Η απλή αναλογική στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «θα έπρεπε να είχε θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια», υπογραμμίζει ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ της Κυριακής και στην δημοσιογράφο Ηλέκτρα Βισκαδουράκη.
Η απλή αναλογική στις εκλογές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης «θα έπρεπε να είχε θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια», υπογραμμίζει ο Υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, στη συνέντευξη που παραχώρησε στην εφημερίδα ΑΥΓΗ της Κυριακής και στη δημοσιογράφο Ηλέκτρα Βισκαδουράκη. «Και μόνο αυτή να ήταν η προς ψήφιση θεσμική αλλαγή, που δεν είναι, θα είχε μια πολύ μεγάλη αξία. Το σημερινό εκλογικό παραμορφωτικό εκλογικό σύστημα έχει κλείσει προ πολλού το κύκλο του», προσθέτει ο κ. Σκουρλέτης.
Απαντώντας σε ερώτηση για τις αντιδράσεις των ηγεσιών σε ΕΝΠΕ και ΚΕΔΕ απέναντι στον «Κλεισθένη 1», το σχέδιο νόμου για την αναθεώρηση του «Καλλικράτη», ο Υπουργός Εσωτερικών επισημαίνει ότι σχετίζονται με την απλή αναλογική και είναι «κατανοητό το γιατί, μιας και ξεβολεύει από μια παγιωμένη κατάσταση εδώ και δεκαετίες.»
Ο κ. Σκουρλέτης εκτιμά ότι από την έναρξη της τυπικής διαβούλευσης, μέχρι και την εισαγωγή του νομοσχεδίου στην Ολομέλεια της Βουλής, ουσιαστικά «εξασφαλίζεται η δίμηνη περίοδος διαβούλευσης και συζήτησης που ζητούν οι φορείς των αιρετών», ώστε να εξεταστούν εναλλακτικές προτάσεις επί διατάξεών του.
Ο Υπουργός Εσωτερικών επισημαίνει ότι ο «Κλεισθένης 1» κινείται εντός των δεδομένων συνταγματικών και δημοσιονομικών ορίων, τονίζοντας ότι «το νομοσχέδιο δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μια ολιστική μεταρρυθμιστική πρόταση αλλά τα πρώτα βήματα μιας νέας μεταρρυθμιστικής φάσης. Όλες οι μικρές ή μεγάλες αλλαγές που προωθούνται σαφώς και καλύπτουν πραγματικές ανάγκες.»
Σχολιάζοντας τις ενστάσεις αναφορικά με την κυβερνησιμότητα των δήμων λόγω της απλής αναλογικής, ο υπουργός τονίζει ότι «η πρώτη εγγύηση κυβερνησιμότητας είναι η υιοθέτηση της κουλτούρας των συναινέσεων, των συνεργασιών και των συγκλίσεων. Αν κάποιος μελετήσει το νομοσχέδιο, θα διαπιστώσει ότι διευκολύνεται η διαμόρφωση των αναγκαίων πλειοψηφιών σε κρίσιμα θέματα που είναι απαραίτητα για την λειτουργία ενός δήμου.»
Ο κ. Σκουρλέτης θυμίζει ότι από το 2016 έχουν διοχετευτεί σημαντικές οικονομικές ενισχύσεις προς την Τοπική Αυτοδιοίκηση σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια της κρίσης, ενώ σημαντικά είναι και τα υπό εξέλιξη έργα απλοποίησης των διαδικασιών και μείωσης της γραφειοκρατίας στους ΟΤΑ.
Ο Υπουργός Εσωτερικών δεν αποκλείει, επίσης, να συμπέσει ο χρόνος διεξαγωγής των εθνικών και αυτοδιοικητικών εκλογικών αναμετρήσεων το 2019.
