Πλησιάζοντας προς το τέλος μίας καταστροφικής χρονιάς μπορούμε να κάνουμε έναν απολογισμό της κατάστασης που βιώσαμε μέχρι σήμερα.
Γράφει ο (*)
Είναι αληθές ότι στο ισοζύγιο μεταξύ θετικών και αρνητικών εξελίξεων η ζυγαριά γέρνει επικίνδυνα προς την μεριά των δεύτερων. Ο τομέας του τουρισμού ο οποίος συνέβαλλε όσο κανένας άλλος στην σταθεροποίηση της οικονομίας την τελευταία δεκαετία της οικονομικής κρίσης, βρίσκεται σε μία πολύ δύσκολη θέση αφού η οικονομία της κοινωνικής αποστασιοποίησης και οι αλλαγές που έχει φέρει, τον καταστούν στην ουσία ανενεργό.
Είναι ευρέως αποδεκτό ότι ο τουρισμός έχει μια σημαντική συνεισφορά στην ελληνική οικονομία. Είναι υπεύθυνος για 20% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος είτε άμεσα είτε έμμεσα, ενώ απασχολεί πάνω από το 20% του ελληνικού εργατικού δυναμικού σε μόνιμη ή εποχική βάση. Η συνεισφορά του στο εμπορικό ισοζύγιο είναι θετικότατη αφού σε μία οικονομία που είναι σε σημαντικό βαθμό εσωστρεφής, ο τουρισμός αποτελεί την δυναμικότερη εξαγωγική δραστηριότητα. Η θετική επίδραση του τουρισμού δεν περιορίζεται μόνο στα οικονομικά μεγέθη, αφού σημαντική είναι και η επίδραση του στην γενικότερη διεθνή εικόνα της χώρας, έναν παράγοντα που αρχίζει να καταλαμβάνει μεγαλύτερη σημασία στην διεθνή κοινότητα.
Ποια είναι όμως η συμβολή των τουριστικών γραφείων στο παραγόμενο τουριστικό προϊόν; Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2018, ο κλάδος των τουριστικών γραφείων και των διοργανωτών οργανωμένων ταξιδιών είχε κύκλο εργασιών που έφτανε τα 2,8 δισ. ευρώ (πλέον ΦΠΑ) και η συμβολή του στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ήταν 0,51%. Καθόλου άσχημα για έναν κλάδο όπου ο αριθμός των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε αυτόν είναι περί τις 4.000, όταν άλλοι κλάδοι με αντίστοιχη επίδοση μετρούν μερικές δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεων. Στο κύκλο εργασιών που αναφέραμε δεν προσμετρούμε το 1,7 δισ. ευρώ ευρώ των εκδοθέντων αεροπορικών εισιτηρίων και το 0,8 δισ. ευρώ των εκδοθέντων ακτοπλοϊκών εισιτηρίων που αν και αποτελούν κύκλο εργασιών των κλάδων που παρέχουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες, η διακίνηση αυτών των υπηρεσιών έγινε μέσω του δικτύου των τουριστικών γραφείων. Είναι χρήσιμο επίσης να αναφέρουμε ότι ένα σημαντικό ποσοστό επί του συνόλου των πωλήσεων των κύριων και μη καταλυμάτων για το 2018 που έφτασε τα 6,8δις ευρώ, γίνεται μέσω του δικτύου των τουριστικών γραφείων και των διοργανωτών οργανωμένων ταξιδιών του εξωτερικού είτε ως τμήμα ενός τουριστικού πακέτου είτε μέσω απλής διαμεσολάβησης.
Σημαντική επίσης ήταν η συμβολή του κλάδου στον τομέα της απασχόλησης, αφού το 2018 απασχολήθηκαν λίγο κάτω από 22.000 εργαζόμενοι, συνεισφέροντας 55 εκατ. ευρώ στην κοινωνική μας ασφάλιση. Πρόκειται κυρίως για εργαζόμενους με ιδιαίτερες δεξιότητες και πολύχρονη εμπειρία που βοηθούν στην ανάπτυξη αυτής της πολύτιμης οικονομικής δραστηριότητας. Σε αυτά τα μεγέθη δεν συμπεριλαμβάνουμε τον κλάδο των Τουριστικών Επιχειρήσεων Οδικών Μεταφορών, αφού δεν υπάρχουν κάποια επιμέρους στοιχεία που να τον διαχωρίζουν από τις χερσαίες μεταφορές όλων των ειδών. Σίγουρα όμως και αυτός ο κλάδος είναι συμπληρωματικός στο έργο των τουριστικών γραφείων και ενισχύει τη δυναμική του στην τουριστική πραγματικότητα.
