«Μουσείο Γεράσιμου Σκλάβου» στην Κεφαλονιά. Γράφει η Δώρα Φ. Μαρκάτου

«Μουσείο Γεράσιμου Σκλάβου» στην Κεφαλονιά

Δώρα Φ. Μαρκάτου

• τ. Αναπληρώτρια καθηγήτρια  Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
• Έφορος Κοργιαλενείου Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου

Εδώ και χρόνια τα αδέλφια του οικουμενικού καλλιτέχνη, του γλύπτη Γεράσιμου Σκλάβου (Ντομάτα 1927-Παρίσι 1967), επιθυμούσαν να χαρίσουν τα έργα του  σε κάποιον φορέα που θα είχε τη διάθεση να τα στεγάσει σε κατάλληλο χώρο. Μετά από   αρνήσεις, αδυναμία   ή αδιαφορία που επέδειξαν εκείνοι στους οποίους απευθύνθηκαν, ανταποκρίθηκε προς τιμή του ο Δήμος Αργοστολίου και έλαβε την ιστορική απόφαση να στεγάσει τα ανεκτίμητης αξίας έργα τέχνης στο πρώην κτήριο της Τράπεζας της Ελλάδος, το οποίο είχε αγοραστεί αποκλειστικά για να γίνει μουσειακός χώρος. Πόσο σημαντική ήταν αυτή η απόφαση για το γόητρο της Κεφαλονιάς, που είναι ο μοναδικός νομός στην Ελλάδα που δεν διαθέτει μια Πινακοθήκη ή ένα Μουσείο Νεότερης και Σύγχρονης Τέχνης,  είναι αυτονόητο για όποιον διαθέτει κοινό και ακομμάτιστο νου.

Ποιος είναι ο Γεράσιμος Σκλάβος θα έπρεπε να γνωρίζει κάθε Κεφαλονίτης όχι απλά επειδή ήταν συμπολίτης μας, αλλά γιατί είναι ένας  καλλιτέχνης γνωστός σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο και γιατί είναι ένας από τους μεγαλύτερους, ίσως ο μεγαλύτερος, γλύπτης του εικοστού αιώνα, γεγονός που περιποιεί μεγάλη τιμή στην πατρίδα του, ιδιαίτερα στη γενέτειρά του. Δεν θα εξαντληθώ σε βιογραφικά στοιχεία, κυκλοφορούν άλλωστε στο διαδίκτυο(αν και μερικές φορές δεν είναι ούτε επαρκή ούτε απόλυτα ακριβή), ενώ   από το 1997 έως σήμερα έχουν οργανωθεί στην Κεφαλονιά τουλάχιστον πέντε σχετικές εκδηλώσεις για το πλατύ κοινό. Υπενθυμίζω μόνο την εκδήλωση στην Κοργιαλένειο Βιβλιοθήκη, τον Δεκέμβριο 2017, με αφορμή την επέτειο των πενήντα χρόνων από τον θάνατό του, κατά την οποία  οι διαλέξεις συνοδεύονταν και από έκθεση με προσωπικά του αντικείμενα και έργα του που βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στο νησί μας. Υπενθυμίζω τα στοιχεία αυτά για να υπογραμμίσω ότι, όποιος έχει σχέση με τον πολιτισμό, δεν επιτρέπεται να επιδεικνύει τόση άγνοια, όση αποκαλύπτεται τις τελευταίες μέρες στον τόπο μας.

