Γράφει Στέργιος Ζιαμπάκας
«Βόμβες» σε προϋπολογισμούς νοικοκυριών και δήμων βάζει η κυβέρνηση με μια –κατά την προσφιλή της τακτική– αιφνιδιαστική τροπολογία. Η εν λόγω ρύθμιση που ενσωματώθηκε την Πέμπτη στο νομοσχέδιο του υπουργείου Περιβάλλοντος για τους όρους δόμησης –και πλέον αποτελεί νόμο του κράτους– ρυθμίζει τον τρόπο είσπραξης του «τέλους ταφής» για τα έτη 2022, 2023 και 2024.
Αν και η πρόχειρη ανάγνωσή της δημιουργεί την αίσθηση ότι το κράτος έρχεται να μοιράσει χρήματα στους δήμους για την εξόφληση του συγκεκριμένου τέλους, η οικονομική της ανάλυση αποκαλύπτει ακόμη ένα «χαράτσωμα» των δημοτών. Καλεί δε τους δήμους να προβούν σε λογιστικές αλχημείες, που θα αποτυπωθούν σε επίσημα οικονομικά έγγραφα, σύμφωνα με όσα ακούστηκαν στη χθεσινή συνεδρίαση της ΚΕΔΕ. Η Ενωση των δημάρχων εξέφρασε την κάθετη αντίθεσή της στις προβλέψεις της τροπολογίας. Το ερώτημα είναι αν θα αντιδράσει με ένδικα μέσα, όπως προέβλεπαν παλαιότερες αποφάσεις της.
Το «τέλος ταφής» αποτελεί έναν φόρο –τύποις μια περιβαλλοντική εισφορά– που επιβάλλεται στους τόνους των απορριμμάτων που οδηγούνται σε ταφή χωρίς να έχει προηγηθεί επεξεργασία τους (π.χ. ανακύκλωση). Θεσπίστηκε από το 2012 ως ένα «αντικίνητρο ταφής», προκειμένου οι ΟΤΑ να ενισχύσουν τα ποσοστά ανακύκλωσης. Η επιβολή του έπαιρνε συνεχώς αναβολές.
Ωστόσο, με νόμο του τέως υπουργού Περιβάλλοντος, Κ. Σκρέκα, προβλέφθηκε η επιβολή του από 1/1/2022, με κλιμακωτή αύξηση (20 ευρώ/τόνο, με ετήσια αύξηση 5 ή 10 ευρώ/τόνο, έως να καταλήξει στα 55 ευρώ/τόνο από 1/1/2027). Ανεστάλη η είσπραξή του λόγω πανδημίας και γενικότερων οικονομικών συνθηκών, ώς τη στιγμή που η κυβέρνηση έρχεται να εισπράξει οφειλόμενα και νέα ποσά μέσω της αιφνιδιαστικής τροπολογίας. Την ίδια στιγμή, ουσιαστικά έργα που θα ενισχύουν την ανακύκλωση δεν έχουν υπάρξει, «με ευθύνη αποκλειστικά του κεντρικού κράτους και όχι των δήμων», τονίζει παγίως η ΚΕΔΕ.
Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν στη χθεσινή συνεδρίαση του ανώτατου συνδικαλιστικού οργάνου των δημάρχων, προσεχώς η κυβέρνηση θα εισπράξει (ή θα παρακρατήσει) από τους δήμους 230 εκατ. ευρώ, ποσό που αφορά τα «τέλη ταφής» για 2022, 2023 και α΄ εξάμηνο 2024. Για να «βγει ο λογαριασμός» θα παρακρατήσει από τους δήμους ποσά που τους είχε υποσχεθεί μέσω έκτακτων ενισχύσεων και, βεβαίως, θα τους εξαναγκάσει σε αύξηση των ανταποδοτικών τελών που πληρώνουν οι δημότες.
Αναλυτικότερα:
● 80 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στο «τέλος ταφής» του 2022: τα 60 εκατ. θα παρακρατηθούν από πρόσθετη επιχορήγηση που είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση στους δήμους για να αντεπεξέλθουν στο κόστος λειτουργίας και 20 εκατ. θα προέλθουν από το Ταμείο Εξυγίανσης – ταμείο στο οποίο καταβάλλουν χρήματα οι δήμοι για την αντιμετώπιση εκτάκτων συνθηκών. «Δηλαδή, πάλι δικά μας λεφτά, των δήμων», έσπευσε χθες να επισημάνει ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λ. Κυρίζογλου.
● 100 εκατ. ευρώ αντιστοιχούν στο «τέλος ταφής» του 2023: τα 50 εκατ. θα παρακρατηθούν από πρόσθετη επιχορήγηση που περίμεναν οι δήμοι και τα υπόλοιπα 50 εκατ. από την τακτική επιχορήγηση που αναμένουν το 2024 (τα 100 εκατ. πρέπει να πληρωθούν μέχρι 31/3/2024).