Τέλος, σε ερώτηση για την προοπτική κατάτμησης της Β’ Αθηνών, ο κ. Σκουρλέτης απαντά ότι το μέτρο αυτό, το οποίο έχει προταθεί και από το Κίνημα Αλλαγής, κινείται σε θετική κατεύθυνση, εφόσον εντάσσεται σε μια λογική διαλόγου για τη διεύρυνση της δυναμικής της απλής αναλογικής.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Υπουργού Εσωτερικών στην εφημερίδα:
Τις τελευταίες ημέρες υπάρχει σύγχυση αναφορικά με τον χρόνο διεξαγωγής των εθνικών εκλογών. Τελικά το 2019 θα στηθούν τρεις κάλπες; Θα υπάρξει χρονική σύμπτωση των εθνικών και των αυτοδιοικητικών εκλογών;
Τα πράγματα είναι απολύτως σαφή ως προς την ημερομηνία διεξαγωγής των αυτοδιοικητικών εκλογών με βάση τη διάταξη που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο που βρίσκεται σε διαβούλευση, ενώ είναι εξίσου σαφής η πρόθεση της κυβέρνησης να εξαντλήσει τον συνταγματικά προβλεπόμενο χρόνο της θητείας της. Άρα είναι πιθανό να συμπέσουν οι δυο εκλογικές διαδικασίες. Πάντως, οι τρεις εκλογικές μάχες για το 2019, το Μάιο οι ευρωεκλογές και το φθινόπωρο του 2019 οι εθνικές και οι αυτοδιοικητικές, δεν είναι κάτι που προέκυψε τώρα.
Περνάμε τώρα στο πρόγραμμα «Κλεισθένης Ι». Οι πρώτες αντιδράσεις από ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ είναι αρνητικές. Θεωρείτε ότι το νομοσχέδιο ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της Αυτοδιοίκησης; Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που ο «Κλεισθένης Ι» θα μπορέσει να αντιμετωπίσει;
Οι αντιδράσεις των ηγεσιών της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, και οφείλουμε να κάνουμε αυτόν τον διαχωρισμό ανάμεσα στις ηγεσίες και το σύνολο των εμπλεκομένων με την Αυτοδιοίκηση, σχετίζονται σχεδόν αποκλειστικά με την απλή αναλογική. Κατανοητό το γιατί, μιας και ξεβολεύει από μια παγιωμένη κατάσταση εδώ και δεκαετίες. Δεν είναι τυχαίο το ότι, περά από γενικόλογες αναφορές, δεν έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες προτάσεις γύρω από μια σειρά κρίσιμα ζητήματα. Το νομοσχέδιο δεν φιλοδοξεί να αποτελέσει μια ολιστική μεταρρυθμιστική πρόταση, αλλά τα πρώτα βήματα μιας νέας μεταρρυθμιστικής φάσης. Όλες οι μικρές ή μεγάλες αλλαγές που προωθούνται σαφώς καλύπτουν πραγματικές ανάγκες. Το γεγονός ότι προσθέσαμε τον αριθμό «ένα» στην πρότασή μας σημαίνει ότι αναγνωρίζουμε πως οι σημερινές συνθήκες, τόσο στην οικονομία όσο και στο επίπεδο του συνταγματικού πλαισίου, δεν μας επιτρέπουν να μιλάμε για μια ολοκληρωμένη, άμεσα εφαρμόσιμη μεταρρύθμιση, αλλά μόνο για την πρώτη φάση της. Δεν μπορούμε να υποσχεθούμε πράγματα που δεν μπορούμε να τα υποστηρίξουμε με αντίστοιχα μέσα. Τι πιο ειλικρινές; Όσον αφορά την καθιέρωση της απλής αναλογικής, θα έπρεπε να είχε θεσμοθετηθεί εδώ και χρόνια. Και μόνο αυτή να ήταν η προς ψήφιση θεσμική αλλαγή, που δεν είναι, θα είχε μια πολύ μεγάλη αξία. Το σημερινό εκλογικό παραμορφωτικό εκλογικό σύστημα έχει κλείσει προ πολλού το κύκλο του.
