O πρόεδρος του ΞΕΕ Αλέξανδρος Bασιλικός επιχειρεί τον απολογισμό του φετινού καλοκαιριού, θέτοντας την επιβίωση ως «Νο 1 προτεραιότητα για τον κλάδο έως τη σεζόν του 2021»
«Ο τουρισμός δεν είναι μέρος του προβλήματος, είναι μέρος της λύσης για μια ταχύτερη ανάκαμψη, όπως φάνηκε και την προηγούμενη δεκαετία».
Στον απόηχο της έκθεσης του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου με ιδιαίτερα δυσοίωνες προβλέψεις για την ύφεση στην Ελλάδα λόγω της πανδημίας και της συνακόλουθης πτώσης στον τουρισμό, ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) Αλέξανδρος Βασιλικός επιχειρεί τον απολογισμό του φετινού πολύ δύσκολου καλοκαιριού, θέτοντας «την επιβίωση ως Νο 1 προτεραιότητα για τον κλάδο έως τη σεζόν του 2021».
Ο κ. Βασιλικός δεν συμμερίζεται την άποψη ότι θα υπάρξει νέος γύρος πτωχεύσεων και χρεοκοπιών στον κλάδο, η οποία στηρίζεται εν πολλοίς και στο γεγονός ότι με την έξαρση των κρουσμάτων -νωρίτερα μέσα στο καλοκαίρι- οι συνθήκες επιδεινώθηκαν περαιτέρω, πολύ νωρίτερα του αναμενομένου, επιβεβαιώνοντας τελικά το χειρότερο σενάριο. Ωστόσο, τονίζει την ανάγκη για τη δημιουργία μιας γέφυρας για άμεση στήριξη και ρευστότητα των επιχειρήσεων μέχρι την επόμενη θερινή σεζόν, σε έναν κλάδο όπου κάθε 1 δισ. τζίρου σημαίνει 2,5 δισ. τζίρου στην πραγματική οικονομία, με τον πολλαπλασιαστή να είναι ακόμη υψηλότερος στα ελληνικά νησιά, που εξαρτώνται κατά κύριο λόγο από τον κλάδο. Φέτος ο τζίρος των ξενοδοχείων εκτιμάται ότι θα συρρικνωθεί στο 1/3 και ακόμη πιο κάτω σε σχέση με τα 8,5 δισ. ευρώ τζίρου που ήταν το 2019, με ό,τι αυτό συνεπάγεται ιδιαίτερα για τις τοπικές οικονομίες των τουριστικών προορισμών.
Απολογιστικά, για τη φετινή σεζόν στους λιγότερο χαμένους ελληνικούς προορισμούς -αφού κερδισμένος δεν υπήρξε κανείς- ήταν η Πελοπόννησος, με μέση πληρότητα πάνω από 44% στο peak του Δεκαπενταύγουστου, και ακολουθούν το Ιόνιο, το Νότιο Αιγαίο και η Κρήτη. Συνολικά ανά την Ελλάδα για τον πιο θερμό μήνα του καλοκαιριού η μέση πληρότητα ήταν φέτος σε πρωτοφανή χαμηλά επίπεδα -μόλις 29,8%-, όταν τον Αύγουστο του 2019 άγγιξε το 87%, ξεπερνώντας μάλιστα ακόμη και το 91% στις «πρωταθλήτριες» μονάδες των 4 αστέρων.
Ο πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΞΕΕ) Αλέξανδρος Βασιλικός
Ενα συν και ένα μεγάλο πλην
Στο ερώτημα αν υπήρξαν συνολικά αστοχίες φέτος σε σχέση με το άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού εν μέσω πανδημίας, ο πρόεδρος του ΞΕΕ επισημαίνει ότι «μέσα σε μια πρωτόγνωρη παγκόσμια κατάσταση είναι αναμενόμενο να υπάρχουν και αστοχίες, που είναι όμως απολύτως δικαιολογημένες κάτω από την πίεση του χρόνου και γεγονότων που δεν θα μπορούσε ποτέ να διανοηθεί κανείς πως θα συνέβαιναν. Η ουσία είναι πως καταφέραμε να αντιμετωπίσουμε με υπευθυνότητα την κατάσταση και να δημιουργήσουμε μια πολύτιμη παρακαταθήκη αξιοπιστίας και σοβαρότητας για τις επόμενες σεζόν. Αυτός ήταν και ο μόνος στόχος που θα μπορούσε να υπάρξει φέτος. Ούτε τα έσοδα, ούτε οι αφίξεις θα μπορούσαν να είναι στόχοι. Το βασικότερο που μπορούσαμε να κάνουμε επί της ουσίας ήταν να αντιμετωπίσουμε την υγειονομική πρόκληση σε όλες τις φάσεις της και να δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας στην εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Κι αυτό το καταφέραμε. Αρα ο απολογισμός μας έχει ένα μεγάλο συν στη διαχείριση της πανδημίας. Από κει και πέρα, το μεγάλο πλην σε αυτό τον απολογισμό αποτυπώνεται στις έρευνες του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) τις οποίες διενεργεί για λογαριασμό του ΞΕΕ από την αρχή αυτής της περιπέτειας μέχρι σήμερα. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία, από το σύνολο των 10.000 ξενοδοχείων ανά την Ελλάδα, 2.328 ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας, ή αλλιώς το 59% της εν λόγω κατηγορίας, και 3.699 εποχικής λειτουργίας, 6 στα 10 (61%) επί του συνόλου των εποχικών μονάδων, κατάφεραν να ανοίξουν μετά το lockdown. Το ΙΤΕΠ αποτυπώνει επίσης πως η μέση ποσοστιαία πληρότητα με αναγωγή στο σύνολο του ξενοδοχειακού δυναμικού της χώρας για τους μήνες Ιούλιο, Αύγουστο και Σεπτέμβριο ανήλθε σε ποσοστό 23,1%, η δε μέση τιμή διανυκτέρευσης για την ίδια περίοδο άγγιξε τα 86 ευρώ. Οι αριθμοί τεκμηριώνουν απόλυτα μια χρονιά μεγάλων απωλειών».
