7-4-2025
Μήνυμα του ΙΚΙ
33 χρόνια ηχηρής απουσίας του Αντώνη Τρίτση
Κάθε χρόνο αυτήν την ημέρα, 7 Απρίλιου, τιμούμε τον Αντώνη Τρίτση που έφυγε πρόωρα από τη ζωή το 1992. Και το κάνουμε θυμίζοντας το έργο και την προσφορά του στον τόπο μας αμέσως μετά την μεταπολίτευση (1974). Ο Α. Τρίτσης έδρασε σε πολλά μέτωπα και κατάφερε να δημιουργήσει ένα τοπικό κίνημα για την ισόρροπη ανάπτυξη και το περιβάλλον σε εποχή που κανείς δεν νοιαζόταν στην πράξη για την προστασία του. Και το σπουδαιότερο, έθεσε τα ζητήματα αυτά στην ημερήσια διάταξη της συζήτησης. Άνοιξε ένα δημόσιο διάλογο για θέματα που κανείς άλλος δεν είχε επιχειρήσει ή σκεφτεί να θίξει. Αργότερα, το 1981, με την κυβερνητική αλλαγή και με τη ιδιότητα του βουλευτή και υπουργού ΧΟΠ έβαλε σε κίνηση τον μηχανισμό για την υλοποίηση ενός σχεδίου για την ανασυγκρότηση των νησιών. Και ταυτόχρονα ξεκίνησε την πολεοδομική και χωροταξική ανασυγκρότησης ολόκληρης της χώρας.
Παραθέτουμε σήμερα αποσπάσματα από ένα παλιό κείμενο από ομιλία του, το 1983, που δείχνει την αντίληψη είχε για την αναπτυξιακή διαδικασία και ένα δείγμα από τα συγκεκριμένα έργα που δρομολόγησε με πιστώσεις που χορήγηθηκαν από την τότε κυβέρνηση.
«Το 1983 είναι η χρονιά που αρχίζει η ανασυγκρότηση της Κεφαλονιάς και της Ιθάκης. Δεν είναι χωρίς αντίκρισμα το σύνθημα αυτό. Δε σημαίνει όμως, επίσης, ότι ξαφνικά θ’ αρχίσουν να ζωντανεύουν τα ερημωμένα χωριά μας, να πρασινίζουν τα χωράφια μας να υψώνονται βιομηχανίες. Σημαίνει απλά ότι η Κεφαλονιά και το Θιάκι δεν είναι πια τα ξεχασμένα από την πολιτεία νησιά. Σημαίνει πως χτίζονται τα θεμέλια, πως μπαίνουν οι βάσεις για μια αναπτυξιακή πορεία. Μια πορεία που βέβαια θα είναι μακρόχρονη και θα απαιτήσει την κινητοποίηση όλων.
Θα πρέπει πρώτα να δούμε την εικόνα των νησιών μας. Όχι για να καταλογίσουμε ευθύνες. Αυτό θα το κάνει -αν δεν το έχει κάνει ήδη- η ιστορία. Αλλά διότι, για να οδηγηθούμε σε αποφάσεις σωστές, πρέπει να ξέρουμε τις αιτίες που δημιούργησαν τα προβλήματα. Και γιατί, τώρα που ξεκίνησε η γιγαντιαία προσπάθεια ανασυγκρότησης, πρέπει να γνωρίζουμε από πού ξεκινάμε.
Μετά από τον πόλεμο, τον εμφύλιο και τους σεισμούς, που ξεθεμελιώσανε το παραγωγικό σύστημα και την κοινωνία των νησιών, η Κεφαλονιά και το Θιάκι αφέθηκαν στη μοίρα τους.
Έγινε προσπάθεια να δικαιολογηθεί και ιδεολογικά η ερήμωση και η εγκατάλειψη. Τα νησιά είναι φτωχά, ακούγαμε, δεν μπορούν να σας ζήσουν. Κι είναι ακριβώς αυτή η προσπάθεια που βεβαιώνει πως επρόκειτο για συνειδητή ιδεολογική επιλογή. Άλλωστε, ο νομός μας δεν είναι ο πιο φτωχός της Ελλάδας για να δικαιολογούνται όλα τα αρνητικά ρεκόρ μας. Πρώτος ήταν ο νομός μας σε μείωση πληθυσμού τη δεκαετία 1971-1981. Κι έχασε τα τελευταία 30 χρόνια τον μισό σχεδόν πληθυσμό του. Ιδιαίτερα η συρρίκνωση των παραγωγικών ηλικιών είναι τέτοια, που κάνει τιτάνιο έργο κάθε προσπάθεια ανάπτυξης.
Η εγκατάλειψη -με τρομακτικούς ρυθμούς- της γεωργικής γης, η στάσιμη κτηνοτροφία, η συρρικνωμένη βιοτεχνία είναι η εικόνα των παραγωγικών τομέων. Κι απομένει ο τουρισμός… Και η χωρίς έλεγχο και προγραμματισμό- όπως έγινε -ανάπτυξη του τουρισμού εγκυμονεί τρομακτικούς κινδύνους.
