Αυξημένη είναι φέτος σε σύγκριση με πέρυσι, η ακτοπλοϊκή επιβατική κίνηση από τα τρία μεγάλα λιμάνια της Αττικής (Πειραιά, Ραφήνα, Λαύριο) για το διάστημα από τις αρχές Ιουλίου μέχρι και τις 14 Αυγούστου, ωστόσο η ακτοπλοΐα δεν μπορεί να «ρεφάρει» τις ζημιές του προηγούμενου χρόνου. Αντιθέτως όπως εκτιμάται οι ζημιές θα φτάσουν και πάλι τα 100 εκατ. ευρώ για το σύνολο του κλάδου, στον οποίο σύμφωνα με την ετήσια μελέτη της XRTC ιδιαίτερο ρόλο έχουν 12 ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας, που έχει στη διάθεση του ο «ot.gr», η επιβατική κίνηση (αναχωρήσεις) από την 1η Ιουλίου μέχρι και τις 14 Αυγούστου του τρέχοντος έτους από τα τρία λιμάνια έφτασε τους 1.422.361 επιβάτες έναντι 1.109.992 ταξιδιωτών το 2020 το ίδιο διάστημα και 1.761.469 το ίδιο διάστημα του 2019. Έτσι η επιβατική κίνηση παρουσιάζεται αυξημένη μεν κατά 28,1% σε σύγκριση με πέρυσι αλλά μειωμένη κατά 28,5% σε σύγκριση με το 2019.
Πιο αναλυτικά το διάστημα 1-14 Αυγούστου η επιβατική κίνηση από το λιμάνι του Πειραιά ανήλθε στους 319.761 επιβάτες για όλες τις ακτοπλοϊκές γραμμές, πλην του Αργοσαρωνικού όπου εκεί η κίνηση έφτασε τους 77.232 επιβάτες. Το ίδιο διάστημα του 2020 από τον Πειραιά αναχώρησαν 264.700 επιβάτες για το Αιγαίο και 69.760 επιβάτες για τα νησιά του Αργοσαρωνικού ενώ το 2019 τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 411.680 και 120.883. Συνολικά η επιβατική κίνησή από τον Πειραιά ήταν αυξημένη το 2021 σε σύγκριση με το 2020 κατά 18,7% ενώ είναι μειωμένη κατά 25,5% σε σύγκριση με το 2019.
Ανάλογη είναι η εικόνα και από τα άλλα δυο λιμάνια. Αναλυτικότερα από το λιμάνι της Ραφήνας το πρώτο 14ημερο του Αυγούστου αναχώρησαν 85.388 επιβάτες έναντι 69.225 το ίδιο διάστημα του 2020 (αύξηση 23,3%) και 112.873 επιβάτες το 2019, που σημαίνει μία μείωση κατά 24,3% το 2021 σε σύγκριση με το διάστημα 1/7-14/8 του 2019.
Από το λιμάνι του Λαυρίου το ιδιο εξεταζόμενο διάστημα αναχώρησαν 29.686 επιβάτες έναντι 34.181 επιβατών το 2020 (-13,15%) και 30.854 το 2019 (-3,78%).
Επίσης τον Ιούλιο του 2021 αναχώρησαν από τα τρία λιμάνια συνολικά 910.294 επιβάτες έναντι 672.126 επιβατών τον Ιούλιο του 2020 και 1.085.179 επιβατών το Ιούλιο του 2019. Έτσι η ακτοπλοϊκή επιβατική κίνησή τον Ιούλιο του 2021 ήταν αυξημένη κατά 35,43% σε σύγκριση με τον ίδιο μήνα του 2020 και μειωμένη κατά 16,11% σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2019.
Οι δυο αυτοί μήνες φαίνεται ότι μειώνουν το «γκαπ» του κλάδου με τα υψηλά επίπεδα επιβατικής κίνησης του 2019 ωστόσο πρέπει να ληφθεί υπόψη αυτό που έχει επισημάνει κατ’ επανάληψη ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ) ότι το πρώτο εξάμηνο του 2021 η επιβατική κίνησή ήταν μικρότερη από το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Συνεπώς η ακτοπλοΐα δεν φαίνεται εύκολο να «ρεφάρει» το 2021 τα προβλήματα του 2020 καθώς η άνοδος της κίνησης δεν είναι αρκετή αλλά υπάρχει ένας ακόμη λόγος. Οι τιμές των καυσίμων είναι αυξημένες σε σύγκριση με το 2020 και συνεπώς τα λειτουργικά κόστη παραμένουν υψηλά με αποτέλεσμα οι ζημιές του κλάδου θα παραμείνουν το τέλος του έτους στα επίπεδα του 2020 δηλαδή πάνω από 100 εκατ. ευρώ, όπως εκτιμούν ακτοπλοϊκοί κύκλοι.
