Στις αναρίθμητες «επιτυχίες» της απερχόμενης δημοτικής αρχής του Θεόφιλου Μιχαλάτου συγκαταλέγεται και η ηχηρή προσβολή στη μνήμη του «εξέχοντα συμπολίτη πυλώνα της σύγχρονης πνευματικής μας ζωής» Αγγελοδιονύση Δεμπόνου, όπως τον χαρακτήρισε ομόφωνα το Δημοτικό Συμβούλιο Αργοστολίου με την πρόταση της απερχόμενης Δημοτικής Αρχής στην έκτακτη συνεδρίαση του στις 24 Απριλίου 2021 εγκρίνοντας «Να υπάρξει ονομασία δρόμου της πόλης του Αργοστολίου» και «Να αξιοποιηθεί με τον βέλτιστο τρόπο το συγγραφικό του έργο σε συνεργασία με την οικογένεια του».
Δυόμιση χρόνια, μετά η κατά τα άλλα «άξια, ικανή και αποτελεσματική» απερχόμενη δημοτική αρχή Μιχαλάτου ΔΕΝ ΚΑΤΑΦΕΡΕ ΝΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΕΙ (όπως πλήθος αποφάσεων) ούτε καν το πρώτο σκέλος της (ομόφωνης) απόφασης για μετονομασία του τμήματος της οδού Βύρωνος που βρίσκεται το σπίτι του Α. Δεμπόνου από την διασταύρωση με τη Λεωφόρο Βεργωτή μέχρι την παραλιακή οδό, αλλά ούτε και το δεύτερο σκέλος για την αξιοποίηση του συγγραφικού έργου του .
Με τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές (8 και 15 Οκτωβρίου) να βρίσκονται ενώπιον μας και ως ελάχιστο αφιέρωμα στη μνήμη του ΜΕΓΑΛΟΥ Αγγελοδιονύση Δεμπόνου, θα παραθέσουμε αποσπάσματα από το βιβλίο του «Η ΓΕΝΕΣΗ ΚΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ ΜΙΑΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ (ΤΟ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ ΑΓΩΝΙΖΕΤΑΙ)» σε ένα εν πολλοίς άγνωστο γεγονός σχετικά με την τρομοκρατία που εξασκούσε στις δημοτικές εκλογές στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου αιώνα η περιβόητη «Μαύρη Μοίρα» !
Και όπως γράφανε στις παλιές Ελληνικές ταινίες…. Οποιαδήποτε ομοιότητα με πρόσωπα ή καταστάσεις του σήμερα είναι εντελώς συμπτωματική .
Η «Μαύρη Μοίρα» λοιπόν, εμφανίζεται για πρώτη φορά στις δημοτικές εκλογές του 1883 να υποστηρίζει το Δήμαρχο τον Παναγή Βινιεράτο που είχε αντίπαλο τον Γεράσιμο Δρακόπουλο και όπως αναφέρει ο Α. Δεμπόνος (σελίδα 199) :
«Η καταφορά του κόσμου υπερίσχυσε και η τρομοκρατία παρά την επιδεικτική εμφάνιση της «Μαύρης Μοίρας», που από την προεκλογική περίοδο του Αυγούστου αυτού του χρόνου, επί νομάρχη Βάρβογλη στις δημοτικές εκλογές, δεν μπόρεσε να επιβληθεί !».
Και όπως επισημαίνεται από τον Α. Δεμπόνο στις σημειώσεις της ίδιας σελίδας (199) όπως και αυτές στη σελίδα 409:
« Στην πραγματικότητα η «Μαύρη Μοίρα» όχι μονάχα επιβλήθηκε αλλά τα κατάφερε να κ ε ρ δ ι θ ο ύ ν οι εκλογές από το Βινιεράτο με πλειοψηφία τ ρ ι ώ ν ψήφων. Θα ακολουθήσει ένσταση και οι εκλογές θα ακυρωθούν ως αποτέλεσμα τρομοκρατίας και θα επαναληφθούν μόνο που αυτή τη φορά τις κέρδισε ο Δρακόπουλος με 63 ψήφους διαφορά».
