Την Πρωταπριλιά, η φαντασία παίρνει το πάνω χέρι και η αλήθεια… παίρνει ρεπό. Είναι η μοναδική μέρα του χρόνου που επιτρέπεται – και ενίοτε επιβάλλεται – να πεις ψέματα χωρίς να αισθανθείς ενοχές. Αλλά πώς ξεκίνησε αυτή η παράξενη και τόσο αγαπητή παράδοση;
Από τον Μάρτιο στον Ιανουάριο: Η γέννηση της φάρσας
Η επικρατέστερη θεωρία εντοπίζεται στη Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι τότε, η Πρωτοχρονιά γιορταζόταν στα τέλη Μαρτίου, γύρω από την εαρινή ισημερία. Όμως το 1564, με απόφαση του βασιλιά Καρόλου Θ΄, η Πρωτοχρονιά μεταφέρθηκε στην 1η Ιανουαρίου.
Όσοι, είτε από συνήθεια είτε από αντίδραση, συνέχισαν να γιορτάζουν το νέο έτος την άνοιξη, έγιναν στόχος χλευασμού. Οι «μοντέρνοι» άρχισαν να τους στέλνουν ψεύτικες προσκλήσεις σε ανύπαρκτες γιορτές και να τους σκαρώνουν φάρσες, εγκαινιάζοντας άθελά τους την παράδοση των πρωταπριλιάτικων ψεμάτων.
Το «ψάρι του Απριλίου» και η ευρωπαϊκή εξάπλωση
Η γαλλική Πρωταπριλιά ονομάζεται ακόμα και σήμερα Poisson d’avril – το ψάρι του Απριλίου. Τα παιδιά κολλούν χάρτινα ψαράκια στις πλάτες των άλλων και φωνάζουν χαρούμενα όταν ο «στόχος» το ανακαλύψει.
Η συνήθεια διαδόθηκε και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, με κάθε λαός να προσθέτει το δικό του στοιχείο χιούμορ. Στην Αγγλία, η Πρωταπριλιά έχει επίσημα την τιμητική της μόνο μέχρι το μεσημέρι — όποιος κάνει φάρσα μετά τις 12 θεωρείται… ο ίδιος ο ανόητος!
Και στην Ελλάδα;
Η Πρωταπριλιά ήρθε στην Ελλάδα πιθανόν με αγγλική ή γαλλική επιρροή, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Συνδέθηκε όμως και με πιο λαϊκές δοξασίες: παλιά πίστευαν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει κάποιον την Πρωταπριλιά θα έχει τύχη όλο τον χρόνο. Ακόμη και οι βροχές εκείνης της ημέρας λέγεται ότι φέρνουν καλή σοδειά.
Η Πρωταπριλιά στην εποχή του Ίντερνετ
Σήμερα, από τη Google μέχρι μεγάλα ειδησεογραφικά μέσα, όλοι συμμετέχουν στην παράδοση. Πρωταπριλιάτικες «ειδήσεις» που είναι εντελώς τραβηγμένες – αλλά όχι και απίθανες – ξεγελούν ακόμα και τους πιο υποψιασμένους. Κι έτσι η μέρα αυτή λειτουργεί σαν καθρέφτης της εποχής μας: γελάμε, αλλά και σκεφτόμαστε πόσο εύκολο είναι να πιστέψουμε ένα ψέμα όταν είναι καλά ειπωμένο.
Το μεγαλύτερο πρωταπριλιάτικο ψέμα όλων των εποχών;
Πολλοί θεωρούν κορυφαία στιγμή της πρωταπριλιάτικης παράδοσης το φάρσα-ρεπορτάζ του BBC το 1957, που «ενημέρωνε» το κοινό ότι… τα μακαρόνια φυτρώνουν σε δέντρα στην Ελβετία!
Στο βίντεο, κομψές κυρίες έκοβαν σπαγγέτι από τα «μακαρονοδέντρα» και το τοποθετούσαν σε καλάθια. Χιλιάδες τηλεθεατές τηλεφώνησαν στον σταθμό ρωτώντας πού μπορούν να αγοράσουν… σπόρους για μακαρονιές!
Δείτε το video