Η πρόσφατη ετήσια μελέτη της XRTC, για την ελληνική ακτοπλοΐα αναφέρεται στις επιπτώσεις στα αποτελέσματα των εταιρειών από τις αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων, επισημαίνοντας ότι «το 2021 η αύξηση των τιμών των καυσίμων θα επηρεάσει αρνητικά τα αποτελέσματα του 2021. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο μέσος όρος της τιμής του 380cst/Rotterdam για το πρώτο εξάμηνο του 2021 έχει αυξηθεί κατά 64% σε σχέση με το αντίστοιχο εξάμηνο του 2020. Μάλιστα, εκτιμάται πως στο τέλος του χρόνου, η μέση τιμή θα είναι αυξημένη κατά 60%-70% σε σχέση με το 2020, επιβαρύνοντας σημαντικά τις ήδη πληγείσες εταιρείες λόγω της πανδημίας. Το παροδικό ευχάριστο κλίμα της αυξημένης θερινής κίνησης ίσως να μην είναι αρκετό για να καλύψει τα συνδυαστικά αυξανόμενα κόστη του έτους που διανύουμε».
Γενικότερα η μελέτη, επισημαίνει ότι «ο ακτοπλοϊκός κλάδος βρίσκεται σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη καμπή η οποία απαιτεί από το σύνολο των ενδιαφερομένων μερών υπευθυνότητα, κατανόηση της κατάστασης, στην οποία βρίσκεται, ανάλυση και πρόβλεψη των μελλοντικών συνθηκών οι οποίες θα επικρατήσουν και τέλος, λήψη αποφάσεων που θα καθορίσουν τις συνθήκες βιωσιμότητας των ακτοπλοϊκών εταιρειών άμεσα.
Ποιες είναι οι ακτοπλοϊκές εταιρείες
Σήμερα στην ελληνική ακτοπλοΐα δραστηριοποιούνται μια σειριά ακτοπλοϊκών εταιρειών, δώδεκα εκ των οποίων παρουσιάζονται στην ετήσια μελέτη της XRTC και είναι οι παρακάτω:
ΑΝΕΚ: Ο στόλος της ΑΝΕΚ περιλαμβάνει 7 ιδιόκτητα πλοία και 2 πλοία υπό μακροχρόνια ναύλωση με δικαίωμα εξαγοράς, τα οποία δραστηριοποιούνται, κατά κύριο λόγο, σε γραμμές της Αδριατικής (Ανκόνα, Βενετία), της Κρήτης (Χανιά, Ηράκλειο), των Δωδεκανήσων και των Κυκλάδων. Στις γραμμές της Κρήτης και της Αδριατικής τα πλοία του Ομίλου συνέχισαν να εκτελούν συνδυασμένα δρομολόγια κοινοπρακτικά με πλοία της «ATTICA Α.Ε. ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ», ενώ συνεχίστηκε η εκναύλωση ενός πλοίου στο εξωτερικό. Εκτελώντας 2% λιγότερα δρομολόγια σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ο όμιλος της ΑΝΕΚ LINES το 2020 σε όλες τις γραμμές που δραστηριοποιήθηκε, διακίνησε συνολικά 497 χιλιάδες επιβάτες έναντι 1,044 χιλ. το 2019 (μείωση κατά 52%), 115 χιλ. Ι.Χ. αυτοκίνητα έναντι 202 χιλ. (μείωση κατά 43%) και 121 χιλ. φορτηγά έναντι 129 χιλ. (μείωση κατά 7%).