Η απόφαση του Δήμου Αργοστολίου να ιδρύσει «Μουσείο Γεράσιμου Σκλάβου» είναι πέρα από κάθε αμφιβολία η μόνη σωστή, γιατί θα αποφέρει τεράστιο κέρδος στο νησί. Δεν προστατεύεται μόνο η ανυπολόγιστης καλλιτεχνικής και οικονομικής αξίας πολιτιστική κληρονομιά, αλλά αποκτάμε ένα πνευματικό πυρήνα που θα προσελκύει υψηλού επιπέδου επισκέπτες και μπορεί να γίνει εστία για πολλές επιστημονικές, εκπαιδευτικές και εκλαϊκευτικές εκδηλώσεις. Ποια σημασία έχει ένα μουσείο της διεθνούς ακτινοβολίας του «Μουσείου Γεράσιμου Σκλάβου» μαρτυρούν οι περιοχές που κατά μεγάλο ποσοστό ζούν από τα μουσεία τους: το Μέτσοβο, η Τήνος, η Άνδρος. Αντί να πανηγυρίζουμε, λοιπόν, επειδή η Κεφαλονιά αποκτά έναν αμύθητο καλλιτεχνικό θησαυρό και ένα τεράστιο οικονομικό κεφάλαιο,  συμπεριφερόμαστε σαν τον χωρικό που «του χάριζαν γάιδαρο κι εκείνος τον κοίταζε στα δόντια».

Ελπίζω, ότι μετά την κατά πλειοψηφία θετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, θα κυλήσει απρόσκοπτα η διαδικασία ίδρυσης του «Μουσείου Γεράσιμου Σκλάβου». Η εμπλοκή της Εθνικής Πινακοθήκης και της πρώην επιμελήτριάς της στη Γλυπτική, κ. Όλγας Μεντζαφού-Πολύζου, εγγυάται ότι το Μουσείο θα ιδρυθεί με τις καλύτερες προϋποθέσεις. Αν θα λειτουργήσει σωστά και αν θα αποδώσει τους αναμενόμενους καρπούς, θα εξαρτηθεί αποκλειστικά από τους χειρισμούς του υπεύθυνου φορέα, δηλαδή του Δήμου Αργοστολίου. Η λειτουργία ενός Μουσείου ή μιας Πινακοθήκης είναι ένα σύνθετο εγχείρημα και προς Θεού, να μη συμπεριφερθεί ο Δήμος σαν να ιδρύει μια ακόμη διοικητική υπηρεσία. Το μουσείο χρειάζεται εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, δηλαδή ιστορικό της νεότερης και σύγχρονης τέχνης, ο οποίος  θα διαχειρίζεται το πολύτιμο υλικό με γνώση και με τη βοήθεια μουσειολόγου και πιστοποιημένου συντηρητή έργων τέχνης ως εξωτερικών ή μονίμων συνεργατών. Υπάρχουν δίπλα μας νέοι, εξειδικευμένοι επιστήμονες, οι οποίοι  μπορούν να αναλάβουν το δύσκολο αυτό έργο.

Δράττομαι της ευκαιρίας να υπογραμμίσω ότι, τέσσερα χρόνια μετά τη δωρεά του έργου «Τέσσερα Προφίλ», το οποίο  δώρισαν τα αδέλφια του Σκλάβου και ανεγέρθηκε τον Ιούλιο 2016 κοντά στον προβλήτα των κρουαζιερόπλοιων, δεν έχει τεθεί ακόμη μια επιγραφή που είναι απαραίτητη. Δεν ξέρω, αν είναι αρμοδιότητα του Δήμου ή του Λιμενικού Ταμείου, θεωρώ όμως, ότι είναι μια σημαντική παράλειψη και πρέπει να διευθετηθεί το συντομότερο δυνατόν.

Εύχομαι κάθε πνευματικός άνθρωπος και κάθε Κεφαλονίτης  να χαιρετήσει την ίδρυση του «Μουσείου Γεράσιμου Σκλάβου» με ενθουσιασμό ως μια μεγάλη στιγμή στην ιστορία του πολιτισμού στον τόπο μας,   να  αντιμετωπίσει το νέο μουσείο ως ένα σημαντικό αναπτυξιακό  έργο και όλοι μαζί  να συνδράμουμε, όπως ο καθένας μπορεί,  τον Δήμο Αργοστολίου στην αξιέπαινη προσπάθειά του. Τέλος αισθάνομαι την ανάγκη ως Κεφαλονίτισσα και ως ιστορικός της τέχνης να ευχαριστήσω δημόσια τα αδέλφια του γλύπτη, Ελένη και Παύλο, για τη γενναιόδωρη και ανιδιοτελή προσφορά τους στον τόπο μας και όχι μόνο.