Στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες για επενδύσεις στη μεταμνημονιακή Ελλάδα εστιάζει το υπό έκδοση Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης (Νοέμβριος-Δεκέμβριος 2018). Οι Στρατηγικές Επενδύσεις με βαρύτητα στη βιομηχανία και την καινοτομία, το νέο θεσμικό πλαίσιο, η διεθνής ρευστότητα και η ανάγκη «στροφής» στην εγχώρια ζήτηση, τα θετικά μέτρα της κυβέρνησης και πώς αυτά μπορούν να τονώσουν την κατανάλωση, είναι μερικά από τα ζητήματα που τίθενται επί τάπητος στο Δελτίο, ενώ γίνονται αναφορές στο θετικό -δημοσιονομικό- κλείσιμο της χρονιάς που φεύγει, αλλά και στις, ακόμη καλύτερες, προοπτικές για το 2019.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του Αθηναϊκού-Μακεδονικού Πρακτορείου Ειδήσεων, το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων θα δει το φως της δημοσιότητας τις επόμενες ημέρες.
Στο κεφάλαιο υπό τον τίτλο, «Μακροοικονομικές εξελίξεις 2018», το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης διαπιστώνει, μεταξύ άλλων: «Η ετήσια αύξηση του ΑΕΠ σε όγκο κατά 2,2% το γ’ τρίμηνο του 2018 -έναντι 1,7% το β’ τρίμηνο- αποτελεί τη δεύτερη καλύτερη επίδοση της οικονομίας από το α’ τρίμηνο του 2008».
Δεδομένου, μάλιστα, ότι «στο 9μηνο ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ διατηρείται στο 2,1%, είναι πιθανό να ξεπεραστεί η παραδοχή του Κρατικού Προϋπολογισμού 2019 για 2,1% το 2018, καθώς αρκεί γι’ αυτό πλέον μία οριακή τριμηνιαία αύξηση του ΑΕΠ πάνω από 0,1% το δ’ τρίμηνο (1% ήταν η τριμηνιαία αύξηση το γ’ τρίμηνο). Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός πως για πρώτη φορά την τελευταία δεκαετία ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ελλάδα το 2018 υπερβαίνει στα 2 από τα 3 τρίμηνα τον ρυθμό ανάπτυξης στην Ευρωζώνη», σημειώνει στον απολογισμό για το 2018 ο συντάκτης του Δελτίου.
Θετική ευκαιρία εκκίνησης του 2019
Στο κεφάλαιο για τις «Προοπτικές για το 2019», σημειώνεται: «Με την επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης και την σε ετήσια βάση βελτίωση όλων των δεικτών οικονομικού κλίματος το 11μηνο 2018, καθίσταται φανερό πως το μομέντουμ εκκίνησης του 2019 είναι θετικό. Εξ ου και οι προβλέψεις όλων των διεθνών οργανισμών για ελαφρώς ταχύτερη αύξηση του ελληνικού ΑΕΠ. Ωστόσο, ισχυρές εξωγενείς διαφοροποιήσεις επιβάλλουν αλλαγές και στην δομή της εγχώριας αναπτυξιακής δυναμικής».
Παράλληλα, αναφέρεται πως «δεν είναι υπερβολή ο ισχυρισμός ότι η ελληνική οικονομία πλέον αναπτύσσεται σε ένα ολοένα και πιο ρευστό διεθνές περιβάλλον και για το σκοπό αυτό οφείλει να ενισχύσει την εγχώρια ζήτηση (επενδύσεις και κατανάλωση) προκειμένου να αντισταθμίσει τις ενδεχόμενες διεθνείς αντιξοότητες του 2019. Από την άποψη αυτή, η ενίσχυση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος με συγκεκριμένες διαρθρωτικές αλλαγές που να διευκολύνουν τις επενδύσεις, όπως και η τόνωση της καταναλωτικής δαπάνης μέσω της αναδιανομής εισοδημάτων υπέρ των πιο αδύναμων ομάδων του πληθυσμού, εξυπηρετούν την προσαρμογή και συνέχιση της αναπτυξιακής πολιτικής στην τρέχουσα συγκυρία».