● 50 εκατ. αντιστοιχούν στην α΄ δόση του «τέλους ταφής» για το 2024 (πρέπει να πληρωθεί μέχρι 31/10/2024). Ολα αναμένεται να προέλθουν από αυξήσεις σε ανταποδοτικά τέλη, δηλαδή από τις τσέπες των δημοτών. Σημειώνεται δε ότι η συνολική χρέωση του «τέλους ταφής» για ολόκληρο το 2024 υπολογίζεται σε 120 εκατ. (άλλα 70 εκατ., δηλαδή, θα πρέπει να καταβληθούν το 2025).
Μάλιστα, περιγράφοντας την υπόθεση, ο πρόεδρος της Οικονομικής Επιτροπής της ΚΕΔΕ, Γ. Μουράτογλου, ανέφερε ότι η «κατεύθυνση» που έχει δοθεί στους δήμους είναι να εγγραφούν λογιστικά στα έσοδά τους τα συνολικά ποσά των πρόσθετων επιχορηγήσεων, παρ’ ότι μέρος τους θα παρακρατηθεί. Σύμφωνα με τον ίδιο, δήμοι που έχουν ήδη εγκρίνει προϋπολογισμούς για το 2024 πρέπει να προχωρήσουν σε αναμορφώσεις. Σε κάθε περίπτωση, οι παρακρατήσεις θα εξανεμίσουν όποιες αυξήσεις αναμένουν οι δήμοι από την κρατική επιχορήγηση του 2024, στο πλαίσιο του νέου τρόπου κατανομής των Κεντρικών Αυτοτελών Πόρων, τόνισαν ομιλητές.
Τα εκατομμύρια που θα συγκεντρωθούν για το «τέλος ταφής» από τα ανταποδοτικά τέλη που πληρώνουν οι δημότες προβλέπεται να κατευθυνθούν στον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ), ή μάλλον «στον υπουργό Περιβάλλοντος γενικά», επισήμανε δηκτικά ο κ. Κυρίζογλου. «Θα τα πάρεις από τον πολίτη και θα τα δώσεις στον ΕΟΑΝ, ο οποίος δεν θα τα γυρίσει στον πολίτη, θα τα πάει όπου θέλει. Αυτό είναι πλήρως αντισυνταγματικό», υπογράμμισε ο κ. Μουράτογλου.
Στο παρελθόν η ΚΕΔΕ είχε αποφασίσει να προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της επιβολής του «τέλους ταφής» – η απόφαση αυτή συμπεριλήφθηκε στη χθεσινή. Ωστόσο, η προσφυγή δεν ασκήθηκε με την επιχειρηματολογία ότι πρέπει να προηγηθεί κάποια διοικητική πράξη εφαρμογής του τέλους, πάνω στην οποία θα ασκηθεί η αίτηση ακύρωσης. «Στην Αττική, το τέλος ταφής έχει επιβληθεί επί έναν χρόνο. Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα», τόνισε με νόημα ο Αλ. Μαυραγάνης, μέλος της ΚΕΔΕ.
Η κυβέρνηση επισημαίνει ότι το «τέλος ταφής» έχει συμπεριληφθεί στις ρήτρες του Ταμείου Ανάκαμψης. «Το ζήτησε η Ελλάδα, όπως είχε ζητήσει και πολλά πράγματα που μπήκαν στα μνημόνια», αντέτεινε ο Γρ. Κωνσταντέλλος, πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών της ΚΕΔΕ, ενώ το ύψος του τέλους (π.χ. 20 ευρώ/τόνο) ορίστηκε «με μια πολύ μεγάλη αυθαιρεσία», σύμφωνα με το μέλος της ΚΕΔΕ Απ. Καλογιάννη.
Το «τέλος ταφής» χαρακτηρίστηκε ακόμη ένα «χαράτσωμα» σε βάρος των δημοτών και η επιβολή του ακόμη ένα σκέλος της «διαρκούς οικονομικής συμπίεσης» που δέχονται οι δήμοι. Με δεδομένο το αυξημένο κόστος για λειτουργικές (όπως ενεργειακές) δαπάνες, που αντιμετωπίζονται «με ψίχουλα» και «όχι με οριζόντια προγράμματα χρηματοδότησης», για τα επόμενα χρόνια «θα πρέπει να σκεφτούμε ότι θα υπάρξει μια νέα γενιά χρεοκοπημένων δήμων, που θα είναι και πρωτεύουσες νομών», προειδοποίησε ο πρόεδρος της Επιτροπής Κοινωνικής Πολιτικής της ΚΕΔΕ, Σ. Δανιηλίδης.
