Απουσιάζουν από τους στόχους του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης, οι ακτοπλοϊκές μεταφορές παρά το γεγονός ότι συνδέουν την μισή Ελλάδα με την άλλη μισή. Αντιθέτως πολλές παρεμβάσεις έχουν σχεδιασθεί για τους σιδηροδρομικούς και οδικούς άξονες. Ωστόσο για τους θαλάσσιους διαδρόμους και τον ακτοπλοϊκό κλάδο οι αναφορές είναι μηδενικές.
Την παράλειψη αυτή αναδεικνύει με παρεμβάσεις του ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) καθώς και η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το περιεχόμενο του Εθνικού Ταμείου Ανάκαμψης.
Ο ΣΕΕΝ στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις αφού όπως τονίζει «με δεδομένη τη μεγάλη σημασία των θαλάσσιων μεταφορών για τη Χώρα μας πιστεύουμε ότι πρέπει να υπάρξει σαφής αναφορά στο στην Ακτοπλοΐα Εσωτερικού και Εξωτερικού καθιστώντας δυνατή τη συμμετοχή του Κλάδου στα προβλεπόμενα από το Σχέδιο». Επίσης ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ Μιχάλης Σακέλλης σχολιάζει ότι “η ακτοπλοΐα είναι απαραίτητη για την χώρα μας όσο το ηλεκτρικό ρεύμα”.
Μεταξύ άλλων ο ΣΕΕΝ προτείνει:
– Στον Άξονα 1.1: Μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον, «να γίνει αναφορά στις απαραίτητες τεχνικές αναβαθμίσεις των Ακτοπλοϊκών πλοίων εσωτερικού και εξωτερικού ή στην ναυπήγηση νέων πλοίων ως μοναδική λύση για τη βελτίωση της ενεργειακής τους απόδοσης και μείωσης των εκπομπών αερίου θερμοκηπίου των θαλάσσιων επιβατικών μεταφορών.
–Στον Άξονα 1.3: Μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών «πέραν της ηλεκτροκίνησης πρέπει να γίνει σαφής αναφορά στις επενδύσεις οι οποίες αποσκοπούν στη μείωση του ενεργειακού αποτυπώματος των Ακτοπλοϊκών μεταφορών Εσωτερικού και Εξωτερικού».
–Στον Άξονα 1.4: Αειφόρος χρήση των πόρων, ανθεκτικότητα στην κλιματική αλλαγή και διατήρηση της βιοποικιλότητας, «σε ότι αφορά τα νησιά, πρέπει να προστεθεί ότι η βελτίωση των υποδομών συμπεριλαμβάνει και τα Ακτοπλοϊκά πλοία».
–Στον Άξονα 2.1: Συνδεσιμότητα για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις, το κράτος, «πέραν της αναφοράς στους αυτοκινητόδρομους πρέπει να γίνει αναφορά : στις ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ».
–Στον Άξονα 4.6: Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας, «στους κύριους τομείς της οικονομίας να προστεθούν : οι Ακτοπλοϊκές μεταφορές εσωτερικού και εξωτερικού».
Όπως συμπληρώνει ο ΣΕΕΝ «όπως αποδείχθηκε κατά την διάρκεια της κρίσης COVID αλλά και στην διαχείριση σοβαρών θεμάτων όπως το μεταναστευτικό, η Επιβατηγός Ναυτιλία αποτελεί τη μοναδική και σταθερή λύση για τη συνοχή του Ελληνικού Κράτους και την προστασία των ανατολικών συνόρων όχι μόνο της Ελλάδας αλλά και της Ευρώπης. Επίσης οι γραμμές Ελλάδας Ιταλίας της Αδριατικής είναι αυτές που εγγυώνται την εδαφική συνέχεια της ΕΕ και τη διασφάλιση της εφοδιαστικής αλυσίδας όπως χαρακτηριστικά τονίζεται στην Απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 21.10.2020.
Λαμβανομένου υπόψη ότι το 70% των δραστηριοτήτων της Ακτοπλοΐας αφορά τον τουρισμό πρέπει να γίνει σαφές ότι: οι Ακτοπλοϊκές μεταφορές εσωτερικού και εξωτερικού συμπεριλαμβάνονται στους τουριστικούς κλάδους. Οι συνθήκες λειτουργίας της Επιβατηγού Ναυτιλίας και κυρίως της Ακτοπλοΐας, διαφοροποιούνται από τους άλλους κλάδους της οικονομίας στον βαθμό που οι υπηρεσίες που προσφέρονται είναι Δημοσίου Συμφέροντος, συνεπώς η λειτουργία των πλοίων δεν είναι δυνατόν να ανασταλεί. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα την προξένηση μεγάλων ζημιών σε περιόδους κρίσης, όπως το COVID 19. Συνεπώς για την αποφυγή της υποβάθμισης των Ακτοπλοϊκών υπηρεσιών αλλά και της μείωσης της Ελληνικής παρουσίας στις γραμμές Ελλάδας Ιταλίας, η Ακτοπλοΐα εσωτερικού και εξωτερικού πρέπει να είναι επιλέξιμη σε όλες τις δράσεις οι οποίες προβλέπονται από το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με ρητή σχετική διατύπωση προς αποφυγή παρερμηνειών που είχαν ανακύψει στο παρελθόν»
Δέκα θέσεις-προτάσεις της ΟΚΕ για την ακτοπλοΐα
H OKE στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης για το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας κατέθεσε σειρά προτάσεων δέκα εκ των οποίων αφορούν και στην ακτοπλοΐα.
