Διασωληνωμένος και βαριά ασθενής εξαιτίας της πανδημίας είναι εδώ και έναν χρόνο ο κλάδος της εστίασης. Με τις τέσσερις στις δέκα επιχειρήσεις να έχουν ήδη βάλει λουκέτο, πορεύεται σε ένα σκοτεινό τούνελ, ενώ οι παράγοντες της αγοράς προειδοποιούν για τα χειρότερα εάν σύντομα δεν βρεθεί τρόπος η αγορά να ανοίξει, αλλά και εάν δεν ληφθούν νέα μέτρα οικονομικής στήριξης για τις επιχειρήσεις οι οποίες είναι οι πλέον πληττόμενες από την πανδημία.
Δρόμοι της Αθήνας, της Θεσσαλονίκης αλλά και άλλων πόλεων της χώρας που έσφυζαν από ζωή, με δεκάδες επιχειρήσεις εστίασης και καφέ καθημερινά να φιλοξενούν χιλιάδες καταναλωτές, είναι εδώ και έναν χρόνο έρημοι, με τους επιχειρηματίες και τους εργαζομένους να βρίσκονται σε απόγνωση. Μόνο τη χρονιά που πέρασε οι απώλειες στον κλάδο ξεπέρασαν τα 2,5 δισεκατομμύρια ευρώ. Οπως λένε οι επιχειρηματίες, χάθηκε η περίοδος των εορτών των Χριστουγέννων, χάνονται οι Απόκριες και η Καθαρή Δευτέρα, η ελπίδα που έμεινε είναι να μη χαθεί και το Πάσχα και να μπορέσουν έστω και με αυστηρότερα μέτρα σύντομα να «στρώσουν» τραπέζια.
Τα 2/5 των επιχειρήσεων με μηδενική ρευστότητα
Ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), Γιώργος Καββαθάς, αναφερόμενος στον Γολγοθά που «ανεβαίνει» η εστίαση και οι άνθρωποί της τονίζει ότι βιώνουν από τον περασμένο Μάρτιο του 2020 ένα αδιέξοδο. Ο τζίρος έχει κατακρημνιστεί, οι επιχειρήσεις έχουν αποκλειστεί από τον τραπεζικό δανεισμό, ενώ η ρευστότητα είναι μηδενική για περίπου τα 2/5 των επιχειρήσεων, ενώ ακόμα και τα δάνεια που δόθηκαν σε επιχειρήσεις του κλάδου ανήλθαν μόλις στο 0,5% του συνόλου των δανείων που εκταμίευσαν οι τράπεζες. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι υποχρεώσεις που έχουν συσσωρευτεί είναι πολλές και τα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση δεν ήταν ικανά να δώσουν διέξοδο, ενώ φοβάται την επόμενη ημέρα εάν δεν υπάρξει σωστός σχεδιασμός από την πολιτεία.
Στα τελευταία στοιχεία της η Ελληνική Στατιστική Αρχή αποτυπώνει τον αντίκτυπο της πανδημίας σε όλους τους επιχειρηματικούς κλάδους και αναδεικνύει ότι ο κλάδος της εστίασης εμφάνισε, μαζί με αυτόν των καταλυμάτων, τη μεγαλύτερη μείωση στον κύκλο εργασιών τους, κατά 53,4%, μεταξύ των ετών 2020 και 2019. Οπως λέει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων η κατάσταση στην εστίαση είναι δραματική, καθώς το 95% των επιχειρήσεων του κλάδου κατέγραψε μείωση του τζίρου το 2020 με το 75% των επιχειρήσεων του κλάδου να έχουν αναστείλει συμβάσεις εργασίας. Μάλιστα, σύμφωνα με επιχειρηματίες, ακόμα και οι επιχειρήσεις του κλάδου που λειτουργούν με ντελίβερι είδαν μείωση κατά 30%.
Στοιχεία νέας έρευνας της ΓΣΕΒΕΕ που θα δημοσιοποιηθεί τις επόμενες ημέρες δείχνει ότι περίπου 30.000 επιχειρήσεις εστίασης βρίσκονται στα κόκκινα, ενώ το 75,3% αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα αναφορικά με την επανεκκίνηση, καθώς δεν θα μπορέσουν να καλύψουν τις ανάγκες τους για να γεμίσουν τα ψυγεία τους και να ξεκινήσουν.
