Στις 3 Αυγούστου ξεκινά η υποβολή αιτήσεων στο πλαίσιο του εξωδικαστικού συμβιβασμού που προσφέρει δεύτερη ευκαιρία για ρύθμιση οφειλών στα εκατομμύρια Έλληνες που έχουν χρέη σε τράπεζες, Εφορία, ασφαλιστικά ταμεία, δήμους κ.λπ.
Πρόκειται για εξυγιαντικό μηχανισμό ταχείας ρύθμισης οφειλών που δίνει σωσίβιο σωτηρίας για το σύνολο των οφειλών και όχι μόνο αυτών προς τις τράπεζες. Ειδικά για τις οφειλές μεταξύ 20.000 και 50.000 ευρώ ανοίγει ο δρόμος για ρύθμισή τους μέχρι και σε 120 δόσεις με χαμηλό επιτόκιο, καθώς και για διαγραφή των εξωλογιστικών τόκων και των υπερημεριών που προσαυξάνουν την οφειλή. Το κλειδί για την έναρξη του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι η ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα είναι διασυνδεδεμένη με όλους τους μεγάλους πιστωτές, όπως η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων και ο ΕΦΚΑ, και στην οποία θα αποτυπώνονται όλες οι οφειλές για τις οποίες θα ζητείται ρύθμιση. Η πλατφόρμα θα ανοίξει στις 3 Αυγούστου για να υποδεχθεί τις πρώτες αιτήσεις. Οι τράπεζες προετοιμάζονται για την ενεργοποίηση του εξωδικαστικού συμβιβασμού, που τον θεωρούν τη σημαντικότερη μεταρρύθμιση και το πιο εξυγιαντικό μέτρο των τελευταίων ετών.
Πιστεύουν ότι με την ενεργοποίησή του υπερχρεωμένοι ιδιώτες και εταιρείες θα έχουν την ευκαιρία να εξυγιανθούν και να αποφύγουν κατασχέσεις και πλειστηριασμούς. Στον εξωδικαστικό συμβιβασμό βασίζονται οι ελπίδες για μείωση των 107 δισ. ευρώ που είναι κόκκινα δάνεια, αλλά και για τα 95,2 δισ. που χρωστούσαν οι ιδιώτες στην Εφορία μέχρι το τέλος του 2016. Και όχι μόνο, γιατί στη ρύθμιση υπάγονται και οφειλές προς ασφαλιστικά ταμεία που υπολογίζονται στα 28 δισ. ευρώ. Με πάνω από τους μισούς Ελληνες να χρωστούν στην Εφορία (και 1,6 εκατομμύριο να έχουν υποστεί αναγκαστικά μέτρα) και 315.000 πολίτες να οφείλουν πάνω από 5.000 ευρώ ο καθένας στα Ταμεία, η διαδικασία του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι η τελευταία ευκαιρία να σταθεροποιήσουν τουλάχιστον την οικονομική τους κατάσταση.
Το θετικό του μέτρου είναι ότι συμπεριλαμβάνει σχεδόν κάθε είδους οφειλές – από τις «κλασικές», δηλαδή σε Εφορία, Ταμεία, δήμους, μέχρι χρέη από ακάλυπτες επιταγές και εταιρείες που έχουν κατεβάσει τα ρολά.
Μοναδική προϋπόθεση είναι να έχουν δημιουργηθεί μέχρι τις 31/12/16 και η επιχείρηση να είναι βιώσιμη, δηλαδή να έχει κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων. Καθώς απομένει ένας μήνας μέχρι να ξεκινήσει η υποβολή των αιτήσεων, οι τράπεζες προετοιμάζονται να διαχειριστούν αποτελεσματικά την κατάσταση και οδηγούμαστε σε έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό δύο ταχυτήτων.
Συγκεκριμένα, όλες οι τράπεζες έχουν αποφασίσει να προσφέρουν έναν ενιαίο τύπο ρύθμισης για όλους όσοι έχουν οφειλές από 20.000 έως και 50.000 ευρώ. Σε συνεργασία με την Pricewaterhouse Coopers ετοιμάζουν ένα είδος τραπεζικού προϊόντος το οποίο θα απευθύνεται στην πρώτη ταχύτητα των οφειλετών-επιχειρήσεων (20.000 έως 50.000 ευρώ) και θα αποτελεί τη μοναδική επιλογή τους. Θα έχει αυτοματοποιημένο χαρακτήρα, ενώ σχεδιάζεται η λειτουργικότητα του συγκεκριμένου μοντέλου ρύθμισης, το οποίο θα προσφέρεται απ’ όλες τις τράπεζες με κοινά χαρακτηριστικά.