Και βέβαια, ανύπαρκτη είναι η κοινωνική υποδομή. Λείπουν νοσοκομεία και αγροτικά ιατρεία, σχολεία και κοινοτικά καταστήματα. Λείπουν δρόμοι και πλατείες αλλά και τηλέφωνα. Και βέβαια, όλη η Κεφαλονιά διψάει.
Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, η προσπάθεια για την ανασυγκρότηση των νησιών μας στηρίζεται σε 4 άξονες:
Α) Έγκαιρος προγραμματισμός με τη συμμετοχή του λαού. Το Νομαρχιακό Συμβούλιο ενέκρινε το Νομαρχιακό πρόγραμμα επενδύσεων και η υλοποίησή του άρχισε την 1η Ιανουαρίου. Β) Αυξημένες πιστώσεις με ταυτόχρονη προσπάθεια απορρόφησής τους. Γ) Συστηματική μελέτη των νησιών. Και της υποδομής τους και των αναπτυξιακών δυνατοτήτων τους. Δ) Κατασκευή ορισμένων μεγάλων έργων όπως για παράδειγμα το Νοσοκομείο.
Οι πιστώσεις για το Νομαρχιακό πρόγραμμα του 1983 είναι 624 εκατ. δρχ., ποσό που είναι αυξημένο κατά 69% περίπου σε σχέση με το περυσινό και σχεδόν τριπλάσιο από αυτό του 1981: Ιδιαίτερα αυξημένα είναι φέτος τα ποσά για τη Γεωργία-Κτηνοτροφία και για μελέτες.
Όμως δεν είναι μόνο το Νομαρχιακό πρόγραμμα.
Χωρίς αμφιβολία, το μεγάλο, ιστορικό έργο είναι το Νοσοκομείο και τα Κέντρα Υγείας που θα δημιουργηθούν στον Νομό. Η κατασκευή του Νοσοκομείου θ’ αρχίσει μέσα στο καλοκαίρι. Για την κατασκευή του Νοσοκομείου έχουν ήδη εγκριθεί από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας 400 εκατ. δρχ.
Μέσα στο καλοκαίρι θ’ αρχίσει και η κατασκευή του κτιριακού εξοπλισμού του Αεροδρομίου. Το έργο έχει προϋπολογισμό 310 εκατ. δρχ. και φέτος θα διατεθούν 40 εκατ. δραχμές.
Αρχίζει επίσης η κατασκευή κλειστού γυμναστηρίου στο Αργοστόλι με κόστος 25 εκατ. δραχμές. Από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού διατίθενται φέτος στον νομό μας 33.410.000 δρχ. Εδώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι τα χρόνια 1974-1982 η Γ.Γ.Α. διάθεσε συνολικά στην Κεφαλονιά 20 εκατ. δρχ. Προβλέπεται η δημιουργία αθλητικών εγκαταστάσεων στην Ιθάκη, στα Μεσοβούνια, στις Κεραμειές, στον Καραβόμυλο, στη Σάμη.
Η ΔΕΗ προγραμματίζει τη διασύνδεση του νησιού με υπόγειο καλώδιο. Το συνολικό κόστος του έργου είναι 3 δισεκ. δρχ. και θα τελειώσει το 1984.
Μεγάλο βάρος, όμως, δίνεται φέτος στις μελέτες. Γιατί μόνο έτσι θα ξεφύγουμε από ευκαιριακά έργα, τις προχειρότητες. Μόνο με συστηματική μελέτη θα λυθεί οριστικά και συνολικά το πρόβλημα του νερού. Μόνο με συστηματική μελέτη θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε τους παραγωγικούς μας πόρους. Θα μπορέσουμε να ανασυγκροτήσουμε τις πόλεις μας. Θα μπορέσουμε να καθορίσουμε τις προτεραιότητες.
ΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ
Από το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας συντάσσονται πέντε μελέτες για την ανάπτυξη των πιο σημαντικών πλουτοπαραγωγικών πόρων του νησιού. Αφορούν: την ίδρυση πρότυπης κτηνοτροφικής μονάδας την αλιεία, τον ορυκτό πλούτο, την οινοποιία, το λάδι. Οι μελέτες έχουν προχωρήσει σημαντικά και ήδη είναι στην Κεφαλονιά οι επιστήμονες που τις συντάσσουν.
Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ
Στα πλαίσια της Επιχείρησης Πολεοδομικής Ανασυγκρότησης του Υπουργείου Χωροταξίας, Οικισμού και Περιβάλλοντος αρχίζει επίσης φέτος η ανασυγκρότηση των πόλεων μας. Θα μελετηθούν το Αργοστόλι, το Ληξούρι, η Σάμη, το Βαθύ, ο Πόρος και η Αγία Ευφημία.