Περίπου 200.000 εργαζόμενοι σε αναστολή
Σε απόλυτα νούμερα εκτιμάται ότι περίπου 200 χιλιάδες εργαζόμενοι στον κλάδο βρίσκονται σε αναστολή. Οι θέσεις αυτές είναι σε επισφάλεια από την αβεβαιότητα που υπάρχει ως προς το πότε τελικά θα μπορέσει να ανοίξει η αγορά. Τη δύσκολη κατάσταση για τους εργαζομένους επισημαίνει και ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό, Γιώργος Χότζογλου. «Κλείνει ένας χρόνος και ο κλάδος είναι στον γύψο. Δυστυχώς και τα δικά μας στοιχεία προς αυτή την κατεύθυνση κλείνουν. Εμείς προβλέπουμε πως από τους 330.000 εργαζομένους που είναι αυτή τη στιγμή στον αέρα τουλάχιστον οι 100.000 δεν θα επιστρέψουν στην εργασία τους. Εγιναν λάθη, αστοχίες και αυτή τη στιγμή χρειάζονται γενναία μέτρα στήριξης τόσο των επιχειρήσεων όσο και των εργαζομένων για να υπάρξει επόμενη ημέρα. Εχουμε ξεκαθαρίσει πως η οργανωμένη εστίαση θα έπρεπε να έχει αντιμετωπιστεί αλλιώς» τονίζει στα «ΝΕΑ» ο κ. Χοτζόγλου. 
Ο ίδιος τονίζει ότι η Ομοσπονδία έχει καταθέσει προτάσεις για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να αντιμετωπιστούν οι εργαζόμενοι, η πλειονότητα των οποίων ζει με 534 ευρώ εδώ και έναν χρόνο. «Εχουμε υποβάλει πρόταση να αντιμετωπιστεί ο κλάδος μας όπως σε άλλες χώρες της ΕΕ. Για παράδειγμα, η Πορτογαλία και η Κύπρος για τις επιχειρήσεις που έχουν κλείσει με κρατική εντολή έχουν θεσμοθετήσει την αναπλήρωση μισθού στο 80%. Είναι ο μόνος τρόπος για να υπάρξει η επόμενη ημέρα» λέει και προσθέτει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να σχεδιάσει την επόμενη ημέρα γιατί μέχρι σήμερα αναφορικά με τον κλάδο της εστίασης και τους εργαζομένους του κάτι τέτοιο δεν υπάρχει.
Η επόμενη ημέρα
«Η επανεκκίνηση, όποτε κι αν γίνει, θα είναι δύσκολη» λένε οι επιχειρηματίες υπενθυμίζοντας ότι και μετά το πρώτο lockdown τον περασμένο Ιούνιο χρειάστηκε χρόνος ώστε οι καταναλωτές να «επιστρέψουν», ιδιαίτερα στα καταστήματα της αμιγούς εστίασης.
Μάλιστα ήδη από τον περασμένο Νοέμβριο τόσο η ΠΟΕΣΕ όσο και η Ελληνική Ενωση Επιχειρήσεων Οργανωμένης Εστίασης αλλά και άλλοι φορείς, όπως η ΓΣΕΒΕΕ και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Αθηνών έχουν τονίσει ότι μετά το lockdown θα πρέπει να ληφθούν μέτρα ουσιαστικής στήριξης, όπως χρηματοδοτικά εργαλεία για ενίσχυση της ρευστότητας, την επιδότηση των θέσεων εργασίας, νομοθετικές ρυθμίσεις σχετικά με τα ενοίκια και τις μισθώσεις στον κλάδο, μείωση του ΦΠΑ. Μάλιστα, ο χρονικός ορίζοντας θα πρέπει να είναι έως το τέλος του έτους, ενώ στο τραπέζι έχουν βάλει και το θέμα του κουρέματος οφειλών που δημιουργήθηκαν στην πανδημία και αφορούν οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες.