Δυνάμεις όπως το ΚΚΕ και η ΛΑΕ που θα υποστήριζαν την απλή αναλογική, τώρα γυρνούν την πλάτη σε αυτό το εγχείρημα. Τι διασφαλίζει ότι με την απλή αναλογική δεν θα υπάρχουν συμφωνίες παρατάξεων κατά περίπτωση, που ενδεχομένως να θέτουν σε κίνδυνο τη διαφάνεια;
Πρώτη φορά μεταπολιτευτικά παρουσιάζεται το φαινόμενο δυνάμεις της Αριστεράς να μην υποστηρίζουν την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Σημεία των καιρών, που αναδεικνύουν όμως τη στρατηγική αναδίπλωση του ΚΚΕ. Αντίθετα η καθιέρωση του συστήματος της απλής αναλογικής θα ενδυναμώσει τη διαφάνεια και τις συνθέσεις σε μια πραγματική προγραμματική βάση.
Γιατί εξαιρούνται από την εκλογική διαδικασία στελέχη της διοίκησης που είναι γνώστες του αντικειμένου, όπως γενικοί ή εκτελεστικοί γραμματείς ή επιστημονικοί συνεργάτες των ΟΤΑ; Παράλληλα οι αιρετοί εκφράζουν τον φόβο ότι εκτελεστικοί γραμματείς θα διοριστούν από το κράτος στους ΟΤΑ. Τι απαντάτε σε αυτό;
Ως προς το πρώτο ακολουθούμε τη λογική των υφιστάμενων κωλυμάτων σε σχέση με το ποιοι μπορούν να είναι υποψήφιοι. Βεβαίως, αν κάτι επιδέχεται βελτίωσης μπορούμε να το δούμε. Θεωρώ ότι εξασφαλίζεται η δίμηνη περίοδος διαβούλευσης και συζήτησης που ζητούν οι φορείς των αιρετών, οπότε υπάρχει ικανός χρόνος να εξετάσουμε τα ζητήματα που ανακύπτουν. Σχετικά με την υποτιθέμενη πρόθεση της κυβέρνησης να διορίζει τους εκτελεστικούς γραμματείς, πρόκειται για αποκύημα αρρωστημένης φαντασίας που επαναλαμβάνεται, παρά τις διαψεύσεις, για προπαγανδιστικούς λόγους.
Σε τι ωφελεί η επαναφορά των κοινοτήτων με αποφασιστικές αρμοδιότητες μέσα στο πλαίσιο του δήμου;
Στο πλαίσιο μιας λογικής ενδοδημοτικής αποκέντρωσης θωρούμε σκόπιμο να ενισχύσουμε τις τοπικές κοινότητες βάζοντας ένα φρένο στη διαρκή εγκατάλειψή τους. Γι’ αυτό άλλωστε προβλέπουμε και ειδικά ποσά που θα διατίθενται για έργα στις συγκεκριμένες κοινότητες με πρόταση των αντίστοιχων συμβουλίων.
Οι αιρετοί σας επικρίνουν ότι στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει πρόβλεψη ώστε το σύστημα διοίκησης των δήμων να είναι λειτουργικό και αποτελεσματικό. Εκτιμάτε ότι το πρώτο διάστημα με την εφαρμογή της απλής αναλογικής θα υπάρξουν κραδασμοί; Πως θα ξεπεραστούν προβλήματα στην διοίκηση των ΟΤΑ;
Ο κίνδυνος της λεγόμενης «ακυβερνησίας» είναι ένα κατασκεύασμα των πολέμιων της απλής αναλογικής. Η πρώτη εγγύηση κυβερνησιμότητας είναι η υιοθέτηση της κουλτούρας των συναινέσεων, των συνεργασιών και των συγκλίσεων. Αν κάποιος μελετήσει το νομοσχέδιο, θα διαπιστώσει ότι διευκολύνεται η διαμόρφωση των αναγκαίων πλειοψηφιών σε κρίσιμα θέματα που είναι απαραίτητα για την λειτουργία ενός δήμου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα όσα προβλέπονται για την ψήφιση του προϋπολογισμού.
