Ένα από τα βασικά ζητήματα της πράσινης μετάβασης είναι η ανάγκη ανακύκλωσης των υλικών που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή των ΑΠΕ, σύμφωνα με τις αρχές της βιωσιμότητας και της κυκλικής οικονομίας.
Κάτι τέτοιο όμως δεν είναι πάντα μια εύκολη υπόθεση.
Όπως αναφέρει η WindEurope το 90% της μάζας μιας ανεμογεννήτριας είναι ανακυκλώσιμο, αλλά προκύπτει το ερώτημα, τι γίνεται με τα υπόλοιπα; Τα πτερύγια των ανεμογεννητριών είναι τα μόνα σημαντικά μέρη τους που δεν έχουν ανακυκλωθεί ακόμη σε μεγάλη κλίμακα.
Η αιολική βιομηχανία, ωστόσο, δοκιμάζει πολλές συναρπαστικές λύσεις για να το αλλάξει αυτό. Η Vattenfall έχει δεσμευτεί να ανακυκλώνει όλα τα πτερύγια από τους παροπλισμένους στροβίλους της ξεκινώντας από το 2030. Ακόμη, πριν λίγες μέρες αποκάλυψε ότι μετατρέπει τα παλιά πτερύγια σε σκι. Πρόσφατα η Acciona παρουσίασε τις πρώτες σανίδες του σερφ στον κόσμο από παλιές λεπίδες ανεμογεννητριών. Η Acciona δημιουργεί επίσης ένα εργοστάσιο ανακύκλωσης λεπίδων στη Ναβάρα της Ισπανίας, που θα τεθεί σε λειτουργία τον επόμενο χρόνο και θα δημιουργήσει 100 θέσεις εργασίας. Το εργοστάσιο θα έχει δυναμικότητα 6.000 τόνων υλικού ετησίως.
Σανίδες σέρφ
Ειδικότερα, η Acciona συνεργάστηκε με τον επαγγελματία σέρφερ Josh Kerr και τη μάρκα σανίδων του σερφ Draft Surf, για να δημιουργήσει τις πρώτες σανίδες σερφ στον κόσμο που είναι κατασκευασμένες από ένα αποσυρμένο πτερύγιο ανεμογεννήτριας.
Το υλικό προήλθε από παροπλισμένη λεπίδα από το αιολικό πάρκο Waubra στη Βικτώρια. Έτσι, μια αρχική σειρά δέκα πρωτότυπων σανίδων έχουν κατασκευαστεί ως μέρος της Turbine Made της Acciona, η οποία ξεκίνησε τον Φεβρουάριο ως η πρώτη πρωτοβουλία της Αυστραλίας που είναι αφιερωμένη στη διερεύνηση καινοτόμων τρόπων μετατροπής παροπλισμένων πτερυγίων ανεμογεννητριών σε νέα υλικά και προϊόντα. Αντιπροσωπεύει το επόμενο βήμα στις προσπάθειες της Acciona για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Αυστραλία.
Οι χειροποίητες σανίδες του σερφ διαθέτουν επαναχρησιμοποιημένες λωρίδες πτερυγίων, ενσωματωμένες στο κατάστρωμα για αντοχή και ευέλικτο έλεγχο. Τα πτερύγια της σανίδας, κατασκευασμένα από ανακυκλωμένο υαλοβάμβακα, παρέχουν σταθερότητα, κίνηση και ταχύτητα, ενώ το εξωτερικό κέλυφος ενισχύεται περαιτέρω με την ενσωμάτωση ανακυκλωμένων σωματιδίων λεπίδων στροβίλου.
Ο Josh Kerr, Αυστραλός επαγγελματίας σέρφερ και ιδρυτής της Draft Surf, δήλωσε: «Όταν η Acciona μας προσέγγισε για να είμαστε μέρος της λύσης και να συνεργαστούμε για να δημιουργήσουμε αυτές τις σανίδες του σερφ, αρπάξαμε την ευκαιρία. Προτεραιότητα για τη μάρκα μας είναι να προσφέρουμε την καλύτερη εμπειρία σερφ με ποιοτικά και βιώσιμα προϊόντα, κάτι που ευθυγραμμίζεται με το όραμα της Acciona για το Turbine Made».
Η Διευθύντρια Βιωσιμότητας της Acciona Energia, Mariola Domenech, τόνισε: «Γνωρίζουμε ότι τα επόμενα 10 έως 15 χρόνια χώρες όπως η Αυστραλία θα έχουν μεγάλο όγκο παροπλισμένων πτερυγίων ανεμογεννητριών, οπότε ενεργούμε τώρα για να διερευνήσουμε νέους τρόπους ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης του υλικού από το οποίο κατασκευάζονται.