Το πλεονέκτημα του εξωδικαστικού συμβιβασμού είναι ότι ρυθμίζει ταυτόχρονα όλες τις οφειλές και όχι μόνο αυτές προς τις τράπεζες. Το Δημόσιο, όμως, δεν έχει την ευελιξία των τραπεζικών ρυθμίσεων που προσαρμόζονται στις ανάγκες του δανειολήπτη. Ετσι, για να διατηρηθεί η υπαγωγή του συνόλου των οφειλών στη ρύθμιση, κατά πληροφορίες, η αυτοματοποιημένη ρύθμιση που θα προσφέρεται για τις οφειλές έως τις 50.000 ευρώ θα προβλέπει:
■ Εως και 120 δόσεις, ανάλογα με την οικονομική δυνατότητα του οφειλέτη
■ Χαμηλό επιτόκιο.
Οι τράπεζες θα διαγράφουν αυτομάτως τόκους υπερημερίας και εξωλογιστικούς και θα προχωρούν έως τις 120 δόσεις για το ποσό που απομένει. Ζητούν μάλιστα από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) και τον ΕΦΚΑ να κάνει αυτομάτως το ίδιο, ώστε να μη μελετούν κάθε φάκελο επί μήνες καθυστερώντας τη διαδικασία. Εάν η επιχείρηση ή ο ιδιώτης δεν θέλουν τη συγκεκριμένη διευθέτηση, θα μπορούν να υποβάλουν ένσταση και η υπόθεση θα παραπέμπεται σε εξέταση από ειδική επιτροπή. Για κάθε ρύθμιση θα χρειάζεται η συμφωνία τουλάχιστον των πιστωτών που κατέχουν το 60% του χρέους. Αν το επίπεδο των οφειλών υπερβαίνει τις 50.000 ευρώ και είναι μικρότερο από 2 εκατ. ευρώ, τότε θα προσφέρονται λύσεις σε εξατομικευμένη βάση, ανάλογα με τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες του κάθε δανειολήπτη, θα γίνεται όμως και σε αυτές διαγραφή των τόκων υπερημερίας.
Αυτοματοποιημένο πρόγραμμα
Αρχικά η λύση για το δάνειο θα υπολογίζεται με βάση αυτοματοποιημένα προγράμματα. Ανάλογα με τις δυνατότητες θα υπολογίζεται η δυνατότητα μηνιαίων πληρωμών και με βάση αυτή θα προκύπτει η αναγκαία ρύθμιση (κούρεμα, δόσεις ή συνδυασμός και των δύο). Η ρύθμιση που θα προκύπτει θα πηγαίνει σε μια επιτροπή. Εκεί θα εξετάζονται και άλλες παράμετροι, όπως π.χ. η ύπαρξη περιουσιακών στοιχείων που θα μπορούν να ρευστοποιηθούν για να μειωθεί το χρέος, ώστε μετά να γίνει κούρεμα της οφειλής ή να καθοριστούν οι δόσεις. Οι τράπεζες μπορούν κάνουν περισσότερες από 120 δόσεις, αλλά η ΑΑΔΕ και ο ΕΦΚΑ μόνο μέχρι 120 δόσεις. Και σε αυτή την περίπτωση χρειάζεται συμφωνία του 60% των πιστωτών.
Η λύση που θα προτείνεται σε αυτές τις περιπτώσεις δεν θα μπορεί να περιλαμβάνει κούρεμα τέτοιο που να φέρνει το δάνειο χαμηλότερα από την αξία των ενεχύρων και των εξασφαλίσεων που έχει η τράπεζα.
Για οφειλές πάνω από 2 εκατ. ευρώ θα γίνεται ειδική μελέτη βιωσιμότητας και με βάση τα συμπεράσματά της θα συζητείται η ρύθμιση. Απαραίτητη προϋπόθεση, η συμφωνία του 60% των πιστωτών. Ουσιαστικά θα είναι μια βασική συνταγή που θα επαναλαμβάνεται και θα παραλλάσει στις παραμέτρους, ανάλογα με την ιδιαιτερότητα κάθε οφειλέτη. Στόχος των τραπεζών είναι να τηρηθεί μια προκαθορισμένη συνταγή, με επιμέρους προσαρμογές κατά περίπτωση, προκειμένου να εξασφαλιστεί μεγαλύτερη ταχύτητα με αποφυγή ατέρμονων διαπραγματεύσεων μεταξύ τραπεζών και επιχειρήσεων.