Στην νέα εποχή μετά το Μνημόνιο πως θα μπορούν χωρίς πόρους οι ΟΤΑ να επιτελέσουν τον αναπτυξιακό του ρόλο; Τι θα συμβεί με την χρηματοδότηση των δήμων; Τι σχεδιάζετε για τους μικρούς δήμους που δεν έχουν πλήρεις υπηρεσίες;
Εμείς ήμασταν από τους πρώτους που αναγνωρίσαμε το πρόβλημα της δραματικής μείωσης των πόρων της Αυτοδιοίκησης σε ποσοστό άνω του 60%, λόγω της πολιτικής των μνημονίων. Η αλήθεια όμως είναι ότι η Αυτοδιοίκηση είχε πολλά χρόνια να δει τα χρήματα που της έχουν διατεθεί από το 2016. Αναφέρομαι στα χρήματα από το ΕΣΠΑ, τα χρηματοδοτικά εργαλεία «ΦιλόΔημος Ι και ΙΙ», την έμμεση ενίσχυση μέσω των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας, τις έκτακτες ενισχύσεις στα μικρά νησιά και τους ορεινούς δήμους, τα χρήματα για την αντιμετώπιση των ακραίων καιρικών φαινομένων και της λειψυδρίας. Θέλοντας, επίσης, να αντιμετωπίσουμε την υποστελέχωση ενός μεγάλου αριθμού δήμων στο επίπεδο κυρίως των τεχνικών υπηρεσιών, δίνουμε μια σειρά από δυνατότητες με σκοπό να προσπεράσουμε ως ένα βαθμό τα εμπόδια. Τη δυνατότητα σύναψης προγραμματικών συμβάσεων με άλλους φορείς του Δημοσίου, με τη ΜΟΔ και την ΕΕΤΑΑ, καθώς και τη δυνατότητα συγκρότησης κοινών τεχνικών υπηρεσιών σε διαδημοτικό τοπικό επίπεδο.
Η γραφειοκρατία και οι πολλαπλοί έλεγχοι ταλανίζουν την Αυτοδιοίκηση. Με τον «Κλεισθένη Ι», τι αλλάζει με τις αποκεντρωμένες διοικήσεις; Η ενεργοποίηση του ελεγκτή νομιμότητας κατά πόσον θα μειώσει τη γραφειοκρατία στους δήμους;
Σωστά αναφέρεστε στη δημιουργία του ελεγκτή νομιμότητας ως μιας διακριτής υπηρεσίας ελέγχου της νομιμότητας, και μόνο, των αποφάσεων υπό την άμεση ευθύνη του ΥΠΕΣ. Θέλουμε να πιστεύουμε πως και χρόνο θα κερδίσουμε και πιο αξιόπιστες και διαφανείς διαδικασίες θα πετύχουμε. Το θέμα της γραφειοκρατίας βέβαια δεν αντιμετωπίζεται μόνο με τη δημιουργία της συγκεκριμένης υπηρεσίας. Ήδη υλοποιούμε ένα πολύ μεγάλο έργο απλοποίησης και πιστοποίησης την διαδικασιών των ΟΤΑ μέσω μιας Προγραμματικής Συμφωνίας που έχουμε υπογράψει ανάμεσα στο ΥΠΕΣ, την ΕΝΠΕ, την ΚΕΔΕ και την ΕΕΤΑΑ, συνολικού προϋπολογισμού 32 εκατομμυρίων ευρώ. Επίσης, διαρκώς γίνονται βελτιώσεις σε όλο το πλέγμα των νόμων που διατρέχουν τις λειτουργίες των ΟΤΑ. Θα σας θυμίσω και το «Μητρώο Πολιτών», το οποίο συνιστά ένα καθοριστικό βήμα αναβάθμισης της εξυπηρέτησης του πολίτη. Δημοτολόγια και ληξιαρχεία διασυνδέονται μεταξύ τους και με άλλους φορείς που ζητούν από τους πολίτες σχετικά στοιχεία. Σκοπός είναι να καταγράφονται, να διακινούνται και να διορθώνονται σε πραγματικό χρόνο όλα τα δεδομένα, για να αποφευχθεί η ταλαιπωρία των πολιτών στις ουρές, αλλά και να βελτιωθεί η εσωτερική λειτουργία των διασυνδεδεμένων υπηρεσιών. Έχουμε βέβαια να κάνουμε ακόμα πολλά, ωστόσο τα πρώτα απτά αποτελέσματα των προσπαθειών μας είναι γεγονός.