Οσον αφορά ειδικότερα τους προορισμούς, με βάση τα στοιχεία στην εξέλιξη της εβδομαδιαίας μέσης πληρότητας, η Πελοπόννησος φαίνεται να τα πήγε καλύτερα.
«Εκεί παρατηρούμε και το υψηλότερο αποτέλεσμα, επιτυγχάνοντας 44,2% πληρότητα επί του συνόλου του ξενοδοχειακού δυναμικού της την εβδομάδα του Δεκαπενταύγουστου», σχολιάζει ο κ. Βασιλικός. Το Ιόνιο, το Νότιο Αιγαίο και η Κρήτη εμφανίζουν τις αμέσως καλύτερες πληρότητες. Το Ιόνιο, για παράδειγμα, σημείωσε την υψηλότερη πληρότητά του με 41,1% την εβδομάδα 17-23 Αυγούστου. «Σε ό,τι αφορά τον ρόλο των Ελλήνων, αν και δεν έχουμε αυτή τη στιγμή συγκεκριμένα στοιχεία, εμπειρικά γνωρίζουμε πως οι παραδοσιακές οικογενειακές διακοπές έδωσαν ψήφο εμπιστοσύνης στο ελληνικό ξενοδοχείο. Σίγουρα έπαιξε ρόλο η αυτονομία της οδικής πρόσβασης για την αποφυγή του συνωστισμού σε πλοία ή αεροπλάνα – αποδεικνύεται έτσι πόσο σημαντικές είναι οι οδικές υποδομές για όλους τους προορισμούς της ηπειρωτικής χώρας».
Ο πολύ δύσκολος χειμώνας
Ο κ. Βασιλικός κάνει λόγο για έναν πολύ δύσκολο χειμώνα από πλευράς ζήτησης. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι σε σύνολο περίπου 4.000 ξενοδοχείων 12μηνης λειτουργίας πανελλαδικά, πάνω από τα μισά φέτος θα είναι κλειστά ελλείψει ζήτησης και πάνω από 700 μονάδες που άνοιξαν μέσα στο καλοκαίρι (κοντά στις 1.600 επί του συνόλου των 4.000 που ούτως ή άλλως δεν άνοιξαν μετά το lockdown) ξανακλείνουν.
«Το ΞΕΕ από τον Απρίλιο είχε προεξοφλήσει τον δύσκολο χειμώνα και γι’ αυτό με θεσμική ευθύνη άνοιξε όλη τη βεντάλια των μέτρων που πρέπει να ληφθούν για να διασφαλιστεί αυτό που σήμερα φαίνεται πλέον ξεκάθαρα και είναι το μεγάλο ζητούμενο για τα ελληνικά ξενοδοχεία: η επιβίωση. Απαιτούνται τολμηρές δράσεις, περισσότερη ευελιξία εφαρμογής και αξιοποίηση κάθε κοινοτικού πόρου για την ευρωπαϊκή ανάκαμψη. Χρειάζονται άμεση στήριξη η ρευστότητα των επιχειρήσεων, αναδιάρθρωση των υποχρεώσεών τους, επιδότηση των 12μηνων συμβάσεων με τους εργαζομένους κ.ά. Ο στρατηγικός στόχος πρέπει να είναι το χτίσιμο μιας σταθερής και ασφαλούς γέφυρας”για τα ξενοδοχεία, τουλάχιστον μέχρι και την άνοιξη του 2021, ευελπιστώντας πως τα υγειονομικά δεδομένα θα είναι τέτοια τότε που θα μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε για τη σεζόν του 2021».
