Τουρισμός και δεύτερο κύμα πανδημίας: Συνδέονται τελικά αυτά τα δύο; Δύο επιστήμονες παίρνουν θέση στο Sputnik.
Το άνοιγμα του τουρισμού το καλοκαίρι έχει βρεθεί πολλές φορές στο επίκεντρο της πολιτικής αντιπαράθεσης, μιας και ορισμένοι υποστηρίζουν ότι λειτούργησε επιβαρυντικά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας του κορονοϊού, ενώ άλλοι επιμένουν πως δεν υπάρχει σύνδεση μεταξύ των δύο.
Μάλιστα, δύο εβδομάδες πριν η συζήτηση «άναψε» ακόμα περισσότερο όταν ο υπουργός Ανάπτυξης Άδωνις Γεωργιάδης, δήλωσε:
«Αν ξέραμε ότι ο ιός δεν θα έρθει τον Οκτώβριο αλλά τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο, θα είχαμε κινηθεί διαφορετικά».
Ένα 24ωρο αργότερα, ο κ. Γεωργιάδης, εμφανιζόμενος στο MEGA, είχε αντιπαράθεση με την παρουσιάστρια του κεντρικού δελτίου, Ράνια Τζίμα, σχετικά με την επίμαχη φράση, με τον υπουργό να επιμένει ότι δεν συνέδεσε τον τουρισμό με την έξαρση του δεύτερου κύματος.
Σε κάθε περίπτωση κι ο ενώ ο κορονοϊός έχει «λαμπαδιάσει» αυτή τη στιγμή όλη τη Βόρεια Ελλάδα, το ερώτημα παραμένει: Φταίει, άραγε, ο τουρισμός για τη σημερινή εικόνα; Το Sputnik κατέγραψε τις απόψεις δύο αναγνωρισμένων επιστημόνων για το ζήτημα:
Σαρηγιάννης: Ο τουρισμός έπαιξε ρόλο για το δεύτερο κύμα της πανδημίας
O καθηγητής Περιβαλλοντικής Μηχανικής του ΑΠΘ, Δημοσθένης Σαρηγιάννης, είναι βέβαιος ότι ο τουρισμός έπαιξε αρνητικό ρόλο και εξηγεί για ποιους λόγους, θέτοντας ως κυριότερο, το «παιχνίδι» του σωστού ελέγχου των τουριστών, το οποίο χάθηκε στα σύνορα:
«Ο τουρισμός, ναι, έπαιξε ρόλο στην έξαρση του δεύτερου κύματος της πανδημίας με την έννοια ότι έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα. Τη “βασική δουλειά”, βέβαια, την έκαναν κυρίως η χαλάρωση της εφαρμογής των μέτρων προστασίας από τον γενικό πληθυσμό είτε αυτά αφορούσαν τους Έλληνες είτε τους τουρίστες που ήρθαν.
Αν κάναμε όμως περισσότερα τεστ τη στιγμή που αποφασίσαμε να ανοίξουμε τον τουρισμό, η κατάσταση θα ήταν σαφώς αλλιώς. Ο “έξυπνος αλγόριθμος” που χρησιμοποιήθηκε για να ελεγχθεί το άνοιγμα του τουρισμού στα σύνορα ήταν ένα αλγόριθμος βασισμένος σε μοντέλο του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας. Η λογική του ήταν αυτή των στοχευμένων τεστ για να έχουμε τη μέγιστη δυνατή αποδοτικότητα στα τεστ που κάνουμε στα σύνορα.
Ο “έξυπνος αλγόριθμος”, όμως, για να δείξει την “εξυπνάδα” του χρειάζεται να εκπαιδευθεί χρησιμοποιώντας αρκετά δεδομένα – που για να συγκεντρωθούν χρειάζεται κάποιο χρονικό διάστημα εφαρμογής του. Θέλει να έχουν συγκεντρωθεί ήδη πολλά τεστ ώστε να βγάλει συμπεράσματα σχετικά με το ποιος τουρίστας έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να είναι φορέας του κορονοϊού ή ποιος έχει μεγάλες πιθανότητες να είναι κατά βάση αρνητικός.
Η παρατήρηση, όμως, των αποτελεσμάτων του τουρισμού που έγινε στην έναρξη της τουριστικής περιόδου ήταν αναγκαστικά βραχεία, άρα τα διαθέσιμα δεδομένα δεν ήταν αρκετά. Σε κάθε περίπτωση, το άνοιγμα του τουρισμού έπρεπε να έχει γίνει πολύ πιο προσεκτικά».
«Τα τεστ δεν θα έπρεπε να περιορίζονται στα σύνορα»
Παράλληλα, σύμφωνα με τον κ. Σαρηγιάννη, ακόμα και οι αρνητικοί τουρίστες δεν είναι βέβαιο ότι δεν θα βρεθούν θετικοί μετά από μερικές ημέρες.