Πρόσφατα εξαγγείλατε την αλλαγή της χωροταξίας δέκα δήμων. Με ποια κριτήρια θα γίνει αυτή; Δεν είναι λίγοι οι αιρετοί που εκτιμούν ότι θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου με διεκδικήσεις για περαιτέρω διάσπαση των δήμων. Τι απαντάτε σε αυτό;
Το χωροταξικό δεν συμπεριλαμβάνεται στο περιεχόμενο του «Κλεισθένη I», ωστόσο, ως εξαίρεση σε αυτόν τον κανόνα, θα δούμε κάποιες ακραίες περιπτώσεις που θα τις αντιμετωπίσουμε τους επόμενους μήνες.
Τι θεωρείτε ότι κρύβεται πίσω από την κατά τα φαινόμενα στενή σχέση Νέας Δημοκρατίας με τον κ. Μαρινάκη; Που εκτιμάτε ότι θα οδηγήσει η όξυνση του πολιτικού κλίματος μετά τις δηλώσεις του κ. Μαρινάκη;
Ο κ. Μαρινάκης έχει παραπεμφθεί στη Δικαιοσύνη με συγκεκριμένες βαριές κατηγορίες. Θα ήταν πιο φρόνιμο από τη μεριά του να αυτοπεριοριστεί και να οργανώσει την υπερασπιστική του τακτική. Τα μέσα που κατέχει ο κ. Μαρινάκης βρίσκονται σε μια καθημερινή διατεταγμένη υπηρεσία εξόντωσης της κυβέρνησης, η δε στάση της Ν.Δ. απέναντι στο φαινόμενο Μαρινάκη είναι αποκαλυπτική. Έχουν γραφτεί πολλά για τις σχέσεις Μαρινάκη και Ν.Δ. που δεν νομίζω πως απέχουν από την πραγματικότητα.
Πως εκτιμάτε τις εξελίξεις στο Κίνημα Αλλαγής; Είναι εφικτή μια μελλοντική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ με την Κεντροαριστερά;
Θεωρητικά πάντοτε υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο και παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον, αλλά πρέπει να συντρέχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις για να συμβεί κάτι τέτοιο. Πρώτα απ’ όλα προγραμματικές συγκλήσεις. Δυστυχώς οι τελευταίες δηλώσεις της κ. Γεννηματά δείχνουν πως λειτουργεί υπό καθεστώς πολλαπλής επιτροπείας, που οδηγεί τελικά στην πλήρη δορυφοροποίησή της έναντι της Ν.Δ.
Στο παρελθόν είχε διατυπωθεί, ιδιαίτερα από το Κίνημα Αλλαγής, η πρόταση για την κατάτμηση της εκλογικής περιφέρειας Β’ Αθηνών. Πως αξιολογείτε αυτή την προοπτική;
Στο πλαίσιο μιας συνολικής συζήτησης γύρω από τον εκλογικό νόμο, πράγματι το θέμα της κατάτμησης της Β’ Αθηνών κινείται σε θετική κατεύθυνση. Μάλιστα, προ ημερών, είχα και ο ίδιος επισημάνει ότι η πρόταση αυτή θα μπορούσε να ενταχθεί στην ατζέντα μιας ουσιαστικής συζήτησης με το Κίνημα Αλλαγής, εάν ενδιαφερόταν να επανατοποθετηθεί για τον χρόνο εφαρμογής της απλής αναλογικής. Το ίδιο, βεβαίως, ισχύει και για οποιοδήποτε άλλο μέτρο μπορεί να συμβάλει στην εξορθολογικοποίηση της εκλογικής διαδικασίας. Το δεδομένο είναι ότι η κυβέρνηση έχει αναλάβει τις ευθύνες της σε αυτό το πεδίο και θα συνεχίσει να το πράττει.
