ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΡΓΩΝ ΕΠΤΑΝΗΣΙΩΝ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ ΣΤΗΝ ΠΙΝΑΚΟΘΗΚΗ «VILLA ΡΟΔΟΠΗ» ΣΤΟ ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ.
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΑΤΟΣ
Προσφιλές καταφύγιο και εκθεσιακός χώρος των εικαστικών μου έργων καθώς και των ντοκουμέντων από τις εικαστικές δράσεις μου στην Ελλάδα και το εξωτερικό έγινε από το 2000 η Villa «Ροδόπη» στο Αργοστόλι της Κεφαλονιάς. Μετά την αποδημία των γονέων μου η αξιοποίηση του επάνω ορόφου και τμήματος του ισογείου του πατρικού σπιτιού σε καλλιτεχνικό εικαστικό κέντρο και αρχείο ολοκληρώθηκε το 2001. Η μεγάλη επιτυχία και απήχηση των πρώτων εκδηλώσεων τέχνης και λόγου με οδήγησε στο να συνεχιστούν σε ετήσια βάση οι εκθέσεις, τα καλλιτεχνικά δρώμενα και οι αναλυτικές ξεναγήσεις.
Η Πινακοθήκη που φέρει έκτοτε τιμητικά το όνομα της μητέρας μου Ροδόπης, με μόνιμο εκθεσιακό χώρο και διαμορφωμένο κατάφυτο κήπο, έγινε τους θερινούς μήνες, τόπος αισθητικής επικοινωνίας με Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες και φιλότεχνους. Κύριο εκθεσιακό υλικό της αποτελεί η μόνιμη συλλογή με έργα σύγχρονης τέχνης.
Σημαντική θέση στα εκθέματα έχει η συλλογή έργων και εκδόσεων αξιόλογων εικαστικών, λογοτεχνών, επιστημόνων και διανοητών. Παράλληλα έχει συγκεντρωθεί το αρχείο της Gallery DADA (Αθήνα 1978-1993) και της ομάδας τέχνης Art Studio EST (Αθήνα 1990-2010).
Η σχέση μου με την Επτανησιακή τέχνη αναπτύχθηκε με τις συχνές επισκέψεις σε σημαντικές συλλογές και Μουσεία. Το 2004 με ανάθεση του Κοργιαλένειου Ιδρύματος Κεφαλονιάς συνέγραψα αισθητικά σχόλια για τα έργα της συλλογής κοσμικής ζωγραφικής του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου Αργοστολίου και επιμελήθηκα αισθητικά τον τόμο «Προσωπογραφίες και Συνθέσεις. 17ος- 20ος Αιώνας», με την επιστημονική επιμέλεια του Καθηγητή Ιστορίας του Παvεπιστημίου Πατρών Γεωργίου Ν. Μοσχόπουλου.
Τα έργα της μόνιμης έκθεσης, συνακόλουθα του γενικού εκπαιδευτικού χαρακτήρα της συλλογής, είναι φιλοτεχνημένα με ποικίλα υλικά: σχέδια με μολύβι και κάρβουνο, υδατογραφίες, ελαιογραφίες, ακρυλικά, σκόνες με αυγό, φύλλο χρυσού, μελάνη, παστέλ, σμάλτα, ready madeς, φωτο-κολλάζ, φωτογραφίες, επιζωγραφισμένα αντικείμενα, πέτρινες, ξύλινες και μεταλλικές συνθέσεις κ.α. Η έκθεση τους πλαισιώνεται με λευκώματα, άρθρα και μελέτες ιστορικών και κριτικών της τέχνης σε συλλογικές εκδόσεις, αφίσες, προσκλήσεις εκθέσεων και μονογραφίες μεγάλου αριθμού καλλιτεχνών. Το αντιπροσωπευτικό φάσμα εμπλουτίζεται με τακτικές προβολές διαφανειών στη λίθινη «ΜΩΒ ΣΚΗΝΗ» των εκδηλώσεων-performance του κήπου της Πινακοθήκης. Στις διαφάνειες συμπεριλαμβάνονται και τα 47 εικαστικά έργα, που πρόσφερα το 2003 στο Μουσείο Αρχαιολογίας και Ιστορίας της τέχνης του ΕΚΠΑ εις μνήμη των γονέων μου.
Στο μεταίχμιο των πολιτιστικών αλλαγών και ανακατατάξεων της εποχής μας στον σημερινό επτανησιακό χώρο ανθούν αισθητικά φαινόμενα και προσπάθειες, τόσο θετικά όσο και αμφιλεγόμενα, ενώ μεγάλος αριθμός εικαστικών, τόσο επαγγελματιών, μελών του ΕΕΤΕ, όσο και αρκετών αυτοδίδακτων και ερασιτεχνών δημιουργούν και εκθέτουν.
Στη μόνιμη συλλογή της Σύγχρονη Πινακοθήκης Villa «Ροδόπη», στην αίθουσα «Χρυσομοίρα Ευαγγελάτου» εκτίθενται εικαστικά έργα Επτανησίων Καλλιτεχνών.
