Η λογική «the winner takes it all» (ο νικητής τα παίρνει όλα) από την πρώτη… Κυριακή, αρκεί να κερδίζει καθαρή εντολή σε έναν νέο πήχη νίκης που θα κινείται πάνω από το 40 έως το 43%, ώστε να τρέχει το πρόγραμμά του άμεσα χωρίς την υποχρέωση για διαδοχικές πολιτικές ζυμώσεις με τους υποψηφίους που έπονται, διαπερνά το νέο θεσμικό βήμα της κυβέρνησης για την τοπική αυτοδιοίκηση. Τι κι αν ο εκλογικός ορίζοντας για δήμους και περιφέρειες φαντάζει μακρινός, το Μαξίμου φέρνει μπροστά τις ανατροπές – τις ψηφίζει εντός Φεβρουαρίου, για την ακρίβεια – με τριπλό στόχο: πρώτον, ως σήμα πολιτικής κυριαρχίας με παρεμβάσεις της επόμενης μέρας, δεύτερον, ως σινιάλο συνέπειας στις προεκλογικές δεσμεύσεις μέσα από γρήγορη προώθηση κάθε ώριμου νομοσχεδίου και τρίτον για να μπει στο δημόσιο τερέν «άλλη μία αποτυχία» – κατά τα κυβερνητικά στελέχη – «της εποχής ΣΥΡΙΖΑ» που καθιέρωσε την απλή αναλογική.
Προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης περιγράφει τακτικά την τοπική αυτοδιοίκηση ως κεντρικό πυλώνα για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και για την κοινωνική συνοχή, ενώ είναι βέβαιο ότι τα αποκαλυπτήρια της ερχόμενης Πέμπτης, δηλαδή η έγκριση του εκλογικού νόμου για περιφέρειες και δήμους από το Υπουργικό Συμβούλιο, θα ανοίξουν ξεχωριστό πεδίο έντασης με την αξιωματική αντιπολίτευση. Οι βασικές «γραμμές» έχουν κλειδώσει, ωστόσο το νέο υπουργικό δίδυμο του Μάκη Βορίδη και Στέλιου Πέτσα στο Εσωτερικών προτίθεται να καταγράψει και σήμερα τον επίσημο παλμό της αυτοδιοίκησης, συμμετέχοντας στη μεσημεριανή τηλεδιάσκεψη του ΔΣ της Κεντρικής Ενωσης Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ). Τα «ίσως», τα «ναι» και τα «όχι» των δημάρχων θα μεταφερθούν στα «κεντρικά» άμεσα, ώστε οι τελικές διατάξεις να πάρουν πράσινο φως στα επόμενα 24ωρα. Μετά το Υπουργικό, θα ακολουθήσει δημόσια διαβούλευση περίπου δύο εβδομάδων.
Οι ανατροπές
Στην πρωθυπουργική προαναγγελία έγινε λόγος για «ευθυγράμμιση» με καλύτερο τρόπο «της βούλησης των δημοτών με τις πλειοψηφίες στα δημοτικά συμβούλια». Για μήνες η κυβέρνηση έβαζε επί τάπητος διαφορετικά μοντέλα ώστε να αποτυπώσει το νέο σύστημα, με το σκεπτικό να υπάρχουν «καθαρές, απλές λύσεις» για δημάρχους και περιφερειάρχες, «και όχι αλαζονείες, προσκόμματα, παράλογες συνθήκες και τελικά ακυβερνησία», όπως σχολιάζουν αρμόδιες πηγές. Οι ίδιες σημειώνουν ότι τέθηκε οριστικά εκτός κάδρου το σενάριο εκλογής από τον πρώτο γύρο με ποσοστό κάτω του 40% με προϋπόθεση να υπάρχει απόσταση, τουλάχιστον πέντε μονάδων, από τον δεύτερο υποψήφιο.
Αυτή η επιλογή να μην καθοριστεί διαφορά μεταξύ πρώτου και δεύτερου ενισχύει κατακόρυφα τον σχεδιασμό για νίκη από την πρώτη κάλπη σε όποιον κινείται λίγο υψηλότερα: στη ζώνη του 42%, συν-πλην μία μονάδα, με άλλα λόγια. Προ μηνών στελέχη του αρμόδιου υπουργείου μιλούσαν για επαναφορά πλειοψηφικού συστήματος, που «μπορεί να μη δίνει στον πρώτο συνδυασμό την πλειοψηφία των 3/5 επί των εδρών», με τα λόγια του τότε υφυπουργού Θοδωρή Λιβάνιου, αλλά «σίγουρα θα εξασφαλίζει την κυβερνησιμότητα».
Στην ίδια κατεύθυνση είναι ειλημμένη η απόφαση για πλαφόν που θα αφορά την είσοδο συνδυασμών-παρατάξεων σε δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Το όριο δεν θα ξεπερνά το 5%, όπως είναι η επικρατέστερη εκδοχή που προωθεί η κυβέρνηση, η οποία δεν θα αφήσει στους αυτοδιοικητικούς περιθώριο για κανένα «παζάρι» κάτω από το 3%. Και εδώ η διαβούλευση είναι σε εξέλιξη ώστε να καταγραφεί η οπτική των ενώσεων δημάρχων και περιφερειαρχών.
Μικρότερα συμβούλια
Το βέβαιο είναι ότι ο νέος νόμος θα καταργήσει την λεγόμενη «4η κάλπη», που με βάση τον «Κλεισθένη», αφορά στις κοινότητες. Η κυβέρνηση έχει στο μυαλό της τριπλό βαθμό διοίκησης (κεντρικό κράτος, περιφέρειες και δήμους) που σημαίνει ότι οι κοινότητες θα παραμείνουν αλλά οι υποψήφιοι για τοπικά συμβούλια θα ενσωματώνονται στα κεντρικά ψηφοδέλτια. Ακόμη μία ανατροπή αφορά στον αριθμό των δημοτικών συμβούλων, όπου θα πρέπει να θεωρείται δεδομένο το «μαχαίρι» έως και στο 30%, ιδίως σε μεγάλους δήμους. Για μείωση «λελογισμένη» αλλά «σίγουρα όχι διακοσμητική» μιλούν με νόημα πηγές με γνώση των διεργασιών.
