Το παρακάτω άρθρο γράφτηκε με αφορμή τη συμπλήρωση 10 ετών από τους σεισμούς του 2014 στην Κεφαλονιά, ως απολογισμός επιστημονικής δράσης.
Νίκος Θεοδουλίδης
Δρ. Σεισμολόγος – Διευθυντής Ερευνών.
Ινστιτούτο Τεχνικής Σεισμολογίας & Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ)
«10 χρόνια από το σεισμό στην Κεφαλονια: Καινοτόμα επιστημονικά βήματα στην αντισεισμική θωράκιση»
Είναι πλέον ευρέως γνωστό ότι η περιοχή της Κεφαλονιάς χαρακτηρίζεται από την υψηλότερη σεισμικότητα στον Ελληνικό και Ευρωπαϊκό χώρο. Ανατρέχοντας στα ιστορικά στοιχεία βλέπουμε ότι περίπου από τα μέσα του 15ου αιώνα μέχρι σήμερα έχουν συμβεί στην Κεφαλονιά και στη γειτονική περιοχή της, 20 ισχυροί σεισμοί με μέγεθος μεγαλύτερο ή ίσο του 6.0 (Παπαζάχος και Παπαζάχου 2002), δηλαδή κατά μέσο όρο 4 ισχυροί σεισμοί ανά αιώνα. Λόγω της σεισμοτεκτονικής θέσης του νησιού o υψηλός ρυθμός σεισμικότητας στην περιοχή αναμένεται να συνεχισθεί και στο μέλλον.
Τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2014, η Κεφαλονιά χτυπήθηκε μέσα σε μια εβδομάδα από δύο ισχυρούς σεισμούς με μεγέθη 6.1 και 6.0. Η ισχυρότατη σεισμική δόνηση με οριζόντια εδαφική επιτάχυνση 0.77g (77% της επιτάχυνσης της βαρύτητας) που κατέγραψε το δίκτυο σεισμογράφων/επιταχυνσιογράφων του Ινστιτούτου Τεχνικής Σεισμολογίας & Αντισεισμικών Κατασκευών (ΙΤΣΑΚ) στα Χαβριάτα Ληξουρίου, είναι η μέχρι σήμερα υψηλότερη επιτάχυνση που παρατηρήθηκε στον Ελληνικό χώρο. Παρά την εξαιρετικά υψηλή επιτάχυνση, τα κτίρια της Κεφαλονιάς συμπεριφέρθηκαν ικανοποιητικά αναδεικνύοντας τη χαμηλή στάθμη της δομικής τους τρωτότητας έναντι σεισμικής διέγερσης. Το γεγονός αυτό οφείλεται μεταξύ άλλων τόσο στη σωστή πρακτική δόμησης με βάση τους ισχύοντες κατά καιρούς κανονισμούς όσο και στο γεγονός ότι είναι νωπές οι μνήμες από προηγούμενους καταστροφικούς σεισμούς. Στους πλέον ηλικιωμένους, ο διπλός αυτός σεισμός ξύπνησε μνήμες του μεγάλου σεισμού του 1953 μεγέθους 7.2. Βέβαια, η εικόνα των βλαβών που παρατηρήθηκαν το 2014, δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να συγκριθεί με εκείνη του 1953, προφανώς λόγω του πολύ μεγαλύτερου μεγέθους του σεισμού του ‘53 αλλά και λόγω της διαφορετικής στάθμης τρωτότητας των κατασκευών πριν τον πρώτο αντισεισμικό κανονισμό του 1959. Εδώ πρέπει να αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια ενός ισχυρού σεισμού εκτός από τη δομική τρωτότητα δοκιμάζεται και η μη δομική τρωτότητα, δηλαδή, η συμπεριφορά των εντός κατοικίας οικοσκευών, επίπλων, αναρτημένων αντικειμένων κ.α. Αυτή η παράμετρος βλαβών είναι επίσης σημαντική και πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά την εκτίμηση σεισμικής διακινδύνευσης σε οικιστικές περιοχές. Τέτοιες βλάβες παρατηρήθηκαν κατά τους δύο σεισμούς του 2014 και στην Κεφαλονιά. Οδηγίες σχετικά με τη μείωση της μη δομικής τρωτότητας μπορούμε να βρούμε στη σχετική ιστοσελίδα του ΟΑΣΠ (https://oasp.gr/library/documents).
Με αφορμή τους σεισμούς του 2014 υπογράφτηκε Μνημόνιο Συνεργασίας για πολυμερή συμφωνία μεταξύ επιστημονικών φορέων της Ελλάδας (Ινστιτούτο Τεχν. Σεισμολογίας & Αντισεισμικών Κατασκευών, ΤΕΙ Ιονίων Νήσων), της Γαλλίας (Institut des Sciences de la Terre, Universite Grenoble-Alpes, CEA – Cadarache) και της Περιφερειακής Ενότητας Κεφαλονιάς & Ιθάκης, με σκοπό την παρατήρηση και μελέτη σεισμικών δονήσεων στην Κεφαλονιά και διάδοση των αποτελεσμάτων της έρευνας. Για την υλοποίηση των δράσεων συνέβαλαν και συμβάλουν ουσιαστικά στον παραπάνω σκοπό το ΤΕΕ/Παράρτημα Κεφαλονιάς & Ιθάκης, ο Δήμος Αργοστολίου και η Βαλλιάνειος Γεωργική Σχολή. Η πρώτη δράση αφορούσε στη δημιουργία υποδομής καταγραφής σεισμικών δονήσεων από σεισμούς στην ευρύτερη περιοχή της Κεφαλονιάς, γνωστή ως Παρατηρητήριο Σεισμών στο Αργοστόλι (ARGostoli NETwork: ARGONET). To ARGONET περιλαμβάνει δίκτυο σεισμογράφων/επιταχυνσιογράφων μέσα σε γεωτρήσεις και στο ελεύθερο πεδίο, και βρίσκεται στο πάρκο του Κουτάβου δίπλα στο Αργοστόλι (δες Σχ. 1). Πλέον αυτών είναι σε συνεχή λειτουργία 5 μόνιμα εγκατεστημένοι σεισμογράφοι/επιταχυνσιογράφοι μεγάλης ευαισθησίας και υψηλής ανάλυσης κατανεμημένοι σε όλη την Περιφερειακή Ενότητα, προσωρινά δίκτυα επί κατασκευών για τη μελέτη αλληλεπίδρασης εδάφους-κατασκευής (δες Σχ. 2) καθώς και μετεωρολογικός σταθμός δίπλα σε συστοιχία σεισμογράφων (δες Σχ. 3). Ειδικότερα, το εντός γεωτρήσεων δίκτυο του ARGONET από την έναρξη λειτουργίας του μέχρι σήμερα έχει καταγράψει πλέον των 1200 σεισμών της ευρύτερης περιοχής με μέγεθος μεγαλύτερο ή ίσο του 2.0 (https://argonet-kefalonia.org).
H συνέχεια του άρθρου εδω : Kefalonia_ARGONET
