Γράφει ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ
«Μια γυναίκα είναι ο ορισμός του πλήρη κύκλου. Μέσα της υπάρχει η δύναμη να δημιουργήσει, να αναθρέψει και να μεταμορφώσει» είπε κάποτε η συγγραφέας Νταϊάν Μέριτσάιλντ. Και η αλήθεια είναι πως στον σκληρό κόσμο των επιχειρήσεων και δη σε ανδροκρατούμενους κλάδους, είναι αναγκαία η ύπαρξη γυναικών, ανθρώπων που έχουν έμφυτες αυτές τις ικανότητες.
Ακριβώς μια τέτοια περίπτωση είναι αυτή της Μαρίας Αγγελικούση, το όνομα της οποίας συζητείται αυτές τις μέρες στους επιχειρηματικούς και όχι μόνο κύκλους. Προ ημερών το Bloomberg τη χαρακτηρίζει «πλουσιότερο πρόσωπο» της ναυτιλίας, ενός κλάδου που αποτελεί βασικό πυλώνα του παγκοσμίου εμπορίου και της οικονομίας και ο οποίος, μέχρι πρόσφατα, ήταν ο… ορισμός του ανδροκατούμενου.
Η Μαρία Αγγελικούση, (η πλουσιότερη Ελληνίδα, σύμφωνα με το Bloomberg, μετά τη Βίκυ Σάφρα) η οποία κληρονόμησε τον γίγαντα της ναυτιλίας Angelicoussis Shipping, όταν ο πατέρας της, Γιάννης Αγγελικούσης έφυγε από τη ζωή το 2021, είναι μία μόνο από τις γυναίκες που έχουν “εισβάλλει”, τα τελευταία χρόνια, στον κόσμο της ναυτιλίας και των επιχειρήσεων γενικότερα. Μία από τις Ελληνίδες που έχουν πάρει στα χέρια τους και διαχειρίζονται τεραστίου μεγέθους εταιρείες και περιουσίες.
Κάποιες “απλά” τις κληρονόμησαν και κάποιες τις πήραν στα χέρια τους και τις “ανέθρεψαν”, μεγαλώνοντάς τις. Το να κάνει κάποιος κάτι τέτοιο σε μια περιουσία δεν είναι… καθόλου απλό, εάν δούμε κάποια παραδείγματα γυναικών που κληρονόμησαν τεράστιες περιουσίες και σήμερα είναι “απλά” πλούσιες. Άλλες, εκμεταλλεύτηκαν το κοφτερό τους μυαλό και δημιούργησαν κολοσσούς από μικρομεσαίες εταιρείες ή από χρήματα, σε μορφή δανεισμού στα οποία είχαν πρόσβαση, άλλες έχτισαν αυτοκρατορίες εκ του μηδενός.
Από αυτές, ξεχωρίσαμε, μεταξύ άλλων, έξι Ελληνίδες οι οποίες έχουν στα χέρια τους επιχειρηματικές αυτοκρατορίες της θάλασσας και της στεριάς. Συνδυαστικά, οι περιουσίες που διαχειρίζονται αυτές οι Ελληνίδες ξεπερνούν κατά πολύ τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια- με δεδομένο ότι δεν υπάρχουν διαθέσιμα πλήρη οικονομικά στοιχεία για το net worth τους.
Μαρία Αγγελικούση
Πριν από παραπάνω από μια δεκαετία, η Μαρία Αγγελικούση δεν φαινόταν να έχει καμία σύνδεση με τον όμιλο Angelicoussis Group of Companies, μια από τις ισχυρότερες ναυτιλιακές του πλανήτη, που “έτρεχε” ο πατέρας της, Γιάννης. Είχε σπουδάσει Ιατρική στη Μεγάλη Βρετανία, όπου είχε γεννηθεί και μεγαλώσει και εξάσκησε για λίγο το επάγγελμα. Στη συνέχεια, χανόταν σε δοκιμαζόμενες από τη φτώχεια και εμφύλιες συγκρούσεις χώρες του Τρίτου Κόσμου. Εκεί, προσέφερε αφιλοκερδώς τις υπηρεσίες της, πολλές φορές μέσα στη ζούγκλα πολύ μακριά από τον πολιτισμό, όπου η οικογένειά της έχανε κάθε επαφή μαζί της για εβδομάδες.
