Μαρία Βουργάνα – Ηλίας Γεωργάκης
Μεγαλύτερο μισθό στους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, αυξήσεις αλλά και αναδρομικά στους συνταξιούχους, νέο κατώτατο μισθό, ανατροπές στα επιδόματα, παράταση του επιδόματος ανεργίας για τους ανέργους που λήγει η επιδότησή τους αλλά και επέκταση της τηλεργασίας και του μηχανισμού «Συν-Εργασία» φέρνει το 2021 σε εκατομμύρια εργαζόμενους και συνταξιούχους.
Με το νέο έτος να κάνει ποδαρικό εν μέσω πανδημίας και lockodown και την οικονομία να βιώνει τη μεγαλύτερη ύφεση της μεταπολεμικής περιόδου ενεργοποιούνται από τις αρχές του 2021 νέα μέτρα στήριξης των νοικοκυριών, τα οποία συνοδεύονται με ανάσες ρευστότητας.
Οι 10 αλλαγές που έρχονται το 2021 στο πεδίο των μισθών, των συντάξεων και των επιδομάτων προβλέπουν:
Μείωση ασφαλιστικών εισφορών
Αυξήσεις στις καθαρές αποδοχές των μισθωτών που ξεκινούν από τα 8 ευρώ τον μήνα στον κατώτατο μισθό των 650 και φθάνουν ή ξεπερνούν τα 23 ευρώ σε μισθωτούς με μηνιαίο μισθό ίσο ή υψηλότερο των 2.000 ευρώ φέρνει από την 1η Ιανουαρίου 2021 η μείωση των εισφορών κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες. Για τους εργοδότες, το αντίστοιχο κέρδος από το «ψαλίδι» των ασφαλιστικών εισφορών ξεκινά από 12 ευρώ τον μήνα για τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ και ξεπερνά τα 35 ευρώ, εάν ο μισθός είναι άνω των 2.000 ευρώ. Η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών σημαίνει ετήσιο κέρδος 228 ευρώ για τον μισθωτό των 1.000 ευρώ, 342 ευρώ για όποιον αμείβεται με 1.500 ευρώ, 456 ευρώ για μισθό των 2.000 ευρώ. 
«Πάγωμα» εισφοράς αλληλεγγύης
Μηδενίζεται, από τον Ιανουάριο, η μηνιαία παρακράτηση για εισφορά αλληλεγγύης που διενεργείται στη μισθοδοσία των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα. Ετσι, από τον πρώτο κιόλας μήνα του νέου έτους, οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα θα διαπιστώσουν αύξηση στον μισθό τους καθώς δεν θα παρακρατείται εισφορά αλληλεγγύης στις μηνιαίες αποδοχές τους. Για παράδειγμα, ο ιδιωτικός υπάλληλος με ετήσιο εισόδημα 25.000 ευρώ θα γλιτώσει φόρο που φθάνει τα 426 ευρώ τον χρόνο. Το φορολογικό όφελος υπερβαίνει τα 1.000 ευρώ για όσους αποκτούν εισόδημα πάνω από 35.000 ευρώ.
Αναδρομικά συνταξιούχων
Στις 15 Ιανουαρίου 2021 στην Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίνεται η «τύχη» των κομμένων αναδρομικών σε επικουρικές συντάξεις και δώρα όλων των συνταξιούχων, οι οποίοι διεκδικούν κατά μέσο 3.000 ευρώ. Μάλιστα με πρόσφατη απόφαση το Διοικητικό Πρωτοδικείο Αθηνών επιβεβαίωσε την άποψη που πολλοί δικηγόροι έχουν εκφράσει ότι δηλαδή οι περικοπές που κρίθηκαν αντισυνταγματικές από την Ολομέλεια του ΣτΕ για το 11μηνο Ιουνίου 2015 – Μαΐου 2016 δεν περιορίζονται μόνο στις κύριες συνάξεις, αλλά αφορούν και τα Δώρα και τις περικοπές επικουρικών συντάξεων της αντίστοιχης περιόδου.
Αύξηση συντάξεων
Με την πληρωμή των συντάξεων Μαρτίου ή Απριλίου, θα καταβληθούν σε 190.000 συνταξιούχους που έχουν πάνω από 30 συντάξιμα έτη οι αυξήσεις στις συντάξεις μαζί με τα αναδρομικά, που απορρέουν από την εφαρμογή του νόμου Βρούτση. Μαζί με τις αυξήσεις θα γίνει και η καταβολή των αναδρομικών (από 1/10/2019). Η αύξηση κινείται από 12 έως 252 ευρώ. Η αύξηση θα είναι μεγαλύτερη όσο μεγαλύτερες είναι οι συντάξιμες αποδοχές, δηλαδή οι αποδοχές επί των οποίων υπολογίζονται οι συντάξεις. Η μέγιστη αύξηση θα ανέλθει στα 252 ευρώ (11,8%). Οι νέοι συνταξιούχοι, όσοι δηλαδή παίρνουν σύνταξη με 30 και άνω έτη ασφάλισης μετά τις 13 Μαΐου του 2016 (με τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου – ν.4387/2016), θα πάρουν ολόκληρη την αύξηση στην τσέπη ενώ όσοι έχουν προσωπική διαφορά θα πάρουν την αύξηση επάνω από το ποσό της προσωπικής τους διαφοράς.
