Μάκης Φόρτες: Περί ΕΣΠΑ ο λόγος…
Με αφορμή τη συνάντηση εργασίας που προκλήθηκε από την Περιφερειάρχη κ Ρόδη Κράτσα Τσαγκαροπούλου με θέμα την πορεία του τρέχοντος ΕΣΠΑ 2014-20 και τον προγραμματισμό του επόμενου 2021-27 με τη συμμετοχή των τοπικών αρχών και φορέων, ας δούμε κάποια ενδιαφέροντα στοιχεία.
Πριν από λίγες ημέρες δημοσιεύτηκαν σε ειδικευμένες ιστοσελίδες στα Ευρωπαϊκά προγράμματα τα τελευταία καταχωρημένα στοιχεία για το τρέχον ΕΣΠΑ 2014– 2020 (8-10-2019) τα οποία εν πολλοίς συμφωνούν με αυτά της τελευταίας επίσημης ενημέρωση της ΠΙΝ στην 5η Επιτροπή Παρακολούθησης στις 10/7/2019.
Από τα εν λόγω στοιχεία προκύπτει ότι η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων βρίσκεται στην τέταρτη θέση μεταξύ των 13 Περιφερειών της χώρας στην απορρόφηση των Ευρωπαϊκών πόρων με 31,09% και στην έκτη στις νομικές δεσμεύσεις (συμβάσεις) με 50,71%. Προφανώς μόνο ως αποτυχία δεν μπορεί να εκληφθούν αυτές οι επιδόσεις, όταν ο μέσος όρος των 13 Περιφερειών είναι 27,61% και 49,44% αντίστοιχα.
Για να προσγειωθούμε όμως στην πραγματικότητα παραθέτουμε πέντε αδιάσειστα στοιχεία:
1ον. Ένα σχεδόν χρόνο πριν τη λήξη του προγράμματος τέλος του 2020, συν τρία ακόμα χρόνια μέχρι το 2023 που θα κλείσει η προγραμματική περίοδος στην πράξη, …. 107.245.379 ευρώ (το μισό πρόγραμμα ή για την ακρίβεια το 49,29%) περιμένουν να αξιοποιηθούν στα Ιόνια Νησιά !
Το ποιο θα είναι το ακριβές ποσό που θα επιστραφεί στις Βρυξέλλες είναι το ζητούμενο. Πολύ δε περισσότερο που το 31,09 % των απορροφήσεων που δίνει την τέταρτη θέση μεταξύ των Περιφερειών στην ΠΙΝ, αντιστοιχεί σε μόλις ….54.109.456 ευρώ !
2ον. Εκτός από τους αναξιοποίητους πόρους του ΠΕΠ 2014 – 2020 υπάρχει και το διασυνοριακό πρόγραμμα Interreg V-A Ελλάδα – Ιταλία (η ΠΙΝ το διαχειρίζεται μαζί με τις περιφέρειες Ηπείρου και Δυτικής Ελλάδας) με συνολικό προϋπολογισμό 123.176.899 ευρώ και απορρόφηση μέχρι τώρα μόνο… 5.910.686 ευρώ ή το 4,80%, ενώ παραμένουν αδέσμευτα, οπότε και είναι προς αξιοποίηση, πάνω από τα μισά ….62.151.635 ευρώ ! Σε αυτό το πρόγραμμα έχει ανακοινωθεί από την Περιφερειακή Αρχή και τις αρχές του χρόνου η ένταξη του Ανοιχτού Θεάτρου Αργοστολίου στο άλσος Λαυράγκα στα Ραζάτα και έκτοτε….αγνοείται.
3ον. Ο Δήμος Αργοστολίου έχει μία θλιβερή συμμετοχή στο τρέχον ΕΣΠΑ, με κορυφαίο το πολύπαθο έργο, το σύγχρονο «γεφύρι της Άρτας» στην Κεφαλονιά, το κτίριο του Δημοτικού Γηροκομείου Αργοστολίου προϋπολογισμού 6.376.828 ευρώ που τελειωμό δεν έχει 10 χρόνια τώρα να σέρνει από το προηγούμενο ΕΣΠΑ 2007 – 2013 και 1.120.258,16 ευρώ για τον εξοπλισμό του πολύπαθου Γηροκομείου να περιμένουν από τις 11/7/2018 που εντάχθηκε το έργο να αξιοποιηθούν και ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ να λειτουργήσει το νέο κτίριο. Την ίδια ώρα το τεράστιο πρόβλημα της σχολικής στέγης αντιμετωπίζεται ισχνά με δύο μόνο ενεργές εργολαβίες (4ο δημοτικό Αργοστολίου και νηπιαγωγείο Λακήθρας) και ως εκ τούτου να περνάει στο επόμενο ΕΣΠΑ σαν πρώτη προτεραιότητα.
4ον. Στο τέλος του μήνα αναμένεται να ολοκληρωθεί η πρώτη αξιολόγηση των 28 Επιχειρησιακών Προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και να απελευθερωθεί το αποθεματικό επίδοσης, το οποίο αντιστοιχεί στο 6% του συνολικού προϋπολογισμού τους.