Η δημιουργία σανίδας του σερφ, που αναπτύχθηκε τοπικά, είναι ένα παράδειγμα του τρόπου με τον οποίο επαναπροσδιορίζουμε τα υλικά από παροπλισμένα πτερύγια στροβίλων, επιστρατεύοντας την καινοτομία στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας».
Η πρωτοβουλία Turbine Made βασίζεται στο προηγούμενο έργο της Acciona για την επαναχρησιμοποίηση των παροπλισμένων πτερυγίων ανεμογεννητριών, που περιλαμβάνει μια συνεργασία με την ευρωπαϊκή μάρκα μόδας El Ganso για τη δημιουργία αθλητικών παπουτσιών με ανακυκλωμένο υλικό λεπίδων στις σόλες τους, καθώς και την ενσωμάτωση ανακυκλωμένων υλικών λεπίδων στις δέσμες στρέψης των ηλιακών ιχνηλατών σε ένα ηλιακό εργοστάσιο στην Extremadura της Ισπανίας.
Από τη θάλασσα στο χιόνι
Ένα ακόμη θετικό παράδειγμα είναι η Vattenfall που από το 2021 έχει απαγορεύσει την υγειονομική ταφή των πτερυγίων των ανεμογεννητριών από παροπλισμένα αιολικά πάρκα.
Σήμερα, έως και το 85-90% των αποσυναρμολογημένων ανεμογεννητριών ανακυκλώνονται μετά από χρήση για έως και 35 χρόνια.
Στόχος της Vattenfall είναι να διασφαλίσει ότι όλα τα πτερύγια από παροπλισμένες ανεμογεννήτριες μπορούν να ανακυκλωθούν από το 2030, χρησιμοποιώντας νέες μεθόδους.
Μια από αυτές έχει οδηγήσει στην κατασκευή πέδιλων του σκι, σε συνεργασία με την Evi Ski που ιδρύθηκε πριν από 15 χρόνια από τον βιομηχανικό σχεδιαστή Endre Hals, αλλά και με την εταιρεία σύνθετης ανακύκλωσης Gjenkraft που εδρεύει σε μια κοιλάδα κοντά στο Sognefjord της Νορβηγίας.
Η Gjenkraft έχει αναπτύξει μέθοδο για την ανακύκλωση μιας σειράς υλικών, συμπεριλαμβανομένων των πολύπλοκων σύνθετων δομών που βρίσκονται στα πτερύγια των ανεμογεννητριών, οι οποίες εγκαταστάθηκαν πριν από 20-25 χρόνια και πλησιάζουν τώρα στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
«Θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε τις μακριές ίνες από τα πτερύγια των ανεμογεννητριών για να δημιουργήσουμε κάτι άλλο που είναι μακρύ – όπως τα σκι. Και μετά από αυτό, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε για κάτι μικρότερο. Ίσως μια τηλεσκοπική βάση», λέει ο Endre.
Η παραγωγή σκι είναι μόνο μία από τις πολλές ευκαιρίες για την ανακύκλωση σύνθετων υλικών από ανθρακονήματα από πτερύγια ανεμογεννητριών. Η Vattenfall συμμετέχει επίσης σε έργα για την κατασκευή καμπινών και εγκαταστάσεων στάθμευσης χρησιμοποιώντας εξαρτήματα από παροπλισμένες ανεμογεννήτριες. Ο Gustav Frid, ανώτερος ειδικός περιβάλλοντος και βιωσιμότητας στη Vattenfall, εξηγεί:
«Χρειαζόμαστε αυτά τα καινοτόμα παραδείγματα για να δείξουμε τι είναι πραγματικά δυνατό. Υπάρχουν τεράστιες δυνατότητες για δημιουργικότητα και νέες εφαρμογές για τα σύνθετα υλικά που βρίσκονται κυρίως στα πτερύγια, αλλά και σε άλλα μέρη μιας ανεμογεννήτριας. Στόχος μας είναι να εντοπίσουμε κυκλικές λύσεις που εξυπηρετούν έναν πρακτικό σκοπό στην κοινωνία. Πρόκειται για τη βελτιστοποίηση της χρήσης υλικών. Με την παράταση της διάρκειας ζωής μιας ανεμογεννήτριας ή την επαναχρησιμοποίηση ενός εξαρτήματος σε μια νέα εφαρμογή, μπορούμε να εξάγουμε περισσότερη αξία και να μειώσουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των υλικών».