Οι μελέτες έχο υν ανατεθεί και δύο μελετητικά γραφεία εγκαθίστανται επί τόπου. Στον σχεδιασμό και τη σύνταξη των μελετών θα έχει αποφασιστική συμμετοχή ο λαός, αφού προβλέπονται ανοικτές συγκεντρώσεις σε κάθε γειτονιά.
Μπαίνουν πια οι βάσεις για να ξαναγίνουν οι πόλεις μας ανθρώπινες. Με τις μελέτες αυτές: Θα εκπονηθούν τα σχέδια πόλης. Θα προστατευθεί το περιβάλλον. Θα ελευθερωθούν οι ακτές. Θα συντονιστεί ο σχεδιασμός και η κατασκευή των έργων υποδομής.
Θα οριοθετηθούν οι γειτονιές, που θα γίνουν πόλος συσπείρωσης των πολιτών. Με τη θεσμοθέτηση της Πολεοδομικής Επιτροπής Γειτονιάς εξασφαλίζεται η ουσιαστική λαϊκή συμμετοχή στον πολεοδομικό σχεδιασμό. Η Π.Ε.Γ. θα αποφασίζει για την εφαρμογή όλων των πολεοδομικών διατάξεων, για τη δημιουργία πεζοδρόμων, για τη χρήση παραδοσιακών κτιρίων, για την απομάκρυνση χρήσεων που δημιουργούν προβλήματα στο περιβάλλον κ.λπ.
Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΩΝ
Με το Προεδρικό Διάταγμα για την πολεοδομική απελευθέρωση των χωριών παίρνουν βαθιά ανάσα πολλά ξεχασμένα χωριά μας. Με το διάταγμα αποφεύγεται η χρονοβόρα διαδικασία του καθορισμού των ορίων του οικισμού. Θεωρείται άρτιο ένα οικόπεδο με οποιεσδήποτε διαστάσεις και εμβαδό είχε αυτό στις 15/9/82 και με εμβαδό 500 τ.μ. αν η έκταση αγοράστηκε μετά από τη δημοσίευση του διατάγματος.
ΤΟ ΔΙΑΤΑΓΜΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ
Το διάταγμα για τον καθορισμό νέων όρων δόμησης στην Ιθάκη, θα αποτελέσει μοντέλο για την παρέμβαση και προστασία όλων των παραδοσιακών οικισμών της χώρας. Συντάχθηκε αφού το Βαθύ αναλύθηκε σπίτι-σπίτι και δρόμο-δρόμο, αφού αναλύθηκε γεωλογικά, μορφολογικά, γεωτεχνικά, κοινωνιολογικά. Το σημαντικό είναι πως πήρε την τελική μορφή του μετά από δημόσια συζήτηση και γι’ αυτό έχει την καθολική αποδοχή.
ΤΑ ΝΕΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΑ ΓΡΑΦΕΙΑ
Δεν είναι μικρής σημασίας η ίδρυση των δύο νέων πολεοδομικών Γραφείων στο Ληξούρι και την Ιθάκη. Θα γλυτώσουν έτσι οι πολίτες από πολλές ταλαιπωρίες και έξοδα, διασφαλίζεται η καλύτερη ποιότητα και ο έλεγχος στην κατοικία και, παράλληλα, δίνεται η δυνατότητα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση να αναλάβει από τώρα την πρωτοβουλία για τον έλεγχο του δομημένου περιβάλλοντος.
Ο αγώνας για την ανασυγκρότηση των νησιών μας έχει αρχίσει και βρίσκεται σε καλό δρόμο. Η Κυβέρνηση μπορεί να κάνει κάποιους νόμους και να δώσει περισσότερα χρήματα. Το έκανε. Τώρα, όμως, τον λόγο τον έχει ο λαός. Οι πολίτες, τα σωματεία, η Τοπική Αυτοδιοίκηση, το Νομαρχιακό Συμβούλιο.»
Αυτά εξέπεμπε ο Α. Τρίτσης στη μακρινή δεκαετία του 80, για την ανάπτυξη και το περιβάλλον του τόπου μας. Από αυτά έγιναν αρκετά. Με δυσκολίες και καθυστερήσεις. Κάποια άλλα όχι. Έμεινε όμως το πνεύμα της πολιτικής που ο Α. Τρίτσης ήθελε να χαράξει και να μεταδώσει. Παρόλες τις ματαιώσεις και τις διαστρεβλώσεις, αυτό το πνεύμα παραμένει ζωντανό σήμερα, σε όσους κεφαλλονίτες κ αι θιακούς τιμούν τη μνήμη του έμπρακτα.
Για το ΙΚΙ
Ηλίας Μπεριάτος
Πρόεδρος του Δ. Σ.
ΥΓ Υπενθυμίζουμε πάλι στη δημοτική αρχή την πρόταση του Α. Τρίτση για το δημοτικό κέντρο στην κεντρική Πλατεία η οποία, επικαιροποιημένη, θα αποτελέσει ένα έργο μεγάλης σημασίας για το Αργοστόλι που θα καλύψει σημαντικές πολιτιστικές και κοινωνικές ανάγκες της πόλης.