Πριν την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων που εποπτεύει την υλοποίησή του, θα προχωρήσει σε κινήσεις που σχετίζονται με την ωρίμανση νέων έργων και την επιτάχυνση ανάληψης νομικών δεσμεύσεων (συμβάσεις), την αξιοποίηση του εργαλείου υπερδέσμευσης ώστε να επιτυγχάνεται η απρόσκοπτη ένταξη νέων πράξεων για το ομαλό κλείσιμο των επιχειρησιακών προγραμμάτων, την εντατικοποίηση και στοχευμένη στήριξη δικαιούχων ή και ομάδων δικαιούχων (π.χ. Δήμοι) με ειδικά μέτρα και ενέργειες για την επιτάχυνση υλοποίησης έργων, την παρακολούθηση κρίσιμων έργων ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα με στόχο την επίσπευση της εμπρόθεσμης υλοποίησής τους.
Κομβικής πάντως σημασίας είναι και η διαμόρφωση σε συνεργασία με τις Διαχειριστικές Αρχές παρεμβάσεων επιτάχυνσης ανά Επιχειρησιακό Πρόγραμμα απόλυτα στοχευμένων σε ολιγάριθμα και σημαντικά για την απορρόφηση ενός προγράμματος, έργα, δράσεις ή ενέργειες.
Το ερώτημα αυτονόητο: Πόσο είναι έτοιμη για τα παραπάνω η πολιτική ηγεσία της ΠΙΝ για να καθοδηγήσει τους Δήμους και τους άλλους δυνητικούς δικαιούχους;
5ον. Από τη 1η Εγκύκλιο για το ΕΣΠΑ 2021 – 2027 του Υπουργείου Οικονομίας που εστάλη στις 6/6/2019 με βάση τον Περιφερειακό Δείκτη Ανταγωνιστικότητας στην κατάταξη μεταξύ 263 περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα Ιόνια Νησιά βρίσκονται ….επτά (7) θέσεις πριν από το τέλος στην 256η και μεταξύ των 13 Ελληνικών Περιφερειών στην …11η θέση, με ό,τι μπορεί να σημαίνουν αυτές οι επιδόσεις για την ΠΙΝ.
Το ΕΣΠΑ που έρχεται…
Αν τώρα συνυπολογίσουμε στα προηγούμενα που αφορούν το τρέχον ΕΣΠΑ 2014 – 2020 και το γεγονός ότι ήδη έχει αρχίσει ο σχεδιασμός του επόμενου ΕΣΠΑ 2021 – 2027 και μάλιστα με αυξημένους πόρους (τουλάχιστον κατά 10% παραπάνω), με προσκλήσεις ακόμα και υποβολής προτάσεων για την προετοιμασία και ωρίμανση έργων για υλοποίηση/συγχρηματοδότηση στην προγραμματική περίοδο 2021-2027 (πρόσκληση 108603-15/10/2018 και 13553-14/12018 του Υφυπουργού Οικονομίας) – είναι άγνωστο αν υποβλήθηκαν προτάσεις για την Κεφαλονιά – τότε το επόμενο διάστημα θα είναι κρίσιμο για το μέλλον της κάθε τοπικής κοινωνίας.
Σε κάθε περίπτωση πάντως, η ιστορία διδάσκει πως η καθυστέρηση απορρόφησης των πόρων μιας Προγραμματικής Περιόδου (όπως τώρα με το ΕΣΠΑ 2014 – 2020) ενέχει τον κίνδυνο να καθυστερήσει και η εκκίνηση της νέας Προγραμματικής Περιόδου (όπως τώρα με το ΕΣΠΑ 2021 – 2027, καθώς η χώρα μας τα έτη 2021, 2022 και 2023 θα προσπαθεί να κλείσει το τρέχον ΕΣΠΑ).
Το συμπέρασμα και το στοίχημα
Το συμπέρασμα απ’όλα τα παραπάνω είναι πως το στοίχημα σήμερα και για όλους είναι να μην χαθεί ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΕΥΡΩ από τα 107.245.379 ευρώ του ΠΕΠ Ιονίων Νήσων 2014 – 2020 που παραμένουν αναξιοποίητα, να αξιοποιηθούν όσο γίνεται περισσότερα από τα 62.151.635 ευρώ του Interreg V- A Ελλάδα – Ιταλία και ταυτόχρονα η πολιτική (και διαχειριστική) ηγεσία της ΠΙΝ να ανασκουμπωθεί και να αξιοποιήσει τις θετικές επιδόσεις του ΠΕΠ διεκδικώντας επί πλέον πόρους και όχι να αναλωθεί σε υπονοούμενα για ευθύνες περί καθυστερήσεων …των άλλων.
Και φυσικά πρέπει να υπάρξει όσο γίνεται καλλίτερη προετοιμασία για την επόμενη χρηματοδοτική πρόκληση του ΕΣΠΑ 2012 -2027.
…..και η δικιά μας ευθύνη !
Σε ό,τι αφορά το Δήμο Αργοστολίου η ευθύνη βαραίνει πρωταρχικά τη Δημοτική Αρχή και ύστερα τις υπόλοιπες δυνάμεις του Δημοτικού Συμβουλίου.
Στα πλαίσια της διαπαραταξιακής συναίνεσης και συνεργασίας που έχει ξεκινήσει με πρωτοβουλία του Δημάρχου κ. Μιχαλάτου μπορεί και πρέπει να διαμορφωθεί προγραμματική επεξεργασία και αξιολόγηση των αναγκών του Δήμου που να καταλήξει σε διαπαραταξιακή σύγκλιση αξιοποίησης των αναξιοποίητων πόρων του ΕΣΠΑ που φεύγει, και των χρηματοδοτήσεων του ΕΣΠΑ που έρχεται.