«Το ότι θα δεχόμασταν πίεση στη διασπορά του κορονοϊού στον πληθυσμό της χώρας με το άνοιγμα του τουρισμού ήταν δεδομένο. Το θέμα είναι πόσο πολύ πίεση θα δεχόμασταν. Και αυτό εξαρτάται πάντα από την ικανότητα της Πολιτείας να ανιχνεύσει αποτελεσματικά τους θετικούς φορείς τόσο στις πύλες εισόδου όσο και στην υπόλοιπη χώρα, με έμφαση στους κύριους τουριστικούς προορισμούς. Γι’ αυτό, τα τεστ -εκτός από πολύ περισσότερα από αυτά που πραγματικά έγιναν ιδιαίτερα την περίοδο του Ιουλίου- θα έπρεπε να μην περιορίζονται μόνο στα σύνορα, αλλά να γίνονται σε όλα τα τουριστικά σημεία της χώρας όπως βλέπουμε να συμβαίνει τώρα, με τα κλιμάκια του ΕΟΔΥ να βρίσκονται σε όλη την Ελλάδα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι οι τουριστικές ροές συνεχίστηκαν καθ’ όλη τη διάρκεια του Σεπτέμβρη, αλλά και στις αρχές Οκτώβρη» υποστηρίζει ο ειδικός.
«Οι τουρίστες από τις βόρειες γειτονικές χώρες μετέδωσαν πολύ τον κορονοϊό»
Όσο για την αδυναμία ελέγχου της κατάστασης στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας όταν ξεκίνησε ο τουρισμός, αυτή είναι πια για τον κ. Σαρηγιάννη αυταπόδεικτη.
Όπως μας λέει ο ίδιος: «Θυμόμαστε όλοι την εικόνα στον Προμαχώνα με ουρές αυτοκινήτων ερχόμενα από Σερβία, Βουλγαρία και Ρουμανία για να μπουν στη χώρα. Εκείνη τη στιγμή, ο κορονοϊός στην Σερβία επέλαυνε. Συνέβη, λοιπόν, αυτό που στην επιστημονική αργκό αποκαλούμε “συγκοινωνούντα κελιά”, δηλαδή η διασπορά του ιού στις γειτονικές χώρες εξαπλώθηκε και στη χώρα μας σιγά σιγά και, βρίσκοντας γόνιμο έδαφος στη σχετική αδιαφορία και την μη τήρηση των μέτρων προστασίας από τον ελληνικό πληθυσμό, εξαπλώθηκε στην ελληνική κοινότητα, πρώτα στους τουριστικούς προορισμούς, και όταν γυρίσαμε στις πόλεις, μεταφέρθηκε εκεί».
Όσο για τη συχνή κι εύλογη απορία που υπάρχει, του πώς δηλαδή αυτή η καλοκαιρινή κατάσταση μάς επηρέασε… στα τέλη Οκτώβρη, η απάντηση που δίνει ο κ. Σαρηγιάννης, είναι πως ο ιός χρειάστηκε αφενός διάστημα επώασης και αφετέρου και διάστημα μεταφοράς και διασποράς του. Η ανάμιξη του πληθυσμού δεν γίνεται αμέσως μέχρι να «κλείσει» ο τουρισμός και να επιστρέψουν οι άνθρωποι στις πόλεις.
Τέλος, αυτό που συνέβη με το αποκαλούμενο ως «μικρό θαύμα» της Θεσσαλονίκης στα τέλη του Σεπτεμβρίου, είναι πως για ένα διάστημα, η τήρηση των μέτρων στην πόλη ήταν αξιοσημείωτη, ενώ μετά επήλθε μεγάλη χαλάρωση.
«Παρ’ όλ’ αυτά η “κληρονομιά” του τουρισμού έκανε ήδη αθόρυβα και παράλληλα τη δουλειά της σε συνδυασμό με τη χαλαρότητα με την οποία εφαρμόσαμε τα μέτρα προσωπικής προστασίας» καταλήγει ο κ. Σαρηγιάννης.
Εξαδάκτυλος: Χρειαζόμαστε περισσότερες μελέτες για να καταλήξουμε σε συμπέρασμα για τον τουρισμό
«Η αποτίμηση της συμμετοχής του τουρισμού στο δεύτερο κύμα της πανδημίας δεν μπορεί να γίνει μέσα από απλή συζήτηση παρά μόνο μέσα από συγκεκριμένες μελέτες κι ανάλυση δεδομένων» υποστηρίζει, από την πλευρά του, ο Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου και συμπληρώνει:
«Σημαντικό στοιχείο αυτής της συζήτησης πρέπει να είναι και το γεγονός ότι και οι Έλληνες επισκέπτονταν άλλες χώρες, είτε για τουρισμό είτε για δουλειές. Δεν δεχόμασταν μόνο κόσμο, βγαίναμε κι εμείς έξω. Την ίδια στιγμή, έχουμε μέχρι στιγμής παρατηρήσει ότι ο αριθμός των κρουσμάτων στις πύλες εισόδου είναι σχετικά μικρός. Τα κρούσματα των τουριστών που νόσησαν βαριά, είναι επίσης ελάχιστα.