Πονοκέφαλος για τα ενοίκια
Σε βρόχο στον λαιμό για τις επιχειρήσεις εστίασης εξελίσσεται το ζήτημα των ενοικίων και των επαγγελματικών μισθώσεων, παρά τα μέτρα που έχει ήδη ανακοινώσει η κυβέρνηση, με την επέκταση της μη καταβολής ενοικίου για τις επιχειρήσεις που έχουν κατεβάσει ρολά με κρατική εντολή έως και τον μήνα Μάρτιο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι επιχειρηματίες οι οποίοι έχουν συσσωρεύσει οφειλές από τους προηγούμενους μήνες και λένε ότι δέχονται πιέσεις από μερίδα ιδιοκτητών ενόψει της λήξης των μισθωτηρίων συμβολαίων να εγκαταλείψουν τα ακίνητα. Σε άλλες περιπτώσεις επιχειρηματίες που εξυπηρετούσαν κανονικά τα ενοίκιά τους επειδή λήγουν τα συμβόλαια έχουν βρεθεί αντιμέτωποι με παράλογες απαιτήσεις ιδιοκτητών που ζητούν αυξήσεις ακόμα και «αέρα» για να ανανεώσουν τις μισθώσεις. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΓΣΕΒΕΕ και της ΠΟΕΣΕ Γιώργο Καββαθά, το πρόβλημα αρχίζει και γίνεται έντονο το τελευταίο διάστημα και κάνει ακόμα πιο δύσκολη την επόμενη ημέρα, απειλώντας ακόμα και με λουκέτα εκείνες τις επιχειρήσεις που δεν μπορούν να ανταποκριθούν λόγω της έλλειψης ρευστότητας. «Εχουμε 80.000 επιχειρήσεις εστίασης και οι μισές απειλούνται με λουκέτο. Δέκα καταστήματα εστίασης έκλεισαν ήδη σε ένα τετράγωνο στο Γκάζι, που προ πανδημίας έσφυζε από ζωή. Ανάλογη είναι η εικόνα και στο Κολωνάκι, στην Κηφισιά και σε άλλες περιοχές, με επιχειρήσεις εστίασης συνεχώς να βάζουν λουκέτο» αναφέρει ο πρόεδρος της ΠΟΕΣΕ Γιώργος Καββαθάς. Σύμφωνα με τον ίδιο, το πρόβλημα δεν εστιάζεται μόνο στην Αθήνα. «Στη Θεσσαλονίκη, μόνο στο κέντρο της πόλης, έκλεισαν άλλα 40-50 καταστήματα εστίασης, σύμφωνα με στοιχεία των επιχειρηματιών της περιοχής. Το πρόβλημα είναι μεγάλο και στην Κρήτη, τη Ρόδο, τη Λάρισα. Ολόκληρη την εικόνα θα τη δούμε όταν ξανανοίξει η εστίαση. Τότε θα μετρήσουμε και πόσα λουκέτα θα έχουμε».
Μέτρα
Για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα αυτό, που φαίνεται να παίρνει τη μορφή επιδημίας, οι εκπρόσωποι της εστίασης ζητούν στα επιπλέον μέτρα για τη στήριξη του κλάδου να συμπεριληφθεί και η επιδότηση του ενοικίου έως το τέλος του χρόνου με ταυτόχρονη παράταση των μισθώσεων που λήγουν αλλά και απαγόρευση των εξώσεων. Ειδικά για την παράταση του χρόνου των μισθώσεων και ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις που είναι τυπικές στις υποχρεώσεις τους ζητούν νομοθετική ρύθμιση, η οποία να προβλέπει ίσως και πενταετή παράταση για να μην καταστραφούν επιχειρήσεις.
Μάλιστα, όπως δηλώνουν, έτσι θα μειωθούν οι εξώσεις εν μέσω της πανδημίας και θα αποφύγουν οι επιχειρήσεις το σοκ της μετακίνησης, στο κόστος της οποίας δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν. Παράλληλα ζητούν και τη δεκαετή παράταση στη μίσθωση εμπορικών ακινήτων, όπου εκμισθωτής είναι το Δημόσιο ή ΝΠΔΔ. Στο θέμα έχει αναφερθεί και ο πρόεδρος του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών Γιάννης Χατζηθεοδοσίου με επιστολή στην κυβέρνηση, στην οποία αναφέρει ότι «σε μια εποχή που ο επιχειρηματικός κόσμος της χώρας δοκιμάζεται σκληρά λόγω της πανδημίας, με χιλιάδες επιχειρήσεις να παραμένουν κλειστές με κρατική εντολή, το θέμα της διάρκειας της μίσθωσης των εμπορικών ακινήτων είναι εξαιρετικά σοβαρό».
