Η έκθεση «Ο Τελευταίος Μοναχός των Στροφάδων» των Robert McCabe – Κατερίνας Λυμπεροπούλου άνοιξε διαδικτυακά την Τετάρτη 13 Μαΐου 2020 στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, με την επιμέλεια της Ελένη Αθανασίου και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του Αλέξη Βερούκα.
Κατά τη διάρκεια της προσωρινής αναστολής λειτουργίας των μουσείων, το κοινό μπορεί να έχει μια εμπειρία της έκθεσης μέσα από μοναδικές λήψεις των έργων και του εκθεσιακού χώρου στον ιστότοπο του Μουσείου Μπενάκη στη σελίδα benaki.org/Strofades.
Από το άνοιγμα των μουσείων και έως τις 13 Σεπτεμβρίου, η έκθεση θα περιμένει το κοινό της στην Αίθουσα Σ. & Ε. Κωστοπούλου του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού.
Η έκθεση «Ο Τελευταίος Μοναχός των Στροφάδων» αναφέρεται στην ιστορία ενός μοναστικού συγκροτήματος (καστρομονάστηρου), που έχει τις ρίζες του στον 13ο αιώνα. Το μοναδικής ιστορικής, αρχιτεκτονικής και πολιτισμικής σημασίας συγκρότημα αυτό δεσπόζει σε μια απομονωμένη γωνιά του Ιονίου, σε ένα μικρό νησάκι – μόλις το ένα τρίτο ενός αεροδιάδρομου: το νησί Σταμφάνη του συμπλέγματος των Στροφάδων. Παρ’ όλο το μικρό μέγεθός του, το νησί είναι μοναδικό όχι μόνο για τη ιστορία του αλλά και για την πλούσια χλωρίδα και πανίδα του, χάρη στη μοναδική γεωλογική του φυσιογνωμία.
Σύμφωνα με τα ιερά δίπτυχα του ναού, το καστρομονάστηρο ιδρύθηκε από έναν βυζαντινό αυτοκράτορα, ενώ για αιώνες άκμαζε εκεί μια αυτάρκης μοναστική κοινότητα. Στον αμυντικό πύργο του συγκροτήματος βρίσκεται ένας οχυρωμένος ναός, σπανιότατη περίπτωση για τον ορθόδοξο κόσμο – για προστασία από τους αδίστακτους Τούρκους και Αλγερινούς πειρατές. Σήμερα, αυτό το μνημειακό συγκρότημα θέτει ένα τεράστιο δίλημμα για την Ελλάδα. Το μοναστήρι βρίσκεται σε κρίσιμη κατάσταση με επιτακτικό το αίτημα αναστήλωσης μετά από δυο καταστροφικούς σεισμούς το 1997 και το 2018. Ο επόμενος σεισμός μπορεί να είναι το τέλος του. Η έδρα του μοναστηριού και το λείψανο του Αγίου Διονυσίου που το καθαγίασε έχουν μεταφερθεί προσωρινώς στη γειτονική Ζάκυνθο από το 1717 μετά από επιδρομή και σφαγή των μοναχών. Θα μπορούσε ένα λειτουργικό μοναστήρι να ξαναζήσει;
Η σειρά φωτογραφιών του Robert McCabe και η έρευνα της Κατερίνας Λυμπεροπούλου πλαισιώνονται από μοναδικά εκθέματα αλλά και κείμενα διακεκριμένων επιστημόνων και είναι ένας φόρος τιμής στη ζωή του τελευταίου μοναχού των δυσπρόσιτων Στροφάδων, που έζησε εκεί 38 χρόνια ουσιαστικά μαζί με το Θεό, του τελευταίου φαροφύλακα και του βαρκάρη που έφερνε προμήθειες στο νησί. Είναι επίσης μια κραυγή για την περιβαλλοντική διάσωση των Στροφάδων, που αποτελούν, μεταξύ άλλων, σημαντικό μεταναστευτικό σταθμό ορνιθοπανίδας, φιλοξενώντας ένα από τα σημαντικότερα δάση της δυτικής Ελλάδας.
Η έκθεση που θα εξερευνήσει ταυτόχρονα τα εξαιρετικά φυσικά χαρακτηριστικά του νησιού αλλά και την ιστορία των ανθρώπων του είναι βασισμένη στο βιβλίο Ο τελευταίος μοναχός των Στροφάδων των Robert A.McCabe και Κατερίνας Λυμπεροπούλου.
Η παρουσίαση της σειράς φωτογραφιών – τεκμηρίων του Robert McCabe πριν το μοναστήρι καταστεί μη επισκέψιμο θα πλαισιωθεί, μεταξύ άλλων, από την μακέτα του Μοναστηριού από το 1910, εικόνες του Μοναστηριού μετά τον τελευταίο καταστροφικό σεισμό του 2018, την παρουσίαση της μελέτης αποκατάστασης του μοναστικού συγκροτήματος, καθώς επίσης και από αντιπροσωπευτικά δείγματα της μοναδικής χλωρίδας και πανίδας των Στροφάδων.