ATTICA GROUP: Η ATTICA GROUP είναι ο μεγαλύτερος ελληνικός όμιλος επιβατηγού ναυτιλίας. Επίσης, βάσει των διαθέσιμων στοιχείων, είναι ο τρίτος μεγαλύτερος όμιλος στη Μεσόγειο και ανάμεσα στους δέκα μεγαλύτερους της Ευρώπης στον κλάδο του. Είναι από τους πρωτοπόρους στην κατασκευή πλοίων τύπου RO/PAX, με συνολικές επενδύσεις σε αυτού του τύπου πλοίων, ποσού άνω των €1,8 δισ. Μετά την εξαγορά της Hellenic Seaways (HSW) δραστηριοποιείται με ένα στόλο 30 πλοίων πραγματοποιώντας δρομολόγια στην Ελλάδα (Κυκλάδες, Δωδεκάνησα, Κρήτη, Β.Α. Αιγαίο, Σαρωνικό και Σποράδες) και στις γραμμές σύνδεσης Ελλάδας – Ιταλίας (Διεθνείς πλόες). Όλα τα πλοία του ομίλου είναι ιδιόκτητα πλην ενός (1) επιβατηγού – οχηματαγωγού πλοίου που είναι με μακροχρόνια γυμνή ναύλωση. Το μεταφορικό έργο του ομίλου μειώθηκε, στη χρήση 2020 σε σχέση με τη χρήση 2019, στην ελληνική ακτοπλοΐα κατά 52% στους επιβάτες, κατά 36% στα Ι.Χ. οχήματα και κατά 15% στα φορτηγά οχήματα. Τα δρομολόγια των πλοίων μειώθηκαν κατά 28% σε σχέση με τη χρήση 2019.
MINOAN LINES: Η εταιρία για ολόκληρη τη χρήση δραστηριοποιήθηκε στην ακτοπλοϊκή γραμμή «Πειραιάς–Ηράκλειο» και «Πειραιάς–Σούδα Χανίων», ενώ συνέχισε και την εποχική δραστηριοποίηση της στη γραμμή «Ηράκλειο–Κυκλάδες». Τέλος, στο πλαίσιο της καλύτερης εξυπηρέτησης του επιβατικού κοινού, από τον Ιούλιο και μέχρι τη λήξη της υψηλής τουριστικής περιόδου (Σεπτέμβριος), επεκτάθηκε το δρομολόγιο των πλοίων της γραμμής «Πειραιάς–Ηράκλειο» περιλαμβάνοντας ως ενδιάμεσο προορισμό τη Μήλο, εκτελώντας για ορισμένο αριθμό δρομολογίων τη διαδρομή «Πειραιάς–Μήλος–Ηράκλειο». Από την δραστηριοποίηση στις παραπάνω γραμμές το 2020 διακινήθηκαν με τα πλοία της εταιρίας 541 χιλ. επιβάτες, 107 χιλ. Ι.Χ. αυτοκίνητα και 69 χιλ. φορτηγά και επαγγελματικά αυτοκίνητα (1.077 χιλ., 152 χιλ. και 74 χιλ. τα αντίστοιχα το 2019).
SEAJETS: Η εταιρία Seajets συμφερόντων Μάριου Ηλιόπουλου διαθέτει στόλο 17 πλοίων (15 ταχύπλοα και 2 συμβατικά). Διαθέτει το μεγαλύτερο στόλο ταχυπλόων στο Αιγαίο και εξυπηρετεί 33 νησιά στις Κυκλάδες με σύνδεση από Πειραιά, Λαύριο, Κρήτη, Θεσσαλονίκη με συνολική χωρητικότητα 20.000 επιβατών και 3.500 αυτοκινήτων. Τον Απρίλιο του 2021 η Seajets αγόρασε τέσσερα πλοία από την Golden Star Ferries των αδελφών Στεφάνου, τα τρία ταχύπλοα Superrunner, Super Speed & Super Cat καθώς και το συμβατικό SuperFerry II που θα παραδοθεί το φθινόπωρο 2021 ενώ αγόρασε και το ALSALMY 4 (πρώην ΕΞΠΡΕΣ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ) το οποίο επιστρέφει στην Ελλάδα από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και θα ονομαστεί Aqua Myth. Άλλο ένα πλοίο για το στόλο της εταιρίας είναι το «Azores Express» το οποίο μετονομάστηκε σε Aqua Star.
GOLDEN STAR FERRIES: Η εταιρία Golden Star Ferries, ξεκίνησε την ενασχόληση με την ακτοπλοΐα το 2011. Η εταιρία είναι συμφερόντων Γιώργου και Δημήτρη Στεφάνου οι οποίοι τις τελευταίες 10ετίες δραστηριοποιούνται στην ποντοπόρο ναυτιλία. Σήμερα ύστερα από την αγορά των 4 τεσσάρων πλοίων της από την Seajet, δραστηριοποιείται με 3 πλοία, τα συμβατικά SuperFerry, Superferry II και το ταχύπλοο Superexpress. To SuperFerry II θα παραδοθεί στη Seajets το φθινόπωρο. Τα πλοία εκτελούν σήμερα δρομολόγια από Ραφήνα για Άνδρο, Τήνο, Μύκονο, Πάρο Νάξο, Ίο και Θήρα.