Ο Δρακόπουλος κέρδισε από τον Βινιεράτο και τις εκλογές το 1887 αλλά στις επόμενες το 1891 δεν κατέβηκε με τον Α. Δεμπόνο να σημειώνει:
«Ο Δρακόπουλος παρά τις εκκλήσεις α ρ ν ή θ η κ ε να υποβάλλει υποψηφιότητα ….. Το σοβαρό στοιχείο που εβάρυνε στην άρνηση του Δρακόπουλου ήτανε η οργανωμένη τρομοκρατία που εξαπέλυσαν τις παραμονές των εκλογών οι Βινιερατικοί με την περιβόητη πιά «Μαύρη Μοίρα» και της οποίας τα δυσάρεστα επακόλουθα είχε ζήσει και στις δύο δημοτικές αναμετρήσεις του 1887 και στις βουλευτικές του 1885, 1887 και 1890».
Ο Α. Δεμπόνος στις σημειώσεις της σελίδας 205 του βιβλίου του μεταφέρει από το φύλλο 192 της εφημερίδας Εμπρός στις 15/6/1891 τα εξής χαρακτηριστικά στοιχεία :
« Η Μαύρη Μοίρα.
Μη νομίσετε κύριοι ότι κατέπλευσεν εις τον λιμένα μας ο μικρός στολίσκος των Ατμοδρομόνων, όστις είναι γνωστός υπό το ανωτέρω όνομα. Μαύρη Μοίρα προφανώς επωνομάσθη η συμμορία των γνωστών ροπαλοφόρων οίτινες κατά πάσαν νύκτα διαταράττουσι την ησυχίαν της πόλεως δια των κραυγών των και των άλλων κατά της τάξεως ανδραγανθημάτων , διότι ώφθησαν αιφνιδίως προχθές κατά μελανών ομοιοσχήμων σκιαδίων, μετά μαγκουρών ίσων μορφών και διαστάσεων και ενδυμασιών του αυτού χρώματος και της αυτής μόδας. Αυτοί είναι οι μπράβοι, οι αντάμιδες, τα κουτσαβάκια, το κ. αστυνόμου (Χ. Μεταξά Λούτσου) δια της παρεμβάσεως των οποίων θα πάρη (ο Π. Βινιεράτος) την (δημοτικήν) εκλογήν με το χέρι του».
Τελικά στις εκλογές τις 7 Ιουλίου 1891 ,που έγιναν με μία εβδομάδα αναβολής, στις 14 Ιουλίου, αντίπαλος του Παναγή Βινιεράτου κατήλθε ο Ανδρέας ‘Αννινος Καβαλιεράτος μετά από την άρνηση του πρώην βουλευτή Ανδρέα Μεταξά και του Ιωάννη Τσιμάρα οι οποίοι πήραν την απόφαση «Βλέποντας την τρομοκρατία να κορυφώνεται και να παραμένει ασύδοτη» !
Τις εκλογές κέρδισε ο Καβαλιεράτος αλλά η κυβέρνηση Δεληγιάννη που στήριζε τον Βινιεράτο «έκαμε δεχτή την ένσταση και ακύρωσε τις εκλογές ως προϊόν βίας και νοθείας» !
«Στις επαναληπτικές εκλογές της 28ης Ιουλίου 1891, ύστερα από όργιο τρομοκρατίας που έσπασε την «εξαγορά», επλειοψήφισε ο Παναγής Βινιεράτος που κατέλαβε το δημαρχείο. Η τρομοκρατία των Βινιερατικών ήτανε το αντίδοτο της «βίας και νοθείας» των αρχοντικών που διέθεταν το χρήμα, αναμφίβολα εξασκούσαν την εξαγορά σε αξιοκατάκριτο σημείο»» όπως σημειώνει ο Α. Δεμπόνος (σελ. 206).
