Μαρία Λιλιοπούλου Συντάκτρια
Συνεχίζεται η απόλυτη σύγχυση που έχει προκαλέσει ο κανονισμός πυροπροστασίας κι έχει ανάψει φωτιές σε χιλιάδες ιδιοκτήτες ακινήτων πλησίον ή εντός δασικών εκτάσεων. Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αφού έδωσε στο …μιλητό παράταση για την υποβολή της τεχνικής έκθεσης από τους μηχανικούς έως τις 21 Ιουνίου (την οποία ωστόσο δεν έχει αποτυπώσει εγγράφως σε κάποια υπουργική απόφαση), εμφανίζεται να κάνει πίσω στις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών για τη φετινή χρονιά.
Την ίδια στιγμή ο Συνήγορος του Πολίτη με επιστολή του στην ηγεσία του υπουργείου επισημαίνει χωρίς περιστροφές ότι ο εν λόγω κανονισμός εκτός του ότι ήταν αχρείαστος δεδομένου ότι οι ισχύουσες πυροσβεστικές διατάξεις κρίνονται επαρκέστατες, ουσιαστικά αντιβαίνει στις αρχές του Συντάγματος και της ιδιοκτησίας.
Με το κύμα των αντιδράσεων να γιγαντώνεται, το υπουργείο οδηγείται σε μερική αναδίπλωση, η οποία, πάντως, δημιουργεί περισσότερα ερωτήματα από όσα επιχειρεί να απαντήσει.
Οπως επεσήμανε ο αρμόδιος υπουργός, Θόδωρος Σκυλακάκης στο πλαίσιο συνέντευξης τύπου που παραχώρησε, η υποβολή της τεχνικής έκθεσης – η οποία εκτιμάται ότι θα στοιχίσει περί τα 500 ευρώ ανά ιδιοκτησία – παραμένει υποχρεωτική, αλλά μειώνονται οι παρεμβάσεις, στις οποίες θα πρέπει να προβούν οι ιδιοκτήτες.
«Οι προδιαγραφές των τεχνικών μελετών πυροπροστασίας, που θέτει το ΥΠΕΝ είναι ενδεικτικές και όχι υποχρεωτικές», ανέφερε ο κ. Σκυλακάκης, ο οποίος πάντως φρόντισε να σημειώσει ότι ο Κανονισμός είχε καταρτιστεί πριν ο ίδιος αναλάβει την ηγεσία του υπουργείου. Υπογράμμισε ότι η ανάγκη για προστασία θα προσαρμόζεται με την πραγματικότητα. Επιχειρώντας να εξηγήσει την αλλαγή φιλοσοφίας του υπουργείου υστερα από τις σφοδρές διαμαρτυρίες, οι οποίες συνεχίζονται αμείωτες και ενόψει ευρωεκλογών, ο υπουργός είπε ότι πρακτικά οι μελέτες θα αποτελούν ένα προιόν …συμβιβασμού μηχανικού και ιδιοκτήτη.
Αυτό βεβαίως αφήνει το τοπίο ακόμα πιο θολό και ενέχει κινδύνους υποβολής ελλιπών ή και με ψευδή στοιχεία δηλώσεων. Κατά συνέπεια το μοναδικό θέμα που παραμένει σαφές είναι η μετακύλιση της απόλυτης ευθύνης σε ιδιοκτήτες και μηχανικούς.
Την ίδια στιγμή μπάχαλο επικρατεί και ως προς τα δασικά αυθαίρετα, κυρίως όσα δεν είχαν δηλωθεί στην πλατφόρμα τακτοποίησης και είναι πολλαπλάσια των περίπου 2.600 που δηλώθηκαν όσο αυτή παρέμενε ανοιχτή. Σύμφωνα με το υπουργείο, και οι ιδιοκτήτες δασικών αυθαιρέτων που δεν έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση τακτοποίησης, οφείλουν να υποβάλλουν τεχνικές μελέτες. Αν και πρόκειται για ακίνητα εξαιρετικά ευάλωτα σε πυρκαγιά εξαιτίας της θέσης τους, θεωρείται αμφίβολο ότι οι ιδιοκτήτες τους θα πάρνουν το ρίσκο να …αποκαλυφθούν από μόνοι τους. Αλλωστε ξεκαθαρίστηκε για άλλη μια φορά πως ενδεχόμενη υποβολή τεχνικής έκθεσης δεν συνιστά δήλωση τακτοποίησης.
Στις δηλώσεις, πάντως, τις οποίες θα υποβάλλουν οι δήμοι για να δημιουργήσουν ζώνες πυροπροστασίας μπορούν να συμπεριληφθούν και οι λεγόμενες οικιστικές πυκνώσεις.
Καταπέλτης ο Συνήγορος του Πολίτη
Για υπέρμετρη οικονομική επιβάρυνση των πολιτών από την εφαρμογή του Κανονισμού Πυροπροστασίας Ακινήτων, η οποία σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κοστίσει πολλές χιλιάδες ευρώ (πχ. κατασκευή μάνδρας ύψους 1 μέτρου με άκαυστα υλικά, τοποθέτηση πυράντοχων εξωτερικών κουφωμάτων, κτλ), κάνει λόγο σε επιστολή του προς την ηγεσία του υπουργείου Περιβάλλοντος κι Ενέργειας ο Συνήγορος του Πολίτη.