Οσον αφορά έναν πιθανό νέο γύρο πτωχεύσεων στον κλάδο, ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου είναι κατηγορηματικός: «Δεν συμμερίζομαι καθόλου αυτή την άποψη. Τίποτα δεν είναι μοιραίο και η βούληση είναι αυτή που κάνει τη διαφορά. Οι χρηματοδοτικές δυνατότητες για την ανάκαμψη υπάρχουν πλέον και έχουν πάρει πράσινο φως από τα ευρωπαϊκά όργανα. Επισημαίνω δε πως μετά από έντονες και συντονισμένες προσπάθειες και εισηγήσεις στο πλαίσιο της HOTREC (σ.σ.: του ευρωπαϊκού οργάνου των ξενοδόχων) η Κομισιόν ανακοίνωσε αυτή την εβδομάδα την παράταση μέχρι τις 30 Ιουνίου του πλαισίου κρατικής βοήθειας, καθώς και τη μεταβολή του ορίου βοήθειας από 800.000 σε 3 εκατ. ευρώ ανά επιχείρηση. Συνεπώς, είμαι βέβαιος πως η κυβέρνηση θα λάβει όλες εκείνες τις αποφάσεις προκειμένου να στηριχτεί αποτελεσματικά ένας κλάδος που έβαλε πλάτη στα δύσκολα της κρίσης και προσέφερε τα μέγιστα τόσο στην οικονομία όσο και στην κοινωνία. Αντιμέτωπος τώρα με ένα αδιανόητα ακραίο φαινόμενο, ο ξενοδόχος δικαιούται να έχει στήριξη ώστε κι αυτός με τη σειρά του να συνεχίσει να δημιουργεί θέσεις εργασίας και εισοδήματα, να συνεισφέρει στον τζίρο συνεργατών και προμηθευτών και να στηρίζει τοπικές οικονομίες που ζουν από τον τουρισμό. Ο τουρισμός δεν είναι μέρος του προβλήματος, είναι μέρος της λύσης για μια ταχύτερη ανάκαμψη, όπως το απέδειξε την προηγούμενη δεκαετία».
Οι ξενοδόχοι καλούνται να λειτουργήσουν τους επόμενους μήνες υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, καθώς η πορεία της πανδημίας έχει ακυρώσει όλες τις βασικές αγορές του χειμώνα, όπως τα συνέδρια, τις εκθέσεις, τον τουρισμό του Σαββατοκύριακου κ.λπ. «Εχουν υποστεί ήδη σοβαρότατο πλήγμα καθώς τα ξενοδοχεία στην αρχή της πανδημίας ήταν σε λειτουργία, με αποτέλεσμα να καταγράφουν μεγάλες ζημίες. Αρα θα χρειαστούν επιπλέον μέτρα. Εχουν προταθεί αυτά στα αρμόδια υπουργεία και αναμένουμε σύντομα να ληφθούν υπόψη στις σχετικές αποφάσεις.
Μία επιπλέον επισήμανση που αξίζει να τονιστεί είναι πως τα ερευνητικά δεδομένα πιστοποιούν ότι όσο πιο μικρός είναι ο ξενοδόχος τόσο πιο δύσκολα ανταποκρίνεται. Είναι κι αυτός ένας ακόμη λόγος για τη στήριξη και την ενίσχυση της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, που είναι η ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας. Είναι σαφές, επίσης, πως, εκτός από τα συνεχούς λειτουργίας ξενοδοχεία, τα εποχικής λειτουργίας έχουν να αντιμετωπίσουν έναν δύσκολο χειμώνα αφού συνήθεις πηγές χρηματοδότησης, όπως οι προκαταβολές των tour operators, δεν θα λειτουργήσουν όπως τις προηγούμενες χρονιές».
1 δισ. ευρώ επενδύσεις κάθε χρόνο
Ο πρόεδρος του ΞΕΕ κάνει ιδιαίτερη αναφορά και στο επενδυτικό έλλειμμα από τον κλάδο λόγω της πανδημίας. Με βάση τις επενδυτικές επιδόσεις της τελευταίας τριετίας, ο ξενοδοχειακός κλάδος επενδύει περίπου 1 δισ. ευρώ τον χρόνο για ανακαινίσεις, αναβαθμίσεις κ.λπ. «Πρόκειται για μια επαναλαμβανόμενη ιδιωτική επένδυση και ένα εξαιρετικά σημαντικό ποσό που δημιουργεί τζίρους και εισοδήματα σε πολλούς άλλους κλάδους, το οποίο είναι γεγονός ότι θα λείψει φέτος από την πραγματική οικονομία. Εκτός αυτού, θα πρέπει να αναφέρουμε και τον πολλαπλασιαστή του κλάδου που εκτιμάται στο 2,5, πράγμα που σημαίνει ότι για κάθε πρόσθετη μονάδα τουριστικού εισοδήματος δημιουργούνται κατά μέσο όρο 2,5 μονάδες εισοδήματος στο σύνολο της οικονομίας. Ωστόσο σε περιοχές όπως τα νησιά, που ως κύρια και σχεδόν αποκλειστική δραστηριότητα έχουν τον τουρισμό, ο πολλαπλασιαστής είναι όχι μόνο υψηλότερος, αλλά και σημαντικότερος, καθώς το μερίδιο του τουρισμού στο τοπικό ΑΕΠ είναι υψηλότερο».
