Ξημερώνει τ’ Άη Βασιλειού στην Κεφαλονιά
- Kαλή σ’ Αποκοπή!
- Καλός σ’ Άης Βασίλης!
- Καλός μας χρόνος!
Ξημερώνει τ’ Άη Βασιλειού είναι η καθιερωμένη ονομασία για την παραμονή τση Πρωτοχρονιάς στην Κεφαλονιά και οι παραπάνω τρείς ευχές είναι οι πατροπαράδοτες που ακούονται και λέγονται στο νησί.
Τα παραδοσιακά κάλαντα στην Κεφαλονιά λέγονται μόνο αποβραδύς, από μικρούς και μεγάλους, με το γνωστό επτανησιακό πολυφωνικό τρόπο με συνοδεία από κιτάρες, σαρμόνικα ή βιολί και αυτό γίνεται και για τσι τρείς γιορτάδες του Δωδεκαημέρου. Ας προσπαθήσουμε όλοι σε όποιες περιοχές του νησιού δεν κρατιέται ευκείνη η τραντισιόνα να αγιουτάρουμε για να την ματαφέρουμε .
Στο Λιθόστρατο Μπουλεβάρι με τσι ψικαστήρες γιομάτες κολώνιες
Στ’ Αργοστόλι το βράδυ τση παραμονής ο αποχαιρετισμός του παλιού και το καλωσόρισμα του νιού χρόνου, γινότουνε και γίνεται στο Λιθόστρατο με την βέκια βενετσιάνικη τραντισιόνα –έθιμο πλέον-του καταβρέγματος με κολώνια! Συγκεντρωνότουνε και συγκεντρώνεται λοιπόν ο κόσμος στο μπουλεβάρι όπως επίσης λέγεται το λιθόστρατο, κάνοντας περατζάδες σφυρίζοντας με το στόμα , με σφυρίχτρες αλλά και φυσώντας με μπουρού ή κόρνους για να διώξουνε το παλιό χρόνο και ούλα τα κακά και ανάποδα τση χρονιάς που φεύγει! Μέσα σ΄ αυτή την χλαλοή από την ψικαστήρα τους που είναι γιομάτη κολώνια, την εξακοντίζουν ριξιά-ριξιά στο πρόσωπο γνωστού ή αγνώστου προσπαθώντας να φερμάρουνε την ριξιά στα μάτια, χωρίς κακοφάνεια, και ευχόμενοι καλό χρόνο! Βέβαια οι τζοβινότοι συνήθως ρίχτουν την κολώνια στα όκια τση κοπελός που τσου ενδιαφέρει. Μέσα σε ούλη τούτη την φέστα οι μπάντες τση Μουσικής περατζάρουνε στο Λιθόστρατο Μπουλεβάρι προσφέροντας τζόγια, αλλεγρία, ζωντάνια!
Η κουτσούνα ή ασκινοκάρα ή σκυλοκάρα ή κουτσουνακάρα
Ανήμερα τα Άη Βασιλειού απαραίτητα πρέπει να κρεμαστεί στην φατσάδα του σπιτιού και απά σε ξύλο η κουτσούνα ή ασκινοκάρα ή σκυλοκάρα ή κουτσουνακάρα με ντεκόρο από ασημόχαρτο, βιολέτες και τσιτσέλια χειμωνιάτικα ή άλλο φιόρο τση εποχής.
Η αγιοβασιλίτσα ή βασιλίτσα
Να σημειώσουμε ότι στην Κεφαλονιά στο γιορταστικό αηβασιλιάτικο τραπέζι μέρα καλεί την αγιοβασιλίτσα ή βασιλίτσα που είναι μεγάλο ζυμωτό ψωμί με χοντρό πλασμένο σταυρό στην απαναριά του και καρύδια ολόγυρα το οποίο έκοβε ο αφέντης του σπιτιού, δεν περιέχει νόμισμα και δεν είναι αντίστοιχη της αθηναϊκής βασιλόπιτας.
Η χριστουγεννιάτικη κουλούρα τση γωνιάς
Η Πολιτική και Εκκλησιαστική ηγεσία ας λάβουν σοβαρά υπόψη την Κεφαλονίτικη παράδοση που είναι η κουλούρα τση γωνιάς με το ήβρεμα μέσα και την κοπή της την παραμονή του Χριστογέννωνε. Και μόνο! Αυτή είναι το αντίστοιχο της αθηναϊκής βασιλόπιτας που τόσο πολύ αγαπάνε και κόβουνε ίσαμε το Πάσχα Εκκλησιαστικοί και Δημοτικοί Άρχοντες, Πολιτιστικοί και Αθλητικοί Σύλλογοι κτλ. Με ικανοποίηση είδαμε ιερωμένους να τηρούν το πατροπαράδοτο έθιμο και να κόβουν μέσα στην τράπεζα Μονής του νησιού την κουλούρα τση γωνιάς.
Φαγητό και γλυκό
Ένα από τα παραδοσιακά φαγητά που καλούσε η ημέρα, είναι η πουτρίδα με προέλευση από το βενετσιάνικο φαγητό potrida (Δείτε τη συνταγή εδω) και γλυκό
οι τηγανίτες με μέλι ή τζουκερο και κανέλλα, με πιθανή προέλευση από το αντίστοιχο βενετσιάνικο γλυκό Le fritole.
Γλωσσάρι
Για τους μη Κεφαλονίτες/ Επτανήσιους αναγνώστες :
Αλλεγ(κ)ρία=ευθυμία
Βέκια =παλιά
Όκια =μάτια
Περαντζάδα= μικρός περίπατος
Τζόγια= χαρά
Τζούκερο =ζάχαρη
Τραντιτσιόνα = παράδοση
Φέστα = γιορτή
Φιόρο =λουλούδι
Φατσάδα =πρόσοψη
Τάκης Τόκκας
Για το casa-Museo
