Τα τελευταία χρόνια, ακόμα και στην Κεφαλονιά, ακούμε την ευχή «Καλησπέρα» ήδη από τις 12 το μεσημέρι, τη στιγμή που ο ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ του.
Προσωπικά, δυσκολεύομαι να απαντήσω με «Καλησπέρα» σε αυτή την ώρα της ημέρας ή να ξεκινήσω ένα email με τον ίδιο χαιρετισμό. Προτιμώ να χρησιμοποιώ την ευχή «Καλό μεσημέρι» μετά τις 13:00 μ.μ., το «Καλό απόγευμα» μετά τις 15:00 μ.μ. και, όταν φτάνει η ώρα που ο ήλιος αρχίζει να δύει, να λέω «Καλησπέρα».
Η συνήθεια να χρησιμοποιείται η ευχή «Καλησπέρα» από το μεσημέρι φαίνεται να έχει τις ρίζες της στην τηλεόραση και συγκεκριμένα στα μεσημεριανά δελτία ειδήσεων, όπου οι παρουσιαστές απευθύνουν τον χαιρετισμό «Καλησπέρα σας» ήδη από τις 13 το μεσημέρι.
Όμως, τι πραγματικά ορίζει η λέξη «εσπέρα» και πότε είναι σωστό να χρησιμοποιούμε τον συγκεκριμένο χαιρετισμό;
Τι είναι η εσπέρα;
Η λέξη «εσπέρα» (λόγιο) αναφέρεται χρονικά στο διάστημα που ξεκινά όταν ο ήλιος αρχίζει να δύει και μέχρι να επικρατήσει το σκοτάδι. Σύμφωνα με τα λεξικά, η εσπέρα περιλαμβάνει κυρίως τις ώρες από τις 16:00 έως τις 20:00, ανάλογα με την εποχή του χρόνου.
Η ετυμολογία της λέξης προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ἑσπέρα» (Λατ. vespera), που σήμαινε βράδυ, σούρουπο, καθώς και το δυτικό μέρος του ορίζοντα όπου δύει ο ήλιος.
Τι λένε οι γλωσσολόγοι;
Ο γνωστός γλωσσολόγος Γιώργος Μπαμπινιώτης έχει επισημάνει δημόσια:
«Αγαπητοί παρουσιαστές και εκφωνητές μεσημβρινών δελτίων ειδήσεων: Μη λέτε “Καλησπέρα σας” στη μία ή στις δύο το μεσημέρι με τον ήλιο να λάμπει! Αν το κάνετε, τότε αποχαιρετώντας θα πρέπει να λέτε και “Καληνύχτα σας”!»
Τι επιτάσσει η λογική;
Η χρήση του «Καλησπέρα» από το μεσημέρι αντιβαίνει στη λογική και την ετυμολογία της λέξης. Η «Καλησπέρα» σημαίνει «Καλή εσπέρα» και η εσπέρα ξεκινά όταν η μέρα αρχίζει να φθίνει και ο ήλιος πλησιάζει στη δύση του.
Πριν φτάσει η ώρα της εσπέρας, μπορούμε να χρησιμοποιούμε πιο ταιριαστές ευχές, όπως:
Καλό μεσημέρι (μετά τις 12:00)
Καλό απόγευμα (μετά τις 15:00)
Χαίρετε ή Γεια σας για γενικούς χαιρετισμούς καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
Συμπέρασμα
Η ελληνική γλώσσα διαθέτει μια πλούσια γκάμα εκφράσεων και χαιρετισμών, που αντανακλούν τη φυσική ροή της ημέρας. Το «Καλησπέρα» στις 12 το μεσημέρι είναι μια λανθασμένη χρήση, πιθανότατα επηρεασμένη από ξένες συνήθειες ή τηλεοπτικές πρακτικές. Ας σεβαστούμε την ακρίβεια της γλώσσας μας και ας χρησιμοποιούμε σωστά τους χαιρετισμούς, ώστε να διατηρούμε ζωντανή την ομορφιά της.
“Καλησπερούδια άρχοντες” – Φώτης Αλέπορος
Και με την ευκαιρία, ας χρησιμοποιούμε τις ώρες που πρέπει τον κεφαλονίτικο χαιρετισμό “Καλημερούδια σας” και “Καλησπερούδια σας”!
Ε.Χ.
Οι εικόνες που συνδεύουν το κείμενο ειναι δημιουργίες τεχνητής νοημοσύνης χωρίς την παρέμβαση ανθρώπου στις λεπτομέρειες.
