Στις 23 Δεκεμβρίου, λίγες ημέρες πριν μας αποχαιρετίσει το σημαδιακό της νεώτερης ιστορίας έτος 2020 , δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του ΕΣΠΑ 2014 -2020 μία ιδιαίτερα σημαντική είδηση: «Το 1ο σχέδιο της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (ΕΣΠΑ) 2021-2027 μόλις ολοκληρώθηκε» (δες εδώ) .
Η διευκρίνιση της ανακοίνωσης δελεαστική .
«Παράλληλα, με την έκδοση της 2ης Εγκυκλίου, έχει ξεκινήσει ο σχεδιασμός των Προγραμμάτων για την περίοδο 2021-2027. Στόχος είναι ο σχεδιασμός ολοκληρωμένων προγραμμάτων που απαντούν στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας καθώς και η έγκρισή τους στο ταχύτερο δυνατό χρόνο εντός του 2021 προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση των πρώτων εμπροσθοβαρών δράσεων της νέας περιόδου».
Και κατεβάσαμε το 40σέλιδο τεχνοκρατικό εν πολλοίς σχέδιο (Δες το εδώ pdf )
Ομολογούμε ότι χαθήκαμε στις τεχνοκρατικές αναλύσεις. Όμως στο τέλος του σχεδίου βρισκόταν η έκπληξη και μάλιστα… δυσάρεστη. Δυσάρεστη, για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων που ανήκουμε και κατ’ επέκταση δυσάρεστη για την Κεφαλονιά και την Ιθάκη.
Στον Πίνακας 5 υπήρχε «Κατάλογος προγραμμάτων με προκαταρκτικά χρηματοδοτικά κονδύλια».
Για την ευκολία όλων μας παραθέτουμε από τον προηγούμενο κατάλογο τα συνολικά ποσά για τα Προγράμματα των 13 Περιφερειών στο ΕΣΠΑ της περιόδου 2021- 2027 κατά φθίνουσα σειρά:
- Αττικής: 2,025 δισ. ευρώ
- Κεντρικής Μακεδονίας: 1,363 δισ. ευρώ.
- Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης: 604,9 εκατ. ευρώ.
Δυτικής Ελλάδας: 594,85 εκατ. ευρώ. - Κρήτης: 534,35 εκατ. ευρώ
Θεσσαλίας: 524,3 ευρώ.
Ηπείρου: 403,3 εκατ. ευρώ.
Στερεάς Ελλάδας: 403,3 εκατ. ευρώ. - Πελοποννήσου: 388,2 εκατ. ευρώ.
Δυτικής Μακεδονίας: 373 εκατ. ευρώ.
Βορείου Αιγαίου: 373 εκατ. ευρώ
Νοτίου Αιγαίου: 357,4 εκατ. ευρώ.
Και τελευταίο το… Πρόγραμμα Ιονίων Νήσων με 272,2 εκατ. ευρώ ή για την ακρίβεια 272.219.935 ευρώ.
Δυστυχώς το βατερλό ολοκληρώθηκε ψάχνοντας για σύγκριση τα αντίστοιχα ποσά που πήραν τα Ιόνια Νησιά στα προηγούμενα ΕΣΠΑ και τη σειρά που είχε σε αυτά η Περιφέρειά μας.
Πρώτα απ’ όλα η μέση αύξηση των 13 Περιφερειακών Προγραμμάτων σε σχέση με το προηγούμενο ΕΣΠΑ 2014 -2021 είναι 43,17% . Το πρόγραμμα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων όμως αυξάνεται μόνο κατά 19,96% ! Από 226.924.700 ευρώ πήγε στα 272.219.935 ευρώ και ενώ στο προ-προηγούμενο ΕΣΠΑ 2007 – 2013 είχε… 303 εκατ. ευρώ !!!
Μάλιστα από την 11η θέση στους πόρους του ΕΣΠΑ 2014-2020 η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, βρέθηκε στην … 13η και τελευταία θέση στο ΕΣΠΑ 2021-2027 με αποτέλεσμα από το 4% (περίπου) των συνολικών πόρων που πήρε στο σημερινό ΕΣΠΑ να διολισθαίνει στο επόμενο στο 3,4 % (περίπου).
Εν κατακλείδι: Μπορεί η Περιφέρεια μας να παίρνει σαφώς περισσότερα σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα (σε κάθε περίπτωση πάντως πολύ λιγότερα από το προπροηγούμενο ΕΣΠΑ) όμως αυτή η αύξηση είναι κατά πολύ μικρότερη συγκριτικά με τις άλλες Περιφέρειες (τουλάχιστον την μισή των άλλων Περιφερειών αύξηση) και ο λόγος που έγινε αυτό δεν προκύπτει από πουθενά !