Ειδικότερα η ΟΚΕ προτείνει:
– Ενίσχυση των επενδύσεων ενεργειακής αναβάθμισης και μείωσης του ενεργειακού αποτυπώματος των πλοίων της ακτοπλοΐας (γραμμές εσωτερικού και εξωτερικού) στο πλαίσιο του Άξονα 1.1 – Μετάβαση σε νέο ενεργειακό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον
– Ενίσχυση της στρατηγικής ανανέωσης κτιρίων και από-ανθρακοποίηση του συνόλου των κτιρίων καθώς και των ακτοπλοϊκών πλοίων εσωτερικού και εξωτερικού μέχρι το 2050, σύμφωνα και με το EU Renovation Wave στο πλαίσιο του Άξονα 1.2 – Ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας και χωροταξική μεταρρύθμιση
– Αύξηση αποτελεσματικότητας δημοσίων μεταφορών και προώθηση ενεργειακής αποδοτικότητας στις μεταφορές (Sustainable mobility) στο πλαίσιο του Άξονα 1.3 – Μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών
-Ενίσχυση και διασύνδεση σύγχρονων μέσων μεταφοράς, συμπεριλαμβανομένων και των θαλάσσιων μέσων μεταφοράς (π.χ. ηλεκτροκίνησης, μειωμένων ρύπων) προσβάσιμων σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων με αναπηρία, στο πλαίσιο του Άξονα 1.3 – Μετάβαση σε ένα πράσινο και βιώσιμο σύστημα μεταφορών
– Ενίσχυση των σύγχρονων τεχνολογιών στις Μεταφορές, συμπεριλαμβανομένων των θαλάσσιων μεταφορών, και στην Εφοδιαστική Αλυσίδα (ανάπτυξη εθνικού συστήματος παρακολούθησης φορτίων και ψηφιακός μετασχηματισμός της εφοδιαστικής αλυσίδας-RFID, ηλεκτρονική τιμολόγηση, vouchers) στο πλαίσιο του Άξονα 2.3 – Ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων.
-Υιοθέτηση Εθνικής Στρατηγικής Ψηφιακού μετασχηματισμού του τουριστικού προϊόντος που θα βασίζεται σε ενοποιημένη βάση δεδομένων τουρισμού και χρήση data analytics όπως π.χ. αποτελεσματική διαχείριση, λειτουργία, προβολή και προώθηση των τουριστικών προορισμών μέσω πολλαπλών μέσων και πλατφορμών, συνδεδεμένοι Προορισμοί (Connected Destination), Έξυπνα Αξιοθέατα στο πλαίσιο του Άξονα 2.3 – Ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων.
-Υιοθέτηση Ψηφιακής Ταυτότητας στις αερομεταφορές και στις θαλάσσιες μεταφορές με όλες τις προσωπικές πληροφορίες του ταξιδιώτη για ανέπαφη ταξιδιωτική εμπειρία από χώρα σε χώρα στο πλαίσιο του Άξονα 2.3 – Ψηφιακός μετασχηματισμός των επιχειρήσεων.
– Ενίσχυση της εκπαίδευσης και κατάρτισης στα ναυτικά επαγγέλματα στο πλαίσιο του Άξονα 3.2 – Ενίσχυση των ψηφιακών δυνατοτήτων της εκπαίδευσης και εκσυγχρονισμός της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης
– Υιοθέτηση δράσεων ανάδειξης της σημασίας της ιδιαιτερότητας του νησιωτικού χαρακτήρα της χώρας και των θαλάσσιων μεταφορών ως προς την προσέλκυση επενδύσεων, στο πλαίσιο του Άξονα 4.6 – Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας.
– Υιοθέτηση ενός Ολοκληρωμένου Σχεδιασμού για την βελτίωση της εμπειρίας πρόσβασης και μετακίνησης καθώς και προσβασιμότητας στους προορισμούς όπως: δράσεις αναβάθμισης των αεροδρομίων συμπεριλαμβανομένων των εκσυγχρονισμών υποδομών (πχ. radars), των τουριστικών λιμένων και μαρινών, του οδικού δικτύου, με έμφαση στη βελτίωση σήμανσης, δράσεις διασύνδεσης των μεταφορικών μέσων, δράσεις ενίσχυσης της ακτοπλοΐας στο πλαίσιο του Άξονα 4.6 – Εκσυγχρονισμός και βελτίωση της ανθεκτικότητας κύριων κλάδων οικονομίας της χώρας.