Οταν το αίτημα ρύθμισης φτάνει στις ειδικές μονάδες για την ανάκτηση κόκκινων δανείων που έχουν δημιουργήσει οι τράπεζες, θα κατηγοριοποιείται ανάλογα με το ύψος των οφειλών. Η διαχείριση θα γίνεται με οδηγό τα στοιχεία που είναι καταγεγραμμένα στην ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα. Οπως δήλωσε ο γενικός γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Φώτης Κουρμούσης μιλώντας σε ειδική ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στο ΕΒΕΑ: «Η ηλεκτρονική πλατφόρμα για την υποδοχή των αιτήσεων εξωδικαστικού συμβιβασμού θα ανοίξει στις 3 Αυγούστου. Είμαστε σε συνεργασία με όλους τους μεγάλους πιστωτές, όπως η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, ο ΕΦΚΑ και οι τράπεζες, ώστε να συνδεθούν με την πλατφόρμα και τα στοιχεία όλων των οφειλών να μεταφέρονται αυτόματα στην αίτηση του ενδιαφερόμενου προκειμένου να υπάρχει πλήρης εικόνα».
Η προετοιμασία της ηλεκτρονικής πλατφόρμας είναι και ο λόγος που ο νόμος για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό τίθεται σε ισχύ τρεις μήνες μετά την ψήφισή του. Να σημειωθεί ότι τα στελέχη των τραπεζών, παρά τις διαβεβαιώσεις που έχουν πάρει, εμφανίζονται επιφυλακτικά για το αν η προετοιμασία θα ολοκληρωθεί μέσα στην καρδιά του καλοκαιριού και θεωρούν πιθανότερο χρόνο έναρξης της πλατφόρμας τον Σεπτέμβριο. Αίτηση για εξωδικαστικό μηχανισμό έχει δικαίωμα να υποβάλει κάθε φυσικό πρόσωπο που μπορεί να υπαχθεί σε πτώχευση και κάθε νομικό πρόσωπο που αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα, εάν έχει φορολογική κατοικία στην Ελλάδα, εφόσον κατά την 31η Δεκεμβρίου 2016 είχε οφειλή προς τράπεζα από δάνειο ή πίστωση σε καθυστέρηση τουλάχιστον 90 ημερών (ή οφειλή που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016) ή είχε ληξιπρόθεσμες οφειλές προς την Εφορία, τα ασφαλιστικά ταμεία ή άλλο ΝΠΔΔ, συμπεριλαμβανομένων των δήμων, ή είχε βεβαιωθεί η μη πληρωμή επιταγών εκδόσεώς του λόγω μη επαρκούς υπολοίπου ή είχαν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις λόγω ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων εις βάρος του.
Ποιες οφειλές εξαιρούνται
Επιπλέον, για να υποβληθεί αίτηση απαιτείται η επιχείρηση σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις πριν από την υποβολή της αίτησης να είχε: 1) καθαρό θετικό αποτέλεσμα προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων εάν ο οφειλέτης τηρεί απλογραφικό λογιστικό σύστημα ή 2) θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων ή καθαρή θετική θέση εάν ο οφειλέτης τηρεί διπλογραφικό λογιστικό σύστημα, προκειμένου να είναι βάσιμο το ενδεχόμενο οικονομικής επιβίωσής του όταν ρυθμιστούν τα χρέη.
Από τη διαδικασία εξαιρούνται οι οφειλές που έχουν δημιουργηθεί μετά την 31η Δεκεμβρίου 2016, απαιτήσεις από ανακτήσεις κρατικών ενισχύσεων λόγω παραβίασης των σχετικών διατάξεων της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και οι μικροί πιστωτές της επιχείρησης. Εκτός διαδικασίας επίσης θα τίθεται μια επιχείρηση στην οποία οι απαιτήσεις ενός πιστωτή της υπερβαίνουν το 85% των συνολικών απαιτήσεων του οφειλέτη και η αίτηση θα μεταβιβάζεται στον συγκεκριμένο πιστωτή για διμερή διαπραγμάτευση.
Τη διαδικασία υπαγωγής στον μηχανισμό μπορεί να κινήσει ο οφειλέτης υποβάλλοντας σχετική αίτηση μέχρι το τέλος του 2018. Μπορεί όμως να την κινήσουν και οι πιστωτές (τράπεζες, Εφορία, Ταμεία, δήμοι κ.λπ.) και να κοινοποιήσουν στον οφειλέτη πρόσκληση να υπαχθεί στις διατάξεις του νόμου. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, το 60% των δανείων προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις εντάσσεται στα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.
Από αυτά, το 48% έχει καταγγελθεί από τις τράπεζες, το 26% είναι σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών και το υπόλοιπο 26% είναι αβέβαιης είσπραξης ή σε καθυστέρηση μικρότερη των 90 ημερών. Το ποσοστό των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων στις πολύ μικρές επιχειρήσεις και στους ελεύθερους επαγγελματίες υπερβαίνει το 67%.