Το χειρότερο στοιχείο όμως είναι πως στο σημερινό πρόγραμμα σύμφωνα με τα στοιχεία από την επίσημη ιστοσελίδα της πορείας του ΕΣΠΑ 2014 -2020 ΑΝΑΠΤΥΞΗ.gov.gr (https://anaptyxi.gov.gr/el-gr/) ο προϋπολογισμός των ενταγμένων πράξεων του Προγράμματος (μέχρι 27/12/2020) ανέρχεται στο ποσό των 383.949.988 εκατ. ευρώ και το οποίο βρίσκεται κοντά στο διπλάσιο της συνολικής χρηματοδότησης του προγράμματος .
Υπάρχει δηλαδή μια υπερδέσμευση πόρων (οβερμπούκινγκ στη γλώσσα των προγραμμάτων) η οποία γίνεται για να εξασφαλιστεί 100% η απορροφητικότητα των διαθεσίμων πόρων του προγράμματος.
Αυτό όμως σημαίνει ότι οι πιστώσεις που ξεπερνανε τις διατιθέμενες από το πρόγραμμα θα δεσμεύσουν πόρους του νέου προγράμματος . Αυτό γινόταν βέβαια πάντα.
Η διαφορά με τα τωρινά είναι, ότι οι υπερδεσμεύσεις του σημερινού ΕΣΠΑ φτάνουν σχεδόν τους πόρους του… επόμενου ΕΣΠΑ 2021 – 2027, με αποτέλεσμα , όσο και να περιμένουμε την μη υλοποίησή τους , να υπάρχει πρόβλημα.
Πρακτικά , το μεγάλο ποσό των υπερδεσμεύσεων σημαίνει αφενός με τεχνάσματα αύξηση της απορροφητικότητας του σημερινού προγράμματος αλλά (και το κυριότερο) ελαχιστοποίηση των πόρων για νέα έργα στο πολυδιαφημισμένο από την Περιφερειακή αρχή και την Κυβέρνηση νέο ΕΣΠΑ.
Η Συντακτική Ομάδα του kefaloniapress υπέβαλε στην Περιφερειάρχη κ. Ρόδη Κράτσα – Τσαγκαροπούλου τρεις γραπτές ερωτήσεις σχετικά με το νέο πρόγραμμα. Την ευχαριστούμε για τον χρόνο της για τις απαντήσεις.
ΕΡ.: Πως σχολιάζετε το γεγονός ότι σύμφωνα με το 1ο σχέδιο της Συμφωνίας Εταιρικής Σχέσης (ΕΣΠΑ) 2021-2027,το οποίο δημοσιοποιήθηκε στις 23 Δεκεμβρίου και το συνοδευόμενο «Κατάλογο προγραμμάτων με προκαταρκτικά χρηματοδοτικά κονδύλια» για τα Ιόνια Νησιά προβλέπονται ισχνοί πόροι και συγκεκριμένα από το ΕΤΠΑ 201.846.331 ευρώ και το ΕΚΤ 70.373.604 ευρώ, σύνολο 272.219.935 ευρώ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Το προβλεπόμενο ποσό πόρων από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Περιφέρεια Ιονίων Νήσων ανέρχονται στο ύψος των 272.219.935 ευρώ, όπως λέτε, για την προγραμματική περίοδο 2021-2027 αυξημένοι κατά 42 εκατομμύρια περίπου από την προηγούμενη περίοδο 2014-2020, στην οποία είχαν εγκριθεί περίπου 230.000.000 ευρώ.
Αυτό είναι θετικό και αναμενόμενο σύμφωνα με την δέσμευση του Πρωθυπουργού για την αύξηση των πόρων των Περιφερειακών Προγραμμάτων.
Και να μην ξεχνάμε και τους πόρους από το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης που είναι επιπλέον αυτών, και βέβαια το Ταμείο Ανάκαμψης. Άρα δεν θα μας λείψουν οι πόροι από την πλευρά της ευρωπαϊκής συμμετοχής. Θα είναι σίγουρα σαφώς περισσότεροι από την προηγούμενη περίοδο.
ΕΡ.: Πως σχολιάζετε το γεγονός ότι το Πρόγραμμα Ιονίων Νήσων για το ΕΣΠΑ 2021-2027 είναι το μικρότερο εκ των 13 Περιφερειακών Προγραμμάτων και μάλιστα ότι σε σχέση με το ΕΣΠΑ 2014 – 2020 η αύξηση των διατιθέμενων πόρων είναι 20% , όταν η μέση αύξηση των 13 Περιφερειακών Προγραμμάτων είναι της τάξης του 43%; με αποτέλεσμα τα Ιόνια Νησιά να διολισθήσουν από την 11η στην 13η θέση ;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: Η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων βάσει του πληθυσμού της, 206,47 χιλ κάτοικοι, έχει ωφεληθεί από την κατανομή.