Το “αίμα”, όμως, μίλησε. Tρίτη γενιά πλοιοκτητών, μετά τον παππού της, Aντώνη και τον πατέρα της, έχοντας το όνομα της γιαγιάς της, Mαρίας Παπαλιού, γύρισε σε αυτό που, όπως αποδείχθηκε, ήταν το στοιχείο της. Επί μια οκταετία πέρασε από διάφορες θέσεις στον όμιλο και εδώ και καιρό συνδιοικούσε τον τεράστιο ναυτιλιακό όμιλο με τον πατέρα της, ώσπου αυτός να φύγει από τη ζωή.
Σήμερα, η Μαρία Αγγελικούση είναι μια από τις σημαντικότερες προσωπικότητες της παγκόσμιας ναυτιλίας, καθώς διαχειρίζεται έναν στόλο 141 πλοίων, η πλειοψηφία των οποίων (84% ή 119 συν αλλά 15 υπό ναυπήγηση) φέρουν υπερήφανα τη γαλανόλευκη.
Σήμερα, η καθαρή περιουσία της Μαρίας Αγγελικούση αυξήθηκε στα περίπου 5,3 δισ. δολάρια, σύμφωνα με τον Δείκτη Δισεκατομμυριούχων του Bloomberg, κάτι στο οποίο συνέβαλε η αύξηση των ναύλων που προκάλεσε η πανδημία εκτόξευσε τις αποτιμήσεις των πλοίων τα τελευταία δύο χρόνια.
Βίκυ Σάφρα
Το ευρύ κοινό την ξέρει ως Βίκυ Σάφρα. Λίγοι ωστόσο ξέρουν ότι η δισεκατομμυριούχος, κατά πολλούς ίσως και πλουσιότερη γυναίκα του πλανήτη, είναι η γεννημένη στη Θεσσαλονίκη πριν από 70 χρόνια, Bίκυ Eσκενάζυ-Σαρφάτη. Κάτοχος ελληνικής και βραζιλιάνικης υπηκοότητας, καθώς μετανάστευσε στην αμερικανική ήπειρο το 1950, η Eλληνοεβραία Bίκυ Σάφρα ζει μόνιμα στο Kρανς Mοντάνα της Eλβετίας. Πηγή του πλούτου της, είναι η γιγαντιαία περιουσία που άφησε ο σύζυγός της, Τζόζεφ Σάφρα, ο οποίος έφυγε το 2020 από τη ζωή στα 82 του χρόνια. Tον Λιβανέζο, πλουσιότερο τραπεζίτη του πλανήτη, τον είχε παντρευτεί το 1969, στα 17 της, αποκτώντας μαζί του 4 παιδιά.
Και κάπου εδώ, αναφερόμενοι στα παιδιά της Σάφρα με τον πάμπλουτο τραπεζίτη, έρχεται το επιχείρημα όσων θεωρούν ότι η Ελληνίδα είναι η πλουσιότερη γυναίκα του κόσμου. Κι αυτό γιατί εμφανίζεται να κατέχει περιουσία 7,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όμως στην πραγματικότητα διαχειρίζεται μαζί με τα τέσσερά της παιδιά- assets αξίας άνω των 85 δισεκατ. δολαρίων.
Η Βίκυ και τα παιδιά της, Τζέικομπ, Ντέιβιντ, Αλμπέρτο και Έσθερ, πήραν υπό τον πλήρη έλεγχό τους το κονγκλομεράτο στο οποίο ανήκουν οι Banco Safra SA, Safra National Bank of New York και η J Safra Sarasin της Eλβετίας, φίρμες με περιουσία ύψους περίπου 85 δισ. δολαρίων σε τραπεζικά assets. Yπάρχει επίσης ένα χαρτοφυλάκιο ακινήτων ύψους 2,3 δισ. δολαρίων, το οποίο περιλαμβάνει τον εμπορικό ουρανοξύστη Gherkin στο Λονδίνο και το κτίριο στην 660 Madison Avenue στη Nέα Yόρκη, ένα μερίδιο στην εταιρεία εμπορίας μπανάνας Chiquita Brands International και ένα αρχοντικό 130 δωματίων στο Σάο Πάολο της Bραζιλίας.