Όλα αυτά τα στοιχεία αναδεικνύουν ένα σημαντικό παράδοξο που ισχύει στην ελληνική πραγματικότητα. Παρά την δεδομένη και αποδεδειγμένη συμβολή του κλάδου στην ελληνικό τουρισμό και την ελληνική οικονομία γενικότερα ως την “αιχμή του δόρατος” για την ανάπτυξη και την προώθηση του τουριστικού προϊόντος, συχνά δεν απολαμβάνει την προσοχή που του αρμόζει. Για να το θέσουμε καλύτερα, αντί ο κλάδος των τουριστικών γραφείων να θεωρείται ο καταλύτης σε αυτό το οικονομικό τουριστικό θαύμα που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια, παραγκωνίζεται από μια σειρά συντεχνιών που επιχειρούν να μονοπωλήσουν τον δημόσιο διάλογο προσπαθώντας να αναδειχθούν ως οι μόνοι πρωταγωνιστές. Είναι προφανές ότι το πάζλ της τουριστικής εμπειρίας αποτελείται από μια σειρά κομματιών που αν δεν συνδεθούν όλα μαζί δεν θα υπάρχει και η τελική εικόνα. Ένας μόνο κλάδος, όμως, αναλαμβάνει να συνθέσει και να προωθήσει αυτήν την τελική εικόνα στις ξένες αγορές είτε μέσω ψηφιακών είτε με παραδοσιακών δικτύων διανομής.
Το ερχόμενο έτος θα είναι κρίσιμο για την επανεκκίνηση του τουρισμού σε όλον τον κόσμο. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των χωρών που αποτελούν τους κυριότερους ταξιδιωτικούς προορισμός αναμένεται να ενταθεί, αφού η προσπάθεια για την εξασφάλιση του μεγαλύτερου δυνατού μεριδίου αγοράς θα είναι έντονη. Η χώρα μας οφείλει να δείξει εμπιστοσύνη και να στηρίξει έμπρακτα τον κλάδο που συνεισέφερε όσο κανείς άλλος στην επίτευξη των επιδόσεων των περασμένων ετών. Ο Σύνδεσμος τον οποίο έχουμε την τιμή να υπηρετούμε μετέχει σε ευρωπαϊκά και διεθνή συλλογικά όργανα και μέσω των συνεργασιών αυτών έχει πετύχει αποτελέσματα που ήταν ορατά ακόμα και κατά την δύσκολη περίοδο την πανδημίας και των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων. Για να έχουμε το βέλτιστο δυνατό αποτέλεσμα πρέπει να είμαστε όλοι παρόντες και αυτό δε θα συμβεί αν η Πολιτεία δεν στηρίξει αρχικά τις προσπάθειες μας αλλά και εν γένει την επιβίωση μας.
Ο Σύνδεσμός μας έχει καταθέσει συγκεκριμένες προτάσεις για μια σειρά παρεμβάσεων που θα λειτουργήσουν ευεργετικά για το σύνολο του τουρισμού της χώρας μας. Η εξωστρέφεια είναι το κλειδί για την τοποθέτηση της χώρας στο σημείο του τουριστικού κόσμου που πραγματικά της αρμόζει. Η συνεργασία μεταξύ του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι μονόδρομος. Μακάρι να έχουμε μια προσεχή χρονιά που θα μας επιτρέψει να αισιοδοξούμε.
(*) Ο κ. Μάριος Καμμένος είναι μέλος της Ε.Γ. της FedHATTA, μέλος του Εκτελεστικού Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Ευρωπαϊκών Τουριστικών Γραφείων και Tour Operators (ECTAA), και αντιπρόεδρος του ΗΑΤΤΑ.
