Γράφει Κατερίνα Ροββά
Εκστρατεία διάσωσης των πολύτιμων θαλάσσιων λιβαδιών που αποτελούν ανάχωμα κατά της κλιματικής αλλαγής ξεκινά σε τέσσερα ελληνικά νησιά, στον Θερμαϊκό Κόλπο και σε μία παραλία της Αττικής.
Τα υποθαλάσσια λιβάδια απορροφούν το 18% του διοξειδίου του άνθρακα που αποθηκεύεται στις θάλασσες και τους ωκεανούς του πλανήτη, όμως απειλούνται σοβαρά εξαιτίας της ανθρωπογενούς δραστηριότητας: μόνο στη Μεσόγειο τα λιβάδια ποσειδωνίας φιλοξενούν 1.400 είδη φυκών και ζώων και απορροφούν έως και 35 φορές περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα από τα τροπικά δάση, όμως τα τελευταία 50 χρόνια έχει καταστραφεί σχεδόν το ένα τρίτο της συνολικής τους έκτασης.
Ελλείψεις
Σύμφωνα με τους ειδικούς, στις ελληνικές θάλασσες έχουν απομείνει κάποιες από τις σημαντικότερες εκτάσεις θαλάσσιων λιβαδιών ποσειδωνίας – ενός είδους φανερόγαμου φυτού, ενδημικού της Μεσογείου.
Παρ’ όλα αυτά, η έλλειψη επαρκούς γενικευμένης γνώσης αποτελεί ένα σοβαρό εμπόδιο για την προστασία τους. Εχοντας καταλήξει σε αυτή τη διαπίστωση, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ) ξεκίνησε πρόσφατα την υλοποίηση δράσεων σε τρεις άξονες, ώστε να μη χαθεί ανεπιστρεπτί αυτός ο «πλούτος» των ελληνικών θαλασσών.
Στο μικροσκόπιο του Οργανισμού έχουν τεθεί έξι περιοχές: ο Θερμαϊκός Κόλπος, η Κρήτη, η Κως, η Κεφαλλονιά, η Αλόννησος και ο Σχοινιάς.
Στις τρεις πρώτες μέσω των κατά τόπους Μονάδων Διαχείρισης υλοποιούνται ερευνητικά έργα για την αποτύπωση της έκτασης των λιβαδιών ποσειδωνίας, την εκτίμηση της κατάστασής τους, τη χαρτογράφηση των πιέσεων που δέχονται και τη διαμόρφωση μιας πρότασης διαχειριστικών μέτρων.
Ειδικά συστήματα
Επίσης, ο Οργανισμός προχωρά στην προμήθεια 44 ειδικών συστημάτων πόντισης και αγκυροβολίας σκαφών, τα οποία θα εγκατασταθούν σε προστατευόμενες τουριστικές περιοχές της Κεφαλλονιάς, της Αλοννήσου και του Σχοινιά.
«Πρόκειται για μόνιμα αγκυροβόλια φιλικά προς τα θαλάσσια λιβάδια, που θα τοποθετηθούν στις περιοχές αυτές για την εξυπηρέτηση επαγγελματικών και ιδιωτικών σκαφών. Στόχος της δράσης είναι να αποφευχθεί η ζημιά που προκαλείται στα ευαίσθητα οικοσυστήματα της ποσειδωνίας κατά την ανέλκυση των αγκυρών, κατά την οποία κάθε φορά ξεριζώνεται ένας μεγάλος αριθμός ριζωμάτων» επισημαίνει ο ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος σχεδιάζει επίσης τη δημιουργία μιας εφαρμογής για κινητές συσκευές, μέσω της οποίας τα σκάφη θα καθοδηγούνται για αγκυροβόληση εκτός των λιβαδιών ποσειδωνίας.
«Μέσω ενός έργου που είχε ως σκοπό να ανακαλύψει από τι αφανίζονται οι πίνες, ένα ενδημικό είδος της Μεσογείου, καταγράψαμε κάποια θαλάσσια λιβάδια της περιοχής» λέει στα «ΝΕΑ» η Λυδία Αλβανού, θαλάσσια βιολόγος και στέλεχος του ΟΦΥΠΕΚΑ στη Μονάδα Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών Κεντρικής Μακεδονίας.
«Παράλληλα συμμετείχαμε σε ένα πρόγραμμα για τα νεκρά φύλλα ποσειδωνίας που ξεβράζονται στις αμμουδιές, τα οποία προστατεύονται επίσης με ειδικές οδηγίες, καθώς βοηθούν στο να αποφευχθεί η παράκτια διάβρωση. Ετσι, έχοντας αποκτήσει μια καλή εικόνα προχωρούμε πλέον στη χαρτογράφηση των θαλάσσιων λιβαδιών της περιοχής, ώστε να προστατευτούν. Εντοπίσαμε πολύ καλά λιβάδια στην Επανομή, στη Σάνη Χαλκιδικής και σε όλη την περιοχή από το Ποσείδι μέχρι τον Γλαρόκαμπο. Για να παραμείνουν όμως ωραία, θα πρέπει να έχουμε καλή ποιότητα νερών – και αυτό αποτελεί ένα στοίχημα για εμάς».
Παγκόσμια Ημέρα
Σημειώνεται πως η 1η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα Θαλάσσιων Λιβαδιών, σε μια προσπάθεια να αναδειχθούν η αξία αυτών των εκπληκτικών οικοσυστημάτων και η ανάγκη προστασίας τους.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, παρότι τα λιβάδια ποσειδωνίας καλύπτουν λιγότερο από το 0,1% του θαλάσσιου πυθμένα του πλανήτη, απορροφούν και συγκρατούν το 18% του διοξειδίου του άνθρακα που αποθηκεύεται στις θάλασσες και τους ωκεανούς του.
Παρ’ όλα αυτά, από το 1990 και μετά η Γη χάνει κάθε χρόνο το περίπου 7% αυτών των πολύτιμων οικοσυστημάτων. Κύριες αιτίες είναι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη στην παράκτια ζώνη, η θαλάσσια ρύπανση, η αλόγιστη εγκατάσταση ιχθυοκαλλιεργειών, η παράνομη χρήση συρόμενων αλιευτικών εργαλείων, η παράνομη αλιεία με εκρηκτικές ύλες και η κλιματική αλλαγή.
Επίσης, τα υποθαλάσσια λιβάδια ποσειδωνίας δέχονται κάθε καλοκαίρι τις συνέπειες της ανεξέλεγκτης αγκυροβόλησης των τουριστικών ή επαγγελματικών σκαφών καθώς και της ύπαρξης κάθε λογής ακατάλληλων αγκυροβολίων που είναι αυθαιρέτως εγκατεστημένα.
Οπως επισημαίνει ο ΟΦΥΠΕΚΑ, τα λιβάδια ποσειδωνίας είναι εξαιρετικά ευαίσθητα και αναπτύσσονται με πολύ αργούς ρυθμούς, κατά μόλις λίγα εκατοστά κάθε χρόνο, με αποτέλεσμα για την ανάκαμψη ενός κατεστραμμένου λιβαδιού να απαιτείται χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 100 ετών…
Έντυπη έκδοση «ΤΑ ΝΕΑ»