Αγγελική Φράγκου
Η Αγγελική Φράγκου είναι μια μοναδική περίπτωση επιτυχημένης γυναίκας στα παγκόσμια, ίσως χρονικά. Η ιδρύτρια, CEO και πρόεδρος του group Navios Maritime Holdings, μιας από τις σημαντικότερες ναυτιλιακές του κόσμου, κατάφερε να χτίσει έναν κολοσσό από το μηδέν και να φτάσει να διαφεντεύει όχι μόνο τις θάλασσες, αλλά και τη Wall Street όπου είναι εισηγμένες οι περισσότερες εταιρείες της.
Η Αγγελική Φράγκου, ξεκίνησε την καριέρα της ως πλοιοκτήτρια από τη Bραζιλία, μετά από μια επιτυχημένη καριέρα στη Wall Street, όπου δούλεψε ως αναλύτρια στο trading floor της Rep. National Bank. Στα δύο χρόνια που δούλεψε εκεί, ως το 1989, έμαθε τα ρίσκα των αγορών, πώς να κάνει hedging, να διαχειρίζεται τους κινδύνους της υπερβολικής μόχλευσης σε μια κυκλική δουλειά Στο Mεγάλο Mήλο επέστρεψε ως πλοιοκτήτρια, εισάγοντας τις ναυτιλιακές της στην αμερικανική χρηματαγορά. “Θεμέλιο” της ναυτιλιακής της αυτοκρατορίας ήταν το ακινητοποιημένο λόγω χρεών στο λιμάνι του Ρίο ντε Τζανέιρο πλοίο μεταφοράς ξηρού φορτίου “Fulvia”.
Το 1990, η ηλικίας μόλις 25 ετών Αγγελική Φράγκου, αγόρασε έναντι 1,5 εκατ. δολαρίων (ποσό που πήρε δάνειο από τον πατέρα της, Νικόλα Φράγκο) το πλοίο που ίχε το όνομα της πιο σημαντικής -ίσως- γυναίκας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, του πρώτου μη μυθολογικού προσώπου που τυπώθηκε σε ρωμαϊκό νόμισμα. Tο Fulvia έχει γίνει σκραπ εδώ και δεκαετίες, όμως η ίδια το θυμάται με αγάπη. «Ήταν μια φοβερή επένδυση. Ήθελα να έχω τη δική μου επιχείρηση, έτσι πήρα το ρίσκο να επανενεργοποιήσω το πλοίο. Eπόπτευα τα πάντα. Tα πάντα είχαν κλαπεί. Άνοιγες τη μηχανή και έλειπαν τα πάντα από μέσα». Kαι, μετά από 4 μήνες υπομονή, το πρώτο ταξίδι του Fulvia -στις HΠA- απέδωσε μια μικρή περιουσία στην Aγγελική Φράγκου. Περιουσία η οποία γιγαντώθηκε, μετατρεπόμενη σε έναν όμιλο αξίας δισεκατομμυρίων, με περίπου 130 πλοία κάθε τύπου.
Σεμίραμις Παληού
Η επικεφαλής της εισηγμένης στην αμερικανική χρηματαγορά Diana Shipping έχει μια μακρά πορεία -κοντά 30ετή- στην παγκόσμια ναυτιλία. Αφού αποφοίτησε από το Imperial College του Λονδίνου, όπου σπούδασε Μηχανολογία, έκανε μεταπτυχιακό στη Ναυπηγική και ξεκίνησε -το 1996- την καριέρα της στη Lloyds Register of Shipping. Εκεί, εργάστηκε για δύο χρόνια ως ασκούμενη επιθεωρήτρια πλοίων. Στη συνέχεια μεταπήδησε σε εταιρείες συμφερόντων της οικογένειάς της, όπως η Diana Shipping Agencies, με δραστηριότητα στον τομέα των ναυλώσεων. Aκολούθησε η Alpha Sigma Shipping, έπειτα διευθύνων σύμβουλος και επικεφαλής των Technical, Operations, Crew και Supply τμημάτων της Unitized Ocean Transport Limited Operations που δραστηριοποιείται στα δεξαμενόπλοια. Τον Mάιο του 2018 η γενική συνέλευση των μετόχων της Diana Shipping Inc. αποφάσισε την εκλογή της στο διοικητικό συμβούλιο.
