Τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (ΓΑΚ),Τμήμα Κεφαλονιάς τίμησαν την διεθνή ημέρα των αρχείων με ξενάγηση στις 18 ιουνίου στα κτήρια που στεγάζεται στο Αργοστόλι επι των οδών Γερμενή και Κοντομίχαλου.
Όπως ανέφερε η προϊσταμένη των αρχείων του τμήματος Κεφαλονιάς κυρία Δώρα Ζαφειράτου: «το έτος 2007 το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων καθιέρωσε την 9η Ιουνίου ως Διεθνή ημέρα Αρχείων σε ανάμνηση της 9ης Ιουνίου 1948 που ιδρύθηκε το Διεθνές Συμβούλιο των Αρχείων υπό την αιγίδα της UNESCO».Σε όλες τις χώρες του κόσμου υπάρχουν και λειτουργούν τα κρατικά αρχεία που διαφυλάσσουν κάθε μορφής, ύλης, χρονολογίας αρχειακό υλικό που αφορά την εν γένει δραστηριότητα του κράτους, των νομικών ή φυσικών προσώπω νκαι των δημόσιων ή ιδιωτικών οργανισμών.
Συνεχίζοντας η κυρία Ζαφειράτου μας ανέφερε ότι είναι διττός ο σκοπός των ΓΑΚ στην χώρας μας: α) η διάσωση, συλλογή και συντήρηση του πολύτιμου αρχειακού υλικού και β) η επιλογή, διάσωση και ευρετηρίαση των αρχείων που φυλάσσονται στα ΓΑΚ αλλά και επιλογή και διάσωση των αρχείων που εναπόκεινται σε κρατικούς φορείς ούτως ώστε να διαφυλαχθούν αλλά και όταν ταξινομηθούν να αποδοθούν στους ερευνητές προς μελέτη.
Για τον σκοπό αυτό, ο νόμος που ρυθμίζει την λειτουργία των ΓΑΚ, απαγορεύει οποιαδήποτε καταστροφή ή αλλοίωση δημοσίων αρχείων χωρίς την έγγραφη άδεια των Γ.Α.Κ και αφού προηγηθεί η αυτοψία από τους υπαλλήλους του. Έτσι π.χ. διασώθηκαν τα εκπαιδευτικά αρχεία της Κεφαλονιάς του σχολικού έτους 1979-1980.
Η τελική απόφαση για τη διατήρηση ή την καταστροφή των εγγράφων ανήκε στον Νομάρχη στον οποίο θα διαβιβάζονταν. Στην ερμηνευτική εγκύκλιο της Δ/νσης Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Κεφαλληνίας εντυπωσιάζουν εκφράσεις όπως «η μεγάλη ωφέλεια που θα προκύψει από την εκκαθάριση των παλαιών αρχείων […] γιατί είναι δυνατόν να απαλλαγούμε από το βάρος αυτό και από τις δυσμενείς επιπτώσεις που συνεπάγεται το κόστος διατηρήσεως χώρων για την εγκατάσταση των αρχείων, η άσκοπη απασχόλησή σας για την ταξινόμηση των εγγράφων, οι δυσκολίες για την ανεύρεση ενός εγγράφου κτλ. […] τα δε επόμενα χρόνια (σύμφωνα με τις οδηγίες που δίνονται) η εκκαθάριση των αρχείων θα είναι ευχερέστατη».
Η εκκαθάριση των σχολικών αρχείων γινόταν αποκλειστικά και μόνο με γνώμονα την προσωπική τους κρίση. Στα μονοθέσια σχολεία την εκκαθάριση θα αναλάμβανε να κάνει ο ένας και μοναδικός δάσκαλος. Οι επιτροπές θα συνέτασσαν πρακτικά, τα οποία θα διατηρούνταν στο διηνεκές αλλά τα έγγραφα θα οδηγούνταν στην πολτοποίηση. Τρεις μήνες μετά το Υπ. Παιδείας (εγκ. ΣΤ860/28-1-1980 με λήψη από κάποια σχολεία στις 9/2/1980) ανέστειλε την εκκαθάριση των αρχείων εν αναμονή νέου Π.Δ. Δηλαδή οι φάκελοι άνοιξαν, “ερευνήθηκαν” από τις τριμελείς επιτροπές και μετά έμειναν στην αναμονή ».
Στην υπόλοιπη Ελλάδα λόγω της Οθωμανικής κυριαρχίας και για διαφόρους λόγους έχουν διασωθεί σχετικά λίγα αρχεία της Οθωμανικής περιόδου, ωστόσο σώζονται τα πλουσιότατα Οθωμανικά αρχεία στην Κωνσταντινούπολη και Άγκυρα.
Στα αρχεία της Επτανήσου και της Κρήτης εναπόκειται μεγάλος όγκος πολύτιμου και σημαντικότατου αρχειακού υλικού. Αυτό οφείλεται στην επικρατούσα αντίληψη στην Dominante Βενετία για την αποτελεσματικότητα των ενημερωμένων αρχείων στην διακυβέρνηση του αχανούς κράτους τους.
Στο πλουσιότατο αρχείο Κεφαλονιάς τα έγγραφά του χρονολογούνται από το έτος 1535 μέχρι και σήμερα. Μετά τους αφανιστικούς σεισμούς του 1953 το υλικό σώθηκε όπως –όπως και χρειάστηκε τεράστιος κόπος υπό ανθυγιεινές συνθήκες, για να τακτοποιηθεί και ευρετηριασθεί. Εργασίες που ακόμα και σήμερα επιτελούνται παράλληλα με την έρευνα και την βοήθεια προς τους ερευνητές. Στο υλικό αυτό περιλαμβάνονται αρχεία νοταριακά, διοικητικά, εκκλησιαστικά, ληξιαρχικά, εκπαιδευτικά, δικαστικά, υγειονομικά- νοσοκομειακά, αρχιτεκτονικά, ιδιωτικά, αρχεία ΝΠΔΔ και συλλόγων. Μετά τους σεισμούς του 1953 για να αποκτήσει το σέστο/ευταξία που το χαρακτηρίζει, εργάσθηκαν με αυταπάρνηση οι εργαζόμενοι με προϊσταμένους τον κύριο Γεώργιο Μοσχόπουλος και την κυρία Σταματούλα Ζαπάντη, ενώ μεγάλο τμήμα του αρχείου της Βενετικής Διοίκησης πραγματοποιήθηκε από τον κύριο Νίκο Μοσχονά διευθυντή του Ε.Ι.Ε.Σήμερα προϊσταμένη είναι η κυρία Δώρα Ζαφειράτου που πλαισιώνεται από έμπειρους συνεργάτες.
Την ξενάγηση συνέχισε η κυρία Νίκη Κυριακάτου, πολύτιμη αρωγός σε κάθε ερευνητή, με εμπεριστατωμένα σύντομα σχόλια για το τι βλέπουμε, ενώ οι κ.κ Διονύσης Καγγελάρης και Ζήσιμος Δελακάς συνέχισαν με νεότερα ιστορικά τεκμήρια του αρχείου Κεφαλονιάς. Με το τρατάρισμα με αναψυκτικά και γλυκά έκλεισε η δίωρη, επίσκεψή μας στο αρχείο.
Τάκης Τόκκας
Πηγή www.ioniancenter.gr
