Γράφει Βασίλης Γούλας
Σύμφωνα με τις τελευταίες αποφάσεις η παραλία θα μείνει κλειστή για τους επισκέπτες καθώς υπάρχει σοβαρή πιθανότητα κατολισθήσεων, όπως υπήρξε το 2018 όταν και τραυματίστηκαν 7 άτομα, ενώ κατολίσθηση είχε γίνει και τον Σεπτέμβριο του 2022 μετά από σεισμική δόνηση μεγέθους 5,4 βαθμών της κλίμακας ρίχτερ μεταξύ Κεφαλονιάς και Ζακύνθου.
Οι απόψεις των επιστημόνων για το εάν πρέπει να τοποθετηθούν μέσα αντιστήριξης που θα συγκρατούν τους ετοιμόρροπους βράχους διίστανται, δημιουργώντας έναν γρίφο για το τι θα γίνει την τουριστική περίοδο που ξεκινά σε περίπου ένα μήνα, όταν και αναμένονται χιλιάδες τουρίστες που θέλουν να επισκεφτούν τη συγκεκριμένη παραλία. Κάποιοι εκτιμούν ότι πρέπει να γίνουν εργασίες, κυρίως στοχευμένες, άλλοι όμως επιμένουν ότι καμία εργασία δεν μπορεί να γίνει γιατί θα αλλοιώσει τη φυσική ομορφιά της περιοχής.
Οι επιφυλάξεις για τα τεχνητά μέσα
Ο αναπληρωτής καθηγητής τηλεανίχνευσης και μορφοτεκτονικής και διευθυντής του εργαστηρίου τηλεανίχνευσης στο ΕΚΠΑ κ. Μανώλης Βασιλάκης ανέφερε στο ΘΕΜΑ: «Επιβάλλεται να γίνουν λεπτομερέστερες μελέτες και να πυκνώσουμε τις αποτυπώσεις μας, όπου αντί για δύο αυτοψίες που γίνονται το χρόνο να γίνονται τουλάχιστον τέσσερις, όπως και να υπάρχει και αποτύπωση μετά από κάθε σεισμικό γεγονός ή ακραίο καιρικό φαινόμενο που παρατηρείται στην περιοχή».
Σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη το να τοποθετηθούν ειδικά πλέγματα στην πλαγιά της παραλίας εκτός από τεράστιο κόστος θα προκαλέσει και αλλοίωση του φυσικού τοπίου. «Αυτό που θα πρέπει να γίνει είναι να συστηματοποιηθεί η μελέτη του πρανούς. Και αυτό για να προτείνουμε κάποια έργα περιορισμένης έκτασης και όχι για να βάλουμε δίχτυα από πάνω μέχρι κάτω. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι στοχευμένες παρεμβάσεις σε κάποια σημεία που βλέπουμε εμείς ότι υπάρχει χαλάρωση των βραχοτεμαχίων για να πιάσουμε αυτά που είναι έτοιμα να πέσουν».
Όπως εξηγεί ο κ. Βασιλάκης, οι λύσεις που πρέπει να δοθούν, εφόσον αρχικά γίνει μια πιο εμπεριστατωμένη μελέτη, θα είναι τοπικού χαρακτήρα, ενώ άλλα μέτρα θα πρέπει να εφαρμοστούν στα ψηλότερα άλλα στα χαμηλότερα σημεία. «Τα μέτρα που θα μπορούσαν να βοηθήσουν είναι πλέγματα, φράχτες, ανασχέσεις βραχοτεμαχίων, αλλά και το μέτρο του καθαρισμού των χαλαρών βράχων, δηλαδή η ηθελημένη πτώση βράχου. Εκεί βάζουμε αναρριχητές και ρίχνουν αυτούς τους βράχους. Η λύση του πλέγματος από πάνω μέχρι κάτω δεν ενδείκνυται και γιατί το κόστος είναι τεράστιο αλλά και θα χαλάσει η αισθητική του τοπίου. Οι λύσεις πρέπει να είναι κάποιες τοπικές παρεμβάσεις με γνώμονα να είναι φιλικές στο περιβάλλον και στην αισθητική του τοπίου. Τονίζω όμως ότι αυτή τη στιγμή προέχουν πιο λεπτομερείς μελέτες. Μέχρι να γίνουν, καλό θα είναι να αποφεύγεται ο συνωστισμός και να τηρούνται τα μέτρα που υπάρχουν».
