Το 1990 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε την 1η του Οκτώβρη ως Παγκόσμια ημέρα των ηλικιωμένων ή παγκόσμια ημέρα της τρίτης ηλικίας.
Σκοπός της καθιέρωσης της παγκόσμιας ημέρας της 3ης ηλικίας ήταν να καταδειχθεί η σπουδαιότητα αυτών των ανθρώπων στις σύγχρονες κοινωνίες εφόσον τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών αντιπροσωπεύουν σήμερα στη χώρα μας ποσοστό πάνω από το 21,3% του πληθυσμού και σύμφωνα με τις προβλέψεις, το 2030 θα είναι περίπου το 30% του πληθυσμού ενώ το 2050 θα πλησιάσουν το 1/3 του παγκόσμιου πληθυσμού! Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό των ατόμων ηλικίας 0-14 ετών είναι σήμερα περίπου 14% και αναμένεται να υποχωρήσει το 2050 στο 10-12%.
Δεν είναι λοιπόν «οι απόμαχοι της ζωής» εφόσον συμβάλλουν αποφασιστικά στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, μέσω του εθελοντικού έργου τους, της μετάδοσης των εμπειριών και των γνώσεών τους, της βοήθειας που δίνουν στα παιδιά τους αναλαμβάνοντας να φροντίζουν τα εγγόνια τους, αλλά και της αυξανόμενης συμμετοχής τους στην αγορά εργασίας.
Παρότι η οικογένεια αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους θεσμούς στην Ελλάδα, οι αριθμοί από έρευνες παρουσιάζουν μια ιδιαίτερα θλιβερή εικόνα: η συντριπτική πλειοψηφία των ηλικιωμένων, δηλαδή το 97% ζει με μηνιαία σύνταξη που φτάνει στην καλύτερη περίπτωση τα 650 ευρώ, περισσότεροι από 700.000 ηλικιωμένους ζουν στο όριο της φτώχειας και ένας στους τρεις ηλικιωμένους, δηλαδή ένα εκατομμύριο (1.000.000) συνάνθρωποί μας υποφέρουν από μοναξιά.
Η 3η ηλικία έχει πρόσωπο. Είναι οι γονείς μας, ο παππούς, η γιαγιά… οι άνθρωποι που παρέδωσαν την σκυτάλη στους νεότερους.
Οφείλουμε τουλάχιστον σεβασμό στη ζωή που πάλλεται μέσα τους για τόσα χρόνια και παρά τα τυχόν λάθη και τις αδυναμίες τους, πρέπει να φροντίζουμε να διατηρούν την αξιοπρέπειά τους.
Αναμφισβήτητα δικαιούνται αξιοπρεπείς συντάξεις και σωστή ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, προϋποθέσεις που στηρίζονται στην κρατική μέριμνα και είναι αναγκαίες. Είναι σημαντικό όχι μόνο να αναγνωριστεί αυτή τους η προσφορά, αλλά να εξασφαλιστεί ότι οι ηλικιωμένοι πρέπει να διασφαλίζουν ικανοποιητικό επίπεδο υγείας και μια καλή ποιότητα ζωής.
Όλοι εμείς πρέπει να είμαστε κοντά τους όταν μας έχουν ανάγκη, να συγχωρούμε και να εκδηλώνουμε την αγάπη μας προς αυτούς τώρα που μπορούμε και είναι ακόμη εδώ. Τους αξίζει να είναι χαρούμενοι, ενεργοί πολίτες, που ζουν δημιουργικά και απολαμβάνουν τη ζωή. Τα άτομα της 3ης ηλικίας έχουν επιβαρυνθεί σημαντικά τα τελευταία δύο χρόνια λόγω της πανδημίας. Οι κοινωνικές τους συναναστροφές έχουν περιοριστεί και έχει ενταθεί το αίσθημα μοναξιάς και κοινωνικής απομόνωσης.
Δυστυχώς, σήμερα, τα άτομα αυτά βιώνουν τη χειρότερη εποχή τους, κυρίως από οικονομικής πλευράς: η σύνταξή τους δεν τους καλύπτει τα μηνιαία έξοδά τους, δεν υπάρχουν αρκετές δομές φιλοξενίας για μοναχικούς ηλικιωμένους.
Από την μια μεριά, τα έντονα ψυχολογικά προβλήματα, που συνδέονται με την ματαίωση, την μοναξιά, την απομόνωση, τον αποκλεισμό, τις απώλειες που βιώνουν και εκδηλώνονται με έντονη κατάθλιψη, σηματοδοτούν αυτή την ηλικιακή ομάδα. Από την άλλη εμφανίζουν σημαντικά προβλήματα υγείας, που στο σύνολό τους επηρεάζουν δυνητικά τη συνολική υγεία και ευεξία του ατόμου.