Δείτε προσεκτικά τα στοιχεία στα οποία αναφέρεστε. Θα διαπιστώσετε ότι η Περιφέρειά μας λαμβάνει 1.318 ευρώ ανά κάτοικο, ενώ λαμβάνει 531 ευρώ η Αττική, 1.158 ευρώ το Νότιο Αιγαίο, 857 ευρώ η γειτονική μας Δυτική Ελλάδα, 737 η Στερεά Ελλάδα κλπ. Η Δυτική Μακεδονία λαμβάνει μόλις κάτι παραπάνω, 1.322 ευρώ ανά κάτοικο με τις τεράστιες ανάγκες της λόγω ανεργίας και απολιγνιτοποίησης, ενώ το Βόρειο Αιγαίο, 1.886 ευρώ, λίγο παραπάνω από εμάς λόγω προβλημάτων και αναγκών της προσφυγικής κρίσης που πλήττει βαθιά τα νησιά στο Βόρειο Αιγαίο, και στο οποία όλοι παραμένουμε αλληλέγγυοι.
Η συζήτηση αξίζει, λοιπόν, να στραφεί περισσότερο στην ικανότητα της Περιφέρειας να απορροφήσει τους πόρους, δεδομένου ότι η αδυναμία της είναι διαχρονική.
Με βάση τα μέχρι σήμερα στοιχεία υλοποίησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ιονίων Νήσων 2014-2020, παρατηρείται σημαντική πρόοδος στην συμβασιοποίηση έργων, δεδομένου ότι έχει επιτευχθεί ο στόχος της συμβασιοποίησης, πλέον του 80% των δαπανών, αλλά υπάρχει σχετική υστέρηση στην υλοποίηση λόγω παθογένειας που έρχεται από παλιά με κίνδυνο την απώλεια πόρων, ή τα ημιτελή έργα στο τέλος της περιόδου που θα επιβαρύνουν αμιγώς εθνικούς πόρους.
Εκεί στρέφεται η προσοχή μας για την δυνατότητα υλοποίησης με την προσπάθεια ενδυνάμωσης όλων των δικαιούχων του ΕΣΠΑ, Περιφέρεια, Δήμοι, παραγωγικοί φορείς, όπως και στον καλύτερο συντονισμό μεταξύ όλων των παραγόντων και οργανισμών υλοποίησης, γιατί το σύστημα είναι πολύπλοκο και αλληλοεξαρτώμενο.
ΕΡ.: Σύμφωνα με τα στοιχεία από την επίσημη ιστοσελίδα του Υπουργείου ΑΝΑΠΤΥΞΗ.gov.gr της πορείας του ΕΣΠΑ 2014 -2020 ο προϋπολογισμός των ενταγμένων πράξεων του Προγράμματος (μέχρι 27/12/2020) ανέρχεται στο ποσό των 383.949.988 εκατ. ευρώ και το οποίο βρίσκεται κοντά στο διπλάσιο της συνολικής χρηματοδότησης του προγράμματος. Πως θα αντιμετωπίσετε το γεγονός ότι οι υπερδεσμεύσεις του τρέχοντος προγράμματος με τα σημερινά δεδομένα (και όπως έχει συμβεί μέχρι τώρα σε όλες τις χρηματοδοτικές περιόδους), μεταφερόμενες στο επόμενο ΕΣΠΑ δεν αφήνουν περιθώρια για ένταξη νέων έργων;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:Το πρόγραμμα θα ξεκαθαρίζει σίγα – σιγά. Οι υπερδεσμεύσεις δεν υλοποιούνται όλες ή δεν υλοποιούνται στο προβλεπόμενο ύψος. Έτσι γίνεται πάντα και για αυτό είναι επιτρεπόμενη η υπερδέσμευση, διαφορετικά η μια περίοδος θα υποθήκευε την άλλη.
Αντιμετωπίζουμε με αισιοδοξία και με προετοιμασία τη νέα προγραμματική περίοδο 2021-2027, και είμαστε η πρώτη Περιφέρεια που άρχισε την διαβούλευση με δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς και με την τοπική αυτοδιοίκηση.
Αυτή είναι η πρώτη προσέγγιση του kefaloniapress για το νέο ΕΣΠΑ και την αξιοποίησή του στα νησιά μας. Θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε την πορεία του για να σας ενημερώνουμε για τις δυνατότητες που μπορεί να προσφέρει στην επιχείρησή σας για ανάπτυξη, για την πρόοδο απορρόφησης των κονδυλίων και όσο μπορούμε να ασκούμε δημιουργική κριτική και προτάσεις για την αξιοποίηση των πόρων του προς την αναπτυξιακή κατεύθυνση των νησιών μας.
Η Συντακτική Ομάδα του Kefaloniapress