Αναδρομικά συνταξιούχων που εργάζονται
Αναδρομικά και αύξηση 75% στη μηνιαία σύνταξή τους θα πάρουν με τις συντάξεις Απριλίου 2021 όλοι οι συνταξιούχοι που εργάζονται. Και αυτό καθώς θα μειωθεί το «πέναλτι» στο 30% αναδρομικά από τη σύνταξη Μαρτίου 2020, όταν τέθηκε σε ισχύ με βάση τον νέο ασφαλιστικό νόμο. Το συνταξιοδοτικό τους εισόδημα από κύριες και επικουρικές καταβάλλεται μειωμένο κατά 60%. Από τον Μάρτιο του 2020 θα έπρεπε να καταβάλλεται μειωμένο κατά 30%, ωστόσο το νέο «πέναλτι» δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί.
Εκρηξη νέων συνταξιοδοτήσεων
Το 2021 εκτιμάται ότι θα είναι έτος φυγής στη σύνταξη ενόψει των δυσμενών αλλαγών από 1-1-2022 αφού ήδη τα υπάρχοντα στοιχεία συνταξιοδοτήσεων καταγράφουν (ήδη) αύξηση της τάξης του 30%. Με τα γνωστά εξάμηνα, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, έρχονται ανατροπές το 2021 και οι ηλικίες συνταξιοδότησης θα αυξηθούν κατά 6 μήνες για σύνταξη με 35ετία από Δημόσιο, Ταμεία ΔΕΚΟ, τραπεζών και Τύπου και κατά 11 μήνες για σύνταξη με 37ετία από το Δημόσιο με προϋπόθεση την 25ετία ως το 2010. Παράλληλα από 1-1-2022 θεσπίζεται ως γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης για θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος πλήρους σύνταξης λόγω γήρατος το 62ο έτος ηλικίας (με 40 έτη ή 12.000 ημέρες ασφάλισης) και το 67ο έτος ηλικίας (με 15 έτη ή 4.500 ημέρες ασφάλισης).
Επιδόματα
Πλήρες και τεκμηριωμένο πόρισμα για τις παροχές σε χρήμα των ασφαλιστικών ταμείων αναμένεται να παραδώσει έως τις 26 Φεβρουαρίου 2021 η ειδική ομάδα του υπουργείου Εργασίας. Πρόκειται για τις μη συνταξιοδοτικές παροχές των ταμείων προς τους ασφαλισμένους τους και όχι για τα κοινωνικά επιδόματα που καταβάλλει ο ΟΠΕΚΑ με βάσει εισοδηματικά κριτήρια. Οι αλλαγές που έρχονται αφορούν το επίδομα ασθένειας, το επίδομα εργατικού ατυχήματος, το επίδομα μητρότητας, τα έξοδα κηδείας, οι παροχές κατασκηνώσεων. 
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η έκθεση Πισσαρίδη προτείνει ενοποίηση όλων των επιδομάτων σε ένα, εκτός του επιδόματος ανεργίας, αναπηρίας, και ενός στεγαστικού επιδόματος που θα καταβάλλεται σε αδύναμους οφειλέτες. Σύμφωνα, με την έκθεση το ενοποιημένο επίδομα θα πρέπει να δίνεται σε άτομα με χαμηλό οικογενειακό εισόδημα ακόμη και εάν εργάζονται και να είναι σχεδιασμένο ώστε να ενισχύει τα κίνητρα για την εργασία. Με την επέκταση των μέτρων στήριξης που σχεδιάζει η κυβέρνηση μέχρι τον Απρίλιο αναμένεται να παραταθούν τα επιδόματα ανεργίας.
Κατώτατος μισθός
Στο τελευταίο 10ήμερο του Μαρτίου θα ξεκινήσει η διαδικασία για τον νέο κατώτατο μισθό η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί το δεύτερο 15ήμερο του Ιουλίου, όταν ο υπουργός Εργασίας θα πρέπει να εισηγηθεί τον νέο κατώτατο μισθό στο υπουργικό συμβούλιο. Σύμφωνα με τον νόμο το ύψος του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου πρέπει να καθορίζεται «λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και τις προοπτικές της για ανάπτυξη από την άποψη της παραγωγικότητας, των τιμών και της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, του ποσοστού της ανεργίας, των εισοδημάτων και μισθών». Η ίδια διαδικασία ορίζει πως ο υπουργός Εργασίας δεν δεσμεύεται από το πόρισμα των εμπειρογνωμόνων αλλά το λαμβάνει υπόψη του για να προτείνει στο υπουργικό συμβούλιο το νέο ύψος του μισθού. Ο κατώτατος μισθός ανέρχεται σήμερα στα 650 ευρώ.
Τηλεργασία – Συν-Εργασία
Η παράταση του lockdown έχει οδηγήσει σε παράταση της τηλεργασίας και του προγράμματος Συν-Εργασία. Τον Ιανουάριο επεκτείνονται και οι αναστολές, καθώς το lockdown ισχύει ήδη έως τις 7 Ιανουαρίου, ενώ δεδομένο θεωρείται πως το μέτρο θα ισχύσει τουλάχιστον έως τα τέλη Ιανουαρίου για τους πληττόμενους ΚΑΔ.
Ψηφιακή σύνταξη
Με τις εκκρεμείς συντάξεις να έχουν υπερβεί τις 300.000, το νέο έτος θα εφαρμοστεί το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Εργασίας για την ψηφιακή σύνταξη ως εξής:
- Συντάξεις αναπηρίας και γήρατος υγειονομικών, από τον Μάρτιο του 2021 και μετά.
- Συντάξεις γήρατος μισθωτών, Δημοσίου και μηχανικών, από τον Αύγουστο του 2021 και μετά.
- Συντάξεις γήρατος ελεύθερων επαγγελματιών, νομικών και εργαζομένων στον Τύπο από τον Δεκέμβριο του 2021 και μετά.