Μιχάλης Σακέλλης: Η ακτοπλοΐα απαραίτητη όσο το ηλεκτρικό ρεύμα
Οι Ακτοπλοϊκές μας συγκοινωνίες είναι αναγκαίες για τη Χώρα μας όσο και το ηλεκτρικό ρεύμα. Είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για τη συνοχή του Ελληνικού Κράτους, την επιβίωση των νησιωτών και την τουριστική ανάπτυξη της Χώρας, σχολιάζει ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ κ. Μιχάλης Σακέλλης και προσθέτει επίσης ότι «είναι ο Κλάδος που επλήγη ιδιαίτερα από την παρούσα κρίση αφού σε καμία περίπτωση δεν ήταν δυνατόν να ανασταλούν οι δραστηριότητές του, ενώ παράλληλα πλήττεται δυσανάλογα και από τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς λόγω της μεγάλης εξάρτησης των πλοίων από τα καύσιμα».
Λαμβανομένων υπόψη όλων αυτών πρέπει στις Στρατηγικές Κατευθύνσεις του Ελληνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας να γίνεται με σαφήνεια αναφορά στις Θαλάσσιες Μεταφορές, τονίζει ο Πρόεδρος του ΣΕΕΝ. Το ίδιο όμως δυστυχώς συμβαίνει και με το νέο ΕΣΠΑ, όπου οι θαλάσσιες μεταφορές απουσιάζουν, δηλαδή γίνεται αναφορά στις σιδηροδρομικές και αεροπορικές μεταφορές και όχι στις θαλάσσιες, όπως αποκαλύπτει ο κ. Σακέλλης ο οποίος συμπληρώνει ότι «ο Σύνδεσμος μας έχει επισημάνει τις απαραίτητες αλλαγές, διευκρινήσεις και προσθήκες οι οποίες πρέπει να γίνουν και ελπίζουμε οι προτάσεις μας να ληφθούν υπόψη».
Επιπλέον ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ υπογραμμίζει τον νησιωτικό χαρακτήρα της χώρας και συμπληρώνει ότι «πάντα λέμε, αναφορικά με την ενίσχυση των Θαλάσσιων Μεταφορών από την ΕΕ, ότι δεν έχουμε τονίσει επαρκώς την έννοια της νησιωτικότητας. Παρόλα αυτά περιέργως εμμένουμε στην ίδια τακτική με αποτέλεσμα οι θαλάσσιες μεταφορές να μην συμπεριλαμβάνονται και να μην είναι ποτέ επιλέξιμες στα διάφορα αναπτυξιακά προγράμματα».
Ο κ Σακέλλης υπογραμμίζει ακόμη ότι «η προστασία των Εθνικών μας συμφερόντων, η κάλυψη των αναγκών των νησιών προϋποθέτουν επαρκείς και ποιοτικές Ακτοπλοϊκές υπηρεσίες. Τις υπηρεσίες αυτές δεν πρέπει να τις θεωρούμε δεδομένες»
Όπως προειδοποιεί ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ ο κλάδος περνά μία εποχή ιδιαίτερα δύσκολη φορτωμένος με τα αποτελέσματα της κρίσης και με δύο μεγάλες προκλήσεις μπροστά μας με όριο το 2030 και συγκεκριμένα τη συμμόρφωσή των πλοίων με τους νέους περιβαλλοντικούς κανονισμούς και την σταδιακή ανανέωση του Ακτοπλοϊκού μας στόλου». Ως εκ τούτου περιμένει από την πολιτεία και τα συναρμόδια Υπουργεία Οικονομικών και Ναυτιλίας τη λήψη ιδιαίτερων μέτρων που θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων, που αφορούν την επόμενη δεκαετία.
Αναφερόμενος ο κ. Σακέλλης στο πως έκλεισε η χρονιά για την ακτοπλοΐα σημειώνει μεταξύ άλλων ότι οι εκτιμήσεις του Συνδέσμου επαληθεύτηκαν καθώς τα «ζημιογόνα αποτελέσματα ίσως να ξεπεράσουν τα €120 εκ. μέχρι €130 εκατ. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό. Ας μη ξεχνάμε ότι το 2020 ξεκίνησε μετά από τρεις καλές σχετικά χρονιές, ενώ το 2021 ξεκινάει με μεγάλες ζημιές, χωρίς ρευστότητα και αυξημένες τις δανειακές υποχρεώσεις.
Σε ότι αφορά στο μεταφορικό έργο το 2021, το πρώτο εξάμηνο συνολικά αναμένεται να κινηθεί στα επίπεδα του 2020, ενώ η τουριστική περίοδος εκτιμάται βελτιωμένη χωρίς όμως να πλησιάζει στα επίπεδα του 2019 το οποίο αποτελεί πλέον στόχο για τα επόμενα δύο χρόνια. Το 2021 παραμένει μια προβληματική χρονιά με μια βαριά κληρονομιά από το 2020.
Λάμπρος Καραγεώργος lampkarag25@yahoo.gr