FAST FERRIES: H Fast Ferries ιδρύθηκε από τους Παναγιώτη και Γιάννη Παναγιωτάκη και δραστηριοποιείται σήμερα με 3 συμβατικά πλοία και ένα ταχύπλοο ( Fast Ferries Andros, Θεολόγος Π, Αικατερίνη Π και Thunder). Η εταιρία παρέχει ακτοπλοϊκές υπηρεσίες από το 1989, αρχικά στις γραμμές Hγουμενίτσας- Kέρκυρας και Hγουμενίτσας-Παξών-Kέρκυρας, ενώ από το 2007 στρέφεται στη γραμμή Ραφήνα – Άνδρος- Τήνος- Μύκονος. Από το 2018 στην γραμμή προστίθεται και η Νάξος. Το 2021 ενώ παραμένει στην γραμμή της Ραφήνας για Άνδρο- Τήνο – Μύκονο- Νάξο προστίθεται και το Κουφονήσι, και δρομολογεί για πρώτη φορά το Thunder από Πειραιά στη γραμμή Πειραιά, Σύρο, Τήνο, Μύκονο, Νάξο καθημερινά.
ZANTE FERRIES (ΑΝΜΕΖ ΑΕ): Η ναυτιλιακή εταιρία Zante Ferries ιδρύθηκε το 1991 στη Ζάκυνθο. Το 1991 αγόρασε το πρώτο πλοίο της το “Άγιος Διονύσιος” το οποίο μετέφερε μόνο φορτηγά αυτοκίνητα και μπήκε στην ακτοπλοϊκή γραμμή Κυλλήνης-Ζακύνθου. Η εταιρία το 2002 προχώρησε στην αγορά του Ε/Γ-Ο/Γ «Ανδρέας Κάλβος» και το 2007 στην αγορά του Ε/Γ-Ο/Γ «Αδαμάντιος Κοραής», που δρομολογήθηκε το 2008 στις Δυτικές Κυκλάδες έως την Σαντορίνη. Το 2018 η εταιρία πούλησε το «Ανδρέας Κάλβος» στην Kefalonia Lines αποχωρώντας από την γραμμή Κυλλήνης -Ζακύνθου και παραμένοντας μόνο στην γραμμή Πειραιά – Κυκλάδων. Ο στόλος της απαρτίζεται από δύο συμβατικά πλοία το «Διονύσιος Σολωμός» και το «Αδαμάντιος Κοραής». Από το 2020 εξυπηρετεί και την γραμμή Αλεξανδρούπολη- Σαμοθράκη- Λήμνος.
DODEKANISOS SEAWAYS: Η εταιρία Dodekanisos Seaways ιδρύθηκε το 1999 Ο στόλος της απαρτίζεται από 3 πλοία. Καθημερινά, 12 μήνες το χρόνο εξυπηρετει 17 προορισμούς των Δωδεκανήσων και του Β.Α. Αιγαίου.
LEVANTE FERRIES: Η Levante Ferries με ιδρυτή τον Γιώργο Θεοδόση έχει σήμερα 4 πλοία στο στόλο της (Di Levante, Mare Di Levante, Ανδρέας Κάλβος και Κεφαλονιά) στο στόλο και είναι η μόνη εταιρία που δραστηριοποιείται στη γραμμή Πάτρας/Κυλλήνης – Ζακύνθου-Κεφαλλονιάς, Ιθάκης. Το 2018 το πλοίο της «Fior di Levante», ήταν το πρώτο πλοίο που χρησιμοποίησε στο λιμάνι της Κυλλήνης, το σύστημα για την ηλεκτροδότηση των πλοίων στα λιμάνια, γνωστό ως “cold-ironing” στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος ELEMED (Electrification in the Eastern Mediterranean).
AEGEAN SPEED LINES: H AEGEAN SPEED LINES, δρομολογεί ένα πλοίο στην γραμμή Σερίφου, Σίφνου, Μήλου και στη γραμμή Πειραιά Πάρου.
SEA SPEED LINES: Η εταιρία η Sea Speed Lines για το 2021 δρομολογεί το πλοίο της στην γραμμή Πειραιά, Σίφνου, Μήλου, Σαντορίνης και Θηρασιά και είναι η πρώτη φορά που η Θηρασιά έχει απευθείας σύνδεση με τον Πειραιά.
ALPHA LINES: Μία νέα εταιρία εμφανίζεται το 2021, η Alpha Lines συμφερόντων Αντώνη Αγαπητού η οποία δρομολογεί στην γραμμή Πειραιά, Πόρου, Ύδρας, Σπετσών το πλοίο της Speed Cat I. Το πλοίο είναι 43 μέτρα και μεταφέρει 300 επιβάτες.