Οι επόμενες εκλογές έγιναν «στις 10 του Σεπτέμβρη του 1895 (στις οποίες) ο Σπύρος Ραζής Λουκάτος υποδειγμένος υποψήφιος δήμαρχος από τους ενωμένους αντικυβερνητικούς κ έ ρ δ ι σ ε τις εκλογές από τον Παναγή Βινιεράτο…. Η Βινιερατική παράταξη, η Μέκκα, διαλύθηκε . Για λίγα χρόνια μένει στην αδράνεια διατηρώντας τη συνοχή της. Την πρώτη επιδειχτική της εμφάνιση θα την κάμει στις δημοτικές εκλογές του 1903 που υποστήριξε τον αντίπαλο του τότε δημάρχου Σπύρου Λουκάτου, Σπύρο Φωκά Κοσμετάτο, που κέρδισε τις εκλογές, αφού ένα χρόνο πριν στο 1902 κατάφερε τον γιό του αρχηγού της Παναγή, το γιατρό Διονύσιο Βινιεράτο, να τον αναδείξει δεύτερο βουλευτή Κραναίας, αποκτώντας έτσι έκφραση και αρχηγό!» (σελίδα 221).
Τις επόμενες εκλογές το 1899 τις κερδίζει και πάλι ο Λουκάτος από τον Βινιεράτο και φθάνουμε στις εκλογές τον Σεπτέμβριο του 1903 όπου ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου και ανιψιός του δημάρχου Λουκάτου ο Σπύρος Φωκάς Κοσμετάτος (πατέρας του πρώτου δημάρχου στη μεταπολίτευση της νεότερης ιστορίας Μαρίνου Φωκά Κοσμετάτου στις δύο πρώτες περιόδους 1975-1978 και 1978 – 1982).
Γι’ αυτές τις εκλογές το 1903 ο Α. Δεμπόνος σημειώνει στο βιβλίο του (σελ. 264)
«Ο Σπύρος Φωκάς Κοσμετάτος υποστηριζόμενος και από τη Μέκκα την παράταξη του Βινιεράτου η οποία μάλιστα τον επλαισίωσε με τα καλλίτερα στελέχη της κερδίζει τις εκλογές από τον Σπύρο Ραζή Λουκάτο και αναδεικνύεται αυτός δήμαρχος Αργοστολίου!».
Και οι επόμενες εκλογές της 1ης Ιουλίου 1907, όπως επισημαίνει ο Α. Δεμπόνος «έμειναν μοναδικές στην ιστορία του Αργοστολιού για το όργιο αίματος και εξαγοράς που τις συνόδευσαν» !!!
Και επί λέξει ιστορεί τα αδιανόητα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν (σελίδες 271, 272):
«Το Βινιερατικό κόμμα, η Μέκκα, που στις προηγούμενες εκλογές είχε υποστηρίξει τον Κοσμετάτο, απογοητευμένο που δεν μπόρεσε να τον κάμει υποχείριό του, αναδιοργανώθηκε και υπόδειξε δικό του υποψήφιο. Ένα παλαιό του αντίπαλο, που στις εκλογές μάλιστα του 1890 με αρκετή δόση κακίας τα βινιερατικά όργανα, βάρτηκαν να τον σπιλώσουν. Τον κτηματία και δικηγόρο
Α ν δ ρ έ α Ά ν ν ι ν ο Κ α β α λ ι ε ρ ά τ ο, γνωστό πολιτευτή και επανειλημμένα βουλευτή Κραναίας, που στις δημοτικές μάλιστα εκλογές του 1891 ήταν αντίπαλος του ίδιου του Παναγή Βινιεράτου.
Ο Δήμαρχος (Κοσμετάτος) όμως στο διάστημα της θητείας του είχε δημιουργήσει την «παράταξη» του που ενίσχυε τη θέση του σαν αναγνωσμένου τοπικού ηγέτη της αντιβινιερατικής μερίδας. Στα τέσσερα χρόνια της θητείας του είχε αποχτήσει όλη τη δύναμη και όλα τα προσόντα του τοπικού κομματάρχη.