H Σεμίραμις Παληού έχει γνώσεις στις εξαγορές, στα πληρώματα, στις ναυπηγήσεις και στην τεχνική διαχείριση. Και έτσι, όχι τυχαία, το 2019, ο πατέρας της, Συμεών Παληός, αποφάσισε να της δώσει το “τιμόνι” της ναυτιλιακής Diana και μάλιστα σε μια κρίσιμη συγκυρία όχι μόνο διεθνώς, αλλά και για την ίδια την εταιρεία, αφού επέστρεφε στην κερδοφορία μετά από μια πενταετία. Και, εκ του αποτελέσματος, δεν διαψεύστηκε.
Η εφοπλίστρια οδήγησε τη ναυτιλιακή σε ένα νέο γι’ αυτή κλάδο, με την απόκτηση, στα μέσα του 2022, εννέα ultramaxes από την Sea Trade Holdings. Με αυτό το deal ύψους 330 εκατ. δολαρίων (εκ των οποίων το ένα τρίτο πληρώθηκε με μετοχές της εταιρείας), επέκτεινε το στόλο της ναυτιλιακής στα 43 πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου, ενώ πρόσφατα η Diana ολοκλήρωσε συμφωνία sale‑and‑leaseback για δύο capesizes με ιαπωνική εταιρεία με την οποία συνεργάζεται.
Η Σεμίραμις Παληού διαθέτει μια ακόμα ναυτιλιακή, ειδικευμένη στη μεταφορά ξηρού φορτίου, την OceanPal, η οποία εισήχθη στο Nasdaq τον Νοέμβριο του 2021. Η OceanPal διαχειρίζεται τέσσερα bulk carriers.
Όμως οι επιτυχίες της, δεν είναι το μόνο για το οποίο μπορεί να υπερηφανεύεται η Σεμίραμις Παληού. Το 2020, εξελέγη πρόεδρος της HELMEPA – Eλληνική Ένωση Προστασίας του Θαλασσίου Περιβάλλοντος, και έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της στη 41ετή ιστορία της.
Μελίνα Τραυλού
Ήταν τέτοιες μέρες πριν από έναν χρόνο, όταν η ναυτιλιακή κοινότητα σε όλο τον πλανήτη, συζητούσε για μια Ελληνίδα: Τη Μελίνα Τραυλού, ιδιοκτήτρια της κορυφαίας ναυτιλιακής εταιρείας car carrier του κόσμου, Neptune Lines, η οποία ανέλαβε πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών. Είναι η πρώτη γυναίκα πρόεδρος στην ιστορία του θεσμού και, όπως σχολίαζε τότε η ναυτιλιακή επιθεώρηση Tradewinds για την αλλαγή σκυτάλης στην ισχυρότερη ναυτιλιακή κοινότητα του κόσμου, «η εκλογή της πρώτης γυναίκας ως leader των Eλλήνων εφοπλιστών, σηματοδοτεί θεμελιώδεις αλλαγές στο τοπίο της ναυτιλιακής βιομηχανίας της χώρας».
Η Κεφαλονίτισσα πλοιοκτήτρια δεσμεύθηκε να προασπίσει τα επιτεύγματα της ελληνικής ναυτιλίας. Και είναι σε θέση να το κάνει, όπως απέδειξε, μετατρέποντας τη ναυτιλιακή που ίδρυσε ο πατέρας της σε διεθνή κολοσσό, βασιλεύοντας απέναντι σε μεγαθήρια όπως ο όμιλος Grimaldi ή οι Σκανδιναβοί της Wallenius Wihelmsen κ.α.
Η Neptune Lines, το 2022 αγόρασε πέντε πλοία, επεκτείνοντας το στόλο της στα 19 καράβια, με τα οποία μεταφέρει περισσότερα από 1 εκατομμύρια οχήματα (αυτοκίνητα και φορτηγά) ετησίως σε 50 λιμάνια, σε 28 χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου και της Mέσης Aνατολής. Ο μέσος όρος ζημιών που έχει κατά τη διάρκεια της μεταφοράς τους, πλησιάζει το 0%. Διαθέτει συμβόλαια με τους μεγαλύτερους κατασκευαστές του πλανήτη, όπως το Group Volkswagen, η Tesla κ.α.