Οι τρεις ζώνες
Μέχρι στιγμής τα μοναδικά μέτρα που υπάρχουν είναι εκείνα που θεσπίστηκαν μετά τις κατολισθήσεις του 2018 όταν και τραυματίστηκαν 7 άτομα. Επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον πρόεδρο του ΟΑΣΠ Ευθύμη Λέκκα είχαν πραγματοποιήσει μελέτη στην περιοχή και δημιούργησε τρεις ζώνες στην περίφημη παραλία. Η πρώτη ζώνη αυτή του υψηλού κινδύνου όπου απαγορεύτηκε η πρόσβαση και εκτείνεται από τη βάση των πρανών μέχρι πίσω από το ναυάγιο και στη νοητή προέκταση της ζώνης αυτής στη θάλασσα απαγορεύεται η προσέγγιση σκαφών για την αποβίβαση επισκεπτών.
Η δεύτερη είναι η ζώνη μέσου κινδύνου και ελεγχόμενης πρόσβασης. «Η ζώνη αυτή εντοπίζεται πιο κοντά στο ναυάγιο και ενσωματώνεται στη ζώνη απαγορευμένης πρόσβασης και θα απαγορεύεται η πρόσβαση και η παραμονή επισκεπτών σε περιόδους κατά τη διάρκεια των οποίων μπορεί να εκδηλωθούν ή να επιταχυνθούν αστάθειες σχηματισμών κατά μήκος των πρανών, όπως π.χ. μετά την εκδήλωση ενός μεγάλου σεισμού, κατά την μετασεισμική του ακολουθία, κατά τη διάρκεια έντονων βροχοπτώσεων ή μετά από παρατεταμένη περίοδο έντονων και ισχυρών βροχοπτώσεων κλπ. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το εμβαδόν της ζώνης ελεγχόμενης πρόσβασης (4.642 m2), το σύνολο των επισκεπτών που μπορούν να συνυπάρξουν ταυτόχρονα στην ζώνη είναι 774 άτομα».
Τέλος θεσπίστηκε η ζώνη χαμηλού κινδύνου και ελεύθερης πρόσβασης όπου εκτείνεται από το εξωτερικό όριο της ζώνης μέσου κινδύνου μέχρι την ακτογραμμή. «Στην περιοχή αυτή επιτρέπεται η ελεύθερη πρόσβαση σκαφών, η ελεύθερη αποβίβαση επισκεπτών και η ελεύθερη παραμονή τους για όσο χρονικό διάστημα ορίζεται από τις δημοτικές αρχές. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το εμβαδόν της ζώνης ελεύθερης πρόσβασης (2.007 m2), ο μέγιστος αριθμός επισκεπτών, που μπορούν να συνυπάρξουν ταυτόχρονα στην ζώνη ελεύθερης πρόσβασης είναι περίπου 335 άτομα».
Ο κ. Ευθύμης Λέκκας εξήγησε στο ΘΕΜΑ ότι μετά από κάποιο διάστημα το μέτρο ατόνησε με αποτέλεσμα εκατοντάδες τουρίστες να πηγαίνουν να κάθονται στις απαγορευμένες ζώνες.