Και συνεχίζει ο Α. Δεμπόνος να εξιστορεί τα όσα φρικιαστικά συνέβησαν σε αυτές τις δημοτικές εκλογές το 1907 στο Αργοστόλι:
«Αυτές οι δύο πολιτικές δυνάμεις έμελλε να συγκρουστούν την 1η Ιουλίου, μέρα που καθορίστηκε για τις εκλογές. Η παράταξη του Κ α β α λ ι ε ρ ά τ ο υ και πίσωθέ του η Μέκκα του Βινιεράτου, διαθέτει την τρομοκρατία. Η «Μαύρη Μοίρα» βρίσκεται σε πλήρη δράση. Η παράταξη του Κοσμετάτου διαθέτει άφθονο χρήμα… Δυστυχώς και οι δύο παρατάξεις στις εκλογές αυτές διαθέτανε και όπλα τα οποία μάλιστα επιδειχτικότατα χρησιμοποιήσανε κάτου από τα μάτια της αστυνομίας η οποία ή εκάλυπτε ή αδιαφορούσε εγκληματικά.
Πριν κλείσουν οι κάλπες εκτός από τους ξυλοδαρμούς, τις φοβέρες και τους βιασμούς έχουμε και φανερές εξαγορές και ομαδικό παζάρι ψήφων. Ο απολογισμός της μέρας είναι έ ν α ς ν ε κ ρ ό ς κ α ι δ έ κ α β α ρ ι ά τ ρ α υ μ α τι σ μ έ ν ο ι.
Νεκρός είναι ο φραγκοράφτης Φρίγκος που όπως λέγεται ξαπλώθηκε στο τρίστρατο όξου από το Καβαλιερατέικο τριόροφο από σφαίρα που ρίχτηκε από «κάποια» γρίλια.
Πίπης είναι ο κερδημένος
Μέκκα η εν συμφορά
Φρίγκος δε ο σκοτωμένος
με τα ένσφαιρα πυρά.
(Γ. Μολφέτας, στο Ζιζάνιο, φ. 454, 7.7.1907 σελ. 2 α)
Οι δέκα τραυματίες ανήκουν και στις δύο παρατάξεις. Οι τραυματισμοί και αυτοί και οι ελαφρότεροι γινήκανε μέσα στα μάτια της αστυνομίας.
Ήτανε τέτοιο το όργιο που θύτες και θύματα μπερδεύονται μεταξύ τους και δε γνωρίζεις το ποια παράταξη ευθύνεται για τον κάθε τραυματισμό παρά από την πολιτική τοποθέτηση του θύματος.
Οι κάλπες αναδείξανε νικητή τον Κοσμετάτο. Φαίνεται όμως πως η επιτυχία πολύ συνετέλεσε το άφθονο χρήμα που σκορπίστηκε και για τη διοργάνωση του αγώνα αλλά κυρίως για την αγορά ψήφων.
Ήτανε το συνηθισμένο φαινόμενο εκείνης της εποχής. Οι ιδεολογικοί αγώνες παραβλέπονται και η εκλογική αναμέτρηση διεξάγεται ή κάτου από τη σκιά του «τρόμου» ή με την επιβολή του «χρήματος» ! Όχι σπάνια και με τα δύο οπότε η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη.
Πίπης νίκησε και πάλι
κι αιωνίως θα νικά
όσο δεν υπάρχουν άλλοι
που για τα πολιτικά
να βαστάνε καπιτάλι
με πολλά μηδενικά.
(Γ. Μολφέτας, στο Ζιζάνιο, φ. 454, 7.7.1907 σελ. 2 β)
Ως επίλογο
Η απερχόμενη δημοτική αρχή του Θεόφιλου Μιχαλάτου πάει στις εκλογές με ένα ΜΕΓΑΛΟ ΣΤΙΓΜΑ (ανάμεσα στα τόσα άλλα) να την βαραίνει:
«Ο Αγγελοδιονύσης Δεμπόνος , ο πυλώνας της σύγχρονης πνευματικής μας ζωής», όπως χαρακτηρίστηκε από τη δημοτική αρχή Θεόφιλου ,2 ½ χρόνια από τον θάνατό του παραμένει όπως ΤΟΣΑ ΑΛΛΑ «στα ψεύτικα λόγια τα μεγάλα» του δήμαρχου Αργοστολίου Θεόφιλου Μιχαλάτου.