Όμως το ξεχωριστό της σημείο είναι το γεγονός ότι όλα τα πλοία της Neptune είναι εγγεγραμμένα στο ελληνικό νηολόγιο, έχουν σχεδόν όλα ελληνικά ονόματα -κατά κύριο λόγο από την ελληνική μυθολογία και δη από το Ιόνιο- ελληνικά πληρώματα και σε μεγάλο μέρος τους γυναίκες. «Eίμαι Eλληνίδα και όταν βλέπω τη γαλανόλευκη σημαία, έχω μία ευαισθησία», εξηγεί η ίδια. «Θεωρώ ότι όλοι, με τον τρόπο μας, έχουμε την υποχρέωση να προσφέρουμε στην πατρίδα μας. Kαι αυτό πράττουμε από τη δική μας μεριά, εγγράφοντας τα πλοία μας στο ελληνικό νηολόγιο και έχοντας Έλληνες αξιωματικούς. Oι Eλληνες αξιωματικοί είναι οι καλύτεροι και τους εμπιστευόμαστε».
Ο Όμιλος της Μελίνας Τραυλού περιλαμβάνει επίσης τη Neptune Dry Management, η οποία ελέγχει έναν στόλο με πλοία μεταφοράς ξηρού φορτίου.
Ιωάννα Παπαδοπούλου
Για την Ιωάννα Παπαδοπούλου, η χρονιά που πέρασε ήταν κάτι παραπάνω από σημαντική. Η εταιρεία της οποίας ηγείται, η Μπισκοτοποιϊα Παπαδοπούλου, γιόρτασε το 2022 τον ένα αιώνα αδιάλειπτης λειτουργίας. Η εταιρεία της οικογένειάς της, η οποία ήταν αυτή που έφερε τα μπισκότα στην Ελλάδα, το 1922, βρίσκεται στα “χέρια” της Ιωάννας Παπαδοπούλου από το 1989, όταν και ανέλαβε πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος- και σήμερα είναι ένας πολυεθνικός κολοσσός με παρουσία σε περισσότερες από 60 χώρες.
Ενδεικτικό του μεγέθους της εταιρείας, το γεγονός ότι το 2021 εμφάνισε πωλήσεις ύψους 185,04 εκατ. ευρώ και καθαρά -μετά φόρων- κέρδη ύψους 12,81 εκατ. ευρώ. Το προσωπικό που απασχολεί ανέρχεται σε 1.538 άτομα, ενώ το 2021 υλοποίησε επενδύσεις ύψους 18,533 εκατ. ευρώ από το επενδυτικό πλάνο της που ανέρχεται σε 46,267 εκατ. ευρώ.
Πέρασε δια πυρός και σιδήρου, όπως για παράδειγμα στα μέσα των 90s, όταν ο γαλλικός κολοσσός Danone που είχε το 10% της ελληνικής εταιρείας επιχείρησε να πάρει τον έλεγχο, αποκτώντας το 60% με εξαγορά ποσοστών άλλων μελών της οικογενείας. Ήταν όμως, η επιμονή της Iωάννας Παπαδοπούλου που τελικά η εταιρεία δεν έχασε την ελληνικότητά της και που το πλειοψηφικό ποσοστό ξαναπέρασε στα χέρια της- με τη βοήθεια των τραπεζών. Και την ξαναπήρε στα χέρια της.
Την πυγμή και τις ικανότητές της, τις απέδειξε ξανά στη διάρκεια της δεκαετούς κρίσης που χτύπησε τη χώρα μας. Όταν άλλες βιομηχανίες άλλαζαν έδρα για να γλιτώσουν από τη λαίλαπα της “ελληνικής τραγωδίας”, εκείνη έλεγε ότι «οι Έλληνες είναι αυτοί που κράτησαν την εταιρία στην κορυφή τρεις γενιές τώρα».
Σήμερα, η επικεφαλής της μπισκοτοποϊίας με τα αμέτρητα διάσημα προϊόντα, από τα Πτι-Μπερ, στα Μιράντα, τα Γεμιστά, τα Caprice και πολλά ακόμα, σχεδιάζει το επόμενο βήμα της ιστορικής ελληνικής βιομηχανίας με το εξαγωγικό πρόσωπο και σε νέα προϊόντα.