Τα θετικά μέτρα θα τονώσουν την καταναλωτική ζήτηση
Ειδικότερα -προστίθεται στο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων- «η απόφαση επέκτασης των συλλογικών συμβάσεων εργασίας (σε εργαζόμενους σε τράπεζες, ταξιδιωτικά και τουριστικά γραφεία, ναυτιλιακά πρακτορεία και εταιρείες, ξενοδοχεία κ.ά.), η κατάργηση του υποκατώτατου μισθού και η αύξηση του κατώτατου μισθού, η μη περικοπή των συντάξεων, η διανομή του κοινωνικού μερίσματος και μία σειρά άλλα μέτρα υπέρ των ασθενέστερων εισοδηματικά και με υψηλή ροπή προς κατανάλωση (μείωση ασφαλιστικών εισφορών κ.ά.) αναμένεται να ενισχύσουν το διαθέσιμο εισόδημα και να τονώσουν την καταναλωτική ζήτηση το 2019».
Επενδύσεις στη βιομηχανία – Δάνεια από τις τράπεζες
Σε άλλο σημείο της ανάλυσης επισημαίνεται πως «στις νέες συνθήκες επιχειρηματικής δράσης που έτσι δημιουργούνται, οι θετικές υποκείμενες τάσεις στις επενδύσεις αναμένεται να ενισχυθούν περαιτέρω τόσο στο υπόλοιπο του έτους, μέσω της σημαντικής επιτάχυνσης των εκταμιεύσεων που προβλέπει ο Προϋπολογισμός του 2019 από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ετήσια αύξηση 21,7% στο 4ο τρίμηνο του 2018), όσο και στο 2019 χάρις στις σχεδιαζόμενες επενδύσεις από τη βιομηχανία (ο ΣΕΒ μιλά για 16 δισ. επενδύσεις τα επόμενα χρόνια μόνο από τα μέλη του) και τις νέες εκταμιεύσεις δανείων από τις τράπεζες (υπολογίζονται σε 10 δισ. από τις 4 συστημικές τράπεζες το 2019) με κατεύθυνση επιχειρήσεις στην ενέργεια, τον τουρισμό, τη μεταποίηση και τις εξαγωγές.
Υπέρ της εκτίμησης αυτής συνηγορούν τα αποτελέσματα πρόσφατης ευρωπαϊκής έρευνας (European CFO Survey, Autumn 2018, Deloitte) σύμφωνα με την οποία τα επιχειρηματικά στελέχη στην Ελλάδα αποτιμούν σε χαμηλότερα συγκριτικά επίπεδα την εξωτερική χρηματοοικονομική αβεβαιότητα έναντι των Ευρωπαίων ομολόγων τους (44% έναντι 55%), ενώ συγχρόνως εμφανίζουν ισχυρότερη διάθεση για ανάληψη επιχειρηματικού ρίσκου (32% έναντι 24% αντίστοιχα)».
Νέο θεσμικό πλαίσιο για επενδύσεις
Στο κεφάλαιο υπό τον τίτλο, «Η αναπτυξιακή στρατηγική γίνεται πράξη – Νέος νόμος για τις Στρατηγικές Επενδύσεις: η Ελλάδα, ελκυστικός προορισμός για μεγάλες επενδύσεις», το Υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης σημειώνει: «Στη σημερινή οικονομική συγκυρία, που έχει επιτέλους επιτευχθεί η έξοδος της χώρας μας από το μακροχρόνιο καθεστώς αυστηρής επιτροπείας, γίνεται πλέον εφικτός ο στόχος να καταστεί πραγματικά ελκυστικός προορισμός για μεγάλες επενδύσεις, που ενισχύουν την ανάπτυξη και την απασχόληση, τόσο για Έλληνες όσο και για ξένους επενδυτές. Οι Στρατηγικές Επενδύσεις, δηλαδή επενδύσεις μεγάλου μεγέθους και στρατηγικής σημασίας για την ελληνική οικονομία, πρέπει να συμβάλουν αποφασιστικά στην αναβάθμιση της οικονομίας όπως αυτή καθορίζεται στην Αναπτυξιακή Στρατηγική.
Το σχέδιο νόμου, που βρίσκεται ήδη στο στάδιο της ανοιχτής διαβούλευσης κινείται συγχρόνως σε δύο άξονες:
-γίνεται πιο ελκυστικό και αποτελεσματικό για τους επενδυτές, προσφέροντας ένα μεγάλο εύρος ωφελημάτων, ταυτόχρονα με μια ασφαλή, διαφανή, αλλά και ταχύτερη διαδικασία,
-διασφαλίζει καλύτερα το δημόσιο συμφέρον, αποκτώντας συγκεκριμένη στόχευση, προσελκύοντας επενδύσεις σε όλους τους κλάδους της οικονομίας με μεγαλύτερη διάχυση των ωφελειών από την υλοποίηση των επενδύσεων.