Στο κείμενο επισημαινεται ξεκάθαρα πως «το κράτος δεν είναι συνταγματικά αποδεκτό (άρθρα 24 και 17 του Συντάγματος) να μετακυλύει, σε μεγάλο βαθμό, τις ευθύνες της προστασίας της περιουσίας και του περιβάλλοντος από τις πυρκαγιές στους ιδιώτες, με υπέρμετρα, μάλιστα, επαχθείς οικονομικά όρους για αυτούς». Προσθέτει πως η διοίκηση και οι σχετικοί φορείς είναι υπεύθυνοι για τη λήψη μέτρων κατά των πυρκαγιών με τις ενδεδειγμένες προληπτικές ενέργειες.
Επιπλέον, σύμφωνα με τον Συνήγορο, «η επίμαχη ΚΥΑ θίγει το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα της ιδιοκτησίας (άρθρο 17), καθώς τα έξοδα υλοποίησης των υποχρεωτικών μέτρων πυρασφάλειας είναι υπέρογκα και όσοι πολίτες δε δύνανται να τα καταβάλλουν θα κατευθυνθούν αναγκαστικά προς την επιλογή μεταβίβασης των ακινήτων τους ή θα βρεθούν υπόχρεοι καταβολής υψηλών διοικητικών προστίμων, που καμία αντιστοιχία δεν έχουν με τα πρόστιμα που προβλέπονται στις υφιστάμενες πυροσβεστικές διατάξεις».
Προειδοποιει επίσης και για ζητήματα δυσχέρειας στην ασφάλιση της περιουσίας κατά της πυρκαγιάς, «γιατί εκτιμάται ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες θα απαιτήσουν την τήρηση των συγκεκριμένων μέτρων πριν προβούν στη σύναψη σύμβασης, ενώ τα ασφαλιστήρια συμβόλαια που βρίσκονται σήμερ εν ισχύ, ειναι πολύ πιθανό να τροποποιηθούν με επαχθέστερα ασφάλιστρα για όσους πολίτες δεν εχουν προβεί στις προβλεπόμενες εργασίες».
Σε κάθε περίπτωση, ο Συνήγορος υπογραμμίζει πως το πλήθος των πολιτών που θα αναγκαστούν να συμμορφωθούν με αυτά τα μέτρα είναι εξαιρετικά μεγάλο, καθώς η εν λόγω ΚΥΑ θεσπίζει οριζόντιες διατάξεις – με μόνη παράμετρο μερικής διαφοροποίησης των υποχρεωτικών εργασιών την κλίμακα επικινδυνότητας του ακινήτου – που αφορούν τόσο τα ακίνητα εντός, όσο και τα ακίνητα εκτός σχεδίου, τα ακίνητα μόνιμης ή εξοχικής κατοικίας, όπως και τα ακίνητα οποιασδήποτε χρονολογίας κατασκευής, όσα και αυτά που πρόκειται να ανεγερθούν.
Και όλα αυτά τη στιγμή που «το κράτος μέχρι σήμερα επιτρέπει την εκτός σχεδίου δόμηση, χωρίς να έχει προηγηθεί συγκεκριμένος χωροταξικός σχεδιασμός, χωρίς να έχει επιλύσει τα ζητήματα των κοινόχρηστων οδών σε συνάρτηση με την οικοδομησιμότητα των γηπέδων κλπ., ενώ, έχει κρίνει ως ανεκτά και τα μορφώματα οικισμών εντός δασών και δασικών εκτάσεων, με τις αντίστοιχες διατάξεις για τις οικιστικές πυκνώσεις. Πολλώ δε μάλλον παραμένουν ακίνητα εντός δασικών και αναδασωτέων εκτάσεων τα οποία, εάν και έχουν κριθεί ως τελεσιδίκως αυθαίρετα, δεν κατεδαφίζονται».
Ταυτόχρονα ο Συνήγορος υπενθυμίζει πως η διαδικασία ολοκλήρωσης των δασικών χαρτών της χώρας καθυστερεί, ενώ συχνά σημειώνονται καθυστερήσεις στην υλοποίηση έργων αντιπυρικής προστασίας εντός δασών και δασικών εκτάσεων.
Σύμφωνα με την Ανεξάρτητη Αρχή, μάλιστα, οι πυροσβεστικές διατάξεις περί καθαρισμού εκτάσεων που ίσχυαν και ισχύουν μέχρι σήμερα, είναι «επαρκείς, πλήρως λειτουργικές και εφαρμόσιμες από όλους τους πολίτες».
Οσον αφορά τις υποχρεώσεις των δήμων, ο Συνήγορος κρίνει πως είναι απαραίτητη η οργάνωση, στελέχωση και υποστήριξη των αρμοδίων υπηρεσιών τους ώστε να πραγματοποιούνται περισσότεροι έλεγχοι σε τακτική βάση, ενώ θεωρεί ότι η δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος παρακολούθησης των ελέγχων και της πορείας του καθαρισμού των γηπέδων από την κεντρική διοίκηση κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση.
Ερωτηθείς για την επιστολή, ο κ. Σκυλακάκης έστρεψε τα βέλη του και προς τον Συνήγορο σημειώνοντας με νόημα ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να ασκεί τις αρμοδιότητές του, κάτι για το οποίο κρίνεται.