«Μετά την κατολίσθηση με τραυματισμούς το 2018, μελετήσαμε την περιοχή και με δοκιμαστικές καταπτώσεις, μεθοδολογίες και τεχνητά μέσα χαράξαμε τρεις ζώνες. Μια απαγορευμένη, μια επιτηρούμενη και μια ελεύθερη. Στην αρχή γινόταν επιτήρηση των ζωνών αλλά σιγά-σιγά ατόνησαν τα μέτρα με αποτέλεσμα να κυκλοφορήσουν δεκάδες βίντεο σε παγκόσμιο επίπεδο όπου έβλεπες 300 με 400 τουρίστες να κάθονται κάτω από το πρανές γιατί υπήρχε σκιά. Τον περασμένο Σεπτέμβριο την ώρα που είχαμε μια τηλεδιάσκεψη με τον υπουργό Τουρισμού και την Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων και τοπικούς φορείς έγινε ένας σεισμός και είχαμε κατολίσθηση μαζί με τσουνάμι. Μετά την αυτοψία που κάναμε στις 8 Μαρτίου διαπιστώσαμε ότι ο κίνδυνος είναι αυξημένος και από τη στιγμή που δεν υπάρχει διάθεση να τηρηθεί το μέτρο των ζωνών να απαγορευτεί η πρόσβαση στην παραλία. Θα μπορούν τα πλοία να πλησιάζουν και να κάνουν στη θάλασσα μπάνιο οι τουρίστες ενώ θα μπορούν σε έκτακτες περιπτώσεις να χρησιμοποιείται και η ζώνη ελεύθερης πρόσβασης».
Δεν μπορούν να γίνουν έργα «γιατί θα αλλοιωθεί το τοπίο»
Όπως επισημαίνει ο κ. Λέκκας δεν μπορούν να γίνουν έργα γιατί θα αλλοιωθεί το τοπίο. «Ούτε καρφιά, ούτε τσιμέντο μπορούμε να βάλουμε. Και αυτό γιατί αλλοιώνεται ο χαρακτήρας της παραλίας. Οτιδήποτε και αν κάνουμε ακυρώνει φυσικές διεργασίες. Για παράδειγμα ας υποθέσουμε ότι βρίσκουμε τη μεθοδολογία και τοποθετείται ένα διαφανές γυαλί και κλείσουμε το πρανές. Αυτό μπορεί οπτικά να μην επηρέαζε αλλά θα εμπόδιζε βράχια να πέσουν στην παραλία με αποτέλεσμα σε δυο με τρία χρόνια η παραλία θα εξαφανιζόταν από το νερό της θάλασσας. Θεωρώ λοιπόν ότι δεν μπορούμε να παρέμβουμε τεχνικά αφού η οποιαδήποτε παρέμβαση θα ακύρωνε την περιοχή».
Πώς θα μπορούσε να είναι εφικτή η πρόσβαση στην παραλία; Όπως τονίζει ο κ. Λέκκας εφόσον τεχνικές παρεμβάσεις θα αλλοίωναν τον χαρακτήρα της παραλίας και ίσως επηρέαζαν το περιβάλλον, θα πρέπει να γίνει «αυστηρή τήρηση της ζωνοποίησης και αλλαγή των ζωνών κάθε εξάμηνο. Γιατί κάθε έξι μήνες οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Επίσης θα πρέπει να γίνονται συχνότερα έλεγχοι γιατί αν βρέξει για παράδειγμα μπορεί να έχουμε πτώσεις ή αν γίνει σεισμός θα πρέπει να παρακολουθούμε και την περίοδο της μετασεισμικής ακολουθίας. Θα πρέπει επίσης τα καράβια που πηγαίνουν τους τουρίστες, αντί να πηγαίνουν και να κάθονται όλη την ημέρα να υπάρξει ένα πρόγραμμα δυο ή τριών ωρών. Να πηγαίνουν δηλαδή με βάρδιες». Μέτρα πρέπει να παρθούν και στην κορυφή, πάνω από την παραλία ώστε να μην πηγαίνουν στον γκρεμό τουρίστες που θέλουν να φωτογραφηθούν, τονίζει ο κ. Λέκκας.
Το έγγραφο της εκτίμησης διακινδύνευσης στην περιοχή Ναυαγίου Ζακύνθου που απέστειλε πριν από λίγες ημέρες ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ κ. Ευθύμιος Λέκκας στο υπουργείο Τουρισμού δεν αφήνει πολλά περιθώρια ώστε την καλοκαιρινή περίοδο η παραλία να είναι ανοικτή για τις χιλιάδες των τουριστών που θα περάσουν από εκεί. Η επιστημονική ομάδα με επικεφαλής τον κ. Λέκκα πραγματοποίησε στις 8 Μαρτίου έκτακτη αυτοψία με σκοπό την εκτίμηση κινδύνων από φυσικά φαινόμενα, όπως σεισμοί, βροχοπτώσεις αλλά και τη διάβρωση του εδάφους.
