Η βάφτιση και του Φωτώνε στη Κεφαλονιά
[…] η ημέρα τ’ Αγιασμού μαζί με του Φωτώνε και του Άη Γιάννη είναι το τελευταίο τριήμερο γιορτάσι του Χριστογεννιάτικου Δωδεκαημέρου.
Τ΄Αγιασμού
Από το χάραμα τσι πέντε του Γενάρη που είναι τ’ Αγιασμού, γένεται τσι εκκλησιές ακολουθία και όπου μετά την απόλυση οι παπάδες θα αρκινήσουνε να γυρίζουνε τσι σκοντράδες τση ενορίας τους τσι πόλεις ή στα χωριά τσου, φορώντας το πετραχήλι και κρατώντας την μανιφικέντσα αγιαστήρα, να ραντίζουνε με αγιασμό ψάλλοντας το «εν Ιορδάνη». Απαραίτητα τόνε αγιουτάριζε ένα παιδί που κράτειε το χαλκωματένιο ή αργυρό σικλάκι ή πινιατούλα γιομάτη αγιασμό και όπου μέσα βούταγε την αγιαστήρα ο παπάς αλλά ρίχτανε το νόμισμα και οι νοικοκυραίοι. Να αναφέρουμε ότι στην Κεφαλονιά, ανεξάρτητα και χωρίς τον παπά, τα παιδιά είχανε από έσπαλαι το πριβιλέτζο να γυρίζουν με σικλάκι ή πηνιατούλα με αγιασμό κρατώντας, αντί της αγιαστήρας, ένα ματσάκι μερτσίνες να ραντίζουνε σπίτια και μαγαζιά ψάλλοντας το «εν Ιορδάνη» και να τσου ρίχτουνε μέσα στο σικλάκι με τον αγιασμό οι νοικοκυραίοι το νόμισμα. Βέβαια το «άγιασμα» τούτο δεν αναπλήρωνε εκειό του παπά. Κατά την κεφαλονίτικη παράδοση που ισχύει για ούλο το Δωδεκαήμερο το βράδυ τα παιδιά θα βγούνε για να πούνε τα κάλαντα , «τα Φώτα».
Του Φωτώνε
Η μεγάλη γιορτή του Φωτώνε έχει ιδιαίτερη σημειολογία. Οι παπάδες με το αγιούτο των γαστάλδων ή επιτρόπων έχουνε κάμει στην μέση τση εκκλησιάς ένα πάλκο που το ντεκόρο του είναι ξεχωριστό. Το ντύνουνε με μούσκλα φερμένα παλιότερα από το δάσος του Μεγάλου Βουνού. Απάνω τοποθετούνται τα πρετσιόζα δοχεία, σταυροί και ζωγραφιστά από φαμόζους πιτόρους αγγελάκια, τα πούτι. Στελιάζουνε ολόγυρα κλαριά από σκίνους, μερτσίνες, θηλυκά κεπαρίσσια στολισμένα με πορτογάλια ή νεράτζια ανάλογα με τον πλούτο του χωριού ή τση σκοντράδας. Να σημειώσουμε ότι κεπαρίσσια, παλιότερα ελατόκλαρα, στολισμένα με πορτογάλια ή νεράτζια και παλίνες/ σφαίρες από βέτρο/γυαλί , συνηθιζότουνε να είναι στελιασμένα ζερβά- δεξιά όξω από την πόρτα ριάλα /ωραία πύλη του τέμπλου. Στα Επτάνησα με την μακραίωνη δυτική πολιτισμική όσμωση τα πορτογάλια όπως και οι παλίνες έχουν και αποκρυφιστική σημασία. Έτσι το πορτογάλια π.χ συμβολίζουν την καρποφορία της γης και τον καρπό της πτώσης που παραδοσιακά γνωρίζουμε ότι είναι το μήλο, αλλά που μέσω των λειτουργιών εντός του ευκτήριου οίκου του Θεού δύνανται να μετουσιωθεί.
Ούλα τα μαγαζιά του Φωτώνε είναι κλειστά και απαραίτητα οι χωριανοί ή οι ενορίτες πρέπει να πάνε στην εκκλησιά γιατί σήμερα ένας γαστάλδος ή κάποιες βολές και ο προκουρατόρος τση εκκλησιάς, σε συγκεκριμένη στιγμή, θα κρατήσει την αργυρή βαντιέρα όπου οι πιστοί θα κάμουνε την μάντσια ή μποναμά στον παπά.
Η Βάφτιση στην Χώρα
Στο Αργοστόλι η Βάφτιση γινότουνε και γίνεται στην εκκλησιά τση Σισσιώτισσας στην στράντα μαρίνα ή παραλιακό δρόμο. Το πάλκο του Δεσπότη και των επισήμωνε πρέπει να είναι στρωμένο με πεύκια και ολόγυρα να έχει στελιασμένα σε άρκο φοινικόκλαρα και παλιότερα ελατόκλαρα. Ούλος ο κόσμος είναι μαζωμένος απά στον πόντε και στον αποδέλοιπο μόλο και τα παποράκια, καΐκια, βάρκες ,κανό με τσι παντιέρες, τα σφουρίγματα αλλά και η μούζικα τση μπάντας που παίζει, δίνουνε ατμόσφαιρα τριονφάρε. […]
Τάκης Τόκκας