Το νέο πλαίσιο επιδιώκει να ξεπεράσει τα διαπιστωμένα προβλήματα του υφιστάμενου καθεστώτος που ισχύει από το 2010 και αποδείχθηκε αναποτελεσματικό, καθώς προσέλκυσε ελάχιστες επενδύσεις και μάλιστα σχεδόν αποκλειστικά στον κλάδο του τουρισμού, δεν παρείχε ισχυρά κίνητρα και δεν όριζε συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την υλοποίηση της επένδυσης, δεσμευτικές τόσο για τη Διοίκηση, όσο και για τον επενδυτή».
Στόχος, η επανεκβιομηχάνιση με έμφαση στην καινοτομία
Εν κατακλείδι, σύμφωνα πάντα με το αρμόδιο Υπουργείο, «το νέο θεσμικό πλαίσιο έχει πολύ πιο ευρύ αναπτυξιακό χαρακτήρα, καθώς απευθύνεται σε περισσότερους κλάδους θεσπίζοντας διαφορετικές κατηγορίες Στρατηγικών Επενδύσεων και δίνοντας ιδιαίτερη βαρύτητα στη βιομηχανία και στην Ε&Α (σ.σ. Έρευνα και Ανάπτυξη) με στόχο την επανεκβιομηχάνιση της χώρας αλλά και με έμφαση στην καινοτομία. Δημιουργούνται πολλαπλές κατηγορίες Στρατηγικών Επενδύσεων, ώστε να ανταποκρίνονται καλύτερα στις ανάγκες των επιμέρους κλάδων και τύπων επιχειρήσεων.
Σε αυτό το πλαίσιο, προτείνονται μια σειρά από θεσμικές καινοτομίες. Προστίθενται συγκεκριμένα ποιοτικά φίλτρα και θεσμοθετούνται όργανα για την υποβοήθηση και αναβάθμιση του έργου του Enterprise Greece, όπως η Επιστημονική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων, και η Συντονιστική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων σε επίπεδο Γενικών Γραμματέων για τον καλύτερο συντονισμό της διαδικασίας αδειοδότησης. Θεσπίζεται επίσης διαδικασία οργανωμένης ψηφιακής διαβούλευσης, ώστε να μπορούν να εκφράζουν την άποψή τους όλοι οι έχοντες έννομο συμφέρον σχετικά με την υλοποίηση τέτοιας μεγάλης βαρύτητας επενδύσεων και να διασφαλίζεται η διάχυση των ωφελειών στις τοπικές κοινωνίες, όπου θα υλοποιούνται τα μεγάλα επενδυτικά έργα.
Συμπερασματικά, με το νέο θεσμικό πλαίσιο που προτείνουμε επιταχύνεται και καθίσταται πιο αποτελεσματική η διαδικασία έγκρισης και αδειοδότησης των Στρατηγικών Επενδύσεων. Ο επενδυτής θα έχει ουσιαστική αρωγή στην προετοιμασία του επενδυτικού του φακέλου αλλά και στη διασφάλιση της ταχείας αδειοδότησης του σχεδίου του, μέσω της ουσιαστικής παρακολούθησης των εμπλεκόμενων υπηρεσιών από ειδικά συντονιστικά όργανα. Ταυτόχρονα, βελτιστοποιείται η διαδικασία αξιολόγησης των επενδυτικών προτάσεων, ώστε να προκρίνονται τα πιο ώριμα και υλοποιήσιμα σχέδια. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις προχωράμε στη διαμόρφωση ενός καθεστώτος κινήτρων για Στρατηγικές Επενδύσεις πιο απλό, πιο γρήγορο και πιο αποτελεσματικό. Πρόκειται για ένα βήμα σημαντικά πιο επωφελές για την ανάπτυξη και για τη διάχυση των θετικών της αποτελεσμάτων στην κοινωνία, που θα καταστήσει τη χώρα μας πιο ελκυστικό επενδυτικό προορισμό, με έμφαση στην ισόρροπη και βιώσιμη ανάπτυξη», καταλήγει στο συγκεκριμένο κεφάλαιο το Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων.