Η έρευνα η οποία βασίστηκε σε μακροσκοπικές παρατηρήσεις και μετρήσεις πεδίου, καθώς και στην αποτύπωση των πρανών με χρήση ειδικών μηχανημάτων και drone, έδειξε ότι στην ευρύτερη περιοχή του Ναυαγίου Ζακύνθου υφίσταται υψηλή σεισμικότητα. Ως αποτέλεσμα, ακόμη κι ένας ασθενής σεισμός μεγέθους 3,5 Ρίχτερ μπορεί να προκαλέσει αποκόλληση βράχων και κατολισθήσεις.
Επίσης, όπως αναφέρει στο έγγραφό του ο κ. Λέκκας «στην βορειοανατολική και νοτιοδυτική πλευρά των πρανών παρατηρήθηκαν πρόσφατες χαίνουσες διακλάσεις, κατακόρυφες με ομόρροπη διάταξη προς το πρανές, ορατού μήκους 6 περίπου μέτρων οι οποίες διευκολύνουν την εισροή των επιφανειακών και μετεωρικών υδάτων και προκαλούν διάβρωση και αστάθεια και στη συνέχεια πιθανές εκτεταμένες ανατροπές, καταπτώσεις και καταρρεύσεις».
Με βάση τα στοιχεία ο κ. Λέκκας πρότεινε να απαγορευτεί η πρόσβαση στην απαγορευμένη ζώνη και στη ζώνη ελεγχόμενης πρόσβασης, να απαγορευτεί η προσέγγιση στο κορυφαίο τμήμα του πρανούς και να υπάρξει κατάλληλη σηματοδότηση της απαγόρευσης, να επιτρέπεται η προσέγγιση στην ζώνη ελεύθερης πρόσβασης μόνο σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης και παροχής βοήθειας, ενώ θα πρέπει να υπάρξει μέριμνα ώστε «δύο τουλάχιστον φορές το χρόνο να πραγματοποιούνται ενόργανες μετρήσεις και επί τόπου αυτοψίες στην περιοχή προκειμένου να διερευνάται η εξέλιξη των φαινομένων και η βαθμονόμιση της εκάστοτε χρονικά εξελισσόμενης διακινδύνευσης».
Συνεδριάζει εκτάκτως το Δημοτικό Συμβούλιο
Σήμερα, το απόγευμα αναμένεται να συνεδριάσει εκτάκτως το Δημοτικό Συμβούλιο για το Ναυάγιο και στη συζήτηση θα συμμετάσχει μέσω τηλεδιάσκεψης και ο κ. Λέκκας.
Σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Δ.Σ. Σταύρος Κακολύρης, ανέφερε: «Με αφορμή τις τελευταίες σοβαρές εξελίξεις που προέκυψαν από τα έγγραφα του προέδρου του ΟΑΣΠ για τα μέτρα πρόσβασης και την ασφάλεια στον όρμο του Ναυαγίου θεωρώ ότι θα έπρεπε το Δημοτικό Συμβούλιο να είναι ενημερωμένο επίσημα από τα χείλη του ίδιου του καθηγητή και για αυτό την Τρίτη ο κ. Λέκκας θα μας εξηγήσει τα φαινόμενα στον Όρμο μετά από το αίτημα που έκανε και ο κ. Κασσιμάτης να παρευρίσκεται ο κ. Λέκκας. Σκοπός μας είναι το Ναυάγιο να ανοίξει με μέτρα ασφαλείας. Ήδη βρισκόμαστε σε επικοινωνία με τον υπουργό Τουρισμού, ώστε να του πούμε τις απόψεις μας γύρω από το θέμα. Σύντομα, ο Δήμαρχος μετά το Δημοτικό Συμβούλιο θα έχει επικοινωνία με τον κ. Κικίλια».