Η ιστορική και αισθητική προσέγγιση στο υλικό των εκθεμάτων και των σχετικών εκδόσεων αναφέρεται ενδεικτικά στις κύριες φάσεις της Επτανησιακής τέχνης από τα τέλη του 19ου αιώνα και διατρέχει ολόκληρο τον 20ο αιώνα μέχρι σήμερα. Επισημαίνει τις ποικίλες εκδοχές έκφρασης, με ευρωπαικό προσανατολισμό, των καλλιτεχνών που εκπροσωπούνται στη συλλογή και προβάλλει εποπτικά την προσφορά των Ιόνιων νησιών στην νεοελληνική ιστορία της τέχνης, αλλά και στη διεθνή εικαστική σκηνή. Στην έκθεση εκπροσωπούνται καλλιτέχνες με έργα εμπνευσμένα από τα ποικιλότροπα μοτίβα και την διαχρονική ομορφιά και πνευματικότητα του Επτανησιακού χώρου. Τα εικαστικά αυτά έργα, στην πλειοψηφία τους είναι αποκτήματα από δωρεές καλλιτεχνών, συλλεκτών και φιλότεχνων και συνθέτουν ένα ενδιαφέρον φάσμα των σύγχρονων εικαστικών τάσεων. Πρόκειται για έργα ζωγραφικής, χαρακτικής, μικρογλυπτικής, γλυπτικών κατασκευών, κεραμικής, ψηφιακών εικόνων, φωτογραφίας, κολλάζ, εκθεσιακών και εκδοτικών ντοκουμέντων.
Αν και το θέμα ποιους ακριβώς θεωρούμε Επτανήσιους καλλιτέχνες είναι αφενός σαφές, εφόσον βασιστεί και μόνον στην οικογενειακή καταγωγή και την ανατροφή, αλλά και ασαφές, όσον αφορά αρκετούς που στην πορεία του βίου τους ελάχιστους δεσμούς είχαν ήέχουν με τον ιόνιο χώρο και σπανιότατα αναφέρονται στον τόπο-νησί καταγωγής τους. Ορισμένοι από αυτούς έζησαν ή ζουν και δημιουργούν σε κάποιο από τα Ιόνια, άλλοι προέρχονταν από οικογένειες που είχαν φύγει σε άλλες περιοχές της Ελλάδας ή πόλεις της διασποράς, αλλά διατηρούσαν ή διατηρούν ενσυνείδητα δεσμούς με το νησί τους.
Παράλληλα με τα εικαστικά έργα εκτίθενται μονογραφίες και εκδόσεις τέχνης για σημαντικούς δημιουργούς από τον 17ο αιώνα μέχρι και σήμερα. Ιδιαίτερου ενδιαφέροντος εκδόσεις με ενθυμήματα-ντοκουμέντα αναφέρονται στον συγγραφέα Λευκάδιο Χέρν / Lafcadio Hearn (1850-1904), ο οποίος γεννήθηκε στη Λευκάδα από Κυθήρεια μητέρα, την Ρόζα Κασιμάτη και Ιρλανδό πατέρα και διέπρεψε στην Ιαπωνία, με έντονη πάντα την μνήμη της καταγωγής του.
Το αισθητικό-εκθεσιακό εγχείρημα της συλλογής και της έκθεσης στηρίζεται μόνο στην ιδιωτική μου πρωτοβουλία. Αποδείχθηκε όμως χρήσιμο και αποδοτικό, αφού θεωρήθηκε σημαντικό από τους φιλότεχνους, τον έντυπο και ηλεκτρονικό τύπο σε πανελλήνια και ομογενειακή εμβέλεια και διατηρεί επί 23 χρόνια έντονη επισκεψιμότητα και θετική επιρροή. Κύρια καταδεικνύει την ανάγκη να διοργανωθούν μεγάλες αντιπροσωπευτικές εκθέσεις και να αναζωπυρωθούν θεσμοί προβολής και διάδοσης των εικαστικών έργων των Επτανησίων καλλιτεχνών, τόσο του δυτικότροπου σημαντικού παρελθόντος, όσο και του δημιουργικού διεθνιστικού παρόντος. Σημειωτέον ότι εκτίθενται και έργα καλλιτεχνών που έχουν αποβιώσει, οπότε υφίσταται διακριτό κατά κάποιο τρόπο το αισθητικό κατασταλαγμένο στίγμα τους στην χρονική στιγμή που δημιούργησαν και οι πιθανές, σχετικές και ανάλογες επιρροές τους στους νεότερους. Ανάμεσα τους οι : Σπύρος Αλαμάνος (1947-2011), Δημήτρης Άνθης (1925-1991), Θέμος Αυγερινός (1940-2009), Παναγής Γαβριελάτος (1915-2011), Άρια Κομιανού (1938-2015), Χαράλαμπος Κορωναίος (1916-2006), Κική Τυπάλδου-Λασκαράτου (1898-1987), Άννα Φαραντάτου (1885-1979), Γιώργος Φωκάς (1917-2008) κ.α.
Κατά την άποψη μου, παρά τις αντιθετικές θεματογραφικές επιλογές και τις τεχνοτροπικές προσεγγίσεις των καλλιτεχνών, διαφαίνεται στη συλλογή μια διάχυτη και κοινή αισθητική αύρα στον άξονα της αρμονικής ομορφιάς, της κομψής απόδοσης, της εννοιακής αναζήτησης, του φυσιοκρατικού αέρα και της ποιητικής διάστασης μιας εν δυνάμει νέας Επτανησιακής σχολής στην σύγχρονη πολυμορφική εκδοχή της.
Κώστας Ευαγγελάτος,
Ζωγράφος, Λογοτέχνης, Θεωρητικός της τέχνης.
(Το κείμενο πρωτοδημοσιεύθηκε στο ένθετο Art and Business της εφημ. ΑΞΙΑ)
(Φωτογραφία εξώφυλλου ΠΑΝΑΓΗΣ ΓΑΒΡΙΕΛΑΤΟΣ, ΑΡΓΟΣΤΟΛΙ, ΕΛΑΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΕ ΚΑΜΒΑ)