Η Παγκόσμια αυτή ημέρα, αποτελεί για όλους μας μια υπενθύμιση για το χρέος που έχουμε απέναντι σε αυτούς τους ανθρώπους. Ας τους αφιερώσουμε λοιπόν λίγο από το χρόνο μας, για να μπορούν χωρίς άγχος να γιορτάζουν αυτήν την και ας προσπαθήσουμε να τους βοηθήσουμε να δουν με ελπίδα την επόμενη μέρα και να μην νοιώθουν ότι είναι βάρος στα παιδιά τους. Μην ξεχνάτε ότι πολύ σύντομα θα είμαστε και εμείς σε αυτή την θέση και αναρωτηθείτε πώς θα θέλατε εσείς να σας συμπεριφέρονται και να σας αντιμετωπίζουν. Σοφή η παροιμία του λαού «Εκεί που είσαι ήμουνα και εδώ που είμαι θα ’ρθεις». Βλέποντας όλα τα παραπάνω στοιχεία αντιλαμβανόμαστε ότι το στοίχημα για υγιή γήρανση πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα σε όλες τις χώρες. Στο πλαίσιο αυτό, ο ΟΗΕ κήρυξε επίσημα τη δεκαετία 2021-2030 ως «Δεκαετία υγιούς γήρανσης»,
Ωστόσο, η «Δεκαετία Υγιούς Γήρανσης», την οποία ήδη διανύουμε εστιάζει σε 4 βασικούς τομείς δράσης:
α) τη δημιουργία φιλικών προς την τρίτη ηλικία κοινωνιών και περιβάλλοντος που επιτρέπουν την πρόσβαση σε συστήματα υγείας, στην τεχνολογία, σε υπηρεσίες και προϊόντα που μπορούν να κάνουν ευκολότερη τη ζωή των ηλικιωμένων ατόμων,
β) την αντιμετώπιση των ηλικιακών διακρίσεων, του λεγόμενου «ageism», που αποκλείει τους μεγαλύτερους ανθρώπους από την ενεργό δράση με μόνο κριτήριο την ηλικία και όχι τις ικανότητες, τη γνώση ή και την εμπειρία,
γ) την παροχή της ολοκληρωμένης φροντίδας, που αφορά σε όλες τις υπηρεσίες υγείας στο πεδίο της πρόληψης, της θεραπείας και της αντιμετώπισης ασθενειών με χαμηλό κόστος για τους ηλικιωμένους και δ) την πρόσβαση στη μακροχρόνια φροντίδα, η οποία απευθύνεται σε άτομα μη αυτοεξυπηρετούμενα με ανάγκη για μόνιμη υποστήριξη και υποβοήθηση. Όλοι οι παραπάνω τομείς έχουν στόχο να βοηθήσουν τα άτομα της τρίτης ηλικίας να έχουν ένα καλό επίπεδο ζωής, με ίσα δικαιώματα και ευκαιρίες με τις υπόλοιπες ηλικιακές ομάδες και πάνω απ’ όλα να διαβιώνουν με αξιοπρέπεια.
Ο καθένας μας όμως μπορεί να συμβάλει σε αυτό. Να δώσουμε τον ρόλο και την θέση που τους αξίζει, να υπολογίζουμε την συμβολή τους στην ανατροφή των παιδιών μας, να περνάμε χρόνο μαζί τους και να ζητάμε να μας διηγηθούν ιστορίες από την δική τους καθημερινότητα. Να μεταφέρουμε αυτή την εμπειρία στους νεότερους. Να δείξουμε ενδιαφέρον στην δική τους καθημερινότητα και να ζητήσουμε την γνώμη τους για ότι μας απασχολεί. Κυρίως, να προσέχουμε την υγεία τους, κάνοντας τους απαραίτητους ελέγχους και εξετάσεις, αλλά και να βεβαιωνόμαστε ότι ακολουθούν πιστά την φαρμακευτική τους αγωγή.
Το σημαντικότερο όμως είναι να τους αφιερώνουμε χρόνο. Ένα τηλεφώνημα, ένα γεύμα, μια βόλτα για ένα καφεδάκι είναι αυτό που χρειάζονται περισσότερο. Να ξέρουν ότι είναι μέρος της ζωής μας και ότι από την θέση τους μπορούν να συμβάλουν. Βεβαιωθείτε πως δεν είναι αποκομμένοι από τους άλλους και παροτρύνετέ τους να κάνουν παρέα, να βγουν από το σπίτι, να περπατήσουν στον ήλιο. Κάθε μέρα που κλείνονται μέσα, βάζουν ένα λίθο στον αποκλεισμό και στην απομόνωση και στην κατάθλιψη.
Αντώνης Λουβερδής
Υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος με την «Δημοτική Συμπολιτεία»