Όσο για τα τεστ και την κριτική για τη διενέργειά τους ή όχι στα βόρεια σύνορα, η απάντηση είναι πώς η μαζική διενέργεια τους δεν ήταν εφικτή όχι όμως μόνο σε εμάς, στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Γίνονταν όμως στοχευμένοι έλεγχοι κι ήταν αποδοτικοί. Θα θυμάστε ακόμα ότι δεν ήταν εφικτό, σε εκείνη τη φάση, o έλεγχος με τεστ για όλους τους τουρίστες από τις χώρες τους, δεν το δέχονταν οι άλλες χώρες, ούτε και το εφάρμοζαν οι ίδιες.
Αν ήμασταν, λοιπόν, μέσα σε ένα απόλυτα κλειστό σύστημα όσον αφορά στα υπόλοιπα, ένα αεροστεγώς κλειστό από παντού σύστημα, θα είχε νόημα να συζητάμε για το αν μας επηρέασε ή όχι και πώς ο τουρισμός. Και φυσικά υπάρχουν και μετακινήσεις πληθυσμών που δεν τις θέλει η χώρα αλλά τις έχει, όπως, για παράδειγμα, η εισροή μεταναστών. Επίσης, αν βάλει κανείς στο ισοζύγιο τη σχέση οφέλους-κόστους από τη λειτουργία του τουρισμού στη χώρα μας, η κατάσταση έδειχνε ότι η συγκεκριμένη δραστηριότητα έπρεπε και μπορούσε να ανοίξει εκείνη τη στιγμή».
«Εμείς δίναμε το κακό παράδειγμα στους τουρίστες»
Όσο για τη σημερινή κάκιστη εικόνα που δίνει η Βόρεια Ελλάδα, ο κ. Εξαδάκτυλος δεν βλέπει σύνδεσή της με τον καλοκαιρινό τουρισμό.
Όπως εξηγεί ο ίδιος: «Στα μέσα του Αυγούστου, όντως η περιοχή εμφάνισε αύξηση κρουσμάτων, αλλά προς τα τέλη του Σεπτεμβρίου, είχαμε καταφέρει να τα περιορίσουμε. Μιλάγαμε μάλιστα -αν θυμάστε- για “επιτυχία της Θεσσαλονίκης“. Από τον Οκτώβριο και μετά, ξεκίνησε ξανά η κακή πορεία της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας γενικότερα. Ξέρουμε πολύ καλά λοιπόν πού νόσησαν όσοι νόσησαν. Κι η αλήθεια είναι ότι καταρχάς, εμείς οι ίδιοι δεν δώσαμε καλό παράδειγμα στους τουρίστες: Όταν αυτοί έβλεπαν ότι τα beach bar μας ήταν γεμάτα, τι παράδειγμα δίναμε άραγε; Όταν στις ταβέρνες, οι σερβιτόροι φορούσαν ασπίδες αντί για μάσκες; Δίναμε παράδειγμα ανεμελιάς. Η μη τήρηση των μέτρων ήταν χαρακτηριστική εκ μέρους μας».
«Να εξετάσουμε κι άλλους παράγοντες εκτός από τον τουρισμό για το δεύτερο κύμα»
Για τον κ. Εξαδάκτυλο υπάρχουν επίσης παράγοντες που πρέπει να μελετήσουμε και να λάβουμε υπόψιν μας όταν συζητάμε για την έξαρση του δεύτερου κύματος. Οι περιβαλλοντικοί και κλιματολογικοί παράγοντες πρέπει να μπουν κι αυτοί οι κάποια στιγμή στο μικροσκόπιο.
«Πρέπει να διαπιστώσουμε αν και πώς επηρεάζει η ατμοσφαιρική ρύπανση. Στην Κοζάνη, για παράδειγμα, όπου η ατμοσφαιρική ρύπανση είναι υψηλή, είδαμε την περιοχή να “πρωταγωνιστεί” σε κρούσματα και στο πρώτο κύμα της πανδημίας και στο δεύτερο».
Συμπερασματικά, στην ερώτηση «φταίει ο τουρισμός για το δεύτερο κύμα της πανδημίας;» η απάντηση για τον πρόεδρο του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου είναι η εξής:
«Δεν γνωρίζουμε ακόμα και χρειάζεται προσεκτική μελέτη και ανάλυση δεδομένων για να απαντήσουμε με σιγουριά. Σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί αυτό το θέμα να είναι μέρος πολιτικής αντιπαράθεσης και σπέκουλας».
