδιωτικές εκτάσεις (αμπέλια, ελαιώνες, λογγοχώραφα, κλπ) χωρίς να υπάρχει σωστή απεικόνιση των ορίων.
ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ να καταργηθεί η νέα «τεχνική λύση» που προσπαθεί να εφαρμόσει σήμερα το Υ.Α.Α.Τ. και να συνταχθούν εκ νέου οι ορθοφωτοχάρτες απεικονίζοντας σωστά χωρίς επικαλύψεις τόσο τις Δημόσιες όσο και τις Ιδιωτικές χορτολιβαδικές εκτάσεις βάση Κτηματολογίου.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ
1.Η τροποποίηση της Κ.Α.Π. με τάση μείωσης ή/και κατάργησης των Επιδοτήσεων από το 2020 είναι απειλή αν δεν υπάρξει η κατάλληλη προετοιμασία για την προσαρμογή του ντόπιου Πρωτογενούς Τομέα στις ανάγκες των αγορών.
2.Η ανεπαρκής εξωστρέφεια και δικτύωση των ντόπιων επιχειρήσεων σε συνδυασμό με την άσχημη κατάσταση στην εγχώρια αγορά που αποδυναμώνει τον επιχειρηματικό ιστό.
3.Η έλλειψη υποστηρικτικών μηχανισμών για όλους τους τομείς της ντόπιας αγροτικής οικονομίας και η πολύ περιορισμένη ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή υπηρεσιών στα Νησιά μας
αποτελούν τις βασικές προκλήσεις που αναμένεται να αντιμετωπίσουν οι κύριοι Αγροτικοί κλάδοι στα Νησιά μας την επόμενη δεκαετία.
Γι’ αυτό ο Ε.Α.Σ. Κεφαλληνίας & Ιθάκης εκτιμά ότι απαιτείται άμεση πολιτική παρέμβαση από την Κεντρική Εξουσία, ώστε η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων να μπορέσει να ανταποκριθεί αποτελεσματικά στον Αγροδιατροφικό τομέα και στην Οικονομία της Κεφαλονιάς & της Ιθάκης.
Από τον Ε.Α.Σ. Κεφαλληνίας & Ιθάκης
